SZKOLENIE Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj SZKOLENIE ŚWIADECTWO CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ BUDYNKU PN-B-02403:982 Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm Strfa lmatyczna I II III IV V dr nż.dorota Bartosz Tmpratura oblcznowa powtrza na zwnątrz budynów w C -6-8 -20-22 -24 Wg Dz.U. 75/2002 poz. 690 Tmpratury oblcznow*) +5 C +8 C +2 C Przznaczn lub sposób wyorzystywana pomszczń 2 - nprzznaczon na pobyt ludz, - przmysłow - podczas dzałana ogrzwana dyżurngo (jżl pozwalają na to względy tchnologczn) - w tórych n występują zys cpła, a jdnorazowy pobyt osób znajdujących sę w ruchu w orycach zwnętrznych n przracza h, - w tórych występują zys cpła od urządzń tchnologcznych, ośwtlna tp., przraczając 25 W na m 3 ubatury pomszczna - w tórych n występują zys cpła, przznaczon do stałgo pobytu ludz, znajdujących sę w orycach zwnętrznych lub wyonujących pracę fzyczną o wydatu nrgtycznym powyżj 300 W, - w tórych występują zys cpła od urządzń tchnologcznych, ośwtlna tp., wynosząc od 0 do 25 W na m 3 ubatury pomszczna Przyłady pomszczń 3 magazyny bz stałj obsług, garaż ndywdualn, hal postojow (bz rmontów), aumulatorn, maszynown szyby dźwgów osobowych lat schodow w budynach mszalnych, hal sprężar, pompown, uźn, hartown, wydzały obrób cplnj magazyny słady wymagając stałj obsług, hol wjścow, poczaln przy salach wdowsowych bz szatn, hal pracy fzycznj o wydatu nrgtycznym powyżj 300 W, hal formrn, maszynown chłodn, ładown aumulatorów, hal targow, slpy rybn męsn +6 C +20 C +24 C - w tórych n występują zys cpła, przznaczon na pobyt ludz: - w orycach zwnętrznych w pozycj sdzącj stojącj, - bz oryć zwnętrznych, znajdujących sę w ruchu lub wyonujących pracę fzyczną o wydatu nrgtycznym do 300 W, - w tórych występują zys cpła od urządzń tchnologcznych, ośwtlna tp., nprzraczając 0 W na m 3 ubatury pomszczna - przznaczon na stały pobyt ludz bz oryć zwnętrznych, nwyonujących w sposób cągły pracy fzycznj - przznaczon do rozbrana, - przznaczon na pobyt ludz bz odzży sal wdowsow bz szatn, ustępy publczn, szatn oryć zwnętrznych, hal producyjn, sal gmnastyczn, uchn ndywdualn wyposażon w palnsa węglow pooj mszaln, przdpooj, uchn ndywdualn wyposażon w palnsa gazow lub ltryczn, pooj burow, sal posdzń łazn, rozbraln-szatn, umywaln, natrysown, hal pływaln, gabnty lars z rozbranm pacjntów, sal nmowląt sal dzcęc w żłobach, sal opracyjn *) Dopuszcza sę przyjmowan nnych tmpratur oblcznowych dla ogrzwanych pomszczń nż jst to orślon w tabl, jżl wyna to z wymagań tchnologcznych. Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj OBLICZENIOWE ZAPOTRZEBOWANIE NA CIEPŁO (MOC SZCZYTOWĄ) wg normy PN-B-03406:994 & = & ( + d + d ) + & p 2 w Dodat dla wyrównana nsch tmpratur powrzchn przgród d Lczba przgród chłodzących pomszczn partr wyższ pętra 0,0 0 2 0,3 0,03 3 0,5 0,05 4 węcj 0,8 0,08 Straty cpła przz prznan p [W] & o & & p = o = U A (t t ) A - pol powrzchn przgrody w osach, Rodzaj przgrody Stropodach Przgrody ponow Dodat uwzględnający sut nasłoncznna d 2 NE 0 N 0 NW 0 dla strony śwata W -0,05 Dodat d 2-0,05 SW -0,0 S -0,0 SE -0,0 E -0,05 bz uwzględnana mostów cplnych ZAPOTRZEBOWANIE NA CIEPŁO DO OGRZANIA POWIETRZA WENTYLACYJNEGO & w,o = V & c p ρ (t t ) Przy założnu wymany powtrza na godznę w pomszcznu V& = n V 3 = [/h] V [m ] V & [m 3 /h]; c p =,02 J/g K ; ρ =,2 g/m 3 & w,o = 0,34 V& (t t ) V & - strumń objętośc powtrza wntylacyjngo, m 3 /s c p - cpło właścw powtrza, J/g.K ρ - gęstość powtrza, g/m 3 & w = 0,34 V& (t t ) q zc V& Dla pomszczń użytowanych co najmnj 2 h/dobę & w & w = [0,34 (t = [0,34 (t t t ) 9] V Dla pomszczń użytowanych mnj nż 2 h/dobę ) 7] V q zc - wwnętrzn zys cpła 9 W/m 3 lub 7 W/m 3 Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 2

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj Mnmaln strumn powtrza wywwango z pomszczń wg PN-B-03430:983/Az3:2000 www.domprzyjazny.pl Instalacj grzwcz w budynach. Mtoda oblczana projtowango obcążna cplngo PN-EN 283 Norma PN-EN 283:2006 [4], zastąpła w atalogu Polsch Norm dotychczasową normę PN-B-03406:994 [8]. Norma PN-EN 283:2006 jst tłumacznm bz wprowadzana jacholw zman normy uropjsj EN 283:2003.Wyna ona przd wszystm z procsu ujdnolcana norm w obręb Europjsgo Komttu Normalzacyjngo. NAZEWNICTWO I OZNACZENIA Tabla. Porównan wybranych wlośc symbol występujących w normach PN-EN 283:2006 PN-B-03406:994 wprowadzn współczynna straty cpła przz prznan, zmana sposobu orślana wymarów lmntów, uwzględnan mostów cplnych, zmana sposobu orślana strat cpła do gruntu, zmana sposobu orślana strat cpła do pomszczń nogrzwanych, uwzględnan strat cpła do pomszczń o taj samj projtowj tmpraturz, jśl nalżą do osobnj jdnost (np. nngo mszana) lub do przylgłgo. tmpratura opracyjna w cntralnym mjscu przstrzn ogrzwanj (na wysoośc mędzy 0,6 m a,6 m) stosowana do oblczń projtowych strat cpła. Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 3

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj DANE KLIMATYCZNE Podzał Pols na strfy lmatyczn tmpratury zwnętrzn pozostają ta sam. Główną zmaną jst uzupłnn danych o wartośc śrdnorocznj tmpratury zwnętrznj (tabla 2). Wprowadzona została równż pwna zmana porządowa. Zgodn z oncpcją normy PN-EN 283, dan lmatyczn podan są w załącznu rajowym do tj normy, a n w osobnj norm. CAŁKOWITA PROJEKTOWA STRATA CIEPŁA A PROJEKTOWE OBCIĄŻENIE CIEPLNE W projtowym obcążnu cplnym (odpowdn zapotrzbowana na moc cplną ) umożlwa uwzględnn dodatowo nadwyż mocy cplnj do sompnsowana sutów osłabna ogrzwana. Projtow obcążn cpln przstrzn ogrzwanj Tabla 2. Projtowa tmpratura zwnętrzna śrdna roczna tmpratura zwnętrzna Φ HL, = Φ T, + Φ V, + Φ gdz: Φ T, projtowa strata cpła ogrzwanj przstrzn () przz prznan, W; Φ V, projtowa wntylacyjna strata cpła ogrzwanj przstrzn (), W; Φ RH, nadwyża mocy cplnj wymagana do sompnsowana sutów osłabna ogrzwana strfy ogrzwanj (), W. RH, W () CAŁKOWITA PROJEKTOWA STRATA CIEPŁA Całowtą projtową stratę cpła przstrzn ogrzwanj w podstawowych przypadach wg normy PN EN 283: Φ = Φ T, + Φ gdz: Φ T, projtowa strata cpła ogrzwanj przstrzn () przz prznan, W; Φ V, projtowa wntylacyjna strata cpła ogrzwanj przstrzn (), W. Φ T,I = ( HT, + HT,u + HT,g + HT,j) ( Θnt, Θ) H T, - współczynn straty cpła przz prznan z przstrzn ogrzwanj () do otoczna () przz obudowę, W/K; H T,u - współczynn straty cpła przz prznan z przstrzn ogrzwanj () do otoczna () przz przstrzń nogrzwaną (u), W/K; H T,g - współczynn straty cpła przz prznan z przstrzn ogrzwanj () do gruntu (g) w warunach ustalonych, W/K; H T,j - współczynn straty cpła przz prznan z przstrzn ogrzwanj () do sąsdnj przstrzn (j) ogrzwanj do znacząco różnj tmpratury, tzn. przylgłj przstrzn ogrzwanj w tj samj częśc lub w przylgłj częśc, W/K; θ nt, - projtowa tmpratura wwnętrzna przstrzn ogrzwanj (), ºC; V, W W Wartość współczynna straty cpła przz prznan z przstrzn ogrzwanj () na zwnątrz () H T, zalży od wymarów cch charatrystycznych lmntów oddzlających przstrzń ogrzwaną od środowsa zwnętrzngo, tach ja ścany, podłog, stro-py, drzw ona. Wg normy PN-EN 283:2006 uwzględna sę równż lnow most cpln: H T, = A U + Ψl ll l gdz: A - powrzchna lmntu (), m2; U - współczynn prznana cpła przgrody (), W/m2K; Ψ l współczynn prznana cpła lnowgo mosta cplngo (l), W/mK; l - długość lnowgo mosta cplngo (l) mędzy przstrzną wwnętrzną a zwnętrzną m;, l - współczynn orcyjn z względu na orntację, z uwzględnnm wpływów lmatu; tach ja: różn zolacj, absorpcja wlgoc przz lmnty bu-dynu, prędość watru tmpratura powtrza, w przypadu gdy wpływy t n zostały wczśnj uwzględnon przy orślanu wartośc współczynna U (EN ISO 6946 [8]). l W/K Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 4

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj Uproszczona mtoda w odnsnu do strat cpła przz prznan Współczynn prznana cpła U nalży oblczać wdług: normy EN ISO 6946 - dla lmntów nprzzroczystych; normy EN ISO 0077- [20] - dla drzw on; lub na podstaw zalcń podanych w uropjsch aprobatach tchncznych. Wg nowj normy, lnow most cpln nalży uwzględnać w oblcznach w jdn z następujących sposobów: wg normy EN ISO 02-2 [] (oblczna numryczn), w sposób przyblżony z wyorzystanm wartośc stablaryzowanych podanych w nom EN ISO 4683 [0] lub mtodą uproszczoną z użycm współczynna orcyjngo, tórgo wartośc podano w załącznu rajowym do normy PN EN 283. W oblcznach strat cpła przz prznan, most cpln można uwzględnć mtodą uproszczoną. Polga ona na przyjęcu sorygowanj wartośc współczynna prznana cpła: gdz: U c U U tb U c = U + U - sorygowany współczynn prznana cpła lmntu (), z uwzględnnm lnowych mostów cplnych, W/m2K; - współczynn prznana cpła lmntu (), W/m2K; - współczynn orcyjny w zalżnośc od typu lmntu, W/m 2 K. tb W/m 2 K STOSOWANE WYMIARY Zgodn z załącznm rajowym do normy PN-EN 283:2006, przy oblczanu strat cpła przz prznan nalży stosować wymary zwnętrzn, czyl wymary mrzon po z-wnętrznj stron. Przy orślanu wymarów pozomych uwzględna sę połowę grubośc ogranczającj ścany wwnętrznj całą grubość ogranczającj ścany zwnętrznj. Natomast wysoość ścany mrzy sę pomędzy powrzchnam podłóg. STRATY CIEPŁA DO GRUNTU Nowa norma wprowadza równż nną mtodyę dotyczącą strat cpła do gruntu (przz grunt). Strumń strat cpła w tym przypadu moż być oblczony: w sposób szczgółowy wg normy EN ISO 3370 [9] lub w sposób uproszczony, opsany w norm PN-EN 283:2006. B ' = A 0.5P Przyład wymarów pozomych Przyład wymarów ponowych Ag - powrzchna rozpatrywanj płyty podłogowj łączn z ścanam zwnętrznym wwnętrznym; w odnsnu do wolnostojącgo Ag jst całowtą powrzchną rzutu partru, a w odnsnu do ; w zabudow szrgowj Ag jst powrzchną rzutu partru rozpatrywango, m 2 P - obwód rozpatrywanj płyty podłogowj; w odnsnu do wolnostojącgo P jst całowtym obwodm, a w odnsnu do w zabudow szrgowj P odpowada jdyn sum długośc ścan zwnętrznych oddzlających rozpatrywaną przstrzń ogrzwaną od środowsa zwnętrzngo, m Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 5

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj Współczynn prznana cpła przgród styających sę z gruntm Wg PN-EN ISO 3370:200 Właścwośc cpln budynów. Wymana cpła przz grunt. Mtoda oblczana Kurtz,Gawn Oblczan współczynna prznana cpła podłog na grunc (płyta na grunc) Współczynn prznana cpła podłog (płyty na grunc) Rodzaj zolacj rawędzowj podłog na grunc Kurtz,Gawn Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 6

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj Współczynn prznana cpła przz podłogę na grunc U gr Współczynn prznana cpła przz podłogę na grunc U gr nalży orślć wg PN-EN 283:2006 borąc pod uwagę:. wlość zagłębna ponżj trnu z 2. wlość współczynna prznana cpła U [W/m 2 K] dla onstrucj podłog, oblczongo wg zasad podanych w norm PN- EN ISO 6946:2008, z uwzględnnm oporu przjmowana cpła od strony wwnętrznj z pomnęcm oporu przjmowana cpła od strony gruntu U=/[Σ(d/λ)+R s ] 3. wlość paramtru B, tóry orśla sę z zalżnośc: ' B = Ag / 0, 5 P PN-EN 283:2006 PN-EN 283:2006 Jao wartość Ugr przyjmuj sę wwalntną wartość orśloną na podstaw wylczonych wartośc B oraz U Ugr = U quv,bf Równoważny współczynn prznana cpła podłog ogrzwango podzma z płytą podłog położoną,5 m ponżj trnu Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 7

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj STRATY CIEPŁA DO SĄSIADA WENTYLACJA nalży przyjmować, ż tmpratura w pomszcznu ogrzwanym, nalżącym do nngo loalu, moż w warunach sploatacyjnych spaść do śrdnj arytmtycznj z tmpratury wwnętrznj w naszym pomszcznu śrdnorocznj tmpratury zwnętrznj. Wg normy PN-EN 283:2006 w przypadu wntylacj naturalnj, jao wartość strumna powtrza wntylacyjngo przyjmuj sę węszą z następujących wartośc: wartość strumna powtrza nfltracyjngo, mnmalna wartość strumna powtrza wntylacyjngo, wymagana z względów hgncznych Mnmalny strumń objętośc powtrza, wymagany z względów hgncznych, dopływający do przstrzn ogrzwanj orśla sę podobn ja w norm PN- B-03406:994 w oparcu o rotność wymany powtrza. : gdz: n mn V mnmalna rotność wymany powtrza na godznę (tabla 3), h ; ubatura przstrzn ogrzwanj () (oblczona na podstaw wymarów wwnętrznych), m 3. Szonow zapotrzbowan na cpło do ogrzwana w standardowym szon grzwczym wg PN-B-02025:200 m [ + + + η ( )] h = z w g a m sw + sw zys cpła słonczngo przz ona w m-tym msącu szonu ogrzwczgo wwnętrzn zys cpła w m-tym msącu szonu ogrzwczgo z straty cpła przz przgrody zwnętrzn, styając sę z powtrzm zwnętrznym w m-tym msącu szonu ogrzwczgo w straty cpła przz przgrody wwnętrzn, do pomszczń przylgłych o tmpraturz różnj od tmpratury wwnętrznj danj strfy, w m-tym msącu szonu ogrzwczgo g straty cpła przz podłog do gruntu w m-tym msącu szonu ogrzwczgo a straty cpła na podgrzan powtrza wntylacyjngo w m-tym msącu szonu ogrzwczgo PN-B-02025:200 η - współczynn wyorzystana zysów cpła Wsaźn szonowgo zapotrzbowana na cpło E h V GLR = + = V- Kubatura ntto ogrzwanj częśc, z sw w + + + g a Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 8

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj OCENA ENERGOCHŁONNOŚCI BUDYNKU wg 329 Dz. U. Nr 75/2002 Dla mszalngo wlorodznngo zamszana zborowgo wartość wsaźna E, orślającgo oblcznow zapotrzbowan na nrgę ońcową (cpło) do ogrzwana w szon grzwczym pownna być mnjsza od wartośc grancznj E o Wartośc granczn E o wsaźna szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana, w zalżnośc od współczynna ształtu A/V, dla budynów mszalnych zamszana zborowgo wynoszą: E o = 29 Wh/(m 3 ro) przy A/V < 0.2, E o = 26.6 + 2 A/V Wh/(m 3 ro) przy 0.2 < A/V < 0.9 E o = 37.4 Wh/(m 3 ro) przy A/V > 0.9 A - jst sumą pól powrzchn wszystch ścan zwnętrznych (wraz z onam drzwam balonowym), dachów stropodachów, podłóg na grunc lub stropów nad pwncą nogrzwaną, stropów nad przjazdam, oddzlających część ogrzwaną od powtrza zwnętrzngo, gruntu przylgłych nogrzwanych pomszczń, lczoną po obrys zwnętrznym, V - jst ubaturą ntto ogrzwanj częśc oblczaną jao ubatura brutto pomnjszona o ubaturę wydzlonych lat schodowych, szybów dźwgowych, a taż zwnętrznych, nzamnętych z wszystch stron częśc, tach ja: podcna, balony, tarasy, logg galr. Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana PN-B-02025:200 Straty cpła przz -tą przgrodę do powtrza zwnętrzngo j - tj strfy w msącu m - tym: gdz: U A T j T (m) Ld(m) m (m) = 86400 U A [T T (m)] Ld(m) - współczynn prznana cpła przgrody z uwzględnnm mostów cplnych, - pol powrzchn - oblcznowa tmpratura powtrza wwnętrzngo w j tj strf, - oblcznowa śrdna tmpratura powtrza zwnętrzngo w msącu m-tym, - lczba dn w msącu m-tym, - numr msąca w szon grzwczym. j Straty cpła do gruntu z j - tj strfy w msącu m - tym: L s współczynn sprzężna stałych w czas strat cpła do gruntu, Lp współczynn sprzężna prodycznych strat cpła do gruntu Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 9

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj Zapotrzbowan na cpło do podgrzana powtrza wntylacyjngo j - tj strfy w msącu m - tym: (m) = 24 c c p ρ Ψ Tj strf T(m) Ld(m) m V p ρ p - cpło właścw powtrza, - gęstość powtrza zwnętrzngo, - strumń powtrza wntylacyjngo w j tj strf (wg PN-83/B-03430), - oblcznowa tmpratura powtrza wwnętrzngo w j tj, - oblcznowa śrdna tmpratura powtrza zwnętrzngo w msącu m-tym, Ψ [T T (m)] Ld(m) - lczba dn w msącu m-tym, - numr msąca w szon grzwczym. j Zys od promnowana słonczngo w msącu m - tym: A s TR S (m) Z m = 3600 A TR S( m) Z s - pol powrzchn szyb danj lwacj, - współczynn przpuszczalnośc promnowana słonczngo szyb, suma msęczna całowtgo promnowana słonczngo na jdnostę powrzchn w msącu m-tym, - współczynn zacnna lwacj, - numr msąca w szon grzwczym. s Wartość współczynna przpuszczalnośc TR promnowana słonczngo szyb PN-B-02025:200 Lp. Rodzaj oszlna TR PN-B-02025:200. Pojdyncz 0,82 2. Podwójn 0,70 3. 4. 5. 6. Podwójn lub z szybą zspoloną jdnoomórową z jdna powłoą nsomsyjną jw. lcz przstrzń mędzy szybam wypłnona argonm Szyba zspolona dwuomorowa z powłoa nsomsyjną Szyba spcjalna 0,64 0,64 0,55 0,50 Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 0

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj PN-B-02025:200 Zys wwnętrzn w msącu m - tym: a) od ludz, Φ L N (m) = 86400 Φ L N Ld(m) -śrdn dobowy strumń cpła wydzlany przz człowa, - lczba osób w danym mszanu, L b) od cpłj wody, od gotowana, od ośwtlna, od urządzń ltrycznych (m) L = 86400 Φ N Ld(m) Φ - uśrdnony strumń cpła, odnsony do mszańca Źródło wwnętrznych zysów cpła Śrdn dobowy strumń cpła wydzlany przz człowa Uśrdnony strumń cplny od cpłj wody użytowj / mszańca Uśrdnony strumń cplny od cpłj wody użytowj / mszan Uśrdnony strumń cplny przygotowana posłów / mszan Uśrdnony strumń cplny od ltrycznych urządzń ośwtlnowych / m 2 mszana: < 50 m 2 od 50 do 00 m 2 >00 m 2 dodat dla dzc Uśrdnony strumń cpła odnsony do jdngo mszana od urządzń ltrycznych dla ażdgo z następujących odbornów: Lodówa, zamrażara Tlwzor Prala, suszara, czajn Strumń cpła, W 65 5 25 0 5 30 45 5 40 35 20 Mtodya oblczń zapotrzbowana na nrgę dla clów grzwczych PN-EN ISO 3790 cpln właścwośc użytow budynów. Oblczan zużyca nrg do ogrzwana Podstawą mtody EN jst norma ISO 3790: 2006 oraz zawarta w nj mtoda blansowa Zastosowan uproszczonj mtody dla grupy budynów w tórych n występują systmy lmatyzacj lub wytwarzana chłodu Roczn zapotrzbowana cpła użytowgo H,nd dla ogrzwana wntylacj oblcza sę mtodą blansów msęcznych Zapotrzbowan cpła H,nd jst sumą zapotrzbowana cpła do ogrzwana wntylacj lub loalu mszalngo, albo częśc stanowącj samodzlną całość tchnczno-użytową w poszczgólnych msącach, w tórych wartośc oblcznow są dodatn. Rozpatruj sę msąc: od styczna do maja od wrzśna do grudna włączn. Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj Trmny dfncj: Ors oblcznowy ors rozpatrywany do oblczń strat zysów (msąc) tmpratura zwnętrzna tmpratura powtrza zwnętrzngo tmpratura wwnętrzna śrdna arytmtyczna tmpratury powtrza śrdnj tmpratury promnowana w środu analzowango pomszczna tmpratura wymagana tmpratura wwnętrzna, ustalona w systm strowana podczas normalnj pracy systmu ogrzwana tmpratura dopuszczalna - mnmalna tmpratura jaa ma być utrzymana w orsach osłabna ogrzwana tmpratura wwnętrzna sorygowana stała hpottyczna tmpratura wwnętrzna, dla osągnęca tórj straty cpła odpowadają strata cpła ja dla założongo ogrzwana przrywango przstrzń ogrzwana pomszczn lub obudowa ogrzwan do wartośc tmpratury wymaganj przstrzń nogrzwana pomszczna lub obudowa n będąc częścą przstrzn ogrzwanj Zapotrzbowan na cpło cpło ja mus być dostarczon do przstrzn ogrzwanj przz dalny systm grzwczy w clu utrzymana wymaganj tmpratury w danym ors czasu zapotrzbowan na nrgę do ogrzwana - nrga cplna dostarczona do systmu grzwczgo w clu poryca zużyca cpła ogrzwan przrywan program strowana ogrzwanm, gdz normaln orsy grzwcz występują naprzmnn z orsam osłabna ogrzwana tryb pracy ogrzwana przrywango - w trac ogrzwana przrywango, systm grzwczy moż pracować wdług jdngo z następujących trybów tryb normalny : systm grzwczy zapwnający wartość tmpratury wwnętrznj ja dla ogrzwana cągłgo tryb wyłączna: systm grzwczy n dostarcza cpła tryb obnżna mocy systm grzwczy dostarcza cpło, jdna strumń cpła jst mnjszy nż dla trybu normalngo tryb tmpratury mnmalnj : lość strumna cpła jst ontrolowana w clu zapwnna mnmalnj tmpratury dopuszczalnj tryb zwęszna mocy systm grzwczy dostarcza masymalną lość cpła ta aby zapwnć tmpraturę wymaganą przd lub na onc orsu ogrzwana przrywango Strfa ogrzwana czść przstrzn ogrzwanj z założoną tmpraturą wymaganą, w ramach tórj załada sę, ż loaln różnc w wartoścach tmpratury wwnętrznj są pomjan współczynn strumna cpła strumń cpła pomędzy dwma strfam trmcznym podzlony przz różncę tmpratur w tych strfach Współczynn strat cpła współczynn strumna cpła z przstrzn ogrzwanj do środowsa zwnętrzngo straty cpła z lość cpła prznająca z strfy ogrzwanj do środowsa zwnętrzngo na sut prznana lub wntylacj w orślonym przdzal czasu straty cpła na podgrzan powtrza wntylacyjngo straty cpła w wynu wymany powtrza z strfy ogrzwanj przz sfltrację lub wntylację straty cpła przz prznan straty cpła przz prznan przz obudowę oraz do gruntu zys cpła cpło wytwarzan wwnątrz lub prznając do przstrzn ogrzwanj z źródł nnych nż nstalacja grzwcza lub cpłj wody użytowj wwnętrzn zys cpła cpło wytwarzan wwnątrz przz mszańców oraz pochodząc z źródł nnych nż nstalacja grzwcza lub nstalacja cpłj wody użytowj zys cpła od promnowana słonczngo - cpło dostarczan przz promnowan słonczn docrając do wnętrza przz ona, pasywn systmy słonczn tj. szlarn, zolacj transparntn lub ścany słonczn nasłoncznn lość nrg cplnj od bzpośrdngo promnowana słonczngo w orślonym czas na danj powrzchn współczynn wyorzystana współczynn zmnjszający całowt msęczn lub szonow zys cpła w clu zmnjszna zużyca cpła cpło z odzysu - cpło odzysan z środowsa, systmu grzwczgo lub systmu przygotowana cpłj wody użytowj w clu uwzględnna w oblcznach zmnjszna strat cpła systmu grzwczgo cpło odzyswan z wntylacj cpło odzysan z powtrza wntylacyjngo straty cpła systmu grzwczgo całowt straty cpła przz systm grzwczy uwzględnając cpło odzysan oraz straty na nstalacj grzwczj Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 2

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj Wymagan dan - tapy Dan ogóln: - rodzaj lub wydzlonj jgo częśc stanowącj samodzlną całość tchnczno-użytową, orślany z względu na jgo przznaczn (mszalny, mszalno-usługowy, nmszalny, użytcznośc publcznj, przmysłowy, magazynowy td..) - rodzaj z względu na jgo onstrucj (np. Szltowa, wlopłytowa, wlobloowa, z lmntów drobnowymarowych) - rozpoznan clów użytowana nrg w (co, c.w.u., ośwtlna) - rozpoznan możlwych strf ogrzwana wynających z przznaczna lub jgo częśc - lczba osób, na potrzby szczgółowych oblczń dotyczących zapotrzbowana na nrgę nzbędną do przygotowana c.w.u. - ustalna lczby sprawnośc urządzń ltrycznych zużywających nrgę ltryczną w sytm wntylacj, c.w.u. Dan szczgółow: - powrzchna ubatura strf o rgulowanj tmpraturz - powrzchna przgród chłodzących, tór pownny być oblczon zgodn z normą PN-EN-ISO 3789 w jdnym z trzch systmów wymarowana: wwnętrznym, całowtym wwnętrznym lub całowc zwnętrznym - powrzchna otworów onnych drzw wraz z ch usytuowanm - powrzchna nnych przszlń mających wpływ na zys od promnowana słonczngo - przznaczn pomszczń w całym lub w jgo wydzlonj częśc stanowącj samodzlną całość tchnczno użytową ja np. Mszan, oddzlny załad usługowy, wydzlona powrzchna burowa - budowa matrałowa przgród chłodzących wraz z gruboścą poszczgólnych warstw oraz ocną ch stanu tchnczngo co dotyczy budynów stnjących - rodzaj on, drzw lub nnych przszlń clm ustalna odpowdnch współczynnów tach ja np.. Współczynn prznana cpła lub współczynn przpuszczalnośc promnowana, doładna ocna stanu tchnczngo on drzw w budynach stnjących - rozpoznan ocna systmu wntylacj lub wydzlonj jgo częśc - rozpoznan systmu ogrzwana Oblczna Oblczna pośrdn: - oblczna współczynnów prznana cpła ona drzw U o - oblczna współczynnów prznana cpła U poszczgólnych przgród wwnętrznych zwnętrznych - oblczna wartośc lnowych mostów cplnych przynalżnych do poszczgólnych przgród zwnętrznych ch długośc - oblczna sorygowango strumna powtrza wntylacyjngo z uwzględnnm wntylacj mchancznj, dla budynów stnjących nalży uwzględnć ortę z wynających nszczlnośc on oraz wntualngo stnna w lub jgo wydzlonj częśc, wntylacj mchancznj z odzysm cpła Oblczna bzpośrdn: - strat cpła przz obudowę H T - strat cpła na podgrzan powtrza wntylacyjngo H V - zysów cpła G - roczngo zużyca nrg na ogrzwan w ocnanym lub loalu mszalnym 2 3 4 5 6 7 8 9 Oblczna pośrdn: - W przypadu przgród przźroczystych on, drzw balonowych lub przszlń struturalnych orzystać z gotowych danych producnta, co do całowtgo współczynna U. W przypadu on drzw w budynach stnjących, dla tórych bra jst danych można sorzystać z współczynnów zamszczonych w tabl ponżj Rodzaj on lub drzw balonowych oraz drzw wjścowych wrót drwnan lub z tworzyw sztucznych Krosnow, pojdynczo oszlon Jdnoramow, oszlon szybą zspoloną jdnoomorową Jdnoramow oszlon szybą zspoloną dwuomorową Srzynow lub oścżncow oszlon podwójn - oszlon potrójn Zspolon oszlon podwójn Zspolon oszlon potrójn (szyba zspolona jdnoomorowo) Nocplon oszlon pojdynczo Dsow lpow Izolowan z płyt w ram stalowj Oblcznowy współczynn prznana cpła U [W/m 2K] 5,0 3,0 2,3 2,6 2,0 2,6 2,2 5, 2,5,4 Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 3

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj - Oblczna współczynna przwodzna U dla przgród nprzźroczystych, nalży przprowadzć zgodn z normą PN-EN-ISO 6946:2004 z uwzględnnm równolgłgo przpływu cpła dla przgród - Oblczając współczynn prznana cpła dla poszczgólnych przgród nalży uwzględnć występowan mostów cplnych w tych przgrodach - bzwzględn nalży oblczać wpływ lnowych mostów cplnych w postac płyt żlbtowych przchodzących przz zolację cplną (żlbtow płyty balonów logg) oraz lnowych mostów cplnych zwązanych z osadzanm stolar onnj drzwowj - dodat uwzględnający występowan lnowych mostów cplnych w przgrodz zwnętrznj U nalży oblczać dla ażdj przgrody oddzln wg zalżnośc gdz: U L = Ψ A L długość lnowgo mosta cplngo o lnowym współczynnu prznana Ψ lnowy współczynn prznana cpła mosta cplngo przyjęty wg PN-EN-ISO 4683:200 lub oblczony zgodn z PN-EN-ISO 02-:2002 - Strumń powtrza wntylacyjngo dla lub wydzlonj jgo częśc stanowącj samodzlną całość tchnczno- użytową nalży oblczać wg zalżnośc: Gdz: q naw q wyw q wnt = max(q naw, q wyw wymagany strumń powtrza nawwango orślony zgodn z normą PN-83-B-03430/Az3:2000 [m 3 /h] wymagany strumń powtrza wywwango orślony zgodn z normą PN-83-B-03430/Az3:2000 [m3/h] ) Oblczna bzpośrdn Straty cpła (oblczna dla pojdynczj strfy) bz przrw w ogrzwanu Całowta strata cpła L pojdynczj strfy o jdnorodnj tmpraturz wwnętrznj w danym ors oblcznowym jst równa: gdz: θ θ T H L = H( θ tmpratura wymagana θ ) t śrdna tmpratura powtrza zwnętrzngo w analzowanym ors oblcznowym - długość orsu oblcznowgo - współczynn strat cpła W przypadu budynów o znacznych stratach do gruntu H Φ G L ' = (H ( θ θ ) + Φ współczynn strat bz uwzględnna strat do gruntu sładn strat cpła do gruntu oblzany zgodn z EN ISO 3370 G )t N j= Z uwzględnn przrw w ogrzwanu N N j θ ad,j t j H j N j t j N L = j= N H ( θ j j ad,j θ ) t lczba typów rsów ogrzwana - lczba orsów ogrzwana w czas szonu grzwczgo tmpratura wwnętrzna sorygowana orsu ogrzwana j czas trwana dango orsu ogrzwana j współczynn strat podczas orsu j - jst równa czasow trwana orsu oblcznowgo W przypadu budynów o znacznych stratach do gruntu N ' L = NjH j( θad,j θ)t j + ΦGt j= H Φ G współczynn strat bz uwzględnna strat do gruntu sładn strat cpła do gruntu oblzany zgodn z EN ISO 3370 j Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 4

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj Współczynn strat cpła Współczynn strat cpła pojdynczj strfy o jdnorodnj tmpraturz wwnętrznj w danym ors oblcznowym lub podors (ors ogrzwana) orślany jst zgodn z równanm gdz: H T H V H = H T + H V - współczynn star cpła przz prznan, oblzany zgodn z EN ISO 3789 - współczynn start cpła na podgrzan powtrza wntylacyjngo Współczynn strat cpła na podgrzan powtrza wntylacyjngo gdz: q wnt H = 0.34 V q wnt - sorygowany śrdno szonowy strumń objętośc powtrza odprowadzongo z przstrzn ogrzwanj [m 3 /h] 0.34 - właścwa pojmność cplna powtrza [Wh/m 3 K] Współczynn strat cpła przz prznan gdz: H T = (A b (U + U ) [W/K] b współczynn obnżna tmpratury odnoszący sę do przgród pomędzy przstrzna ogrzwaną a nogrzwaną wdług tabl, przy czym w odnsnu do przgród pomędzy przstrzną ogrzwaną atmosfrą zwnętrzną b g = A pol powrzchn tj przgrody otaczającj przstrzń z rgulowaną tmpraturą, oblczan wg wymarów zwnętrznych przgród prostopadłych do -tj przgrody zmnjszon o pol powrzchn otworów (wymary on drzw przyjmuj sę w śwtl oścżncy) U współczynn prznana cpła -tj przgrody pomędzy przstrzną ogrzwaną stroną zwnętrzną [W/m 2 K], oblczany ja dla przgród nprzźroczystych U dodat uwzględnający występowan w przgrodach lnowych mostów cplnych Zys cpła Wwnętrzn zys cpła objmują cpło wytwarzan w przstrznach ogrzwanych przz wwnętrzn źródła cpła nn nż systm grzwczy, ta ja mtabolczn zys cpła od użytownów oraz zys cpła od urządzń ośwtlna Gdz: Φ,h Φ,u Φ = [( Φ + ( b) Φ )] t = Φ t,h - uśrdnony strumń wwnętrznych zysów cpła w przstrznach ogrzwanych - uśrdnony strumń wwnętrznych zysów cpła w przstrznach nogrzwanych - uśrdnony strumń wwnętrznych zysów cpła b - czynn rducyjny zgodn z normą EN ISO 3789,u Gdz Zys cpła od promnowana słonczngo s = lsj j n A snj + ( b) lsj - prwszy człon dotyczy przstrzn ogrzwanych zaś drug przstrzn nogrzwanych - Prwszy zna sumy dotyczy wszystch możlwych orntacj j, natomast drug dotyczy wszystch powrzchn n zbrających promnowan słonczn - I sj nasłoncznn (całowta nrga promnowana słonczngo padającgo na powrzchnę m 2 o orślonj orntacj j podczas orsu oblcznowgo w J/m 2 - A snj ftywna powrzchna n zbrająca promnowana słonczn o orntacj j j n A snj,u Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 5

SZKOLENIE Śwadctwo charatrysty nrgtycznj gdz: A F s F F g Eftywn powrzchn zbrając A s = AF F g s F całowta powrzchna oszlongo lmntu czynn orcyjny z względu na zacn czynn ramowy, stosun pola przzroczystgo do całowtgo pola oszlongo lmntu całowta transmtancja nrg promnowana słonczngo z uwzględnnm stałych urządzń ochrony przcwsłoncznj, jżl występują Typow wartośc przpuszczalnośc promnowana cplngo słonczngo przz typow rodzaj oszlna Rodzaj oszlna Oszln pojdynczą z szybą Oszln podwójną z szybą Oszln podwójną szybą z powłoą sltywną Oszln potrójną szybą Oszln potrójną szybą z dwma powłoam sltywnym g 0,85 0,75 0,67 0,7 0,5 Zużyc cpła Zużyc cpła do ogrzwana oblcza sę dla ażdgo orsu oblcznowgo: Gdz: C τ = H h = L η η - współczynn wyorzystana zmnjszający zys cpła Stała czasowa : - charatryzuj wwnętrzną bzwładność cplną przstrzn ogrzwanj wyznaczana jst z zalżnośc C = C pojmność cplna wwnętrznych lmntów H współczynn strat cpła cj - cpło właścw matrału warstwy -tj w lmnc j-tym, J/(gK) ρj - gęstość matrału warstwy -tj w lmnc j-tym, g/m3 dj - grubość warstwy -tj w lmnc j-tym, przy czym Aj - pol powrzchn j-tgo lmntu m2 g (c ρ d A ) j,j,j,j j Ona podwójn 0,75 Współczynn wyorzystana γ = g L Jżl γ = γ η = γ a a+ Jżl γ = a η = a + a paramtr numryczny zalżny od stałj czasowj τ a = Rodzaj Budyn ogrzwan w sposób cągły (węcj nż 2h na dobę) ta ja budyn mszaln, hotl szptal, domy ndywdualn węzna msęczna mtoda oblczń szonowa mtoda oblczń Budyn ogrzwan jdyn w cągu dna (mnj nż 2 h na dobę) ta ja budyn duacyjn, burow, mjsca zgromadzń slpy a 0 + τ τ 0 a o 0.8 0.8 τ o 5 30 70 Oblczan szonowgo zapotrzbowana na cpło do ogrzwana wg Polsch Norm - dr nż. Dorota Bartosz 6