Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Oczyszczanie Wody 2 Nazwa modułu w języku angielskim Water Treatment 2 Obowiązuje od roku akademickiego 2012/13 A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE STUDIÓW Kierunek studiów Poziom Profil studiów Forma i tryb rowadzenia studiów Secjalność Jednostka rowadząca moduł Koordynator modułu Zatwierdził: Inżynieria Środowiska I stoień (I stoień / II stoień) ogólno akademicki (ogólno akademicki / raktyczny) niestacjonarne (stacjonarne / niestacjonarne) Sieci i Instalacje Sanitarne; Zaoatrzenie w Wodę, Unieszkodliwianie Ścieków i Odadów; Katedra Inżynierii i Ochrony Środowiska dr inż. Jarosław Gawdzik dr hab. inż. Lidia Dąbek, rof. PŚk B. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PRZEDMIOTU Przynależność do gruy/bloku rzedmiotów Status modułu Język rowadzenia zajęć Usytuowanie modułu w lanie studiów - semestr Usytuowanie realizacji rzedmiotu w roku akademickim kierunkowy (odstawowy / kierunkowy / inny HES) obowiązkowy (obowiązkowy / nieobowiązkowy) język olski semestr 5 semestr zimowy (semestr zimowy / letni) Wymagania wstęne (kody modułów / nazwy modułów) Egzamin tak (tak / nie) Liczba unktów ECTS 4 Forma rowadzenia zajęć wykład ćwiczenia laboratorium rojekt inne w semestrze 10 10
C. EFEKTY KSZTAŁCENIA I METODY SPRAWDZANIA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Cel modułu Przedmiot umożliwia zaoznanie studentów z zagadnieniami z zakresu odstaw teoretycznych rocesów uzdatniania wód odziemnych. Omawia się zarówno urządzenia wraz z arametrami niezbędnymi do ich rojektowania jak i naturalne rocesy oczyszczania. W zakresie ćwiczeń rojektowych studenci mogą oznać zasady rojektowania urządzeń stosowanych w systemach uzdatniania wody. (3-4 linijki) Symbol efektu Efekty Ma odstawową wiedzę w zakresie systemów oczyszczania wód odziemnych. Zna warunki eksloatacji urządzeń SUW Ma wiedzę z odstaw rojektowania tyowych urządzeń stosowanych w systemie oczyszczania wód odziemnych. Forma rowadzenia zajęć (w/ć/l//inne) odniesienie do efektów kierunkowych IŚ_W01 IŚ_W07 IŚ_W09 IŚ_W09 IŚ_W10 IŚ_W15 IŚ_W02 IŚ_W09 odniesienie do efektów obszarowych T1A_W01 T1A_W03 T1A_W04 T1A_W05 T1A_W06 T1A_W07 T1A_W04 T1A_W05 T1A_W06 T1A_W07 T1A_W02 T1A_W04 T1A_W05 T1A_W06 T1A_W07 Zna wybrane rogramy komuterowe wsomagające rojektowanie. IŚ_W05 T1A_W07 Ma odstawową wiedzę w zakresie hydrauliki i mechaniki łynów otrafi ozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych źródeł i oddać je niezbędnej ewaluacji ma umiejętność samo się, m.in. w celu odnoszenia kometencji zawodowych otrafi zarojektować urządzenia do uzdatniania wody Potrafi racować samodzielnie i w gruie. Potrafi zorganizować racę zesołu, który będzie realizował dane zadanie. Umie rozdzielić racę omiędzy członków zesołu na zadania według ich kometencji. Potrafi sformułować wnioski i oisać wyniki uzyskanej racy. Jest odowiedzialny za rzetelność uzyskanych wyników. w IŚ_W12 IŚ_U02 T1A_W03 T1A_U01; T1A_U05 T1A_U07 IŚ_U07 T1A_U05 IŚ_U16 IŚ_K01 IŚ_K05 IŚ_K07 IŚ_K02 IŚ_K05 IŚ_K07 T1A_U03; T1A_U05 T1A_U07 T1A_U08; T1A_U09 T1A_U10; T1A_U11 T1A_U13; T1A_U14 T1A_U15 T1A_U16 T1A_K03 T1A_K04 T1A_K01 T1A_K07 T1A_K02 T1A_K04
K_04 Ma świadomość ostęu technicznego i konieczności wdrażania nowoczesnych systemów oczyszczania wody Postęuje zgodnie z zasadami etyki IŚ_K09 IŚ_K08 T1A_K01 T1A_K07 T1A_K02 : 1. w zakresie wykładu Nr wykładu 1. Omówienie zakresu wykładów. Omówienie literatury rzedmiotu. Zanieczyszczenia wód odziemnych. Układy uzdatniania wód odziemnych w zależności od ich składu i ilości uzdatnianej wody 2. 3. Odkwaszanie wody. Usuwanie ditlenku węgla w zależności od zasadowości wody. Ciśnieniowe zbiorniki naowietrzania. Asiratory hydrauliczne i mechaniczne. 3. Zasady rojektowania urządzeń do naowietrzania wody. Wytryski zwykłe. Naowietrzanie kaskadowe. Dysze zderzeniowe. Złoża ociekowe z naturalnym i sztucznym rzeływem owietrza. 4. 5. Elementy wyełnień stosowanych w aeratorach otwartych. Chemiczne wiązanie agresywnego ditlenku węgla. Masa dofiltr. Dobór uziarnienia. Określanie niezbędnego czasu kontaktu wody ze złożem. Odżelazianie wody. Połączenia chelatowe. Metoda Vyredox. 5. 7. Podstawy usuwania manganu z wody. Czynniki utrudniające odmanganianie wody. Złoża katalityczne stosowane w usuwaniu manganu z wody. Materiały filtracyjne stosowane w filtrach do uzdatniania wód odziemnych. Zasady doboru uziarnienia filtrów wielowarstwowych. 6. 9. 7. 11. Fluor w wodach wodociągowych. Sosoby usuwania fluoru z wody. Adsorcja na aktywowanym tlenku glinu. Zmiękczanie wody metodami termicznymi oraz chemicznymi. Wymiana jonowa. Demineralizacja wody. Usuwanie związków azotu z wody. Reaktory stosowane do biologicznej nitryfikacji azotu amonowego. Filtry suche. Problem nadwyżki azotanów w wodach odziemnych. Denitryfikacja heterotroficzna. Metody odwadniania osadów. Odzysk koagulantów.
8. 13. Stabilność chemiczna i biologiczna wody w systemach wodociągowych. Korozja urządzeń i rurociągów. Techniczne sosoby ograniczenia niekorzystnych zmian składu wody w czasie jej dystrybucji. Przygotowanie wody zasilającej kotły wysokorężne. 9. Metody membranowe w technologii uzdatniania wody. Zjawiska rzymembranowe. Parametry RO. Wsółczynnik eliminacji substancji rozuszczonej. Membrany. Fouling. Scaling. 10. Rozwiązania architektoniczne i budowlane stacji uzdatniania wody. BHP na stacjach uzdatniania wody. Zasady obowiązujące odczas transortu, magazynowania i dozowania reagentów chemicznych. 2. w zakresie ćwiczeń Nr zajęć ćwicz. 3. w zakresie zadań laboratoryjnych Nr zajęć lab.
4. Charakterystyka zadań rojektowych Wykonanie indywidualnych zadań rojektowych Nr 1 Omówienie zasad i założeń rojektowych. Toografia terenu, wydanie lanów sytuacyjnych terenu. Analiza i ocena ujmowanej wody. Ustalenie rocesów jej uzdatniania i zatwierdzenie schematu technologicznego SUW, uzasadnienie doboru urządzeń. Obliczenie wydajności stacji (bilans wód do celów komunalnych i rzemysłowych). 2 Obliczenia i dobór urządzeń do rzygotowania roztworów reagentów. Obliczenie arametrów geometrycznych i hydraulicznych osadnika oraz komory osadowej. 3 Wybór rozwiązania sosobu filtracji wody, ustalenie wysokości i granulacji złoża filtracyjnego, cyklu racy i łukania. Obliczenie arametrów geometrycznych filtrów i drenażu oraz strat hydraulicznych. 4 Dobór środka dezynfekującego. Obliczenia jego dawki dobowej, dobór urządzeń do dezynfekcji wody, obliczenia owierzchni magazynowej. Obliczenia ojemności zbiornika retencyjnego wody. 5 Wykonanie lanu zagosodarowania terenu oraz omówienie wytycznych rojektowych do sorządzenia rzutu oraz rzekroju oszczególnych urządzeń w SUW. Dobór z nomogramów rzewodów wody oraz owietrza. K_04 5. Charakterystyka zadań w ramach innych tyów zajęć dydaktycznych
Metody srawdzania efektów Symbol efektu K_04 Metody srawdzania efektów (sosób srawdzenia, w tym dla umiejętności odwołanie do konkretnych zadań rojektowych, laboratoryjnych, it.) Egzamin D. NAKŁAD PRACY STUDENTA Bilans unktów ECTS Rodzaj aktywności obciążenie studenta 1 Udział w wykładach 10 2 Udział w ćwiczeniach 3 Udział w laboratoriach 4 Udział w konsultacjach (2-3 razy w semestrze) 3 5 Udział w zajęciach rojektowych 10 6 Konsultacje rojektowe 5 7 Udział w egzaminie 2 8 9 Liczba godzin realizowanych rzy bezośrednim udziale nauczyciela 30 akademickiego (suma) 10 Liczba unktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezośredniego udziału nauczyciela akademickiego 1,2 (1 unkt ECTS=25-30 godzin obciążenia studenta) 11 Samodzielne studiowanie tematyki wykładów 20 12 Samodzielne rzygotowanie się do ćwiczeń 13 Samodzielne rzygotowanie się do kolokwiów 14 Samodzielne rzygotowanie się do laboratoriów 15 Wykonanie srawozdań 15 Przygotowanie do kolokwium końcowego z laboratorium 17 Wykonanie rojektu lub dokumentacji 30 18 Przygotowanie do egzaminu 20 19 20 Liczba godzin samodzielnej racy studenta 70 (suma) 21 Liczba unktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach samodzielnej 2,8 racy
(1 unkt ECTS=25-30 godzin obciążenia studenta) 22 Sumaryczne obciążenie racą studenta 100 23 Punkty ECTS za moduł 1 unkt ECTS=25-30 godzin obciążenia studenta 4 24 Nakład racy związany z zajęciami o charakterze raktycznym Suma godzin związanych z zajęciami raktycznymi 45 25 Liczba unktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze raktycznym 1 unkt ECTS=25-30 godzin obciążenia studenta 1,8 E. LITERATURA Wykaz literatury Witryna WWW modułu/rzedmiotu 1. Kowal A.L., Świderska-Bróz M.: Oczyszczanie wody, PWN, wyd.vi, Warszawa 2009. 2. Heinrich Z. i In. Urządzenia do uzdatniania wody, zasady rojektowania, rzykłady obliczeń, Arkady, Warszawa 1986 3. Nawrocki J., Biłozora S.: Uzdatnianie wody. Procesy chemiczne i biologiczne, PWN SA, Warszawa-Poznań, 2000 4. Kowal A.L., Maćkiewicz J., Świderska-Bróz M.: Podstawy rojektowe systemów oczyszczania wody, Wyd. PWr., Wrocław, 1986. 5. Surgiel P., Kurbiel J.: Ćwiczenia laboratoryjne z oczyszczania wody, Materiały omocnicze, Politechnika Świętokrzyska, Kielce, 2009 6. Żygadło M., Gawdzik J.: Przewodnik do ćwiczeń z chemii sanitarnej laboratorium, Skryt nr 443, Wyd. Politechnika Świętokrzyska, Kielce, 2009 7. Aktualnie obowiązujące akty formalno-rawne w zakresie rzedmiotu. 8. Gabryszewski T.1983. Wodociągi. Warszawa. Arkady. 1983. 9. Bolek K. 1989. Oczyszczanie wód owierzchniowych. Materiały do ćwiczeń rojektowych. Kraków. 1989.