NAUKA O WOJNIE I POKOJU Program konwersatorium I rok studiów magisterskich; specjalność: bezpieczeństwo i studia strategiczne. (skrót konspektu zajęć) Prowadzący: prof. dr hab. Bolesław Balcerowicz) Wykład wprowadzający. Nauka o wojnie i pokoju przedmiot, zasadnicze konteksty. Polemologia, irenologia, sztuka wojenna. Etiologia, anatomia, funkcje wojen. Sztuka wojenna strategia, sztuka operacyjna, taktyka. Ogólna struktura teorii pokoju; podstawowe definicje, typologie. I. Wojna i pokój w myśli filozoficzno-społecznej. Wprowadzenie do cz. I konwersatorium (30 min.) Starożytność i Średniowiecze (2 godz.) Zagadnienie 1. Wojna i pokój w filozofii Platona i Arystotelesa. Źródła, przyczyny, cele, rodzaje wojen. Etyka walki. Wystąpienie-panel (30 min) Zagadnienie 2. Koncepcja wojny, koncepcja pokoju wg św. Augustyna. Wojna sprawiedliwa wg św. Tomasza z Akwinu. Wystąpienia (po 15-20 min).... Arystoteles, Polityka; Augustyn św., O państwie bożym; Borgosz J., Drogi i bezdroża filozofii pokoju (rozdz. I); Platon, Państwo; Rosa R., Filozofia bezpieczeństwa (rozdz. I). Wybrane koncepcje wojny i pokoju w myśli nowożytnej. (2 godz.) Wprowadzenie (30 min)
2 Zagadnienie 1. Realizm N. Machiavellego. Wystąpienie (15 20 min.). Zagadnienie 2. Źródła wojny, warunki pokoju (synteza) wg J. Rousseau, D. Diderota, T. Moora, T. Campanelli, P. Holbacha. Wystąpienie-panel (20 25 min.) Zagadnienie 3. Wojna instrument rozumu historii. Hegel apologeta wojny? Wystąpienie-panel (20 25 min.) Borgosz J., Drogi i bezdroża filozofii pokoju (rozdz. II); Machiavelli N., Książę; Rosa R., Filozofia bezpieczeństwa. II. Wojna i polityka. Współzależności polityki i wojny (2 godz.) Natura wojny. Związki polityki i wojny wg C. Clausewitza. Wykład (30 min) Zagadnienie 1. Dialektyka wojny i pokoju w koncepcji R. Arona. Wystąpienie (25 30 min). (1 lub 2 osoby). (...) Aron R., Pokój i wojna między narodami; Kuderowicz Z., Filozofia o szansach pokoju. III. Pokój. Wprowadzenie do cz. III konwersatorium (30 min.) Wybrane koncepcje trwałego pokoju (4 godz.) Zagadnienie 1. Znaczenie planu powszechnego i trwałego pokoju J. Benthama; Koncepcji wiecznego pokoju I. Kanta. Wystąpienie-panel (40 min.)
3... Zagadnienie 2. Pacyfizm, militaryzm martwe (?) idee czasów minionych. Debata (40 min.).. Zagadnienie 3. Teoria demokratycznego pokoju. Czy (powszechna) demokracja i kapitalizm rynkowy są dostatecznymi gwarantami/warunkami pokoju? Debata (40 min.)... Borgosz J., Drogi i bezdroża filozofii pokoju (rozdz. II); Kant I., Wieczny pokój (Ku wiecznemu pokojowi); Kuderowicz Z., Filozofia o szansach pokoju; Weart S., Bez wojny (rozdz. I, V, XV) IV. Wielkie religie a wojna i pokój. Wprowadzenie do cz. IV konwersatorium (30 min.) Chrześcijaństwo. Zagadnienie 1. Od chrześcijańskiego pacyfizmu do wojowniczego chrystianizmu. Wystąpienie-panel (25 30 min.) Zagadnienie 2. Chrześcijańska (katolicka) filozofia pokoju i wojny. Wystąpienie-panel (25 30 min.) Islam. Zagadnienie 1. Czy Islam jest religią terrorystów? Debata (40 min.)
4 Crepon P., Religie a wojna; Kuderowicz Z., Filozofia o szansach pokoju (rozdz. IX); Sakowicz E., Czy Islam jest religią terrorystów? Tibi B., Fundamentalizm religijny; Zwoliński A., Wojna (rozdz. IX) V. Wojna w pokój w XXI wieku. Wojny współczesne (4 godz.) Zagadnienie 1. Większe konflikty zbrojne po zakończeniu zimnej wojny. Ogólny przegląd. Wystąpienie (10 15 min.) Zagadnienie 2. Wojny przełomu wieków. Elementy (próby) analizy strategicznej. 2.1. Wojna w Zatoce (1990/91). 2.2. Wojny w Jugosławii.. 2.3. Wojna z terroryzmem; wojna w Afganistanie. 2.3. Wojna z Irakiem (2003). Wystąpienia (po 20-30 min.) Zagadnienie 3. Wojny wewnętrzne, interwencje zbrojne, nowe wojny. Wystąpienie-panel (1 godz.).... Balcerowicz B., O pokoju. O wojnie; Balcerowicz B., Polskie wojny, Rocznik Strategiczny 2008/2009; Kaldor M., Neue und alte Kriege; Muenkler H., Wojny naszych czasów (brak w BUW); SIPRI Yearbook (dostępne w PISM)
5 Pokój i nie-pokój. Prawdopodobieństwo utrzymania pokoju, wybuchu wojny. Analiza przesłanek. (4 godz.) Zagadnienie 1. Idee, ustroje, świadomość (stosunek do wojny), regulacje prawne. Wystąpienie (15 20 min.) Zagadnienie 2. Megatrendy rozwojowe. Wystąpienie-panel (30 40 min.).... Zagadnienie 3. Ład międzynarodowy; instytucje międzynarodowe; misje pokojowe. Wystąpienie-panel (30 min.) Zagadnienie 4. Środki budowy zaufania, kontrola zbrojeń. Zbrojenia. Wystąpienie-panel (30 min.)... (Balcerowicz B., Pokój i nie-pokój ); Balcerowicz B., O pokoju. O wojnie; Rotfeld A., Kontrola zbrojeń. Rozbrojenie u progu XXI wieku; Wojny przyszłości. Przyszłość wojen. Zagadnienie 1. Wojny przyszłości - charakter. Wystąpienie (20 25 min.).. Zagadnienie 2. Wojny przyszłości w świetle teorii fal (kręgów) cywilizacyjnych. Wystąpienie (15 20 min.).. Balcerowicz B., O pokoju. O wojnie; Toffler A. i H., Wojna i antywojna.
6 Zagadnienia rezerwowe (opcjonalne): 1. Operacje pokojowe; operacje stabilizacyjne. 2. Wojna sprawiedliwa. 3. Wojna a ekonomia. 4. Ofiary wojen. 5. Ewolucja wojen nowoczesnych. 6. Etos rycerski. Etyka walki. 7. Terroryzm. Wojna ( wojna ) z terroryzmem.