Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie Wydział Polityki Społecznej WP-III.431.3.41.2012 Protokół z kontroli kompleksowej w Środowiskowym Domu Samopomocy w Kościejowie 52, 32-222 Racławice, prowadzonej przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie Renatę Samborską inspektora wojewódzkiego i Magdalenę Hołyst inspektora. Kontrolę przeprowadzono 26 listopada 2012 roku na podstawie art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 Nr 175 poz. 1362 z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 roku w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. Nr 238 poz. 1586), rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 roku w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.) oraz upoważnienia nr 142/2012 znak: WP-III.0030.142.2012 z 20 listopada 2012 roku wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. Ilekroć w dalszej części protokołu jest mowa o: 1) ŚDS należy przez to rozumieć Środowiskowy Dom Samopomocy w Kościejowie 52, 32-222 Racławice, 2) ustawie o pomocy należy przez to rozumieć ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 roku Nr 175, poz.1362 z późn. zm.), 3) rozporządzeniu należy przez to rozumieć rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 roku w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. Nr 238 poz. 1586). Przedmiot i zakres kontroli obejmował spełnienie warunków określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 roku w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. Nr 238 poz. 1586) oraz wykorzystanie miejsc w ośrodku. Skontrolowano wykorzystanie środków finansowych w zakresie wydatków bieżących za rok 2012. Protokół zawiera ustalenia dokonane na podstawie wizji lokalnej, analizy wybranych dokumentów oraz informacji ustnych i pisemnych uzyskanych od zastępcy kierownika jednostki. Organizacja domu Środowiskowy Dom Samopomocy w Kościejowie jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej - ośrodkiem wsparcia dziennego przeznaczonym dla 30 osób, typu ABC. Organem prowadzącym Dom jest Wójt Gminy Racławice. Statut Środowiskowego Domu Samopomocy został przyjęty przez Radę Gminy Racławice i stanowi Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XV/95/2012 z dnia 26 października 2012 roku. Regulamin Organizacyjny Środowiskowego Domu Samopomocy w Kościejowie został zatwierdzony przez i wprowadzony Zarządzeniem Nr 6/2011 Wójta Gminy Racławice z dnia 8 czerwca 2011 roku. Program działalności Domu i plan pracy ŚDS zostały uzgodnione z Małopolskim Urzędem Wojewódzkim i zatwierdzone przez Wójta Gminy. Dom obejmuje zasięgiem mieszkańców Gminy Racławice.
Placówką kieruje Pan Zbigniew Bartoszewicz, zatrudniony w Środowiskowym Domu Samopomocy w Kościejowie na stanowisku kierownika. Osoba kierująca posiada kwalifikacje zgodne z obowiązującymi przepisami i spełnia wymagania określone w art. 122 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej oraz w 9 rozporządzenia w sprawie środowiskowych domów samopomocy. Warunki lokalowe Budynek, w którym został usytuowany Środowiskowy Dom Samopomocy jest własnością Gminy. Obiekt położony jest miejscu zapewniającym spokój i bezpieczeństwo uczestnikom. Teren wokół budynku jest ogrodzony i zagospodarowany. Pomieszczenia ŚDS mieszczą się w budynku jednokondygnacyjnym. Przy wejściu do budynku znajduje się podjazd zewnętrzny. Dla potrzeb realizacji zadań w ŚDS przygotowano: salę ogólną, pokój indywidualnego poradnictwa, pomieszczenie kuchenne z jadalnią, pomieszczenia do działalności wspierającej i aktywizującej, pomieszczenie rehabilitacyjne, 3 łazienki wyposażone w natrysk oraz 4 toalety dla uczestników - oddzielne dla kobiet i mężczyzn oraz oddzielną toaletę dla personelu. Toalety i łazienki zostały przystosowane dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Łączna powierzchnia użytkowa ŚDS wynosi 279 m 2 i na jednego uczestnika przypada 8,95 m 2 powierzchni. Dom spełnia wymagania określone w 18 rozporządzenia, który stanowi, iż powierzchnia użytkowa, przypadająca na jednego uczestnika, powinna wynosić nie mniej niż 8 m². Książka obiektu budowlanego prowadzona jest na bieżąco. Przeglądy dokonywane były zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Obiekt spełnia warunki w zakresie standardu obiektu, które określono w rozporządzeniu. Świadczenie usług Środowiskowy Dom Samopomocy w Kościejowie jest placówką wsparcia dziennego o zasięgu gminnym typu ABC, przeznaczonym dla 30 osób z zaburzeniami psychicznymi i upośledzonych umysłowo. W Domu przebywa 30 uczestników, w tym 16 kobiet i 14 mężczyzn. Dwoje uczestników porusza się za pomocą wózka inwalidzkiego. Dwóch uczestników posiada opiekuna prawnego. W Domu przebywa znaczna liczba osób w wieku podeszłym. Żaden z uczestników nie ponosi odpłatności za usługi świadczone w ŚDS, w tym 5 osób zostało zwolnionych w wyniku złożonego wniosku, a 25 osób korzysta z usług nie ponosząc odpłatności, ze względu na dochód nie przekraczający kryterium, które określono w art. 51b ustawy o pomocy społecznej. Ośrodek wsparcia działa przez pięć dni w tygodniu od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8:00 do 16:00. Zajęcia z uczestnikami prowadzone są przez co najmniej 6 godzin w ciągu dnia, w godzinach od 9:00 do 15:00. W okresie podlegającym kontroli Dom był zamknięty od 1 do 15 października 2012 roku, o czym powiadomiono Wydział Polityki Społecznej, zgodnie z 6 ust. 3 rozporządzenia. Placówka nie posiada miejsc całodobowych. Zajęcia klubowe odbywają się codziennie w godzinach funkcjonowania ośrodka i uczestniczą w nich osoby wnioskujące o skierowanie do ŚDS. Dotychczas do ośrodka nie były kierowane osoby powyżej liczby miejsc określonych w Regulaminie Organizacyjnym, w związku z tym okres oczekiwania na skierowanie wynosił około 6 miesięcy. Zgodnie z 8 ust 2 rozporządzenia, przed przyjęciem do ośrodka wsparcia kierownik jednostki lub wskazany przez niego pracownik udziela informacji o zasadach funkcjonowania Domu oraz przeprowadza rozmowę ze skierowaną osobą lub jej opiekunem. 2
Dla każdego z uczestników opracowano indywidualny plan postępowania wspierająco-aktywizującego, który jest realizowany w porozumieniu z uczestnikiem lub jego opiekunem. Ww. plan opracowano na podstawie analizy zasobów i deficytów uczestnika z uwzględnieniem realizacji procesu usamodzielniania i aktywizacji. Zespół wspierająco-aktywizujący w celu dokonania oceny realizacji planów postępowania wspierajaco-aktywizujących zbiera się co 3 miesiące. Z przeprowadzonych spotkań sporządzane są protokoły. W razie potrzeby odbywają się spotkania doraźne, mające na celu ustalenie właściwego sposobu postępowania. W okresie działalności ośrodka żaden z uczestników nie osiągnął poziomu samodzielności pozwalający na podjęcie zatrudnienia. Na brak wyników w tym zakresie ma wpływ wiek uczestników skierowanych do ŚDS oraz rodzaj dysfunkcji. Uczestnictwo tych osób w zajęciach ŚDS pozwala na wydłużenie okresu funkcjonowania w środowisku lokalnym. W okresie od stycznia do listopada 2012 roku jedna decyzja została uchylona z uwagi na śmierć uczestnika, a trzy z uwagi na rezygnację uczestników. Usługi świadczone w ŚDS w Kościejowie obejmują w szczególności: trening funkcjonowania w codziennym życiu, trening umiejętności interpersonalnych i rozwiązywania problemów, umiejętności spędzania czasu wolnego oraz poradnictwo psychologiczne, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, pomoc w dostępie do niezbędnych świadczeń zdrowotnych, terapię ruchową oraz niezbędną opiekę. Placówka prowadzi trening umiejętności praktycznych, kształtowania zaradności życiowej oraz prowadzi działania mające na celu podtrzymywanie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, naukę i instruktaż obsługi korzystania ze sprzętu AGD, naukę samodzielności, a także naukę i zwiększenie poziomu samowiedzy i akceptacji siebie. Prowadzony jest trening w zakresie kształtowania prawidłowych zachowań oraz kształtowanie samodzielności społecznej i udziału w życiu społeczności lokalnej. Terapia zajęciowa prowadzona jest w pracowni rękodzieła i stolarskiej, kulinarnej, komputerowej, rehabilitacyjnej oraz w ramach działań ogólnorozwojowych. Zajęcia indywidualne i poradnictwo psychologiczne obejmują wspieranie uczestników znajdujących się aktualnie w trudnej sytuacji i pomoc w załatwianiu spraw urzędowych. Działania Domu są wspierane przez opiekunów, członków rodzin, wolontariuszy i młodzież. Dom umożliwia wszystkim uczestnikom skierowanym do ośrodka spożywanie gorącego posiłku przygotowywanego w ramach treningu kulinarnego, zgodnie z 15 rozporządzenia. Placówka nie pobiera dodatkowych opłat na przygotowanie gorącego posiłku. Podczas prowadzonych w Domu zajęć uczestnicy nabywają umiejętności obsługi sprzętu AGD oraz uczą się wykonywać czynności związane z samoobsługą, higieną osobistą, przygotowywaniem posiłków, dbaniem o wygląd zewnętrzny i czystość. Placówka wyposażona jest w sprzęt sportowo-rekreacyjny, muzyczny, TV, audio-video, komputer. Dom świadczy usługi transportowe dla uczestników. Średni miesięczny koszt transportu uczestników wynosi ok. 3 800,00 złotych. Dowóz jest zapewniony w ramach umowy zawartej z podmiotem prywatnym. Uczestnicy nie korzystają dodatkowo ze specjalistycznych usług opiekuńczych świadczonych w miejscu zamieszkania. Opiekę psychologiczną w ŚDS sprawuje psycholog świadczący usługę w ramach umowy zlecenia 10 godzin tygodniowo. Opieka psychiatryczna zapewniona jest w ramach świadczeń zdrowotnych NFZ. Usługa polegająca na zapewnieniu uczestnikom pomocy w dostępie do świadczeń zdrowotnych polega na jest realizowana jest prawidłowo. Współpraca 3
ŚDS współpracuje z podmiotami niepublicznymi, organizacjami pozarządowymi, Powiatowym Urzędem Pracy w Miechowie, Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Racławicach, szkołami, zakładami opieki zdrowotnej. Dokumentacja Dom prowadzi dokumentację zbiorczą i indywidualną uczestników wskazaną w 24 rozporządzenia. Dokumentację indywidualną uczestników stanowią kopie decyzji kierującej do placówki, kopie orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, indywidualny plan postępowania wspierająco-aktywizującego, opinia psychologiczna, notatki członków zespołu wspierająco-aktywizującego dotyczące aktywności uczestnika, jego zachowań, motywacji do udziału w zajęciach i inne dokumenty mające zastosowanie przy opracowywaniu indywidualnego planu postępowania wspierającoaktywizującego. Indywidualne plany wspierająco-aktywizujące sporządzane są na okres nie dłuższy niż 5 lat. W dokumencie określono cele priorytetowe, formy prowadzonej działalności, przewidywane efekty, termin realizacji, osoby odpowiedzialne. Plany są podpisywane przez członków zespołu wspierająco- aktywizującego oraz przez uczestnika. Oceny planów dokonywane są raz w roku i zawierają zalecenia dotyczące dalszej pracy oraz wnioski i nowe założenia. Dokumentacja zbiorcza zawiera: ewidencję obecności uczestników, prowadzoną zgodnie z ustaleniami określonymi w 24 ust. 3 pkt 1 lit. a oraz dzienniki dokumentujące pracę zespołu wspierajaco-aktywizującego oddzielnie dla każdej pracowni, prowadzone zgodnie z treścią 24 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia. W zajęciach uczestniczy 30 osób skierowanych na mocy decyzji wydanej przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Racławicach. Uczestnicy skierowani zostali do ŚDS w Kościejowie, zgodnie z 7 ust. 6 i 7 rozporządzenia. Decyzje wydawane są na okres realizacji planu wspierajaco-aktywizującego, zgodnie z informacją pisemną przekazywaną do GOPS w Racławicach przez Kierownika ŚDS. Obsada kadrowa W Domu zatrudnionych jest 9 pracowników w łącznym wymiarze czasu pracy 7,00 etatu. W ramach pracy zespołu wspierająco-aktywizujacego, zatrudniono pracowników w wymiarze 6,50 etatu. Wskaźnik zespołu wspierajaco-aktywizujacego, przeznaczonego dla 30 osób, obliczony zgodnie z 12 rozporządzenia przy uwzględnieniu ośrodka typu ABC powinien wynosić: w typie A (obecnie 3 osób) 0,43 etatu, w typie B (2 osoby) 0,40 etatu, w typie C (obecnie 25 osób) 5 etatów. Łączne zatrudnienie ww. zespołu w ŚDS powinno wynosić nie mniej niż 5,83 etatu. ŚDS spełnia wymagania dotyczące wskaźnika zatrudnienia określone w 12 ust. 1 i 2 rozporządzenia. Pracownicy zatrudnieni w ŚDS posiadają wymagany półroczny staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi, wymagany zgodnie z 11 ust. 1 rozporządzenia. Pracownicy prowadzący zajęcia w zakresie prowadzenia treningów umiejętności społecznych posiadają szkolenia określone w 11 ust. 2 rozporządzenia w zakresie umiejętności kształtowania motywacji do akceptowanych przez otoczenie zachowań, kształtowania nawyków, celowej aktywności i prowadzenia treningu zachowań społecznych. Dom organizuje szkolenia, w których uczestniczą pracownicy ośrodka. Szkolenia organizowane są w zależności od potrzeb. W aktach osobowych znajdowały się zaświadczenia o udziale w szkoleniu. Szkolenia dotyczą wybranych aspektów pracy terapeutycznej, jak również bieżących spraw organizacyjnych, dalszych planów i innowacji 4
w zakresie działalności domów. Wykorzystanie miejsc w ośrodku wsparcia Zgodnie z 24 ust. 4 uczestnicy potwierdzają swoją obecność podpisem w ewidencji obecności prowadzonej w domu. Wszyscy uczestnicy samodzielnie składają podpisy na listach obecności. Zgodnie z informacją przekazaną przez Kierownika, uczestnicy bądź ich rodziny informują o nieobecności, uzasadniając przyczyny absencji. Kontrolującym przedłożono ewidencję obecności uczestników za okres od stycznia do dnia kontroli. Frekwencja wynosiła odpowiednio: wrzesień 75,50 %, październik 79,46 %, listopad 75,10 %. Średnia frekwencja uczestników w roku 2011 wynosiła 70,35 %. Kontrola środków finansowych w zakresie wydatków bieżących za rok 2012 Na podstawie Umowy Finansowej Nr 6/B/ŚDS - gminne/2012, sporządzonej w dniu 26 lipca 2012 roku, Gmina Racławice otrzymała dotację celową na wydatki bieżące w wysokości 10 300 zł w ramach działu 852, rozdziału 85203, paragrafu 2010 klasyfikacji budżetowej, z przeznaczeniem dla ŚDS w Kościejowie, na zakup wyposażenia do pokoi indywidualnego poradnictwa oraz sprzętu rehabilitacyjnego. Środki zostały wydatkowane zgodnie z przeznaczeniem. Kontrolującym przedłożono faktury zakupu na kwotę 10 320,99 zł. ŚDS spełnia wymagane standardy określone w rozporządzeniu w sprawie środowiskowych domów samopomocy. Na tym protokół zakończono. Kraków, 20 grudnia 2012 rok Protokół zawiera 6 ponumerowanych stron. Inspektorzy kontrolujący dokonali wpisu w książce kontroli na temat zakresu i terminu przeprowadzonej inspekcji. Pouczenie Zgodnie z 15 ust. 2 pkt 7 w związku z 16 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.). Dyrektorowi/Kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo zgłoszenia przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Ponadto zgodnie z 16 ust. 1 ww. rozporządzenia Dyrektorowi/Kierownikowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo do odmowy podpisania protokołu z podaniem w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemnych wyjaśnień przyczyn tej odmowy. Do protokołu nie wniesiono (wniesiono) zastrzeżenia. Po przeczytaniu, niniejszy protokół podpisano na każdej stronie. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, jeden egzemplarz za poświadczeniem odbioru otrzymuje Dyrektor/Kierownik jednostki podlegającej kontroli, drugi włącza się do akt kontroli. 5
Data otrzymania protokołu: 18.01.2013 r. Data i miejsce podpisania protokołu: 18.01.2013 r. Kraków Podpis Dyrektora jednostki kontrolowanej: Podpisy inspektorów kontrolujących: Inspektor Wojewódzki KIEROWNIK (-) mgr Renata Samborska Środowiskowego Domu Samopomocy w Kościejowie (-) mgr Zbigniew Bartoszewicz Inspektor (-) mgr Magdalena Hołyst ŚRODOWISKOWY DOM SAMOPOMOCY W KOŚCIEJOWIE Kościejów 52, 32-222 Racławice tel. 041 384 41 22, 0515 232 688 6