VAT jako koszt kwalifikowalny w projekcie prowadzonym przez NGO

VAT jako koszt kwalifikowalny w projekcie prowadzonym przez NGO

Kierownik Grupy Wydawniczej: Ewa Marmurska-Karpińska Wydawca: Marta Grabowska-Peda Autor: Marek Peda ISBN: 978-83-269-5051-3 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2016 Skład i łamanie: Raster Studio Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10 Niniejszy e-book chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Zaproponowane w niniejszym poradniku wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w poradniku wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków.

VAT JAKO KOSZT KWALIFIKOWALNY W PROJEKCIE PROWADZONYM PRZEZ NGO Pod pojęciem wydatków kwalifikowalnych należy uznać takie wydatki poniesione w ramach Programu Operacyjnego, które kwalifikują się do dofinansowania. Pozostałe wydatki organizacja musi pokryć ze środków własnych. Do wydatków kwalifikowalnych można zaliczyć również podatki, a w szczególności podatek od towarów i usług. Możliwość taka przysługuje jednak jedynie wówczas, gdy beneficjent nie ma prawnej możliwości jego odzyskania. Ocena kwalifikowalności wydatku polega na analizie zgodności jego poniesienia z obowiązującymi przepisami prawa unijnego i prawa krajowego, umową o dofinansowanie, Wytycznymi oraz innymi dokumentami, do stosowania których beneficjent zobowiązał się w umowie o dofinansowanie. Ocena ta może być dokonywana: `` w trakcie realizacji projektu poprzez weryfikację wniosków o płatność oraz `` w trakcie kontroli projektu, w szczególności kontroli w miejscu realizacji projektu lub siedzibie beneficjenta. Na etapie oceny wniosku o dofinansowanie dokonywana jest ocena kwalifikowalności planowanych wydatków. Przyjęcie danego projektu do realizacji i podpisanie z beneficjentem umowy o dofinansowanie nie oznacza, że wszystkie wydatki, które beneficjent przedstawi we wniosku o płatność w trakcie realizacji projektu, zostaną poświadczone, zrefundowane lub rozliczone. Ocena kwalifikowalności poniesionych wydatków jest prowadzona także po zakończeniu realizacji projektu w zakresie obowiązków nałożonych na beneficjenta umową o dofinansowanie oraz wynikających z przepisów prawa. UWAGA Ocena kwalifikowalności planowanych wydatków jest dokonywana już na etapie oceny wniosku o dofinansowanie, a także po zakończeniu jego realizacji. Podpisanie z beneficjentem umowy o dofinansowanie nie oznacza bowiem, że wszystkie koszty, które beneficjent przedstawi we wniosku o płatność w trakcie realizacji projektu, zostaną poświadczone, zrefundowane lub rozliczone. Kiedy VAT może być kosztem kwalifikowalnym Jednym z wydatków podlegających ocenie pod kątem kwalifikowalności jest podatek od towarów i usług (VAT). Może on zostać uznany za wydatek kwalifikowalny, pod warunkiem że 3

beneficjent (organizacja pozarządowa) nie ma prawnej możliwości jego odzyskania. W przeciwnym wypadku mielibyśmy do czynienia z podwójnym finansowaniem raz poprzez dotację, a drugi raz poprzez odzyskanie zapłaconego podatku. Co za tym idzie, zapłacony VAT może zostać uznany za wydatek kwalifikowalny wyłącznie wówczas, gdy beneficjentowi, zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem krajowym nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego bądź ubiegania się o zwrot VAT. Odzyskanie VAT Możliwość odzyskania VAT rozpatruje się zgodnie z przepisami ustawy o VAT oraz wydanymi na jej podstawie rozporządzeniami. Posiadanie nawet potencjalnej możliwości odliczenia VAT wyklucza uznanie wydatku za kwalifikowalny, nawet jeśli faktycznie zwrot nie nastąpił. PRZYKŁAD Fundacja X ma prawną możliwość odliczenia VAT. Nie wystąpiła jednak z wnioskiem do urzędu skarbowego, ponieważ chce zaliczyć ten podatek do kosztów kwalifikowalnych w ramach realizacji projektu. Organizacja nie musi wnioskować o zwrot VAT, jednak nie zmienia to faktu, że podatek ten nie może zostać uznany za wydatek kwalifikowalny. Fundacja ma bowiem potencjalną możliwość odzyskania VAT. VAT niepodlegający odliczeniu jest kosztem kwalifikowalnym Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikom VAT przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim nabywane towary lub usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych. Z kolei art. 88 ustawy o VAT zawiera katalog przypadków, kiedy podatnikowi VAT to prawo nie przysługuje. Oznacza to, że w tych przypadkach podatku nie można odliczyć nawet wówczas, gdy dany zakup jest bezpośrednio związany z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu. Brak możliwości odliczenia VAT oznacza, że podatek w tych przypadkach może stanowić wydatek kwalifikowalny. Przepisy ustawy o VAT stanowią, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje beneficjentowi jedynie w przypadku, kiedy spełnione zostaną jednocześnie następujące dwa warunki: 1. beneficjent jest podatnikiem VAT oraz 2. zakupione przez beneficjenta towary i usługi wykorzystywane są przez beneficjenta do wykonywania czynności opodatkowanych. 4

Tym samym, jeśli nie jest spełniony jeden z wymienionych warunków, wówczas VAT zawarty w dokonywanych przez beneficjenta zakupach będzie stanowił wydatek kwalifikowalny. VAT jako koszt podatkowy Zaliczenie VAT do kosztów uzyskania przychodu celem obniżenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym nie jest odliczeniem ani uzyskaniem zwrotu VAT, a więc nie jest odzyskiwaniem podatku od towarów i usług w rozumieniu ustawy o VAT. Częściowe odliczenie, częściowa kwalifikacja Natomiast w przypadku gdy beneficjent odlicza VAT częściowo, tj. według proporcji (por. art. 90 ust. 2 ustawy o VAT), podatek ten może zostać uznany za wydatek kwalifikowalny, chyba że instytucja zarządzająca ograniczy taką możliwość w wytycznych programowych danego programu operacyjnego. Dopuszczalna jest również sytuacja, gdy VAT będzie kwalifikowalny jedynie dla części projektu. Wówczas beneficjent jest zobowiązany zapewnić przejrzysty system rozliczania projektu, tak aby nie było wątpliwości, w jakiej części oraz w jakim zakresie VAT może zostać uznany za kwalifikowalny. Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy podmiot dokonuje jednocześnie transakcji zwolnionych, jak też opodatkowanych VAT, powinien przyporządkować podatek naliczony odnośnie do dokonywanych przez siebie zakupów do jednej z trzech grup: 1. VAT naliczonego, wynikającego z zakupów związanych wyłącznie z wykonywaniem czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia naliczonego VAT podatek ten w całości podlega odliczeniu (a więc zgodnie z obowiązującymi mechanizmami nie może być wydatkiem kwalifikowalnym), 2. VAT naliczonego, wynikającego z zakupów związanych wyłącznie z wykonywaniem czynności, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia naliczonego VAT podatek ten w całości nie podlega odliczeniu (a więc zgodnie z obowiązującymi mechanizmami może być uznany za wydatek kwalifikowalny), 3. VAT naliczonego związanego zarówno z czynnościami, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia naliczonego VAT, jak i z czynnościami, w związku z którymi prawo do odliczenia naliczonego VAT nie przysługuje w tym przypadku podmiot powinien określić kwotę naliczonego VAT podlegającego odliczeniu, stosując proporcję, o której mowa w art. 90 ustawy o VAT (w tym przypadku VAT może być wydatkiem kwalifikowalnym w ustalonej proporcji). Oświadczenie o kwalifikowalności VAT Może się też zdarzyć tak, że prawo do obniżenia VAT należnego o podatek naliczony powstanie po zakończeniu realizacji projektu. Dlatego też beneficjent (organizacja), który uzna VAT 5

za wydatek kwalifikowalny, musi przedstawić w treści wniosku o dofinansowanie szczegółowe uzasadnienie zawierające podstawę prawną i wskazujące na brak możliwości odliczenia VAT zarówno na dzień sporządzenia wniosku, jak i w tzw. okresie trwałości projektu, czyli również po jego zakończeniu. W tym celu dołącza do wniosku tzw. oświadczenie o kwalifikowalności VAT, według wzoru opracowanego przez instytucję zarządzającą danym programem operacyjnym. Oświadczenie składa się z dwóch integralnych części. W ramach pierwszej części beneficjent oświadcza, że w chwili składania wniosku o dofinansowanie nie może odzyskać w żaden sposób poniesionego kosztu VAT, którego wysokość została określona w odpowiednim punkcie wniosku o dofinansowanie (fakt ten decyduje o kwalifikowalności VAT). Natomiast w części drugiej beneficjent zobowiązuje się do zwrotu zrefundowanej ze środków unijnych części VAT, jeżeli zaistnieją przesłanki umożliwiające odzyskanie tego podatku przez beneficjenta. Oświadczenie o kwalifikowalności VAT podpisane przez beneficjenta powinno stanowić załącznik do zawieranej z beneficjentem umowy o dofinansowanie. Wykaz wydatków uznanych za kwalifikowalne i niekwalifikowalne Wydatki kwalifikowalne (warunki muszą być spełnione łącznie) faktycznie poniesione w okresie wskazanym w umowie o dofinansowanie zgodne z obowiązującymi przepisami prawa unijnego oraz prawa krajowego (w tym z przepisami regulującymi udzielanie pomocy publicznej) zgodne z Programem Operacyjnym (PO) i Szczegółowym Opisem Osi Priorytetowych (SZOOP) uwzględnione w budżecie projektu poniesione zgodnie z postanowieniami umowy o dofinansowanie niezbędne do realizacji celów projektu i poniesione w związku z jego realizacją dokonane w sposób przejrzysty, racjonalny i efektywny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów należycie udokumentowane Wydatki niekwalifikowalne prowizje pobierane w ramach operacji wymiany walut odsetki od zadłużenia, z wyjątkiem wydatków ponoszonych na subsydiowanie odsetek lub na dotacje na opłaty gwarancyjne w przypadku udzielania wsparcia na te cele koszty pożyczki lub kredytu zaciągniętego na prefinansowanie dotacji kary i grzywny świadczenia realizowane ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS) odpisy dokonywane na ZFŚS w projektach realizowanych ze środków Pomocy Technicznej rozliczenie notą obciążeniową zakupu rzeczy będącej własnością beneficjenta lub prawa przysługującego beneficjentowi wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) 6

Wydatki kwalifikowalne (warunki muszą być spełnione łącznie) wykazane we wniosku o płatność zgodnie z Wytycznymi w zakresie warunków gromadzenia i przekazywania danych w postaci elektronicznej dotyczą towarów dostarczonych lub usług wykonanych lub robót zrealizowanych, w tym zaliczek dla wykonawców zgodne z innymi warunkami uznania ich za wydatki kwalifikowalne Wydatki niekwalifikowalne wydatki poniesione na funkcjonowanie komisji rozjemczych, wydatki związane ze sprawami sądowymi (w tym wydatki związane z przygotowaniem i obsługą prawną spraw sądowych) oraz koszty realizacji ewentualnych orzeczeń wydanych przez sąd bądź komisje rozjemcze (z pewnymi wyjątkami) wydatki poniesione na zakup używanego środka trwałego, który był w ciągu 7 lat wstecz (w przypadku nieruchomości 10 lat) współfinansowany ze środków unijnych lub z dotacji krajowych VAT, który może zostać odzyskany na podstawie ustawy o VAT oraz aktów wykonawczych do tej ustawy wydatki poniesione na zakup nieruchomości przekraczające 10% całkowitych wydatków kwalifikowalnych projektu w przypadku terenów poprzemysłowych oraz terenów opuszczonych, na których znajdują się budynki, limit ten wynosi 15%, a w przypadku instrumentów finansowych skierowanych na wspieranie rozwoju obszarów miejskich lub rewitalizację obszarów miejskich, limit ten na poziomie inwestycji ostatecznego odbiorcy wynosi 20% (w przypadku gwarancji procent ten ma zastosowanie do kwoty pożyczki lub innych instrumentów podziału ryzyka, objętych gwarancją) zakup lokali mieszkalnych, za wyjątkiem wydatków dokonanych w ramach celu tematycznego Promowanie włączenia społecznego, walka z ubóstwem i wszelką dyskryminacją inne niż część kapitałowa raty leasingowej wydatki związane z umową leasingu transakcje dokonane w gotówce, których wartość przekracza równowartość 15.000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji bez względu na liczbę wynikających z danej transakcji płatności, zgodnie z art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wydatki związane z czynnością techniczną polegającą na wypełnieniu formularza wniosku o dofinansowanie projektu w przypadku wszystkich projektów, lub formularza wniosku o potwierdzenie wkładu finansowego w przypadku dużych projektów 7

Wydatki kwalifikowalne (warunki muszą być spełnione łącznie) Wydatki niekwalifikowalne Podstawa prawna: premia dla współautora wniosku o dofinansowanie w przypadku projektów współfinansowanych z EFS wydatki związane z zakupem nieruchomości i infrastruktury oraz z dostosowaniem lub adaptacją budynków i pomieszczeń, za wyjątkiem wydatków ponoszonych jako cross-financing w przypadku projektów współfinansowanych z EFRR wydatki na rzecz likwidacji lub budowy elektrowni jądrowych, inwestycji na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych, wytwarzania, przetwórstwa i wprowadzania do obrotu tytoniu i wyrobów tytoniowych, beneficjentów będących przedsiębiorstwami w trudnej sytuacji w rozumieniu unijnych przepisów dotyczących pomocy publicznej, inwestycji w infrastrukturę portów lotniczych, chyba że są one związane z ochroną środowiska lub towarzyszą im inwestycje niezbędne do łagodzenia lub ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na środowisko w przypadku projektów współfinansowanych z FS wydatki na rzecz likwidacji lub budowy elektrowni jądrowych, inwestycji na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych, inwestycji w budynki mieszkalne, chyba że są one związane z promowaniem fektywności energetycznej lub korzystaniem z odnawialnych źródeł energii, wytwarzania, przetwórstwa i wprowadzania do obrotu tytoniu i wyrobów tytoniowych, przedsiębiorstw w trudnej sytuacji w rozumieniu unijnych przepisów dotyczących pomocy publicznej, inwestycji w infrastrukturę portów lotniczych, chyba że są one związane z ochroną środowiska lub towarzyszą im inwestycje niezbędne do łagodzenia lub ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na środowisko w przypadku instrumentów finansowych wkłady rzeczowe Umowa Partnerstwa 2014 2020, Wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014 2020, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa 10 kwietnia 2015 r.; art. 86 ust. 1, art. 88, art. 90 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.). Marek Peda koordynator projektów w Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana 8

To jedyny na rynku 20-stronicowy miesięcznik, w którym znajdziesz praktyczne wskazówki doświadczonych ekspertów dotyczące ewidencjonowania przychodów i wydatków, sporządzania dokumentacji i sprawozdań a także pozyskiwania źródeł finansowania oraz rozliczania dotacji! A oprócz tego dziesiątki porad doskonałych prawników, doradców i ekspertów zajmujących się na co dzień finansami, które ułatwia Ci prowadzenie księgowości, dokumentacji kadrowej i projektowej w organizacji. Zamów za darmo na próbę miesięcznik Finanse i kadry w organizacji pozarządowej Jesteś księgową w organizacji pozarządowej? Kadrową zatrudniającą pracowników? Przygotowujesz porozumienia z wolontariuszami? Prowadzisz, rozliczasz i koordynujesz projekty unijne? Do Twoich zadań należy pozyskiwanie środków finansowych na działalność NGO? A może kierujesz organizacją, zarządzasz zespołem? Jeśli tak, w naszym miesięczniku znajdziesz porady przygotowane specjalnie po to, żeby ułatwić Ci pracę. Gdzie znaleźć źródła finansowania organizacji pozarządowej? W jaki sposób prowadzić dokumentację projektową? Komu powierzyć prowadzenie projektu? Czy można uniknąć zwrotu dotacji? Jak poprawnie zaewidencjonować przychody i koszty? Kiedy i w jaki sposób sporządzić sprawozdanie finansowe, merytoryczne i projektowe? Na co zwrócić szczególną uwagę przy opracowywaniu wniosku o dotację? Jak unikać groźnych pułapek, czyhających w przepisach? W naszym miesięczniku znajdziesz porady opracowane przez czołowych specjalistów! Sprawozdanie merytoryczne Małe granty Dotacja w sprawozdaniu finansowym Błąd w sprawozdaniu finansowym Podwójna księgowość Sami czy w partnerstwie Aby otrzymać najnowszy numer miesięcznika Finanse i kadry w organizacji pozarządowej kliknij i wypełnij formularz na dole strony.

Więcej ebooków o tematyce finansowo-księgowej: www.fabrykawiedzy.com 2NJ005 ISBN: 978-83-269-5051-3