Wroclaw Univesity of Economics From the SelectedWorks of Józef Z. Dziechciarz 2015 Ekonometria. Econometrics 4/50/2015 Jozef Z. Dziechciarz, Wroclaw Univesity of Economics Available at: http://works.bepress.com/jozefz-dziechciarz/94/
4(50)-2015 ISSN 1507-3866 e-issn 2449-9994 EKONOMETRIA ECONOMETRICS ~ Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
RADA NAUKOWA George Myron Agiomirgianakis (Hellenic Open University, School of Social Sciences, Grecja) Derek Bond (University of Ulster, Wielka Brytania) Maria Paula de Pinho de Brito Duarte Silva (University of Porto, Portugalia) Józef Dziechciarz (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Irina Eliseeva (Saint Petersburg State University of Economics and Finance, Rosja) Eckart EIsner (Technische Universitat Berlin, Niemcy) Peter von der Lippe (Universitat Duisburg-Essen, Niemcy) Walenty Ostasiewicz (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) Eva Sodomova (University of Economics in Bratislavia, Słowacja) Marek Walesiak (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu) KOMITET REDAKCYJNY Józef Dziechciarz - redaktor naczelny Paweł Dittmann Stanisław Krawczyk Janusz tyko Zofia Rusnak Agnieszka Stani mir - sekretarz agnieszka.stanimir@ue.wroc.pl +4871 3680394 REDAKTOR TEMATYCZNY Agnieszka Stanimir
EKONOMETRIA ECONOMETRICS 4(50) -20 15 ~ Wyda~nictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu ~ Wrocław 2015
Redakcja wydawnicza: Joanna Świrska-Korłub, Aleksandra Śliwka Native speaker: Tim Macauley Redakcja techniczna: Barbara Łopusiewicz Korekta: Barbara Cibis Łamanie: Małgorzata Czupryńska Projekt okładki: Beata Dębska Informacje o naborze artykułów i zasadach recenzowania znajdują się na stronach internetowych www.wydawnictwo.ue.wroc.pl www:econometrics.ue.wroc.pl/ Publikacja udostępniona na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-użycie niekomercyjne-bez utworów zależnych 3.0 Polska (CC BY-NC-ND 3.0 PL) Copyright by Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wrocław 2015 ISSN 1507-3866 e-issn 2449-9994 Wersja pierwotna: publikacja drukowana Zamówienia na opublikowane prace należy składać na adres: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu ul. Komandorska 118/120 53-345 Wrocław tel./fax 71 3680602; e-mail:econbook@ue.wroc.pl www.ksiegarnia.ue.wroc.pl Druk i oprawa: TOTEM
Spis treścijconntent Wstęp... 7 Introduction... 9 George Agiomirgianakis, Dimitrios Serenis, Nicholas Tsounis: Fluctuations in exchange rate and aggregate exports in Ukraine (Wahania kursów walut i ich wpływ na zagregowany eksport na Ukrainie) 11 Maria Balcerowicz-Szkutnik: Globalisation processes and the labour market. Selected countries and aspects (Procesy globalizacyjne a rynek pracy. Wybrane kraje i aspekty) 24 Iwona Bąk: Struktura i typologia przestrzenna przestępczości w Polsce (Spatial structure and typology of crime in Poland) 43 Hanna Dudek, Wiesław Szczesny: Zastosowanie funkcji przynależności w analizie subiektywnego postrzegania jakości życia (Application of membership function in the analysis of subjective perception of quality of life)... 62 JózefDziechciarz: O pojęciu jakości w pomiarze efektów pracy uniwersytetu (Quality definition in the university performance measurement)... 79 Jolanta Iwin-Garzyńska: Wstęp do badań nad ujednoliceniem podstawy opodatkowania w Unii Europejskiej (Introduction to research to harmonize the tax base in the European Union). 92 Iwona Markowicz: Badanie kohort firm w analizie trwania (The study of firms' cohorts in the duration analysis)... 105 Ewa Miklaszewska, Krzysztof Kil: The impact ofthe 2008 crisis on the banking sectors of the CEE-11 countries: Multi Level Performance (MLP) score as a synthetic measure of bank risk adjusted performance (Wpływ kryzysu finansowego z roku 2008 na sektory bankowe krajów EŚW - MLP Score jako syntetyczna miara efektywności skorygowanej o ryzyko) 126 Ewa Roszkowska: Wykorzystanie informacji preferencyjnej zadanej na zbiorze rozwiązań bliskich rozwiązaniu idealnemu w wybranych metodach wielokryterialnych (The application of preference information on the set of altematives near ideal solutions in selected multi-criteria methods)... 142 Małgorzata Rószkiewicz: Empirical evidence on factors shaping the savings rate ofpolish households (Czynniki warunkujące zmienność stopy oszczędzania polskich gospodarstw domowych w świetle badań empirycznych) 159 Jacek Szołtysek, Grażyna Trzpiot: Analiza motywacji mobilności edukacyjnej studentów w Polsce i w Rosji z wykorzystaniem analizy skupień
6 Spis treści/conntent (Analysis of motivation of students' educational mobility for chosen universities in Poland and Russia - clustering analysis approach) 170 Emilia Tomczyk: Rationality of expectations and data vintage: evidence from business tendency surveys (Racjonalność oczekiwań a rocznik danych: wyniki z testu koniunktury) 184 Grażyna Trzpiot, Justyna Majewska: Modeling and projection life expectancy. The case ofthe EU countries (Modelowanie i projekcja przeciętnego czasu trwania życia na przykładzie krajów UE)... 196 Krzysztof Kompa, Dorota Witkowska: Synthetic measures ofthe European capital markets development (Syntetyczne mierniki rozwoju rynków kapitałowych w Europie)... 214 Maria Szmuksta-Zawadzka, Jan Zawadzki: Wykorzystanie modeli wyrównywania wykładniczego w prognozowaniu zmiennych o wysokiej częstotliwości w warunkach braku pełnej informacji (Application of exponential smoothing models in forecasting high frequency time series in the condition of lack of full information). 228 Jerzy Zemke: Wiarygodność prognoz, o alternatywnych instrumentach konstrukcji prognoz (Credibility of prognoses, about alternative instruments of prognoses building) 240
Wstęp Przekazujemy w ręce czytelników pięćdziesiąte, jubileuszowe, wydanie czasopisma "Ekonometria" (w wersji angielskojęzycznej.econometrics"), które ukazuje się nieprzerwanie od roku 1998. Do 2011 roku czasopismo było publikowane w serii Prac Naukowych Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu pod nazwą Ekonometria. Zastosowania metod ilościowych. Od roku 2009 artykuły naukowe gromadzone są w czterech rocznych seriach, co umożliwiło wprowadzenie systematycznego, kwartalnego cyklu wydawniczego. Od roku 2011 dwa numery wydawane są w języku polskim, a dwa kolejne - w języku angielskim. Wśród autorów publikacji znajdują się zarówno naukowcy z polskich ośrodków akademickich, jak i wielu uczonych reprezentujących uczelnie zagraniczne. Również w skład Rady Naukowej naszego czasopisma wchodzą profesorowie afiliowani w instytucjach zagranicznych. Grono recenzentów czasopisma tworzą wybitni naukowcy - zarówno polscy, jak i zagraniczni. Wysoki poziom naukowy prac, zaufanie autorów i wnikliwe uwagi recenzentów pozwalają na publikowanie wartościowych artykułów naukowych i rozpowszechnianie osiągnięć naukowych nie tylko w kraju, ale na całym świecie. Tematyka prac zakwalifikowanych do druku po pozytywnej recenzji uwzględnia zarówno teoretyczne, jak i aplikacyjne aspekty metod ekonometrii, statystyki i matematyki. Obszar aplikacji metod ekonometrii, statystyki i matematyki obejmuje szeroko rozumianą problematykę ekonomiczną, w tym makro- i mikroekonomiczne analizy statystyczno-ekonometryczne, analizę i modelowanie danych rynkowych, inwestycji kapitałowych oraz ubezpieczeń. Analizy społeczne i demograficzne dotyczą problemów edukacji, rynku pracy i bezrobocia, ubóstwa itp. Wiele opracowań ma charakter cykliczny - publikowane artykuły referują wyniki długoterminowych badań, zawierają także dyskusję z recenzentami wcześniejszych prac. To umożliwia śledzenie stopnia zaawansowania badań naukowych, dzięki czemu publikacje ukazujące się w czasopiśmie są inspiracją do podejmowania nowych wyzwań badawczych. "Ekonometria" stale uzyskuje bardzo wysoką ocenę Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, co przejawia się wysoką punktacją. Według bieżącej listy punktacyjnej periodyk otrzymał 14 punktów. Sukces ten zawdzięczamy autorom, przekazującym do recenzji artykuły o bogatych walorach naukowych, oraz recenzentom, którzy szczegółowo oceniają każdą z prac, podpowiadając ich twórcom sposób poprawy jakości tekstu. Również stałość składu Komitetu Redakcyjnego oraz sukcesywne poszerzanie Rady Naukowej czasopisma powodują ciągły i stabilny wzrost oceny "Ekonometrii".
8 Wstęp W tworzeniu osiemnastoletniej historii czasopisma wzięło udział 374 autorów, publikując 785 opracowań naukowych. Część osób stale współpracuje z naszym czasopismem, zapewniając możliwość śledzenia ich dokonań naukowych. W gronie stałych autorów znajdują się również osoby afiliowane poza granicami Polski. Najczęściej na łamach periodyku publikowali: Andrzej Bąk, Iwona Bąk, Alicja Ganczarek-Gamrot, Alicja Grześkowiak, Dorota Kwiatkowska-Ciotucha, Małgorzata Machowska-Szewczyk, Helmut Maier, Martin Pavlik, Małgorzata Rószkiewicz, Agnieszka Sompolska-Rzechuła, Agnieszka Stanimir, Danuta Strahl, Maria Szmuksta-Zawadzka, Piotr Tarka, Grażyna Trzpiot i Jan Zawadzki. Na wykresie pokazano strukturę językową artykułów opublikowanych w naszym czasopiśmie. 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 artykuły w języku polskim artykuły w języku angielskim autorzy z zagranicy 2011 2012 2013 2014 2015 Po wprowadzeniu w 2011 roku podziału wydań kwartalnika na publikacje w języku angielskim i w języku polskim poprawiła się skuteczność upowszechniania osiągnięć polskich naukowców za granicą oraz wzrosło zainteresowanie zagranicznych autorów publikowaniem na łamach naszego czasopisma. W rezultacie "Ekonometria" cieszy się coraz większym zainteresowaniem poza granicami Polski. Dziękujemy za dotychczasową współpracę wszystkim Autorom, członkom Rady N aukowej oraz Recenzentom. Liczymy na równie owocną współpracę w przyszłości. Zapraszamy również wszystkich współpracowników do rejestracji jako autorzy oraz recenzenci w naszym systemie elektronicznym SENIR. Józef Dziechciarz, Agnieszka Stanimir
Introduction With pride and satisfaction, we present to the readers the fiftieth, jubi1ee issue of the joumal of "Econometrics" ("Ekonometria" in Polish version), which has been published continuously since 1998. Up to 2011, the joumal had been published in the series of Academic Research Papers at the Wrocław University of Economics under the title Econometrics. Applications oj quantitative methods. Since 2009, four issues have been published annually. This has enabled the introduction of a regular quarterly publication cycle. Each year, two issues contain articles in English, and the other two in the Polish language. The Scientific Council of our joumal also includes professors affiliated with foreign institutions. The list of scientific reviewers includes eminent scientists from both our home country and abroad. Among the authors of the publications, there are both scientists from the Polish academia, as well as many scientists from foreign universities. The high level of scientific work, our confidence and insightful comments from the reviewers have contributed to the publication of valuable articles and the dissemination of scientific achievements. By the end of 2014, forty six issues ofthe Joumal were published. The subject areas of the published articles cover the theoretical and practical aspects of the methods of econometrics, statistics and mathematics. The domain of applications of these methods covers broad economic issues, including macro and rnicroeconomic analyses, statistical and econometric analysis and modelling market data, as well as capital investment and insurance problems. Social and demographic analyses cover the issues of education, employment and unemployment, poverty, etc. Many studies have a cyclical character, the published articles show the long-term results of research and include a scientific discussion with the reviewers' suggestions formulated on the basis of the earlier works. This allows us to track the progres s of scientific research, and the publications appearing in the joumal "Econometrics" are an inspiration to undertake new research challenges. The joumal "Econometrics" has always been highly regarded by the Polish Ministry of Science and Higher Education. According to a current scoring list of scientific joumals, "Econometrics" has been allocated 14 points. The success of our Joumal is owed to our authors who submit scientifically valuable articles and the reviewers who evaluate each paper thoroughly and suggest to the authors ways to improve the quality ofthe articles. The consistency ofthe Editorial Committee, as well as the enrichment of our Scientific Council with new members, have considerably contributed to the high ranking of our joumal. In the eighteen-year history of "Econometrics", 374 authors contributed their work and published 785 scientific articles. Among them were scientists who have
10 Introduction regularly published papers in our joumal, and some ofthe authors are also affiliated abroad. Authors whose scientific articles were published in numerous issues of "Econometrics", include: Andrzej Bąk, Iwona Bąk, Alicja Ganczarek-Gamrot, Alicja Grześkowiak, Dorota Kwiatkowska-Ciotucha, Małgorzata Machowska-Szewczyk, Helmut Maier, Martin Pavlik, Małgorzata Rószkiewicz, Agnieszka Sompolska- Rzechuła, Agnieszka Stanimir, Danuta Strahl, Maria Szmuksta-Zawadzka, Piotr Tarka, Grażyna Trzpiot, Jan Zawadzki. The following chart show s the language structure of the papers published in the journal "Econometrics". 90 80 70 60 % 50 40 30 20 10 fll articles in Polish articles in English author from abroad 2011 2012 2013 2014 2015 After the division in 2011, into issues published in English and Polish, the effectiveness of the popularization of the achievements and results of Polish scientists abroad has improved. Also the number of foreign articles has increased. The journal "Econometrics" is becoming more and more popular outside the borders of our country. We cordially thank all involved for their cooperation. We thank all the authors, members of the Scientific Council and Reviewers for all their efforts and contribution to the success of our joumal. We look forward to an equally fruitful collaboration in the future. We invite all contributors to register as Authors and Reviewers in our electronic system SENIR. JózefDziechciarz, Agnieszka Stanimir
60 LAT WYDAWNICTWA Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 1955-2015 Ekonometria www.econometrics.ue.wroc.pl Czasopismo jest indeksowane w następujących bazach: BazEkon www.kangur.uek.krakow.pl/bazaekon/nowy/index.php CEEOL www.ceeol.com CEJSH www.cejsh.icm.edu.pl EBSCO www.ebscohost.com Wolny dostęp do wersji elektronicznej: www.econometrics.ue.wroc.pl Centrum Otwartej Nauki www.bibliotekanauki.ceon.pl Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa www.dbc.wroc.pl www.ibuk.pl www.ksiegarnia.ue.wroc.pl Adres redakcji Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 53-345 Wrocław, ul. Komandorska 118/120