Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 271 2016 Edyta Sygut Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Finansów i Ubezpieczeń Katedra Finansów Publicznych edyta.sygut@ue.katowice.pl HARMONIZACJA PODATKU AKCYZOWEGO W WARUNKACH JEDNOLITEGO RYNKU EUROPEJSKIEGO 1 Streszczenie: Globalizacja gospodarki jest zjawiskiem istotnym dla tworzenia i kreowania polityki podatkowej poszczególnych państw. Na szczególną uwagę w tym zakresie zasługują działania podejmowane na terenie państw europejskich, które ukierunkowane są na doskonalenie funkcjonowania jednolitego rynku europejskiego. Jednym z elementów niezbędnych dla prawidłowego działania jednolitego rynku w Unii Europejskiej jest niwelowanie bądź ograniczanie barier podatkowych w procesie wymiany gospodarczej, nie tylko w ramach współpracy państw członkowskich, lecz także w ich relacjach gospodarczych z państwami trzecimi. Podatek akcyzowy (akcyza) obok podatku od wartości dodanej to podstawowy ciężar fiskalny objęty harmonizacją ze względu na rolę w handlu międzynarodowym. Celem artykułu jest prezentacja i ocena działań oraz stopnia harmonizacji podatku akcyzowego w Unii Europejskiej. Słowa kluczowe: harmonizacja podatków, podatek akcyzowy, jednolity rynek europejski. Wprowadzenie Globalizacja to zjawisko, w wyniku którego odrębne gospodarki krajowe funkcjonują w ramach jednej gospodarki światowej wskutek licznych strumieni handlowych i inwestycyjnych, a także rosnącej mobilności czynników produkcji oraz szybkiego transferu technologii. Otwieranie się gospodarek krajowych 1 Artykuł powstał w ramach projektu badawczego Opodatkowanie przychodów i dochodów podmiotów gospodarczych w warunkach jednolitego rynku europejskiego realizowanego w Katedrze Finansów Publicznych w ramach działalności statutowej Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Harmonizacja podatku akcyzowego w warunkach jednolitego rynku... 233 prowadzi także do internacjonalizacji w gospodarce. Coraz częściej podmioty gospodarcze funkcjonują równocześnie na terytorium kilku państw, rozszerzając zakres terytorialny swojej działalności. Uwzględniając rolę, jaką pełnią podatki w handlu międzynarodowym, a zwłaszcza podatki pośrednie, których cechą podstawową jest ich cenotwórczy charakter, dla zapewnienia prawidłowego działania jednolitego rynku europejskiego podjęto działania harmonizacyjne w tym zakresie. Na szczególną uwagę zasługuje podatek akcyzowy (akcyza). Celem artykułu jest prezentacja, analiza i ocena działań oraz stopnia harmonizacji podatku akcyzowego w Unii Europejskiej. Analizą objęto głównie wspólnotowe akty prawne, tworzące stan prawny w zakresie opodatkowania akcyzą. 1. Jednolity rynek europejski Globalizacja gospodarki nieustannie stawia nowe wyzwania właściwie przed każdym krajem, regionem, a nawet kontynentem. Państwa członkowskie Unii Europejskiej w odpowiedzi na te zmiany, chcąc dostosować się do nowych warunków rynkowych, aby móc skutecznie konkurować na rynku światowym nie tylko jako poszczególne państwa, lecz również jako Wspólnota, zainicjowały wiele działań. Jedną z istotniejszych reakcji na następujące procesy w gospodarce światowej jest podjęcie wysiłków zmierzających do powstania jednolitego rynku europejskiego. Zauważyć należy, że działania te wspierają i pogłębiają procesy internacjonalizacji w skali europejskiej, jak również światowej, bowiem kreują integralne warunki działania podmiotów gospodarczych na terytorium Unii Europejskiej oraz określają warunki kontaktów gospodarczych z państwami trzecimi. Idea jednolitego rynku europejskiego polega na stworzeniu warunków, zwłaszcza prawnych i organizacyjnych, umożliwiających swobodne prowadzenie działalności gospodarczej nie tylko na rynku krajowym, lecz również międzynarodowym. Filarami prawidłowego funkcjonowania wspólnego rynku są określone w prawie Unii Europejskiej swobody, a mianowicie: swoboda przepływu towarów, swoboda przepływu osób, swoboda przedsiębiorczości, swoboda świadczenia usług i swoboda przepływu kapitału [Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, dalej TFUE]. Z uwagi na tematykę artykułu najistotniejsza jest swoboda przepływu towarów. Warunkiem wdrożenia tej swobody na wspólnym rynku europejskim było zniesienie ceł, jako istotnego czynnika ograniczającego międzynarodową wymianę handlową. Uznano, że odpowiednia polityka podatkowa może zapewnić
234 Edyta Sygut skuteczną realizację celów, głównie fiskalnych, dotychczas osiąganych dzięki funkcjonowaniu ceł [Dzwonkowski, 2013, s. 382]. Równocześnie zakazano poszczególnym państwom członkowskim Unii Europejskiej wprowadzanie zmian w krajowych systemach podatkowych, które w jakikolwiek sposób niekorzystnie wpływałyby na konkurencyjność podmiotów zagranicznych na europejskim rynku towarów i usług. Zasada zakazu dyskryminacji przedsiębiorców z innych państw członkowskich wynika z art. 28 TFUE. Ponadto zgodnie z art. 110 TFUE, że żadne państwo członkowskie nie nakłada bezpośrednio lub pośrednio na produkty innych państw członkowskich podatków wewnętrznych jakiegokolwiek rodzaju, wyższych od tych, które nakłada bezpośrednio lub pośrednio na podobne produkty krajowe. 2. Podstawy prawne harmonizacji podatku akcyzowego w Unii Europejskiej Integracja gospodarcza i współzależność między jednostkami działającymi globalnie wymusiła na poszczególnych państwach dokonywanie zmian w obowiązujących na ich terenie regulacjach. Zmiany te polegały głównie na eliminowaniu rozwiązań, które odbiegały od rozwiązań stosowanych w większości państwa i negatywnie wpływały na międzynarodową wymianę gospodarczą. Proces ten został określony jako niezorganizowana harmonizacja systemów podatkowych i podatków [Dolata, 2013, s. 59]. Dopiero później dostrzeżono potrzebę zorganizowanych działań, czyli zorganizowanej harmonizacji podatkowej opartej na umowach międzynarodowych czy wynikającej z przynależności do określonych organizacji gospodarczych [Dolata, 2013, s. 60]. Procesy harmonizacyjne podatków wiążą się zawsze z licznymi trudnościami, jednak są niezbędne dla zapewnienia warunków swobodnego oraz opartego na zasadach uczciwej konkurencji przepływu towarów i usług w ramach jednolitego rynku europejskiego. Działania te uzasadnione są także potrzebą zagwarantowania bezpiecznego poziomu dochodów budżetom krajowym państw członkowskich [Pomorska, Szołno-Koguc, Wójtowicz, 2003, s. 32]. Akcyza jest bowiem bardzo efektywnym podatkiem oraz skutecznym narzędziem polityki rozwoju gospodarczego [Cnossen, 2005]. Zorganizowana i niezorganizowana harmonizacja systemów podatkowych i podatków mogą być podejmowane równocześnie. W ramach jednolitego rynku europejskiego zdecydowanie większą rolę pełni harmonizacja zorganizowana, jednak nie dąży ona do wyeliminowania krajowych systemów podatkowych [Brzeziński, Głuchowski, Kosikowski, 1998, s. 15]. W celu skutecznej re-
Harmonizacja podatku akcyzowego w warunkach jednolitego rynku... 235 alizacji celów nakładanych na harmonizację powinna mieć ona charakter systematyczny i trwały z uwagi na nieustannie pojawiające się nowe potrzeby. System podatku akcyzowego podlegał kształtowaniu od początku funkcjonowania Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Podatek akcyzowy jest podatkiem zharmonizowanym na szczeblu wspólnotowym. Rozumieć przez to należy, że w poszczególnych państwach członkowskich obowiązują zbliżone przepisy prawne dotyczące akcyzy. Harmonizacja systemów podatkowych poszczególnych państw członkowskich miała na celu zapewnienie swobodnego przepływu wyrobów akcyzowych w ramach wspólnego rynku. Zniesienie kontroli na granicach wymagało określenia przepisów prawnych, umożliwiających obrót wyrobami akcyzowymi, które nie zostały jeszcze podatkowane, jednocześnie zapewniając odpowiedni nadzór nad nimi, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania [Jatzke, 2012, s. 3]. Harmonizacja podatku akcyzowego na terenie Unii Europejskiej wynika z licznych regulacji wspólnotowych. Podkreślenia wymaga fakt, że dyrektywa Unii Europejskiej jest podstawowym narzędziem harmonizacji podatkowej w Unii Europejskiej. Dyrektywy wymagają implementacji do krajowego porządku prawnego, bowiem wiążą państwa członkowskie jedynie w zakresie wyznaczonego w niej celu, pozostawiając władzom poszczególnych państw wybór form i środków [Mączyński, 2004, s. 225]. Tabela 1. Standardy Unii Europejskiej w zakresie podatku akcyzowego Akt normatywny 92/12/EWG 2008/118/WE Data wydania z 25 lutego z 16 grudnia 2008 r. Dziennik Urzędowy Dz. Urz. UE L 76 str. 1 Dz. Urz. UE L 9 str. 12 Status aktu normatywnego Obowiązujący Tytuł aktu W sprawie ogólnych warunków dotyczących wyrobów objętych podatkiem akcyzowym, ich przechowywania, przepływu oraz kontrolowania W sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylająca dyrektywę 92/12/EWG Źródło: Opracowanie własne. W tabeli 1 została przedstawiona historia zmian dyrektywy określanej dyrektywą horyzontalną [Lasiński-Sulecki, 2014, s. 15], która ma zastosowanie we wszystkich podlegających harmonizacji akcyzach. Należy jednak pamiętać, że podatek akcyzowy jest podatkiem selektywnym, co oznacza, że opodatkowaniu podlegają ściśle oznaczone wyroby [Kałka, Ksieniewicz, 2013, s. 34]. Do wyrobów objętych harmonizacją w ramach podatku akcyzowego na terytorium Unii Europejskiej zalicza się: wyroby tytoniowe,
236 Edyta Sygut alkohol i napoje alkoholowe oraz produkty energetyczne i energię elektryczną. Regulacje prawne dla poszczególnych grup wyrobów stanowiące podstawę harmonizacji w tym zakresie zostały zawarte w odrębnych dyrektywach dla każdej z grup (por. tabela 2). Tabela 2. Standardy Unii Europejskiej w zakresie podatku akcyzowego, dotyczące poszczególnych grup wyrobów akcyzowych Grupa wyrobów Alkohol i napoje alkoholowe Akt normatywny 92/83/EWG 92/84/EWG Data wydania Dziennik Urzędowy 316 str. 21 316 str. 29 Status aktu normatywnego Obowiązujący Obowiązujący Tytuł aktu W sprawie harmonizacji struktury podatku akcyzowego od alkoholu i napojów alkoholowych W sprawie zbliżenia stawek podatku dla alkoholu i napojów alkoholowych 92/79/EWG 316 str. 8 W sprawie zbliżenia podatków od papierosów Wyroby tytoniowe 92/80/EWG 95/59/WE 2011/64/U E z 27 listopada 1995 r. z 21 czerwca 2011 r. 316 str. 10 Dz. Urz. UE L 291 str. 40. Dz. Urz. UE L 176 str. 24 Obowiązujący W sprawie zbliżenia podatków od wyrobów tytoniowych innych niż papierosy W sprawie podatków innych niż podatki obrotowe, wpływających na spożycie wyrobów tytoniowych W sprawie struktury oraz stawek akcyzy stosowanych do wyrobów tytoniowych Produkty energetyczne i energia elektryczna 92/81/EWG 92/82/EWG 2003/96/WE z 27 października 2003 r. 316 str. 12 316 str. 19 Dz. Urz. UE L 283 str. 51 Obowiązujący W sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od olejów mineralnych W sprawie zbliżenia stawek podatków akcyzowych dla olejów mineralnych W sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej Źródło: Opracowanie własne. Wśród źródeł prawa wspólnotowego, na podstawie których następuje harmonizacja systemów podatkowych państw członkowskich, wskazać należy także rozporządzenia. Jednak w odróżnieniu do dyrektyw, rozporządzenia są stosowane bezpośrednio, co oznacza, że obowiązują organy i obywateli państw członkowskich, a także mają pierwszeństwo przed prawem wewnętrznym. Jednym z istot-
Harmonizacja podatku akcyzowego w warunkach jednolitego rynku... 237 niejszych rozporządzeń, z uwagi na swobodny obrót wyrobami akcyzowymi, jest rozporządzenie Komisji (WE) cnr 684/2009 z 24 lipca 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2008/118/WE w odniesieniu do skomputeryzowanych procedur przemieszczania wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy [Dz. Urz. UE 2009 L 197, s. 24]. Zdecydowanie mniejsze znaczenie w procesie harmonizacji odgrywają decyzje. Wprawdzie wiążą one całkowicie stronę (jednostkę, państwo członkowskie), do której zostały wydane, jednak stosowane są najczęściej w sytuacjach ustalania preferencji podatkowych dla państw członkowskich [Mączyński, 2004, s. 227]. 3. Zakres harmonizacji podatku akcyzowego w Unii Europejskiej Podatek akcyzowy jest selektywnym podatkiem od sprzedaży lub wykorzystania określonych towarów i usług [Hines, 2007, s. 1]. Jednym z działań harmonizacyjnych jest ujednolicenie podstawowych elementów technicznych podatku akcyzowego takich jak przedmiot, podstawa opodatkowania czy stawki podatkowe. W chwili obecnej prawo wspólnotowe wskazuje zakres wyrobów objętych akcyzą, sposób ustalania podstawy opodatkowania oraz minimalny poziom opodatkowania dla poszczególnych wyrobów akcyzowych. Harmonizacja podatków ma na celu wykluczenie zakłóceń warunków konkurencji między przedsiębiorcami z krajów członkowskich [Oręziak, 2007, s. 142]. Obecnie wskazanie jedynie minimalnych stawek podatkowych nie zapewnia jednolitego poziomu opodatkowania danego wyrobu akcyzowego w Unii Europejskiej. W związku z tym działania te należy uznać za niewystarczające. Zróżnicowanie stawek na terenie Wspólnoty jest bardzo szerokie. Przykładem może być wysokość obowiązujących stawek podatkowych w zakresie opodatkowania alkoholu etylowego za 1 hektolitr czystego alkoholu (por. wykres 1).
238 Edyta Sygut Wykres 1. Stawki podatku akcyzowego na alkohol etylowy za 1hl czys stego wyro obu w pos szczególnych pań ństwach członkowskich (EUR, stan na 1.07.2015) na tle stawki minimalnej Źródło: Opracowanie własne na podstawie [Komisja Europejska, Exci ise Duty Tables. Part I Alcoholic Beve- rages, July 2015] ]. Na podstawie danych zaw wartych na wykresie 1 stwierdzić należy, żee wska a- zanie jedynie minimalnego poziomu opodatkowania poszczególnych wyrobów akcyzowych nie prowadzi do ujednolicenia warunków rynkowych i ograniczenia konkurencji podatkowej, wyni ikającej ze zróżnicowanego poziomu staw wek po- datkowych. Zauważyć należy, żee w chwili obecnej wszystkie państwa człon- kowskie realizują obowiązek minimalnego opodatkowania alko oholu etylowego na poz iomie 550 EUR. Jednak brakuje określenia maksymalnego poziomu stawek podatkowych powoduje, że opodatkowanie wyrobów akcyzowych w niek których państwach bard dzo mocno odbiega od minimalnego poziomu opodatkowania, a nawet poziomu średniego opodatkowania tej gru upy wyrobów, kształtującego się na poziomie 1781 EUR jak na przykład w Irla andii, Finlandii, Szwecji czy Zjednoczonym Królestwie. Warto podkreślić, żee zróżnicowanie stawek podat- kowych istotnie wpły ywa na konsumpcję poszczególnych wyrobów, z uwagi na wysokośćć ceny, której podatek akcy yzowy jest inte egralnąą częścią, stąd teżż tak istotne są działaniaa harmonizacyjne w tym zakresie. Harmonizacjaa najczęściej utożsamianaa jest z działaniami zmierzającymi do ujednolicenia podstaw opodatkowania oraz wysokości stawek podatkowych dla
Harmonizacja podatku akcyzowego w warunkach jednolitego rynku... 239 akcyzy. Jednak z punktu widzenia procesów internacjonalizacji dla podmiotów gospodarczych równie ważne są działania ukierunkowane na stworzenie nie tylko optymalnych, ale przede wszystkim transparentnych i jednolitych warunków w zakresie obrotu wyrobami akcyzowymi. Akcyza jest podatkiem jednofazowym, co oznacza, że wyrób akcyzowy powinien być opodatkowany tylko jeden raz [Matarewicz, 2014, s. 35]. Dlatego też zgodnie z art. 7 dyrektywy horyzontalnej podatek akcyzowy staje się wymagalny w momencie dopuszczenia do konsumpcji w państwie członkowskim dopuszczenia do konsumpcji. Artykuł ten nie tylko określa moment powstania obowiązku podatkowego, lecz również przesądza o właściwej dla danej czynności jurysdykcji podatkowej [Lasiński-Sulecki, 2014, s. 78]. Ponadto, dyrektywa horyzontalna 2 określiła warunki i sposób poboru akcyzy w odniesieniu do towarów wytworzonych w krajach członkowskich oraz pochodzących z importu z krajów trzecich w ramach procedury zawieszonego poboru akcyzy. Rozwiązaniem ułatwiającym obsługę przemieszczania wyrobów akcyzowych z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy jest wprowadzenie na obszarze Wspólnoty Europejskiej elektronicznego systemu przemieszczania wyrobów akcyzowych 3. Sprawne wdrożenie systemu EMCS było możliwe dzięki zastąpieniu papierowych dokumentów towarzyszących przesyłce wyrobów (dokumentów ADT) dokumentami elektronicznych e-ad 4 [Parulski, 2010, s. 29]. Celem tych zmian była chęć zmniejszenia obciążeń administracyjnych i finansowych po stronie podatników oraz pobudzenie wymiany handlowej wewnątrz Wspólnoty Europejskiej oraz pomiędzy Wspólnotą Europejską a państwami trzecimi przy jednoczesnej poprawie bezpieczeństwa fiskalnego obrotu wyrobami akcyzowymi [Liptak, Zawadzki, 2012, s. 130]. W organizacji obrotu wyrobami akcyzowymi istotny jest także sposób ich identyfikacji, czyli oznakowania. Na terenie Wspólnoty w tym celu stosuje się układ odpowiadający Nomenklaturze Scalonej (CN) [Sowa, 2014, s. 469]. Podsumowanie Procesy internacjonalizacji mają istotny wpływ na podejmowanie działań poprawiających i pogłębiających funkcjonowanie jednolitego rynku europejskiego. Szczególnie ważne jest kreowanie warunków zapewniających niezakłó- 2 3 4 Szczegółowe przepisy w tym zakresie, dotyczące głównie technicznych zasad funkcjonowania systemu uregulowane zostały w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 684/2009. Exise Movement and Control System, tj. System Przemieszczania oraz Nadzoru Wyrobów Akcyzowych. e-ad, tj. elektroniczny administracyjny dokument.
240 Edyta Sygut coną wymianę gospodarczą między państwami członkowskimi oraz regulacje w zakresie ich relacji gospodarczych z państwami trzecimi. Zadanie to realizowane jest poprzez harmonizację prawa, również prawa podatkowego, pełniącego szczególną rolę w międzynarodowej wymianie gospodarczej. Poziom obciążeń podatkami pośrednimi, których ciężar przerzucany jest na konsumenta dóbr, wpływa na ich cenę, a tym samym na ich konkurencyjność na rynku wewnętrznym jak i międzynarodowym. Stąd też tak ważne jest eliminowanie barier i tworzenie jednolitych warunków funkcjonowania podmiotów gospodarczych poprzez harmonizację prawa podatkowego. Harmonizacja podatku akcyzowego obejmowała wiele działań, których skutki mają zróżnicowane znaczenie. Pozytywnie ocenić należy w ramach harmonizacji ujednolicenie: katalogu wyrobów objętych akcyzą, sposobu ustalania podstawy opodatkowania, katalogu zwolnień czy obrotu w odniesieniu do przemieszczania wyrobów akcyzowych na jednolitym rynku europejskim. Natomiast oczekiwania, że dzięki wprowadzeniu minimalnych stawek podatku akcyzowego stawki stosowane przez poszczególne państwa członkowskie ulegną zbliżeniu okazały się nietrafione. Rozpiętość stawek w przypadku poszczególnych wyrobów jest nadal bardzo duża, dlatego też te działania należy uznać za niewystarczające. Problematyka harmonizacji podatku akcyzowego ma duże znaczenie dla funkcjonowania jednolitego rynku europejskiego, jak również z uwagi na fakt, że stanowi on istotne źródło dochodów budżetowych krajów członkowskich. Literatura Brzeziński B., Głuchowski J., Kosikowski C. (1998), Harmonizacja prawa podatkowego Unii Europejskiej i Polski, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa. Cnossen S. (2005), Theory and Practice of Excise Taxation. Smoking, Drinking, Gambling, Polluting and Drivin, Oxford University Press, Oxford. Dolata S. (2013), Podstawy wiedzy o polskim systemie podatkowym, Wolters Kluwer SA, Warszawa. 92/79/EWG z dnia 19 października w sprawie zbliżenia podatków od papierosów, Dz. U. WE L 316, s. 8. 92/80/EWG z dnia 19 października w sprawie zbliżenia podatków od wyrobów tytoniowych innych niż papierosy, 316, s. 10. 92/81/EWG z dnia 19 października w sprawie harmonizacji struktury podatku akcyzowego od olejów mineralnych, Dz. Urz. WE 316, s. 12. 92/82 z dnia 19 października w sprawie zbliżenia stawek podatku akcyzowego od olejów mineralnych, Dz. Urz. EWG nr L 316, s. 19.
Harmonizacja podatku akcyzowego w warunkach jednolitego rynku... 241 92/83/EWG z dnia 19 października w sprawie harmonizacji struktury podatku akcyzowego od alkoholu i napojów alkoholowych, 316, s. 21. 92/84/EWG z dnia 19 października, w sprawie zbliżenia stawek podatku dla alkoholu i napojów alkoholowych, Dz. U. UE L 316, s. 29. 95/59/WE z dnia 27 listopada 1995 r. w sprawie podatków innych niż podatki obrotowe, wpływających na spożycie wyrobów tytoniowych, Dz. U. UE L 291, s. 40. 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej, Dz. U. UE L 283, s. 51. 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylająca dyrektywę 92/12/EWG, Dz. Urz. UE L 9, s. 12. 2011/64/UE z dnia 21 czerwca 2011 r. w sprawie struktury oraz stawek akcyzy stosowanych do wyrobów tytoniowych, Dz. Urz. UE L 176, s. 24. Dzwonkowski H. (red.), (2013), Prawo podatkowe, Wydawnictwo Beck, Warszawa. Hines J.R. Jr. (2007), Excise Taxes, University of Michigan and National Bureau of Economic Research, Michigan. Jatzke H., (2012), Production, Holding and Movement of Excise Foods Under Duty Suspension within the European Union, World Customs Journal, No. 2. Kałka M., Ksieniewicz U. (2013), Podatek akcyzowy. Leksykon 2013, Oficyna Wydawnicza UNIMEX, Wrocław. Komisja Europejska, Excise Duty Tables. Part I Alcoholic Beverages, July 2015, (http://ec.europa.eu/taxation_customs/resources/documents/taxation/excise_duties/ alcoholic_beverages/rates/excise_duties-part_i_alcohol_en.pdf). Lasiński-Sulecki K. (red.) (2014), Akcyza w prawie Unii Europejskiej. Komentarz, Wolters Kluwer SA, Warszawa. Liptak Z., Zawadzki M. (2012), EMCS (Excise Movement and Control System) zagrożenie czy szansa? [w:] P. Stanisławiszyn, T. Nowak (red.), Regulacje w zakresie prawa celnego i podatku akcyzowego po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Doświadczenia i perspektywy, LEX a Wolters Kluwer business, Warszawa. Mączyński D. (2004), Podatek akcyzowy w prawie polskim i europejskim. Komentarz, Warszawa. Parulski S. (2010), Akcyza. Komentarz, Wolters Kluwer Polska, Kraków. Matarewicz J. (2014), Ustawa o podatku akcyzowym. Komentarz, Lexis Nexis, Warszawa. Oręziak L. (2007), Konkurencja podatkowa i harmonizacja podatków w ramach Unii Europejskiej. Implikacje dla Polski, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie, Warszawa.
242 Edyta Sygut Pomorska A., Szołno-Koguc J., Wójtowicz K. (2003), Proces dostosowywania polskich podatków pośrednich do standardów Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 684/2009 z 24 lipca 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2008/118/WE w odniesieniu do skomputeryzowanych procedur przemieszczania wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, Dz. Urz. UE 2009 L 197, s. 24. Sowa B. (2014), Harmonizacja podatku akcyzowego jako istotny czynnik integracji gospodarczej [w:] Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, z. nr 37 (1/2014) Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów. Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 326, s. 37. HARMONISATION OF EXCISE TAX IN THE CONTEXT OF SINGLE EUROPEAN MARKET Summary: Globalization of the economy is an important phenomenon for developing taxation policy of individual countries. Special attention in this regards should be paid to activities undertaken in European countries, aimed at improving operation of the Single European Market. One the elements required to provide correct operation of the single market in the European Union is eliminating or reducing tax barriers in the process of economic exchange, not only under cooperation between the member states, but also in their economic relations with third countries. Beside the value-added tax, the excise tax is a basic fiscal burden covered by harmonisation due to its specific role played in international trade. The objective of this paper is to present and evaluate the actions and the level of harmonisation of excise tax in the European Union. Keywords: harmonization of taxes, excise tax, Single European Market.