POMIARY HAŁASU Podstawowym celem pomiarów hałasu w środowisku pracy jest określenie ryzyka uszkodzenia zdrowia. Pomiary parametrów akustycznego środowiska pracy mogą być także wykonywane w innych celach, jak np. ocena poziomu bezpieczeństwa przez możliwość zapewnienia komunikacji i odbioru sygnałów ostrzegawczych, identyfikacja najgłośniejszych źródeł dla prowadzenia profilaktyki technicznej, pomiar mocy akustycznej maszyn, dobór indywidualnych ochronników słuchu. Prawidłowo wykonane pomiary hałasu miejsca pracy, ich analiza i ocena, umożliwiają dokonanie poprawnej oceny ryzyka doznania uszkodzenia słuchu oraz stanowią podstawę prawidłowego opracowania i prowadzenia profilaktyki uszkodzeń słuchu. 1. Metody pomiaru hałasu Pomiary hałasu przeprowadza się w celu scharakteryzowania warunków akustycznych w środowisku pracy oraz w celu określenia wielkości narażenia pracowników na hałas w ich stanowiskach pracy W pierwszym przypadku wyznacza się poziom równoważny hałasu L Aeq, poziom szczytowy i poziom maksymalny. W drugim przypadku wyznacza się poziom ekspozycji na hałas, poziom szczytowy i poziom maksymalny. Pomiary dokonywane są w tych miejscach gdzie podczas wykonywania zadań przebywają pracownicy lub też przy użyciu przyrządów umieszczanych na osobie pracownika. Miejsce i czas pomiarów muszą zapewnić możliwość zarejestrowania ekspozycji na hałas typowej dla pełnego dnia pracy. Zgodnie z normami określającymi NDN, do oceny narażenia pracownika na hałas w środowisku pracy oznacza się następujące parametry hałasu: - poziom ekspozycji na hałas A i /lub ekspozycję na hałas - maksymalny poziom dźwięku A - szczytowy poziom dźwięku C W przypadku nierównomiernego obciążenia hałasem w poszczególnych dniach tygodnia można wyznaczać tygodniową ekspozycję na hałas. Należy jednakże podkreślić, że w żadnym momencie w ciągu tygodnia nie mogą być przekroczone poziom maksymalny A i poziom szczytowy C Podstawowymi wielkościami pomiarowymi do oceny narażenia pracownika na hałas są poziom ekspozycji na hałas L Ex,8h, i/lub ekspozycja na hałas E A,8h. Ponadto należy wyznaczyć wartość szczytową C i chwilowa wartość maksymalną A Pomiary hałasu w miejscu przebywania ludzi powinny być przeprowadzone w charaktery stycznych warunkach pracy źródeł hałasu. W pomieszczeniach zamkniętych, pomiary należy wykonywać przy zamkniętych drzwiach i oknach.
Zaleca się umieszczanie mikrofonu w miejscu położenia głowy pracownika zatrudnianego na danym stanowisku pracy. Jeśli obecność pracownika podczas wykonywania pomiarów jest konieczna wówczas mikrofon należy umieszczać w odległości, co najmniej 0,1 m od wejścia do kanału słuchowego. Przy stosowaniu dozymetrów hałasu noszonych przez pracownika zaleca się umieszczanie mikrofonu na hełmie lub kołnierzyku ubrania. Czas pomiarów wykonywanych w celu określenia wielkości narażenia pracownika na hałas jest znormalizowany do całej dniówki T o = 8-godzin, ale celem ograniczenia czasu pomiaru może on być krótszy, jeśli jest reprezentatywny dla zmian hałasu na danym stanowisku pracy w okresie całej dniówki tzn. winien być dobrany tak, by obejmował wszystkie charakterystyczne fazy zmian zjawisk akustycznych ( cykle) pojawiających się na danym stanowisku pracy z uwzględnieniem ich typowego czasu trwania, tak, by można było określić poziom ekspozycji lub ekspozycję na hałas dla dniówki. W przypadku pomiaru w czasie krótszym niż cała dniówka pomiary można uznać za zadawalające, jeśli powtórnie oznaczony poziom równoważny wykaże podobne wartości. 2. Ustawienie sprzętu i wykonanie pomiaru Po włączeniu miernik posiada następujące ustawienia: FSd - zakres pomiarowy 135 (75-135 db) Fr - charakterystyka korekcji częstotliwościowej A Prt - ustawiony czas pomiaru - nielimitowany czas pomiaru te - czas ekspozycji na hałas 8h - do obliczenia Lep, d 2.1. Wzorcowanie miernika Miernik IM-10 wzorcuje się za pomocą wzorcowych źródeł ciśnienia akustycznego o poziomie 94dB i częstotliwości 1000 Hz (Kalibrator KA-10) Wzorcowanie należy przeprowadzić w następujący sposób: - na mikrofon nałożyć kalibrator - włączyć miernik i kalibrator - ustawić zakres odniesienia "FSd "115 (55-115dB) - ustawić charakterystykę korekcji A - ustawić wielkość wyświetlaną "LE1" z menu PARAMETER - rozpocząć pomiar naciskając RUN / PAUSE - pokrętłem wzorcowania dostępnym dla wkrętaka z prawej strony miernika ustawić wartość równą poziomowi ciśnienia akustycznego kalibratora - po dokonaniu korekty należy skasować ostatni pomiar (usunąć z pamięci operacyjnej wielkość wprowadzoną w czasie wzorcowania), przycisk RESET 2.2. Wybór zakresu pomiarowego
Wyboru właściwego zakresu pomiarowego powinno dokonać się dopiero na stanowisku, gdzie pomiar ma być przeprowadzany. Wyboru zakresu dokonuje się przy wybranej charakterystyce częstotliwościowej, dla której dokonuje się pomiaru. W celu prawidłowego wyboru zakresu należy kolejno obniżać zakres pomiarowy, rozpoczynając od zakresu " 135. ", za każdym razem dokonując krótkiego, kontrolnego pomiaru (około 1 min). Po takim pomiarze sprawdza się, czy nie wystąpiły przesterowania. Jeśli przesterowań nie było, zakres pomiarowy można obniżyć. Jeśli przesterowania występują zakres pomiarowy zmienię się na wyższy. Jak zmienić zakres pomiarowy - nacisnąć przycisk SET, - naciskać przycisk aż do pojawienia się napisu " FSd", - nacisnąć przycisk OK na wskaźniku pojawia się wartość zakresu pomiarowego, "FSd" - naciskać przycisk lub aż do wybrania odpowiedniego zakresu pomiarowego, - nacisnąć przycisk OK wybrany zakres jest ustawiony, na wskaźniku pojawia się ponownie napis 2.3. Pomiar Pomiar należy wykonać na stanowisku wskazanym przez prowadzącego zajęcia. Przed rozpoczęciem nowego pomiaru należy skasować ostatni pomiar, przycisk RESET. Przyciśnięcie przycisku RUN / PAUSE rozpoczyna pomiar na wyświetlaczu mruga kropka dziesiętna. 2.4. Odczytywanie wyników pomiaru Wyniki pomiaru można odczytać w trakcie jego dokonywania (wyświetlacz jest uaktualniany raz na sekundę), lub po zakończeniu pomiaru. Mrugająca kropka dziesiętna oznacza, że trwa pomiar. Gdy pomiar się skończy, lub zostanie przerwany kropka przestaje mrugać. Aby dokonać odczytu wyników należy: - nacisnąć przycisk PARAMETER, - naciskać ponownie przycisk PARAMETER aż do pojawienia się opisu (etykiety) interesującej nas wielkości - wyboru odpowiedniej wielkości mierzonej można także dokonać naciskając przycisk lub - nacisnąć przycisk OK, na wyświetlaczu pojawi się wartość interesującej nas wielkości, - po ponownym naciśnięciu OK na wyświetlaczu pojawia się ponownie opis tej wielkości Miernik mierzy równocześnie wszystkie wielkości, wybór prezentowanej na wyświetlaczu wielkości nie ma wpływu na pomiar.
Istnieje możliwość chwilowego zatrzymania pomiaru przez naciśnięcie przycisku RUN / PAUSE. (Np. w celu wyeliminowania zdarzeń akustycznych, o których wiemy, że się wydarzą a nie chcemy by wpłynęły na pomiar, lub w celu wydłużenia, skrócenia ustawionego czasu pomiaru, a także w celu zmiany zakresu pomiarowego). Ponowne naciśnięcie tego przycisku powoduje kontynuację pomiaru. 3. Obliczenie wyników 4. Sprawozdanie z pomiarów Po zakończeniu pomiarów sporządza się sprawozdanie, w sprawozdaniu z pomiarów powinny być umieszczone następujące dane: Nazwa i adres instytucji oraz nazwiska osób wykonujących pomiary Nazwa (identyfikator) sprawozdania i liczba stron Identyfikacja miejsca pomiaru ( nazwa zakładu, wydziału, stanowiska, maszyny) Data wykonania pomiarów Charakterystyka badanego obiektu: dane o przestrzeni pomiarowej (rodzaj i wymiary pomieszczenia, obecność adaptacji akustycznej i różnych powierzchni, drogi rozprzestrzeniania się hałasu w pomieszczeniu, charakter pola akustycznego, proces pracy), dane o źródłach hałasu (nazwa maszyny, typ, producent, dane o sposobie zainstalowania maszyny, jej montażu, warunkach pracy, osprzęcie i jeśli jest to wymagane, dane o sposobie obsługi i schemat maszyny),czas trwania cykli przebiegów hałasu; Liczba osób narażonych na poszczególnych stanowiskach pracy i czas narażenia na hałas (czasy narażenia na hałas o danych poziomach) Opis metody pomiarowej, (wymagania dotyczące warunków i miejsca wykonania pomiarów, oznaczenie Polskiej Normy i metody pomiaru, czas trwania pomiaru, jeżeli pomiary wykonywane są metodą próbkowania należy podać interwał czasu odczytu, wymagania dotyczące wyników badań) Dane o sposobie wykonywania pomiarów (położenie i liczba punktów pomiarowych, ich wysokość nad powierzchnią odbijającą dźwięk, odległość od źródeł hałasu, szkic rozmieszczenia punktów, w przypadku indywidualnych pomiarów dozymetrycznych podać kto nosił dozymetr, zastosowane poprawki, i inne) Wyniki pomiarów oraz wnioski. Sprawozdanie winno zawierać: poziom ekspozycji oraz ekspozycję na hałas, maksymalny poziom dźwięku A oraz informacje czy szczytowy poziom dźwięku C nie przekroczył wartości 135 db C, równoważny poziom dźwięku A i czas trwania poszczególnych prac. Dane uzupełniające, niezbędne do scharakteryzowania pomiarów i oceny ich wyników, np. o działalności i obecności łudzi w miejscach pomiarów. Podpis, stanowisko osoby lub osób odpowiedzialnych za merytoryczną część sprawozdania oraz datę
sporządzenia sprawozdania. Zadanie laboratoryjne: Poziom ekspozycji na hałas. Pracownik Katedry Chemii Nieorganicznej i Analitycznej narażony jest na hałas nie ustalony, lecz o dających się wyróżnić 3 przedziałach czasu, w których hałas jest ustalony. Pracownik podczas pracy trwającej 8 godzin na zmianą roboczą obsługuje trzy stanowiska pracy. Na pierwszym stanowisku pracy (stanowisko Nr1): stanowisko pomiarów spektrofotometrycznych) występujący hałas jest ustalony, a równoważny poziom dźwięku A wynosi (średnia wartość z 5 pomiarów) X db. Czas ekspozycji na hałas na tym stanowisku pracy wynosi 4 godziny na zmianę roboczą. Na drugim stanowisku (stanowisko Nr 2): obsługa pieca elektrycznego hałas jest ustalony i równoważny poziom dźwięku A wynosił Y db o czasie ekspozycjina hałas na tym stanowisku pracy wynosi 0,5 godziny na zmianę roboczą, zaś na stanowisku Nr 3(stanowisko komputerowe 120) hałas jest ustalony i wynosi Z db- pracownik spędza resztę czasu zmiany. Z punktu widzenia określenia narażenia pracownika na hałas wyróżnia się trzy przedziały czasu, w których hałas był ustalony, tj.: 1. Nr 1. o równoważnym poziomie dźwięku A równym (X).. db i czasie trwania 4 godziny, maksymalny poziom dźwięku dźwięku A równym.. db wartość poziomu dźwięku C.dB 2. Nr 2. o równoważnym poziomie dźwięku A równym (Y)..dB i czasie trwania 0,5 godziny, maksymalny poziom dźwięku dźwięku A równym.. db wartość poziomu dźwięku C.dB 3. Nr 3. o równoważnym poziomie dźwięku A równym (Z).dB i czasie trwania 3,5 godziny.
maksymalny poziom dźwięku dźwięku A równym.. db wartość poziomu dźwięku C.dB