Wskaźniki oceny nieśności na fermach towarowych Fermy towarowe otrzymują materiał z ferm rodzicielskich. Producent jaj konsumpcyjnych może zakupić jednodniowe pisklęta w zakładzie wylęgowym lub odchowywane 16-17 tygodniowe kurki w specjalistycznych fermach, które zajmują się tylko odchowem kurek. Prawidłowy odchów stada wykonany zgodnie z instrukcją prowadzenia stada" decyduje o późniejszej nieśności ptaków. Podstawowym celem odchowu jest uzyskanie przez młode kurki w momencie rozpoczęcia nieśności ściśle określonej masy ciała zgodnej ze wzorcem. Dlatego w czasie odchowu musimy co jakiś czas wykonywać kontrolne ważenia (ok. 100 ptaków z różnych miejsc kurnika), następnie liczymy średnią masę oraz jej zmienność. Dobre wyrównanie stada ma decydujący wpływ na nieśność. Stado uważa się za bardzo dobrze wyrównane, jeżeli 80% zważonych ptaków mieści się w przedziale średniej masy ciała +/- 10%. Jeżeli w tym przedziale mieści się 75-80%, jest to dobre wyrównanie, 70-75% średnie, a poniżej 70% złe wyrównanie stada. Utrzymanie stada na fermie można podzielić na: okres wychowu, który trwa do momentu rozpoczęcia nieśności (18-19 tydzień) i okres produkcji nieśnej, który trwa ok. 55 tygodni. Likwidacja stada następuje w momencie takiego spadku nieśności, gdy ze względów ekonomicznych nie ma uzasadnienia dłuższe utrzymywanie stada. Jest to 72-75 tydzień życia. W fermach towarowych nie prowadzimy indywidualnej kontroli nieśności, a zapisujemy codziennie liczbę jaj zniesionych przez stado. Liczbę zniesionych jaj oraz ubytki kur w stadzie zapisujemy w karcie producenta (tabela). Mając liczbę zniesionych jaj oraz liczbę kur, możemy wyliczyć procent nieśności stada: liczba zniesionych jaj w danym okresie procent nieśności = -------------------------------------------------------------- x100 średni stan niosek w tym okresie x liczba dni Procent nieśności liczymy w równych odstępach czasu, zwykle co tydzień. Mając wyliczony procent nieśności, możemy wykreślić krzywą nieśności i porównać ją z krzywą nieśności przewidywaną, którą hodowca otrzymuje wraz z zakupionymi pisklętami.
Jeżeli krzywa nieśności wykreślona przez hodowcę odbiega bardzo od krzywej standardowej dla danej linii kur nieśnych, to należy szybko ustalić, co jest przyczyną niskiej nieśności kur. Wiek (tyg.) Upadki (tyg-) Stan na pocz. tyg- Produkcja jaj w tygodniu liczba jaj (szt.) Produkcja jaj narastająca (szt.) Średnia masa Produkcja jaj/kurę stanu początkowego (g) % nieśności % nieśności w tygodniu narastająca liczba jaja (g) w tyg. uzysk norm jaj uzysk norma uzysk norma uzysk norma (kg) a 19 2,0 0,1 7 7 20 15,0 1,2 52 59 21 50,0 4,7 184 243 22 80,0 10,3 304 547 23 88,5 16,5 346 893 24 91,0 22,8 362 1255 25 92,0 29,2 369 1624 26 93,0 35,7 378 2002 27 93,0 42,1 381 2383 28 93,0 48,6 384 2767 Spożycie paszy narastając o (kg) g/szt./dzie ń Zużycie paszy (kg) na 1 kg jaj w tygodniu narastając o. 70 76,0 291,5 327 18211 71 75,5 296,4 324 18535 72 75,0 301,3 322 18857 73 74,5 306,2 320 19177 74 74,0 311,1 317 19494 75 73,5 315,9 315 19809 76 73,0 320,6 313 20122 Średnio na kurę stanu począt. Innymi wskaźnikami charakteryzującymi nieśność kur są: liczba jaj zniesionych przez stado średnia produkcyjna = ------------------------------------------------------- średnia liczba niosek w stadzie liczba jaj zniesionych przez stado indeks produkcyjny = -------------------------------------------------------- liczba niosek stanu początkowego W okresie produkcji oraz za cały okres produkcji oblicza się procent ubytków spowodowany padnięciami oraz brakowaniem kur: liczba niosek padłych i wybrakow. procent ubytków = ---------------------------------------------------- x 100 liczba niosek stanu początkowego
Ze względu na duży udział paszy w kosztach produkcji jaj konsumpcyjnych (65-70%) wskaźnikiem opłacalności produkcji jaj jest zużycie paszy na kg jaj lub zużycie paszy na 1 jajo. masa spożytej paszy (kg) zużycie paszy na prod. kg jaj =--------------------------------- ----- x 100 masa zniesionych jaj (kg) masa spożytej paszy (kg) zużycie paszy na prod. 1 jaja = -------------------------------------- x 100 liczba zniesionych jaj (szt.) Zużycie paszy na produkcję kg jaj wynosi ok. 2,2 kg, a na 1 jajo nie powinno przekraczać 140 g. Wskaźniki te mogą się zmieniać, gdyż zależą od: masy nioski, wysokości produkcji nieśnej i masy znoszonych jaj, dobrego zbilansowania składników pokarmowych w mieszance, warunków środowiskowych panujących w kurniku. Czynniki wpływające na opłacalność produkcji jaj konsumpcyjnych Na koszt produkcji jaj decydujący wpływ będzie miała cena paszy. W strukturze kosztów związanych z produkcją jaj konsumpcyjnych około 65% poniesionych kosztów stanowi pasza. Przybliżony udział poszczególnych kategorii kosztów jest następujący: pasza - 64,0%, pisklęta - 3,0%, energia, opał, woda - 8,5%, usługi wet. i profilaktyka - 1,5%, robocizna - 10,5%, amortyzacja - 3,5%, odsetki bankowe - 8,0%, remonty - 1,0%. Przedstawiona struktura kosztów została wyliczona na podstawie wyników produkcyjnych stada towarowego kur Astra S: masa ciała kur po 20 tyg. życia - 1,6-1,7 kg,
masa ciała kur po 72 tyg. życia - 2,2-2,3 kg, upadki w okresie wychowu - do 4,0%, upadki w okresie 12 mies. produkcji - do 6,0%, liczba jaj od nioski stanu począt. - 270 szt., liczba jaj od nioski stanu średniego - 280 szt., spożycie paszy w okresie odchowu (do 19 tyg.) - 7,5-8,0 kg, spożycie paszy w okresie nieśności - 40-49 kg. W przyjętych wynikach produkcyjnych kur Astra S dzienne spożycie paszy przez kury wynosiło od 110 do 130 g, a na 1 jajo od 140 do 170 g. Główną pozycję kosztów stanowi pasza, dlatego też o wynikach ekonomicznych produkcji jaj decydować będzie spożycie paszy przez kury na produkcję 1 kg jaj oraz cena paszy. Należy ograniczyć do minimum straty paszy, które mogą dochodzić do kilkunastu procent. Straty mieszanki mogą być powodowane przez: wadliwą konstrukcję karmideł - 12%, rozsypywanie paszy - 5%, nadmiar paszy w karmidłach - 6%, zbyt niską temperaturę w pomieszczeniu - 10%, obecność gryzoni i ptaków w kurniku - 1%, pasożyty ptasie i choroby - 7%. Producent jaj będzie miał wpływ na obniżenie niektórych kosztów produkcji, ale większość poniesionych kosztów jest niezależna od producenta, np. koszt paszy, nośniki energii, cena piskląt czy odsetki bankowe. Koszty paszy można obniżyć, przygotowując mieszankę w gospodarstwie i wykorzystując zboża, superkoncentraty lub koncentraty białkowe. Bezpośrednio od producenta będzie zależało stworzenie nioskom dobrych warunków środowiskowych (temperatura, wilgotność, wymiana powietrza, odpowiednia obsada), przy których nioski uzyskują maksymalną nieśność. W tabeli zestawiono najważniejsze kategorie kosztów odchowu piskląt i produkcję nieśną.
Karta kosztów utrzymania stada towarowego kur nieśnych Ferma: Stado/Kurnik nr: Okres utrzymania: od... do... Data wylęgu Data wstawienia niosek: Data likwidacji: Powierzchnia budynku:... m 2 Średni stan niosek:... szt. Produkcja jaj:... szt. PTAKI Sztuki % Uwagi Odchów: zakupione upadki brakowania ubytki ogółem stan końcowy Produkcja: wstawione upadki brakowania ubytki ogółem stan końcowy KOSZTY Wydatki na 1 m 2 na 1 szt. na 1 jajo Pisklęta Pasza (... kg) Robocizna Opał Woda Elektryczność Usługi wet. i profilaktyka Remonty Ściółka Opakowania Transport Amortyzacja Odsetki bankowe Inne koszty KOSZTY CAŁKOWITE DOCHODY Wydatki na 1 m 2 na 1 szt. na 1 jajo Dochód z ptaków* Dochód z jaj Dochód z pomiotu DOCHOD CAŁKOWITY ZYSK/STRATA * Dochód ze sprzedaży niosek przy likwidacji stada