ID Testu: 2R839D4 Imię i nazwisko ucznia Klasa Data 1. Zanieczyszczenia powietrza można podzielić, ze względu na sposób ich powstawania, na dwie kategorie: naturalne (powstajace w wyniku działania sił przyrody) i sztuczne (będace wynikiem działalności człowieka). Utwórz odpowiednia tabelę i pogrupuj podane niżej przykłady do właściwych kategorii. Przykłady zanieczyszczeń: gazy wulkaniczne, smog, zanieczyszczenia radioaktywne, pyły wulkaniczne, piasek z wydm i pustyń wywiewany przez wiatr, spaliny 2. Która odpowiedź zawiera nazwę zwiazków niszczacych warstwę ozonowa? A. tlenki glinu B. freony C. metan D. węglowodory aromatyczne 3. Wykaż zwiazek wycinania lasów tropikalnych z narastaniem efektu cieplarnianego. A. Odpowiedź. 4. Rozstrzygnij, które zdania sa prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio P (prawda) lub F (fałsz). Zdania P/F A. Recykling to rozkład różnych materiałów w środowisku (sposób unieszkodliwiania odpadów). B. Biodegradacja to niszczenie obszarów zielonych przez zanieczyszczenia o różnym pochodzeniu. C. Rekultywacja to przywracanie wartości użytkowej zanieczyszczonej glebie. D. Surowce wtórne to naturalne złoża surowców o niższej wartości (np. gorsze rudy żelaza). 1 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON
5. Wskaż substancje odpowiedzialne za eutrofizację zbiorników wodnych. A. azotany i fosforany B. siarczany i fosforany C. tlenki ołowiu i siarczany D. tlenki rtęci i siarczany 6. Woda jest wykorzystywana przez człowieka w różnych dziedzinach życia. Napisz po dwa przykłady, do czego wykorzystywana jest woda w gospodarstwach domowych, w przemyśle i w rolnictwie. A. W gospodarstwach domowych: B. W przemyśle: C. W rolnictwie: 7. Oszczędność energii elektrycznej w gospodarstwie domowym można uzyskać poprzez zmianę swoich zachowań i nawyków oraz odpowiednie wyposażenie mieszkania. Podaj po trzy przykłady ilustrujace jeden i drugi sposób. A. Zmiana zachowań i nawyków. B. Odpowiednie wyposażenie. 8. Podczas segregacji odpadów należy wrzucać określone śmieci do odpowiednich pojemników. Przyporzadkuj pojemniki do rodzajów odpadów. Rodzaje odpadów Pojemniki A. plastik 1. pojemnik żółty B. szkło 2. pojemnik niebieski C. papier 3. pojemnik zielony 4. pojemnik czarny A.... B.... C.... 2 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON
9. Jako bioindykatory zanieczyszczeń powietrza stosuje się A. mchy. B. paprocie. C. grzyby. D. porosty. 10. Wskaż odpady niebezpieczne. A. odpady organiczne oraz tekstylia B. szkło, tworzywa sztuczne oraz metale C. świetlówki, akumulatory oraz baterie 11. Dobierz do źródeł hałasu odpowiednie sposoby walki z nimi. Źródła hałasu Sposoby walki z hałasem A. hałas komunikacyjny 1. słuchawki B. hałas w halach produkcyjnych 2. wyciszanie urzadzeń C. hałas w gospodarstwie domowym 3. ekrany akustyczne A.... B.... C.... 4. kaski 12. Na podstawie swojej wiedzy na temat działania hałasu wybierz odpowiedź, w której opisane sa możliwe skutki przebywania zbyt blisko startujacego samolotu odrzutowego. A. rozdrażnienie oraz utrudniona koncentracja B. zaburzenia równowagi oraz zaburzenia pracy serca C. uszkodzenie narzadu słuchu 13. Skalę porostowa wykorzystuje się do oszacowania stopnia zanieczyszczenia A. powietrza. B. wody. C. gleby. 14. Rozstrzygnij, które zdania sa prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio P (prawda) lub F (fałsz). Zdania P/F A. Dłuższe przebywanie w miejscach o natężonym ruchu ulicznym może być przyczyna negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych hałasem. B. Infradźwięki to fale dźwiękowe emitowane przez urzadzenia przemysłowe, nieszkodliwe dla człowieka. C. Tworzenie pasów zieleni jest nieskutecznym sposobem walki z hałasem. D. Hałas oddziałuje negatywnie nie tylko na ludzi, ale również na inne organizmy żywe przebywajace w pobliżu jego źródła. 3 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON
15. Recykling pozwala pozyskiwać z różnych odpadów surowce wtórne do powtórnego przetworzenia. Który z poniżej wyliczonych materiałów nie jest wymieniany w podręcznikach jako surowiec wtórny? A. tworzywa sztuczne B. papier C. szkło D. drewno 16. Przyporzadkuj rodzaje odpadów i czas ich rozkładu w środowisku. Rodzaje odpadów Czas rozkładu A. butelka szklana 1. 2-5 miesięcy B. butelka plastikowa 2. ok. 100 lat C. torebka papierowa 3. ok. 400 lat D. puszka aluminiowa 4. 1000 lat A.... B.... C.... D.... 5. tysiace lat 17. Uzupełnij luki w przytoczonym tekście. Jednym z ważniejszych sposobów rozwiazywania problemu odpadów jest ich (1)......................... zbiórka. Polega ona na segregowaniu śmieci już w gospodarstwie domowym, dzięki czemu możliwy jest z kolei (2)........................., czyli powtórne wykorzystanie materiałów w nich zawartych. Odpady organiczne można poddać (3)........................., w wyniku czego otrzymuje się nawóz lub ziemię ogrodowa. Śmieci, których nie można wykorzystać w żaden sposób, trafiaja na (4)........................., gdzie sa składowane. 18. Wymień trzy sposoby ograniczenia zanieczyszczenia powietrza. A. Sposoby ograniczenia zanieczyszczenia powietrza to: 19. Zaznacz tę odpowiedź, w której wymieniono gazy powodujace powstawanie kwaśnych deszczy: A. dwutlenek siarki, tlenki azotu B. tlenki azotu, metan C. tlenek węgla, dwutlenek siarki D. dwutlenek węgla, metan 20. Hałas może powodować zaburzenia zarówno natury psychicznej, jak i fizjologicznej. U ludzi poddanych działaniu hałasu obserwowano zaburzenia krażenia, zmiany metaboliczne, trudności z koncentracja, częstsze stany zmęczenia i rozdrażnienia. A. Dlaczego mieszkanie przy bardzo ruchliwej drodze może być przyczyna gorszych wyników w nauce u uczniów? Podaj dwa argumenty. 4 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON
21. Wskaż, które gatunki sa najbliżej spokrewnione ze soba: A. kos i wróbel B. pies i ropucha C. wróbel i karaś 22. Do pośrednich dowodów ewolucji należa A. relikty. B. narzady szczatkowe. C. ogniwa pośrednie. 23. Przeanalizuj poniższy tekst i wybierz z niego cechy, które łacz a wymienionych przodków człowieka z naszym gatunkiem oraz te, które charakterystyczne sa dla małp człekokształtnych. Pewne podstawowe cechy łacz a [...] hominidy Ardipithecus ramidus kadabba, Orrorin i Sahelenthropus z człowiekiem i odróżniaja je od małp człekokształtnych, takich jak szympansy. Szczatki maja również prymitywne cechy małpie [...]. U A. r. Kadabba powierzchnia stawowa kości palca stopy nachylona jest ku górze, podobnie jak ludzka, lecz sama kość jest długa i zakrzywiona ku dołowi jak szympansia [...]. Także Sahelanthropus ma liczne małpie cechy m.in. mała puszkę mózgowa lecz pod względem kształtu kłów i ustawienia części twarzowej czaszki jest bliższy hominidom. [...] Kość udowa orrorina ma długa szyjkę z charakterystycznym wyciskiem wgłębieniem na jej tylnej powierzchni, do którego przyczepia się mięsień zasłaniacz zewnętrzny cechy typowe dla trwałej dwunożności, a zatem dla istot ludzkich. Jednak rozmieszczenie w szyjce bardziej zbitej warstwy kości jest zapewne takie jak u czworonożnych małp człekokształtnych. [Źródło: K. Wong, Nasz najstarszy przodek?, Świat nauki, nr 3, 2003, s. 8] A. Wymień cechy zbliżone do małpich. B. Wymień cechy zbliżone do ludzkich. 24. Do ssaków naczelnych nie należy A. goryl. B. gibon. C. orka. D. szympans. 25. Energia cieplna i elektryczna wytwarzane sa najczęściej w elektrowniach i ciepłowniach opalanych węglem. Wyjaśnij, dlaczego oszczędzanie pradu i ciepła może przyczynić się do zmniejszenia zanieczyszczenia atmosfery. A. Odpowiedź. 5 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON
26. Rozstrzygnij, które zdania sa prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio P (prawda) lub F (fałsz). Zdania P/F A. Głównym rodzajem zanieczyszczenia gleby jest jej zakwaszenie spowodowane kwaśnymi deszczami. B. Zmiana właściwości gleby powoduje zmiany w szacie roślinnej, która w niej występuje. C. Próchnica tworzy się w glebie pod wpływem zanieczyszczeń i odpowiada za pogorszenie właściwości gleby. D. Rolnictwo intensywne to rolnictwo zrównoważone, bezpieczne dla środowiska, które cechuje się niestosowaniem nawozów sztucznych i niska mechanizacja. 27. Który z wymienionych niżej gatunków roślin nie jest w Polsce gatunkiem prawnie chronionym? A. rosiczka B. mniszek lekarski C. limba D. pełnik europejski 28. Ochrona gatunkowa in situ oznacza ochronę gatunku w miejscu jego naturalnego występowania, natomiast ex situ poza miejscem jego naturalnego występowania. Wykorzystujac tę informację rozdziel podane niżej przykłady na formy ochrony in situ i ex situ. rezerwaty przyrody, ochrona siedlisk, ogrody botaniczne, banki genów, parki narodowe, ogrody zoologiczne, hodowle, obszary Natura 2000 A. Ochrona in situ : B. Ochrona ex situ : 29. Który z wymienionych niżej gatunków zwierzat nie jest w Polsce gatunkiem prawnie chronionym? A. kozica B. kuna leśna C. wydra D. świstak 6 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON