I.W S T Ę P SPRAWOZDANIE z działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płoskini za 2015 rok Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Płoskini jest jednostką organizacyjną Gminy Płoskinia powołaną do realizacji zadań własnych gminy, zarówno obligatoryjnych, jak i o charakterze fakultatywnym, a także zadań zleconych gminie, zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r o pomocy społecznej ( t.j.dz.u.2015, poz. 163 ). Zgodnie z postanowieniami statutu Ośrodek realizuje zadania pomocy społecznej poprzez: - tworzenie warunków organizacyjnych funkcjonowania pomocy społecznej, - analizę i ocenę zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia pomocy społecznej, - przyznawanie i wypłacanie przewidzianych przepisami prawa świadczeń, - pobudzanie społecznej aktywności w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin, - świadczenie pracy socjalnej. Ośrodek realizował także inne zadania, spoza sfery pomocy społecznej, tj. : - świadczenia rodzinne, na podstawie ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych ( t. j. Dz. U. z 2015, poz.114 z późn.zm.), - świadczenia alimentacyjne, na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów ( t. j. Dz. U. z 2015, poz.859 z późn.zm ), - świadczenia opiekuńcze, na podstawie ustawy z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów ( Dz. U. z 2014, poz.567), - dodatki mieszkaniowe, na podstawie ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o dodatkach mieszkaniowych ( Dz. U. z 2013, poz.996 z późn.zm.), - dodatki energetyczne, na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 2013 roku o zmianie ustawy prawo energetyczne oraz innych ustaw ( t. j. Dz. U z 2013, poz.984), - Karta Dużej Rodziny, na podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 2014 roku o Karcie Dużej Rodziny ( Dz. U. z 2014r, poz.1863 ) Ponadto realizowano zadania określone w następujących aktach prawnych : 1.Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004r o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ( Dz. U. z 2015, poz.581 z późn.zm ), 2. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz. U. z 2015, poz.1390 z późn.zm.), 3. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( t. j. Dz. U. z 2015, poz.332 z późn.zm.), 4. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r o ochronie zdrowia psychicznego ( Dz. U. z 2011,Nr 231, poz.1375 z późn.zm.), 5. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003r o zatrudnieniu socjalnym ( Dz. U. z 2011, Nr 43, poz.225 z późn.zm., 6. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie ( Dz. U. z 2014. poz.1118 z późn.zm.), 7. Ustawa z dnia 26 października 1982r o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi ( Dz. U. z 2015, poz.1286 z późn.zm.) 1
II. USTAWOWE ZADANIA I FORMY POMOCY SPOŁECZNEJ Ustawa o pomocy społecznej nakłada na gminę obowiązek udzielania pomocy osobom i rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. Pomocy udziela się w szczególności z powodu : ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby, przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradności w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizmu lub narkomanii, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej lub ekologicznej. W 2015 roku kryterium dochodowe dla celów pomocy społecznej wynosiło : - 634, 00 zł. dla osoby samotnie gospodarującej, - 514,00 zł na każdą osobę w rodzinie Rodzaj, forma i wysokość przyznawanego świadczenia były odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie wsparcia. III. ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE I NIEPIENIĘŻNE Z ZAKRESU POMOCY SPOŁECZNEJ, REALIZOWANE PRZEZ GMINNY OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W PŁOSKINI. 1.Zasiłek okresowy świadczenie to adresowane jest do osób i rodzin bez dochodów lub o dochodach niższych niż ustawowe kryterium oraz zasobach pieniężnych niewystarczających na zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych zwłaszcza ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość nabycia uprawnień z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Okres, na jaki przyznawano świadczenie ustalał Ośrodek na podstawie okoliczności sprawy. W roku 2015 tą formą pomocy objęto 60 osób, a wydatkowano na ten cel 77.465 zł. 2. Zasiłek stały jest to świadczenie obligatoryjne przysługujące osobom niezdolnym do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnym do pracy z powodu niepełnosprawności, spełniającym kryterium dochodowe i stanowi uzupełnienie dochodu tych osób do kryterium ustawowego. Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie. W przypadku osoby samotnie gospodarującej maksymalna kwota zasiłku stałego wynosi 604,00 zł miesięcznie. Zasiłek stały otrzymywało 27 osób i wydatkowano na ten cel 116.533 zł. 3. Zasiłek celowy i specjalny celowy jest to świadczenie fakultatywne przyznawane na zaspokojenie niezbędnej potrzeby życiowej, a w szczególności na pokrycie części lub całości zakupu żywności, leków, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów domowego użytku, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu. Zasiłki celowe przyznano 95 rodzinom na kwotę 41.886 zł. 4. Zapewnienie posiłku. Pomoc w formie posiłku może być przyznana bezpłatnie, jeżeli dochód osoby nie przekracza 150% kryterium dochodowego, czyli podwyższonego w stosunku do ogólnych zapisów ustawy o pomocy społecznej. Na realizację tego zadania wydatkowano ogółem 220.417 zł. Środki pochodziły z dotacji celowej w ramach Programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania w wysokości 172.000 zł oraz wkładu własnego w wysokości 48.417 zł. Zadanie to realizowano w formie posiłków dla dzieci i młodzieży w szkołach na terenie gminy, obiadów w internatach dla uczącej się młodzieży. Posiłki dla dzieci i młodzieży uczącej się w szkołach na terenie gminy były przygotowywane przez firmę cateringową wyłonioną w drodze przetargu. Na dożywianie dzieci i młodzieży w szkołach wydatkowano 83.610 zł. Dwukrotnie w roku ubiegłym, tj. przed Wielkanocą i Bożym Narodzeniem, 136 rodzin otrzymało paczki żywnościowe przygotowywane przez firmę. Zawartość paczek była zróżnicowana i uzależniona od ilości osób w rodzinie. Na 2
paczki przeznaczono 66.697 zł. 120 rodzin otrzymywało zasiłki celowe na żywność, na które wydatkowano 70.110 zł. 5. Usługi opiekuńcze to zadanie własne gminy o charakterze obowiązkowym i przysługuje osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają opieki i pomocy w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych. W minionym roku usługi opiekuńcze świadczono 5 osobom. Polegały one głównie na wykonywaniu określonej czynności zabezpieczającej podstawowe potrzeby, a w szczególności przygotowanie posiłków, codzienna toaleta, utrzymywanie czystości w pomieszczeniach podopiecznego, zamawianie wizyt lekarskich, załatwianie spraw urzędowych podopiecznego. Koszt usług opiekuńczych 61.099 zł., tj. wynagrodzenie 5 zatrudnionych opiekunek na umowę zlecenia i umowę o pracę. 6. Usługi specjalistyczne dla osób z zaburzeniami psychicznymi jest to zadanie zlecone gminie, a rodzaje j usług są dostosowane do szczególnych potrzeb osób wymagających pomocy, wynikające z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone są przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem. Specjalistyczne usługi opiekuńcze świadczono jednej osobie, a wykonywało je 2 terapeutów. Koszt usług specjalistycznych wyniósł 34.031 zł. Środki te w całości pochodziły z dotacji celowej. 7. Domy Pomocy Społecznej świadczą usługi opiekuńcze, bytowe, wspomagające i edukacyjne, na poziomie obowiązującego standardu. Kierowanie do domów pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt osób jest zadaniem własnym gminy. Gmina Płoskinia ponosiła koszty pobytu i utrzymania w 5 osób w domach pomocy społecznej i na ten cel wydatkowano 141.582 zł. 8. Praca socjalna jest jednym z głównych zadań gminy z zakresu pomocy społecznej. W roku 2015 praca socjalna polegała na działaniach informacyjnych w zakresie przysługujących uprawnień, działaniach o charakterze motywującym, wspierającym i aktywizującym. Praca socjalna prowadzona była wieloaspektowo i obejmowała wiele sfer życia, którymi zajmowali się pracownicy socjalni. Dotyczyły one aktywności zawodowej, trudności i problemów zdrowotnych / w tym uzależnień/, wspierania podopiecznych w prawidłowym funkcjonowaniu w życiu rodzinnym, a także mediacje, których podejmowali się pracownicy socjalni w środowiskach szczególnie narażonych na konflikty. Niepokojące zjawiska występujące w środowiskach powodują, że praca socjalna jest coraz trudniejsza. Jedną z technik pracy socjalnej jest kontrakt socjalny, który w ustawie o pomocy społecznej został zdefiniowany jako pisemna umowa zawarta z osobą ubiegającą się o pomoc, określająca uprawnienia i zobowiązania stron umowy w ramach wspólnie podejmowanych działań zmierzających do przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej osoby lub rodziny. W roku 2015 zawarto 4 kontrakty socjalne, których celem była poprawa sytuacji zdrowotnej i bytowej beneficjenta, zwiększenie szans na usamodzielnienie się, nabycie umiejętności pełnienia ról społecznych i zawodowych, poprawa warunków socjalno bytowych. Efekty wykonywanej pracy socjalnej to m. innymi : - 2 rodziny otrzymały sprzęt gospodarstwa domowego, pozyskany od sponsorów, - 14 rodzin systematycznie zaopatrywano w pieczywo przekazywane bezpłatnie przez producenta, - 12 rodzinom zorganizowano i dostarczono opał, - 5 osób podjęło szkolenie w Centrum Integracji Społecznej w Braniewie, - 3 osobom zorganizowano pomoc sąsiedzką, - 11 dzieci przebywało na koloniach zorganizowanych przez Kuratorium Oświaty w Olsztynie, - 2 rodziny otrzymały mieszkania socjalne, - 5 osób skierowano do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Płoskini. Pracownicy socjalni prowadzili bieżącą pracę z podopiecznymi i pomagali im w pokonywaniu wielu codziennych problemów, spraw osobistych rodzinnych, urzędowych, niejednokrotnie 3
poświęcając swój prywatny czas. 9. Udzielanie schronienia jest to zadanie obowiązkowe. GOPS w Płoskini zawarł porozumienie ze Stowarzyszeniem Pomocy Społecznej Socjal w Braniewie w sprawie zapewnienia schronienia. W roku 2015 pomocą społeczną objęto 180 rodzin / 529 osób /, a dominującą przesłanką przyznawania świadczeń pomocy społecznej, podobnie, jak w latach ubiegłych było bezrobocie. Kolejnymi, najczęściej występującymi powodami przyznawania świadczeń były : niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, co poniżej przedstawia tabela : Tabela 1. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną wg. przesłanek art.7 ustawy o pomocy społecznej Powody trudnej sytuacji życiowej 2015 Liczba rodzin ogółem Liczba osób w rodzinach 1 2 3 Ubóstwo 132 409 Sieroctwo 0 0 Bezdomność 1 1 Potrzeba ochrony macierzyństwa 17 99 W tym: Wielodzietność 17 99 Bezrobocie 113 357 Niepełnosprawność 71 191 długotrwała lub ciężka choroba 58 138 Bezradność w sprawach opiek.-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego-ogółem 39 130 W tym: Rodziny niepełne 24 77 Rodziny wielodzietne 8 40 Przemoc w rodzinie 1 2 Potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi 0 0 Alkoholizm 16 33 Narkomania 0 0 Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego 0 0 Trudności w przystosowaniu osób, które otrzymały status uchodźcy lub ochronę 0 0 uzupełniającą Zdarzenie losowe 2 11 Sytuacja kryzysowa 0 0 Klęska żywiołowa lub ekologiczna 1 6 Źródło: Opracowanie własne GOPS. Liczby w kolumnie 2 i 3 nie sumują się, ponieważ osoba lub rodzina mogła być objęta pomocą z kilku powodów. IV. INNE ŚWIADCZENIA I ZADANIA REALIZOWANE PRZEZ GOPS W PŁOSKINI 4
1.Dodatki mieszkaniowe Świadczenie to przyznawane jest na 6 miesięcy na podstawie wniosku złożonego przez osobę uprawnioną. Kryterium dochodowe uprawniające do dodatku mieszkaniowego wynosi 175% najniższej emerytury dla gospodarstwa jednoosobowego i 125% najniższej emerytury dla gospodarstwa wieloosobowego. Dodatki mieszkaniowe otrzymywały 53 rodziny, ilość świadczeń 513, a wydatkowano na ten cel 84.766 zł. 2.Dodatki energetyczne Dodatki energetyczne otrzymują osoby korzystające z dodatku mieszkaniowego i posiadające umowę zawartą z przedsiębiorstwem energetycznym na dostawę energii elektrycznej. W okresie od 1 stycznia 2015r do 30 kwietnia 2015r wysokość miesięcznego dodatku dla gospodarstwa jednoosobowego wynosiła 11,36 zł, dla gospodarstwa składającego się od 2-4 osób 15,77 złotych, a powyżej 5 osób 18,93 złotych. Natomiast od 1 maja 2015r świadczenie to uległo obniżeniu i wynosiło 11,09 zł miesięcznie w gospodarstwie jednoosobowym, w gospodarstwie domowym od 2 do 4 osób 15,40 zł., a gospodarstwa liczące powyżej 5 osób 18,48 zł. W roku 2015, 36 osób złożyło wnioski o przyznanie dodatku energetycznego. Na ten cel wydatkowano 5.885 zł. 3. Świadczenia rodzinne i alimentacyjne Zadania te są realizowane jako zadania zlecone gminie z zakresu administracji rządowej. System świadczeń rodzinnych jest wsparciem dla rodzin oraz osób niepełnosprawnych. W ramach świadczeń rodzinnych były wypłacane następujące świadczenia: 1) zasiłek rodzinny oraz dodatki, 2) jednorazowa zapomoga z tyt. urodzenia dziecka, 3) świadczenia opiekuńcze takie, jak : - zasiłek pielęgnacyjny, - świadczenie pielęgnacyjne, - specjalny zasiłek opiekuńczy, - zasiłek dla opiekuna, Świadczenia rodzinne otrzymywało 238 rodzin / 6.453 świadczenia / i wydatkowano na to zadanie 1.155.106 złotych. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego stanowią formę pomocy państwa dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i które nie mają możliwości wyegzekwowania alimentów od dłużnika. Świadczenia te przysługują osobie uprawnionej do alimentów od rodzica, na podstawie wyroku sądu, jeżeli egzekucja komornicza jest bezskuteczna. Przyznawane są do ukończenia 18 roku życia lub 25 roku życia w przypadku kontynuowania nauki w szkole lub szkole wyższej, bezterminowo, jeżeli osoba uprawniona posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 725 złotych. Świadczenia alimentacyjne były wypłacane dla 28 rodzin na łączną kwotę 180.059 złotych, w wysokości bieżąco zasądzonych alimentów, jednak nie więcej niż 500 złotych na osobę. Podejmowano także działania wobec dłużników alimentacyjnych, między innymi : - występowanie z wnioskiem do organu właściwego dłużnika o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego, - bieżąca współpraca z komornikami sądowymi, 5
- występowanie z wnioskiem do PUP o aktywizację zawodową dłużnika 4/ Rodziny zastępcze Ośrodek współfinansował koszt pobytu 5 dzieci w rodzinach zastępczych spokrewnionych i wydatkowano na ten cel 13.085 zł.. Odpłatność za pobyt dzieci w rodzinach zastępczych, zgodnie z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wynosi : - w pierwszym roku pobytu 10% kosztu utrzymania, - w drugim roku pobytu 30 % kosztu utrzymania, - w trzecim i kolejnych 50 % kosztu utrzymania. 5/ Karta Dużej Rodziny przyjęto 17 wniosków o przyznanie karty dużej rodziny, wydano 106 KDR. 6/ Gminny Zespół Interdyscyplinarny w Płoskini zgodnie z zarządzeniem Wójta Gminy Płoskinia Nr 26/2015 z dnia 22 kwietnia 2015r, GOPS w Płoskini zapewnia obsługę organizacyjno techniczną Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego w Płoskini. Zespół odbył 4 posiedzenia, natomiast grupy robocze odbyły 38 posiedzeń. Pomocą grup roboczych objęto 14 rodzin ( 40 osób, w tym: 14 dzieci, 15 kobiet, 11 mężczyzn ). W 2015 roku GOPS w Płoskini wydał ogółem 1.501 decyzji administracyjnych, w tym z tytułu : - pomocy społecznej 1000, w tym 2 odmowne, - świadczeń rodzinnych - 316, - funduszu alimentacyjnego - 55, - dodatków mieszkaniowych - 85, w tym 9 odmownych, - dodatków energetycznych 36, - ubezpieczeń zdrowotnych - 9 Od wydanych decyzji nie wnoszono odwołań. Zatrudnienie w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Płoskini W GOPS w Płoskini zatrudnionych było 10 osób na podstawie umowy o pracę tj. kierownik,księgowa, specjalista pracy socjalnej, starszy pracownik socjalny, pracownik socjalny, asystent rodziny, dwie opiekunki,referent, inspektor oraz 4 osoby zatrudnione jako opiekunki na podstawie umowy zlecenia. Kadra merytoryczna Ośrodka posiada wykształcenie zgodne z ustawą o pomocy społecznej. Prowadzona w Ośrodku polityka kadrowa ukierunkowana jest na wzrost poziomu wykształcenia oraz szkolenia podnoszące umiejętności i kwalifikacje. W 2015 roku w szkoleniach udział wzięło 6 pracowników. Podsumowanie Głównym celem Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płoskini jest umożliwienie 6
osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując przy tym własne uprawnienia, zasoby i możliwości. W wyniku dokonujących się zmian gospodarczych oraz zmian w przepisach prawnych, zmienia się również struktura klientów pomocy społecznej, ich oczekiwania i potrzeby, z których wynika, że pomoc społeczna choć nadal bardzo ważna, nie jest jedyną formą wsparcia. W roku 2015 wydatki GOPS w Płoskini wyniosły ogółem 2.775.230,11 zł., w tym 2.186.612,06 zł na : świadczenia z pomocy społecznej,świadczenia rodzinne, alimentacyjne, dodatki mieszkaniowe, energetyczne, domy pomocy społecznej, rodziny zastępcze, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz 588.618,05 zł na utrzymanie ośrodka tj. wynagrodzenia dla : pracowników realizujących zadania pomocy społecznej, pracownika realizującego świadczenia rodzinne i alimentacyjne, asystenta rodziny, pracownika realizującego dodatki mieszkaniowe i energetyczne oraz obsługującego kasę Ośrodka, osób wykonujących usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi, pochodne od wynagrodzeń, odpisy na ZFŚS, zakup usług, zakup materiałów biurowych, opału, usługi telekomunikacyjne, prowizje bankowe, szkolenia, podróże służbowe, Realizując zadania statutowe, Ośrodek współdziałał i współpracował z wieloma instytucjami, organizacjami pozarządowymi. Wśród najważniejszych podmiotów, z którymi prowadzona jest systematyczna współpraca należą w szczególności : 1. Urząd Gminy, 2. Policja, 3. Sąd Rejonowy 4. Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej 5. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 6. Placówki opieki zdrowotnej, 7. Pielęgniarki środowiskowe, 8. Powiatowy Urząd Pracy 9. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie 10. Placówki oświatowe Rok 2016 będzie dla Ośrodka kontynuacją realizowanych zadań i prowadzonych działań wynikających z ustaw oraz podejmowaniem nowych inicjatyw w zakresie rozwiązywania problemów społecznych, które są niezbędne, żeby instytucja pomocy społecznej była skuteczna i efektywna. 7