ĆWICZENIE 7 Transpiracja Oznaczanie rozwartości aparatów szparkowych metodą infiltracji a/ rośliny: liście trzykrotki b/ odczynniki: toluen, etanol, woda destylowana c/ inny sprzęt: zakraplacze, szalki Metoda Stopień otwarcia aparatów szparkowych można oznaczyć na podstawie szybkości wnikania cieczy o różnym napięciu powierzchniowym do liścia. Na dolną stronę liścia nanieść po kropli toluenu, alkoholu etylowego i wody. Obserwować, która ciecz i jak szybko wniknie. Jeżeli szparki są szeroko otwarte wniknie woda, przez półotwarte przechodzi etanol. Natomiast toluen wnika najłatwiej, nawet przy niewielkim stopniu otwarcia szparek. Wniknięcie ujawnia się jako tłusta plama na powierzchni liścia w miejscu, gdzie znajdowała się naniesiona ciecz. Wypierając powietrze przedostała się ona do przestworów międzykomórkowych Zaobserwować, która z naniesionych cieczy wniknęła i określić na tej podstawie stopień otwarcia aparatów szparkowych. Uzupełnić tabelę. Woda Etanol Toluen Ciecz Początek Czas Koniec Stopień otwarcia Rola ochronna skórki a/ rośliny: bulwy ziemniaka, jabłka lub owoce kasztanowca b/ inny sprzęt: nóż lub skalpel, eksykator, waga Wybrać dwie bulwy ziemniaczane i dwa jabłka o jednakowej wielkości. Jedną bulwę i jedno jabłko obrać cienko ze skórki. Zważyć dokładnie wszystkie obiekty i włożyć je do eksykatora z CaCI 2. Po upływie jednej godziny zważyć bulwy i jabłka ponownie. Następnego pomiaru dokonać po 30
ustalonym czasie (2, 4 godziny, 1 dzień). Obliczyć w % ubytek świeżej masy dla wszystkich obiektów. Wyciągnąć wnioski. Ciężar Początkowy po 1 h po... p o... Bulwa ziemniaka Jabłko Kasztan nie obrana obrana nie obrane obrane nie obrany obrany Oznaczanie intensywności transpiracji metodą wagową a/ ulistniona gałązka trzykrotki lub wybranego drzewa b/ olej, woda destylowana c/ 5 erlenmajerek Metoda Do 5 erlenmajerek z wodą włożyć po jednej ulistnionej gałązce np. trzykrotki. Powierzchnię wody w erlenmajerkach pokryć warstwą oleju. Kolbki z roślinami dokładnie zważyć po czym, umieścić je w następujących warunkach: a/ na świetle, w temp. pokojowej (20 C), w atmosferze normalnej wilgotności - kontrola b/ na świetle, w temp. pokojowej, w atmosferze o obniżonej wilgotności (eksykator z chlorkiem wapnia) c/ na świetle, w temp. pokojowej, w atmosferze o podwyższonej wilgotności (eksykator z wodą) d/ w ciemności, w temp. pokojowej, w atm. normalnej wilgotności (ciemna szafka) e/ w ciemności, w temp. 0 stopni, w atm. podwyższonej wilgotności (lodówka) Po godzinie zważyć kolbki ponownie. Na podstawie różnicy ciężarów obliczyć intensywność transpiracji dla każdego układu warunków. Wyniki zebrać w tabeli. WARUNKI: masa masa różnica Intensywnoś początkowa końcowa [g] ć a/ kontrola b/ c/ d/ e/ [g] transpiracji 31
Oznaczanie transpiracji względnej metodą Stahla a/ rośliny: liście begonii, trzykrotki lub inne b/ odczynniki: 5% roztwór chlorku kobaltu c/ inny sprzęt: eksykator, bibuła, szkiełka mikroskopowe, kwadraciki z metalowej siatki, ściskacze, stoper Wycięte z bibuły filtracyjnej małe kwadraciki (0.5 x 0.5 cni) umieścić w 5 % roztworze chlorku kobaltu. Po równomiernym wysyceniu wyjąć je z roztworu i przenieść do suszarki. Gdy uzyskają niebieskie zabarwienie przenieść do eksykatora. Przed przystąpieniem do doświadczenia przeprowadzić standaryzację papierków kobaltowych. W tym celu należy umieścić kwadracik bibuły wysyconej CoCl 2 nad wolną powierzchnią parującą (może to być kawałek bibuły nasyconej wodą). Na siateczkę metalową należy położyć papierek kobaltowy, przykryć szkiełkiem, całość objąć ściskaczem. Przy pomocy stopera mierzyć czas, po którym następuje zmiana zabarwienia papierka kobaltowego z niebieskiego na różowe. Porównanie transpiracji względnej między dolną i górną stroną liścia: kwadraciki wysuszonej bibuły nasyconej chlorkiem kobaltu umieścić nad dolną i górną stroną liścia. Przykryć szkiełkami przytrzymywanymi przez ściskacz. Zmierzyć dokładnie czas potrzebny do zmiany zabarwienia papierków na górnej i dolnej stronie liścia. Obliczyć współczynnik transpiracji względnej dla obu stron liścia. Obliczenie współczynnika transpiracji względnej. dla dolnej strony liścia T w1 = t : t 1 dla górnej strony liścia T w2 = t : t 2 gdzie: t - czas potrzebny do zmian zabarwienia papierków kobaltowych umieszczonych nad wolną powierzchnią parującą (czas kontrolny) t 1 - czas potrzebny do zmian zabarwienia papierków kobaltowych umieszczonych nad dolną powierzchnią liścia t 2 - czas potrzebny do zmian zabarwienia papierków kobaltowych umieszczonych nad górną powierzchnią liścia 32
Oddychanie Pomiar intensywności oddychania metodą miareczkową Materiał a l rośliny: nasiona grochu b /odczynniki: 10 % KOH; 0,2 N KOH; 0.2 N HCI; fenoloftaleina c/ inny sprzęt: płuczki, rurki szklane, gumowe węże, pompa wodna 50 g kiełkujących nasion grochu umieścić w kolbie ssawkowej. Kolbę połączyć z jednej strony.z płuczką wypełniona 10% KOH, z drugiej strony z płuczka zawierającą 0,2 N KOH. Zestaw podłączyć do pompy wodnej tak aby powietrze przepływało najpierw przez płuczkę z 10% KOH, potem przez płuczkę z nasionami, a następnie przez płuczkę pomiarową z 0,2 N KOH. Po godzinie roztwór z płuczki pomiarowej miareczkować 0,2 N HCI w obecności fenoloftaleiny. Obliczyć ilość mg CO 2 wydzielanego przez I g nasion wg wzoru: mg CO 2 / h / g św. m. = ( 50 v ) x n x 22 : t x w gdzie: v - ilość HCl (cm 3 ) zużytego do miareczkowania zawartości płuczki pomiarowej, n - normalność użytego kwasu i ługu h - czas trwania pomiaru w godzinach w - naważka nasion Wyznaczanie energii cieplnej w procesie oddychania a/ rośliny: nasiona grochu b/ odczynniki, c/ inny sprzęt: termosy, termometry, wata Odważyć dwa razy po 50 g kiełkujących nasion grochu Jedną partię nasion zabić gotując je przez ok. 10 minut, a następnie ostudzić. Partie nasion wsypać do termosów, wstawić termometry i 33
szczelnie zamknąć watą. Odczytać temperaturę na termometrach po 30 minutach, a następnie powtarzać pomiary co kilka godzin. Uzupełnij tabelę: Czas pomiaru [min. lub h] otoczenia nasion martwych nasion żywych OBSERWACJA DOŚWIADCZEŃ Z GOSPODARKI MINERALNEJ 34