W NUMERZE Str. 3 Niemiecka Agencja Antydopingowa jest na dobrej drodze, aby opracować skuteczne testy antydopingowe z kropli krwi pobieranej z palca lub ucha Str. 11 CZY KROPLA KRWI WYSTARCZY, ABY WYKRYĆ DOPING? 3 WSPÓŁPRACA POMIĘDZY IMI I WADA 4 DEA - AMERYKAŃSKA AGENCJA RZĄDOWA DO SPRAW LEKÓW ZAPOWIADA ŚWIATOWĄ AKCJĘ WYMIERZONĄ PRZECIWKO HANDLARZOM STERYDÓW 5 STRONA INTERNETOWA DOPEOLOGY, CZYLI ILE JEST DOPINGU W ZAWODOWYM PELETONIE 7 WYWIAD Z MICHAELEM GOTTLIEBEM 9 INTERPOL OSTRZEGA PRZED NIEBEZPIECZNYM ŚRODKIEM DIETETYCZNYM!!! 11 PROGRAM EDUKACYJNY LATO 2015 13 Żaden sportowiec nie powinien nawet myśleć o podjęciu próby stosowania tej substancji, biorąc na siebie ryzyko utraty życia. Jesteśmy wdzięczni, że Interpol wydał globalne ostrzeżenie odnośnie używania DNP. Str. 22 Jak wynika z zestawienia, w 2014 roku na całym świecie pobrano 305 888 próbek, z czego 22 584 pobrano w ramach programu paszportu biologicznego WADA ZWIĘKSZA FINANSOWANIE PROJEKTÓW NAUKOWYCH 16 NIEZALEŻNA KOMISJA ZBADA IAAF 17 PARTNERSHIP FOR CLEAN COMPETITION I ŚWIATOWA AGENCJA ANTYDOPINGOWA BĘDĄ WSPÓŁPRACOWAĆ NA RZECZ SPORTU WOLNEGO OD DOPINGU 19 PAPIEŻ ZACHĘCA DO WALKI Z DOPINGIEM 21 PODSUMOWANIE ŚWIATOWEJ WALKI Z DOPINGIEM W 2014 ROKU 22 2
CZY KROPLA KRWI WYSTARCZY, ABY WYKRYĆ DOPING? Niemiecka Agencja Antydopingowa (NADA) poinformowała opinię publiczną, że jest na dobrej drodze, aby opracować skuteczne testy antydopingowe z kropli krwi pobieranej z palca lub z ucha. Pracami nad nowym, prostym w użyciu sposobem na przeprowadzenie testów zajmuje się Centrum Badań Antydopingowych na Uniwersytecie w Kolonii. Technologia jest stosowana już od ponad 50 lat i do tej pory wykorzystywana była u noworodków do przeprowadzania badań przesiewowych, wykrywających zaburzenia metaboliczne. Główne zalety tej metody to niewielka inwazyjność (nakłucie palca lub płatka ucha), stosunkowo mała ilość pobranej krwi, wysoka czułość nowoczesnych chromatografów i spektrometrów masowych, dzięki czemu możliwe jest wykrywanie wielu zakazanych substancji. NADA podkreśla, że opracowywane metody pobierania krwi oraz wykrywania dopingu muszą spełniać, na każdym poziomie, wymagania specyfikacji technicznej WADA. Obecnie analiza kropli krwi pod kątem obecności dopingu jest w fazie intensywnych badań, które koncentrują się na wykrywaniu sterydów anabolicznych, używek i kanabinoidów. 3
WSPÓŁPRACA POMIĘDZY IMI I WADA Innovative Medicines Initiative (IMI) i Światowa Agencja Antydopingowa (WADA) podpisały memorandum o współpracy, która pozwoli zwiększyć przepływ informacji o używanych środkach leczniczych, szczególnie tych o charakterze innowacyjnym. Innovative Medicines Initiative (IMI), to europejski publiczno - prywatny podmiot, działający na rzecz rozwoju medycyny bezpiecznej dla pacjentów. Zarówno IMI jak i WADA kładą silny nacisk na rolę nauki w obszarach, w których działają. Z tego powodu profil aktywności IMI, jako instytucji wykorzystującej najnowsze zdobycze nauki do analizy wpływu substancji leczniczych na organizm może okazać się niezwykle przydatny do identyfikacji sportowców nadużywających leków w celach dopingowych. Z drugiej strony działania WADA zmierzające do wykrywania i eliminowania podrabianych leków mogą okazać się pomocne w pracy, za którą odpowiada IMI. Już dziś obie organizacje określiły wspólne zainteresowania, które zakładają dalsze badania w zakresie procesu starzenia, czynności płuc, ukrwienia, poznania długofalowych efektów stosowania leków oraz działania narkotyków. Irene Norstedt, dyrektor IMI, powiedziała: "Wiele aspektów programu badawczego WADA pokrywa się bezpośrednio z naszymi badaniami w zakresie już istniejących leków innowacyjnych i tych, które są w fazie dalszego rozwoju. Niniejsze porozumienie ułatwi nam dzielenie się pomysłami i wiedzą, co pozwoli nam doskonalić się". Dyrektor generalny WADA, David Howman, dodał: "Dla WADA bardzo ważna jest współpraca z wiodącymi partnerami z branży farmaceutycznej i opieki zdrowotnej, a do takich należy bez wątpienia IMI. Jak ważne jest takie współdziałanie pokazała dyskusja podczas II Międzynarodowej Konferencji Farmaceutycznej w Tokio, która odbyła się na początku 2015 roku. Taki rodzaj partnerstwa wpłynie korzystnie i zwiększy skuteczność pracy zarówno naszej jak i IMI. 4
DEA - AMERYKAŃSKA AGENCJA RZĄDOWA DO SPRAW LEKÓW ZAPOWIADA ŚWIATOWĄ AKCJĘ WYMIERZONĄ PRZECIWKO HANDLARZOM STERYDÓW Rządowa amerykańska agencja DEA (Drug Enforcement Administration) poinformowała, że wprowadza w życie ogólnonarodową akcję mającą na celu likwidację zorganizowanego i nielegalnego handlu steroidami anaboliczno androgennymi używanymi jako doping w sporcie. Walka ma obejmować działania na każdym poziomie, ale przede wszystkim dotyczyć obrotu środkami sterydowymi produkowanymi i przemycanymi na cały świat z podziemnych laboratoriów zlokalizowanych w Azji, a głównie w Chinach. Specjalna akcja pod kryptonimem CYBER składa się z około 30 działań specjalnych służb i już tylko na terenie USA doprowadziła do aresztowania ponad 90 osób i zajęcia 16 podziemnych steroidowych laboratoriów, w których skonfiskowano około 134 tys. dawek substancji zabronionych, 636 kg sterydów oraz ponad 2 mln dolarów pochodzących z nielegalnego handlu. Z uwagi na globalny zakres tych działań w akcję zaangażowały się także inne kraje, a koordynacją ich pracy zajmuje się Europol. "Zbyt wielu młodych ludzi rujnuje swoje życie i trwale niszczy swoje organizmy z powodu nadużywania sterydów. Dzięki takim akcjom skutecznie zaatakowano podziemny rynek produkcji nielegalnych sterydów, pokazując jak wielkie niebezpieczeństwo niesie on dla zdrowia i życia ludzi " powiedział przedstawiciel agencji Chuck Rosenberg. "Współpraca wielu agencji oraz ich determinacja to wyraźny sygnał dla tych, którzy nielegalnie wytwarzają i handlują steroidami. 5
Nie ma tutaj wątpliwości, że nasze wspólne wysiłki doprowadzą do rozbicia siatki dystrybucji nielegalnych substancji w USA" powiedział Peter T. Edge, dyrektor służb celnych Stanów Zjednoczonych. W podobnym tonie wypowiadał się Rob Wainwright, dyrektor Europolu, stwierdzając, że "Międzynarodowe działania wielu organów ścigania prowadzą bezsprzecznie do identyfikacji i demontażu lukratywnie działających organizacji przestępczych. Działalność ta, we współpracy z DEA i WADA, będzie nadal kontynuowana, a jej efektem będzie znaczna eliminacja nielegalnego handlu steroidami na całym świecie i w cyberprzestrzeni. Z kolei szef Amerykańskiej Agencji Antydopingowej Travis Tygart (USADA) dodał: W globalnej walce z niebezpiecznymi środkami dopingującymi współpraca wszystkich organizacji antydopingowych oraz egzekwowanie prawa jest niezbędne. Musimy pokazać wszystkim sportowcom, że poprzez nasze działania mogą czuć się bardziej bezpieczni, a tym, którzy są zmuszani do stosowania dopingu zakomunikować, że droga nielegalnego nabywania i używania zabronionych substancji nie wiedzie do sukcesu w sporcie. Współpracująca w tej akcji WADA głosem swojego dyrektora generalnego Davida Howmana stwierdziła Światowa Agencja Antydopingowa jest zaniepokojona nielegalną produkcją i dystrybucją sterydów anabolicznych oraz narkotyków. Wiemy, że substancje te są produkowane w podziemnych laboratoriach, bez zachowania podstawowych standardów higieny, a na gotowych już produktach nie ma umieszczonych żadnych etykiet z informacją o ich składzie. Ten problem ma charakter narastający i dotyczy nie tylko sportu, ale całego zdrowia publicznego i dlatego wymaga międzynarodowego rozwiązania poprzez partnerstwo i współpracę. Dlatego dzięki współdziałaniu USADA i DEA w tej ważnej sprawie, WADA była w stanie zapobiec dostaniu się w ręce sportowców, poszukujących niestety innych niż ciężka praca treningowa recept na sukcespotencjalnie szkodliwych substancji steroidowych." 6
STRONA INTERNETOWA DOPEOLOGY, CZYLI ILE JEST DOPINGU W ZAWODOWYM PELETONIE Strona internetowa www.dopeology.org została utworzona, aby śledzić historie dopingowe u zawodowych kolarzy. Ostatnio serwis w szczegółowy sposób opisał przypadek uwikłanego w próbę dopingu włoskiego kolarza Mauro Santambrogio i jego dostawcy erytropoetyny Stefano Pozziego. Według serwisu kolarz został ukarany 4-miesięczną dyskwalifikacją za zakup EPO od swego dostawcy, któremu z kolei postawiono zarzut nielegalnego dostarczania leków oraz fałszowania recept, za co wymierzono mu karę 20 miesięcy więzienia w zawieszeniu. Na stronie dopeology można znaleźć wiele innych ciekawych informacji z dopingowej przeszłości kolarstwa. Pierwszy wpis zamieszczony został na stronie w lipcu 1982 roku i dotyczył wyroku karnego dla Gerrit De Witt i Gérarda Maka za dostarczanie amfetaminy dla rowerzystów w Holandii. Z kolei pierwszy wpis dotyczący wyroku na sportowcu stosującym substancję zabronioną datuje się na wrzesień 1987 roku i związany jest z zawodnikiem Marckiem Maertensem, który został ukarany za użycie amfetaminy w kryterium w Izegem. Poza tym twórcy strony przygotowują i aktualizują dane statystyczne o wszystkich dotychczas notowanych incydentach stosowania dopingu. Według statystyk dopeology od 1980 roku zarejestrowano 7
w serwisie 450 pozytywnych testów antydopingowych w kolarstwie stały się one podstawą do 146 orzeczonych naruszeń przepisów antydopingowych, 97 przeprowadzonych śledztw, 47 zatrzymań oraz postawienia 38 kryminalnych zarzutów. W wyniku tych działań doszło do wypowiedzenia kolarzom - dopingowiczom 23 zawodowych kontraktów. Interesujący jest także przegląd listy najczęściej stosowanych środków zabronionych, gdzie klasyfikację popularności otwiera EPO z 335 przypadkami, testosteron ze 122 pozytywnymi wynikami badań i transfuzje krwi z 105 przypadkami. 8
WYWIAD Z MICHAELEM GOTTLIEBEM Michael K. Gottlieb jest pracownikiem kancelarii Prezydenta USA w Białym Domu i odpowiada za narodową politykę kontroli leków (ONDCP Office of National Drug Control Policy). Ma wieloletnie doświadczenie w międzynarodowym ruchu sportowym, będąc członkiem zarządu Komitetu Wykonawczego i Komitetu Finansów i Administracji Światowej Agencji Antydopingowej (WADA). Jak trafiłeś do sportu i co tak naprawdę skłoniło cię do zainteresowania tą dziedziną życia? MG: Przede wszystkim muszę zaznaczyć, że sport zawsze odgrywał znaczącą rolę w moim życiu. Będąc studentem interesowałem się wieloma dyscyplinami sportu i aktywnie uprawiałem futbol amerykański, koszykówkę oraz biegi lekkoatletyczne. Wówczas, tak samo jak obecnie, bardzo podobało mi się bycie aktywnym fizycznie człowiekiem oraz bycie częścią drużyny, którą reprezentowałem. Aktualnie jesteś ściśle związany z globalnym ruchem antydopingowym, pracując dla Światowej Agencji Antydopingowej. Skąd wzięło się twoje zobowiązanie do działalności na rzecz walki z dopingiem? MG: Potrafię z punktu widzenia sportowca, trenera i rodzica dostrzegać zdrowotne i etyczne korzyści wynikające z uprawiania sportu. Stosowanie dopingu, jako zwykłego oszustwa w moim przekonaniu zdecydowanie podważa te wartości i wyklucza budowanie u zawodników pozytywnych cech. Dlatego zawsze byłem pasjonatem jak najszerszego promowania sportu wolnego od dopingu i odbywającego się według zasad fair play. Jak wyglądały twoje początki antydopingowej aktywności? MG: Pierwszy raz zetknąłem się z zagadnieniami antydopingowymi, gdy mój departament ONDCP wraz z WADA i USADA (Amerykańska Agencja Antydopingowa) tworzył podstawy prawne systemu antydopingowego w naszym kraju. Biały Dom budował rządowy zespół do spraw koordynacji działań antydopingowych, a ja pracowałem wtedy w ministerstwie zdrowia i miałem bogate doświadczenie w zakresie polityki lekowej i kontroli preparatów leczniczych. Od tamtej pory minęło 15 lat naznaczonych ciężką pracą u boku trzech prezydentów i tak jest do dzisiaj. Pracowałeś dla prezydentów Clintona, Busha i Obamy. Czy ich prezydentury wpływały znacząco na charakter twojej pracy? MG: Moje doświadczenia w okresach trzech administracji były bardzo podobne, nawet bardziej niż można było spodziewać się. Każdy z prezydentów absolutnie popierał naszą działalność i charakter współpracy z WADA i USADA. Tak samo można mówić o Kongresie, który bardzo sprzyjał naszej pracy, zapewniając wystarczające finansowanie i możliwość ratyfikacji Konwencji UNESCO. To wszystko wzmacniało nasz system antydopingowy, jednocześnie wzmacniając wiarygodność i pozycję na arenie międzynarodowej. Jesteś jednym z dyrektorów w ONDCP (Office of National Drug Control Policy) - jakie są twoje obowiązki i jak wpisują się w bieżącą pracę WADA? MG: Misje i projekty prowadzone przez ONDCP i WADA uzupełniają się i zapewniają mi doskonałą 9
synergię pracy. Rolą wiodącą ONDCP jest ochrona społeczeństwa przed niekontrolowanym stosowaniem leków i narkotyków przy współpracy z innymi podmiotami państwowymi i lokalnymi, co ułatwia współdziałanie między organami ścigania i ochrony zdrowia. Innym również ważnym zadaniem jest wypracowanie modelu skutecznych partnerskich programów promowania zdrowia społecznego. To właśnie idealnie wpisuje się w tryb pracy prowadzonej przez WADA. Jesteś jedną z niewielu osób pracujących w kilku departamentach WADA, w tym w Komisji Finansów i Administracji - czego nauczyłeś się w tym czasie? MG: Przede wszystkim nauczyłem się ile znaczy partnerstwo, a zwłaszcza jak jest ważne w światowym sporcie. Postęp, który udało nam się osiągnąć w zwalczaniu dopingu wynika bezpośrednio ze współpracy instytucji wielu państw. sportu, tak jak inne służby na świecie -całkowitej elimanacji handlu narkotykami. Rozmawiając o walce z dopingiem nie sposób zapytać o antydopingową konwencję UNESCO? MG: Pamiętam dokładnie udział w pierwszym posiedzeniu komitetu Choć Światowy kodeks antydopingowy ze swoimi zapisami bardzo pomaga w walce z dopingiem, to ciągle istnieje pilna potrzeba zwiększenia programu badań naukowych i medycznych dzięki nowym inicjatywom finansowym i tworzonemu funduszowi badawczemu. Zostałeś także wybrany na niezależnego obserwatora (Independent Observer) misji WADA - wierzysz, że program IO jest nadal aktualny i skuteczny? MG: Program IO jest nadal skuteczny, tak samo jak to miało miejsce na początku jego istnienia. Grupa niezależnych ekspertów monitoruje wszystkie aspekty programu badań antydopingowych i przyczynia się bez wątpienia do podnoszenia jakości ich wykonywania oraz wzrostu wiarygodności w oczach opinii publicznej. Ale zdaję sobie sprawę z tego, że nie jesteśmy w stanie w 100% zagwarantować czystości redakcyjnego Konwencji Antydopingowej UNESCO. Redagowanie jej rozpoczęliśmy w poczuciu, że doping w sporcie to ogromne zagrożenie dla zdrowia, że jest to także problem społeczny i dlatego władze publiczne muszą wziąć odpowiedzialność za jego eliminację. Wiele krajów, może poza Europą, nie było przygotowanych do zmierzenia się z problemem dopingu w skali społecznej. Teraz jest już zupełnie inaczej, można powiedzieć, że od tych słabych początków minęły lata świetlne, ale jest nadal wiele do zrobienia i nie ma czasu na pełne zadowolenie. Co sądzisz o działaniu programów antydopingowych w kontekście amerykańskiego sportu zawodowego? MG: Choć moja bieżąca działalność nie polega na nadzorowaniu tych programów, to na podstawie obserwacji mam przekonanie, że dokonał się na tym polu znaczny postęp. Widzimy, że dochodzi do współpracy władz lig profesjonalnych z WADA i USADA, aby tworzyć przestrzeń dla czystego sportu. 10
INTERPOL OSTRZEGA PRZED NIEBEZPIECZNYM ŚRODKIEM DIETETYCZNYM!!! Światowa Agencja Antydopingowa (WADA) apeluje do zawodników i wszystkich potencjalnie korzystających z odżywek osób, aby unikać takich, w których składzie znajduje się niebezpieczna substancja o nazwie DNP. Ten pilny komunikat wydany został przez Interpol dla substancji 2,4 dinitrophenol, która zagraża życiu, a często jest stosowana w diecie przez osoby chcące zredukować masę ciała i wyostrzyć masę mięśniową. Pomarańczowy charakter ostrzeżenia o DNP, które jest również stosowane, jako surowiec do produkcji materiałów wybuchowych, został opublikowany po tym, jak po jego zażyciu zmarła kobieta w Wielkiej Brytanii, a we Francji jedna z osób zapadła na ciężką chorobę. W ramach własnej działalności antydopingowej i we współpracy z WADA Interpol otrzymał dodatkowe informacje o tym środku z jednego z akredytowanych laboratoriów, w którym badano skonfiskowaną wcześniej w Australii próbkę leku. Następnie francuskie Ministerstwo Ochrony Środowiska i Zdrowia Publicznego (OCLAESP) rozesłało informację o zagrożeniu tą substancją do wszystkich 190 krajów członkowskich, a także przekazało stosowne dane do opinii publicznej w celu ochrony i wzrostu świadomości społeczeństwa. DNP jest zwykle dostępny i sprzedawany pod postacią żółtego proszku lub kapsułek, a także kremu. Wytwarza się go w nielegalnych warunkach produkcyjnych, bez zachowania zasad higieny i specjalistycznej wiedzy o produkcji, co zagraża ewentualnym konsumentom i grozi przedawkowaniem. 2,4- dinitrophenol jako lek został odkryty w 1920 roku na Uniwersytecie Stanforda i jest uważany paradoksalnie za najlepszy dostępny spalacz tłuszczu. Substancja ta ma bogatą historię - w latach 30-tych ubiegłego stulecia stosowana była w celach utraty masy ciała, 11
powodowała bowiem wzrost wewnątrzustrojowej przemiany materii. Praktyka pokazuje, że użycie DNP, bez stosowania restrykcyjnych diet może powodować nawet 3-kilogramową utratę wagi w okresie jednego tygodnia i dlatego substancja ta przez kilkanaście lat była stosowana jako popularny środek odchudzający. W 1938 roku środek został wycofany z obiegu, a jego stosowanie zostało zakazane w USA. Przyczyną było odnotowanie serii zgonów oraz podejrzenia o wywoływanie zaćmy (w ok. 1% przypadków osób przyjmujących DNP dłużej niż 3 miesiące) - przypuszczalnie spowodowane reakcją organizmu na gwałtowne i długotrwałe zachwianie metabolizmu (działają tutaj podobne mechanizmy jak w przypadku chorych na cukrzycę, u których zaćma występuje bardzo często). W sporcie DNP jest stosowany do dzisiaj przez zawodników uprawiających kulturystykę jako środek do uzyskiwania tzw. rzeźby. WADA w trosce o zdrowie i życie sportowców zdecydowanie ostrzega i wzywa do ostrożności wobec tej substancji, która figuruje jako zabroniona na Liście substancji i metod zakazanych i nigdzie na świecie nie jest dopuszczona przez jakikolwiek organ do stosowania w postępowaniu terapeutycznym. Żaden sportowiec nie powinien nawet myśleć o podjęciu próby jej stosowania, biorąc na siebie ryzyko utraty życia. Jesteśmy wdzięczni, że Interpol wydał globalne ostrzeżenie odnośnie używania DNP. Jest to doskonały przykład tego, jak ważne jest, by organy ścigania i organizacje antydopingowe mogły zacieśnić więzi tak, aby niebezpieczne i potencjalnie śmiertelne substancje takie jak DNP nie trafiały do rąk sportowców ", powiedział Dyrektor Generalny WADA David Howman. w ramach swoich bliskich więzi z WADA, Interpol i inne wyspecjalizowane służby, z policją i służbą celną włącznie, chronią sportowców oraz zapobiegają produkcji i dystrybucji zakazanych substancji na czarnym rynku. Każdego roku Interpol przeprowadza i koordynuje akcję pod kryptonimem Pangea, gdzie we współpracy z innymi służbami i krajami zapobiega internetowej sprzedaży podrabianych i nielegalnych leków. 12
PROGRAM EDUKACYJNY LATO 2015 Lato 2015 jak zawsze upłynęło na realizacji naszych edukacyjnych wyjazdów na arenach Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży. Tak jak w poprzednim roku, nasze wizyty edukacyjne odbywały się pod hasłem Akademii Prawdziwych Mistrzów, wokół którego skupiamy społeczność ludzi sportu, którzy jasno deklarują swój stosunek do dopingu jako jednoznacznie negatywny Przebieg wyjazdów był na bieżąco relacjonowany na naszym profilu facebook owym Akademii Prawdziwych Mistrzów. To tam zamieszczaliśmy filmy oraz zdjęcia z odwiedzanych miejsc, jak również inne ważne zagadnienia z naszej edukacyjnej działalności, a także niespodzianki posty nawołujące do walki z dopingiem z udziałem naszych polskich sportowych mistrzów Tomasza Majewskiego, Pawła Korzeniowskiego, Marcina Lewandowskiego. Poniżej przedstawiamy krótką fotorelację z edukacyjnych spotkań podczas Letniej Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży. Naszą podróż rozpoczęliśmy od Ciechanowa, czyli OOM w podnoszeniu ciężarów. 13
Potem odwiedziliśmy tenisistów rywalizujących o medale OOM na obiektach klubu tenisowego Górnik Bytom. Kolejnym celem naszej wizyty była Łódź i odbywające się tam rozgrywki OOM w rugby. 14
Ponownie jesteśmy w Łodzi, ale tym razem odwiedzamy królową sportu lekkoatletykę. Jak Kruszwica to tylko zawody wioślarskie. Jak zwykle z naszym mistrzem i ambasadorem Akademii Prawdziwych Mistrzów Tomaszem Kucharskim. Na koniec gościliśmy w Bydgoszczy na OOM w kajakach. Łatwo nie było, uczestnicy musieli się zmierzyć z wiedzą na temat walki z dopingiem. 15
WADA ZWIĘKSZA FINANSOWANIE PROJEKTÓW NAUKOWYCH Światowa Agencja Antydopingowa (WADA) przedstawiła niedawno zakres badań, które będą finansowane ze specjalnego funduszu. Środki będą kierowane do obszarów związanych z naukami społecznymi i doskonaleniem metod wykrywania substancji i technik dopingu. Łączna kwota funduszu ma opiewać na kwotę 12 milionów dolarów. Jak powiedział prezydent WADA Sir Craig Reedie "WADA zobowiązała się do zwiększenia jakości badań antydopingowych w najbliższych latach, bo jeśli dopingowicze stają się bardziej sprytni i wyrafinowani, to ważne jest aby inni mieli poczucie, że badania antydopingowe stanowią ciągle priorytet. Dzięki funduszowi zostanie zwiększona ogólna ilość przeprowadzanych badań antydopingowych, a znaczna część pieniędzy zostanie przekazana również na rzecz badań naukowych opisujących zjawisko dopingu w kontekście nauk społecznych tak, aby lepiej poznać jego trendy oraz miejsca występowania w świecie. Rządy 12 krajów już zaangażowały 5,9 mln dolarów w funduszu badawczym i zadeklarowały pełną wolę współpracy z MKOl. Oczekuje się, że nowy fundusz osiągnie poziom finansowania rzędu 12 mln dolarów do końca marca 2016 roku. Oczywiście WADA jako globalna organizacja antydopingowa będzie odpowiedzialna za proces administrowania, monitorowania i koordynowania czynności związanych z przyznawaniem grantów naukowych w jego ramach. Głównymi obszarami, do których kierowane będą środki są: prace nad wykrywaniem transfuzji z użyciem własnej krwi, prace w zakresie usprawniania programu paszportu biologicznego (ABP), prace nad dopingiem krwi i opracowaniem markerów potwierdzających stosowanie sterydów, prace nad nowymi metodami badania krwi, w tym skutecznych i mało inwazyjnych technik jej pobierania, prace nad opracowaniem metod wykrywania środków dopingujących w oparciu o analizy włosów i płynów ustrojowych. 16
NIEZALEŻNA KOMISJA ZBADA IAAF W dniu 1 sierpnia 2015 roku w niemieckiej telewizji ARD został wyemitowany materiał filmowy o dopingu w światowej lekkoatletyce, który stanowił uzupełnienie pierwszego oryginalnego programu, pokazanego na początku grudnia 2014 roku. Dotyczył on przedstawienia nowych dowodów na pojawiające się w przeszłości uchybienia ze strony Międzynarodowego Stowarzyszenia Federacji Lekkoatletycznych (IAAF) w zakresie badań antydopingowych przeprowadzonych przez tę federację w latach 2001-2012. Emitowany w telewizji film przedstawiał fakty świadczące o możliwym dopingu wśród lekkoatletów, w tym afrykańskich biegaczy i skupiał się głównie na wycieku wyników testów antydopingowych z bazy kilku tysięcy badań przeprowadzonych na zlecenie IAAF podczas największych światowych imprez w tej dyscyplinie sportu. Dane te były zresztą zbieżne z wcześniejszymi doniesieniami australijskich naukowców Michaela Ashendena and Robina Parisotto, którzy już wcześniej ujawnili możliwe praktyki dopingowe na dworze królowej sportu. W wyniku tych zdarzeń w światowych mediach, a przede wszystkim w prasie brytyjskiej pojawiło się wiele artykułów o danych pochodzących z tej bazy. Do dziś nie wiadomo kto stał za ujawnieniem informacji, które oprócz typowych cech badawczych zawierały elementy wrażliwe i osobiste zawodników. Według Światowej Agencji Antydopingowej (WADA) Światowa Federacja Lekkoatletyczna (IAAF) do dziś nie ujawniła źródła wycieku i podała informację o pełnym zabezpieczeniu i nienaruszalności systemu ADAMS. Wobec tak poważnych podejrzeń prezydent IAAF zaproponował przedłużenie pracy Niezależnej Komisji (Independent Commission), którą już wcześniej powołano do zbadania okoliczności wypłynięcia badań w 2013 roku. Wchodzący w jej skład Richard Pound, Richard McLaren i Gunther Younger zgodzili się na kontynuację pracy i włączenie w jej harmonogram nowych wątków. Komisja postanowiła przygotować i upublicznić raport zgodnie z otrzymanym od IAAF mandatem do tego typu działań. Wtedy okaże się, czy zarzuty zawarte w najświeższym dokumencie filmowym mogą doprowadzić do nowych ustaleń, które z kolei potwierdzą lub zaprzeczą ustaleniom pochodzącym z pierwotnego dochodzenia z 2013 roku. Przy tej okazji IAAF jednoznacznie poinformował, że w zakresie wyjaśniania tej sprawy będzie współpracować wyłącznie z powołaną przez siebie niezależną komisją. 17
Po emisji dokumentu w sierpniu br. ze strony WADA i IAAF w mediach ukazały się liczne sprostowania i oświadczenia, w których podkreślano, że badań przeprowadzonych przed 2009 rokiem, czyli w okresie przed wprowadzeniem programu badań w ramach paszportu biologicznego, nie można interpretować jako jednoznacznie pozytywnych. W najlepszym wypadku, mogą być one używane tylko jako wskaźniki służące strategii badań celowanych wobec sportowców zakwalifikowanych do dalszych obserwacji. Niezależna komisja stoi na stanowisku, że w zaistniałych okolicznościach dane z bazy IAAF nie mogą być dowodem na stosowanie dopingu. Rozszerzone działania komisji obejmować będą również nowe dane pochodzące z badań przeprowadzonych podczas tegorocznych MŚ w Pekinie. Będą one prowadzone wspólnie z WADA, która zajmie się wynikami analiz i interpretacją badań należących do programu paszportu biologicznego. Odzyskanie pełnej potwierdzonej przez IAAF kopii danych, które wyciekły z ich bazy, Uzyskanie kopii pełnego raportu przygotowanego przez australijskich naukowców, Uzyskanie z WADA precyzyjnych informacji na temat funkcjonowania paszportu biologicznego i stosowanych kryteriów stwierdzających złamanie przepisów antydopingowych oraz interpretację podejrzanych i nienormalnych wyników jako dowód dopingu, Zidentyfikowanie jaka część bazy IAAF była częścią danych systemu ADAMS, Zidentyfikowanie podejrzanych testów, które prowadziły do dalszego celowanego badania konkretnego zawodnika, Zidentyfikowanie działań podjętych przez IAAF w zakresie podejrzanych testów w badanym okresie czasu, Zbadanie kolejności terminów ustalonych przy weryfikacji danych pochodzących z badań antydopingowych (dat: testów, otrzymania wyników, podejmowanych decyzji, ukierunkowanych badań, otrzymywania wyników, podjętych decyzji w zakresie zawieszenia i sankcji dyscyplinarnych), Zidentyfikowanie działań WADA podejmowanych wobec IAAF w kontekście podejrzanych wyników badań Określenie w jakim stopniu IAAF reagowała na działania WADA oraz wzajemnych relacji między WADA, IAAF i ADO w stosunku do podejrzanych badań, Zidentyfikowanie zawodników mających niekorzystne dla nich wyniki testów, którzy byli karani za stosowanie dopingu po późniejszych celowanych badaniach antydopingowych. 18
PARTNERSHIP FOR CLEAN COMPETITION (PCC) I ŚWIATOWA AGENCJA ANTYDOPINGOWA (WADA) BĘDĄ WSPÓŁPRACOWAĆ NA RZECZ SPORTU WOLNEGO OD DOPINGU W tym roku w Colorado Springs (USA) doszło do podpisania umowy o współpracy pomiędzy Światową Agencją Antydopingową (WADA) i Partnership for Clean Competition (PCC), co ma według obu stron porozumienia przyczynić się do szybszej eliminacji dopingu i zwiększenia wiarygodności sportu w dzisiejszych czasach. W wydanym oświadczeniu można przeczytać, że współpraca będzie dotyczyła rozwoju nauki, w czym ma pomóc 6 milionów dolarów zgromadzonych na kontach fundacji. Według dyrektora wykonawczego PCC Michaela Pearlmuttera taki model współpracy zagwarantuje pełną dostępność nowych metod wykrywania dopingu, które bezpośrednio będą włączane do pracy w akredytowanych laboratoriach antydopingowych. To wielkie zwycięstwo na rzecz walki z dopingiem dodał dyrektor tej organizacji. Podobne przekonanie wyraził dyrektor generalny WADA David Howman, który powiedział Badania naukowe pozostają absolutnie kluczowe dla wysiłków podejmowanych w kierunku zwalczania dopingu w sporcie. Dlatego każdy z naszych partnerów 19
działający w ten sposób przyczynia się do tego, że możemy być cały czas na czele w wyścigu o czysty sport. WADA jest wdzięczna i ma ogromną przyjemność współpracować z PCC, bo gwarantuje to utrzymanie prawa zawodników do rywalizacji według zasad fair play. Należy dodać, że PCC od 2008 roku wydała już około 12 milionów dolarów na granty badawcze, których celem jest lepsza wykrywalność dopingu farmakologicznego i kontynuuje swą aktywność, przyjmując aplikacje na granty badawcze oraz stypendia na 2015 rok. W tym miejscu trzeba dodać, że sama Światowa Agencja Antydopingowa na takie badania od 2001 roku wydała ponad 60 milionów dolarów, zobowiązując się do zwiększenia ilości badań naukowych poświęconych rozwijaniu nowych, ulepszonych sposobów wykrywania substancji i metod zabronionych. WADA na bieżąco śledzi trendy w stosowaniu dopingu i wraz z pojawiającymi się nowymi zagrożeniami uruchamia system rekrutacji wniosków na dodatkowe badania. Wówczas naukowcy z całego świata składają propozycje badawcze kierowane w obszary, które WADA traktuje priorytetowo. PCC została założona w 2008 roku przez Amerykański Komitet Olimpijski, Narodową Ligę Futbolu Amerykańskiego (NFL), Ligę Baseballa (MLB) i Amerykańską Agencję Antydopingową (USADA). Jest to niekomercyjna organizacja pracująca na rzecz ochrony zdrowia publicznego i integralności sportu, poprzez zaangażowanie i wspieranie światowej klasy naukowców dla rozwoju technik antydopingowych. Przygotowuje specjalne granty dla indywidualnych naukowców oraz instytucji naukowych. 20
PAPIEŻ ZACHĘCA DO WALKI Z DOPINGIEM Podczas audiencji, na której Papież Franciszek przyjął zawodników i trenerów włoskiej federacji tenisowej padły, z ust głowy Kościoła, słowa będące ostrzeżeniem dla zawodników. Dotyczyły one pojawiającej się u sportowców pokusy wybrania drogi do sukcesu, która jest nieuczciwa i niegodna, a związana jest ze stosowaniem dopingu. Papież dodał przy tym, że tenis będąc dyscypliną bardzo wymagającą i stresującą dla zawodników wymaga od nich specjalnego stosunku do pojawiającej się presji wyników, pieniędzy i sławy, ale też do pokazywania szlachetnych wzorców postępowania. "Rozmawiałem o sporcie przy wielu okazjach i wiem jaki on niesie ze sobą ładunek i potencjał edukacyjny, to taka edukacyjna ścieżka. Jak wiadomo istnieją trzy drogi, można powiedzieć trzy podstawowe filary, które są ważne dla rozwoju dzieci i młodzieży. Jest to sport, nauka i praca. Gdy będziemy się w nich realizować, to wówczas istnieją warunki aby wreszcie żyć pełnią życia, postępując godnie od dziecka, nie mając nawyków niszczących nasze życie. Kościół interesuje się sportem, ponieważ dba o ludzi, o całego człowieka i uznaje, że sport wpływa pozytywnie na ludzi, buduje ich świadomość, duchowość i prawidłowe relacje z innymi. Trzeba jednak zawsze mieć na myśli, że sportowiec podczas swojej kariery ma do spełnienia misję, która ma pokazać pewne wartości tym, którzy sport podziwiają. To samo dotyczy zresztą trenerów, menedżerów i innych współpracujących specjalistów, którzy swoim postępowaniem powinni dawać świadectwo prawdziwych ludzkich wartości. Kariera sportowca musi być moralnie czysta i żadnym usprawiedliwieniem nie może być fakt, że tenis jest zbyt wymagający, a ciśnienie aby osiągnąć najlepsze wyniki może zakłócić zasady godnego postępowania. Zwycięstwo osiągnięte poprzez łamanie zasad i oszukiwanie innych jest moralnie naganne i nie przynosi naturalnej satysfakcji powiedział papież Franciszek. Papież przypomniał również o ważnym elemencie ludzkiej natury, czyli o wierze w siebie, ilustrując to przykładem z rywalizacji sportowej Wiecie dobrze, że w zawodach biegowych na stadionie każdy może pobiec, ale tylko jednej osobie przypadnie zwycięstwo. Dlatego ty także biegnij tak szybko jak możesz i uwierz, że też możesz wygrać. Chciałbym zachęcić każdego z was do podjęcia wyzwania nie tylko w sporcie, ale i w życiu dla waszego i innych dobra. Bez bojaźni, lęku, a z odwagą i entuzjazmem. Podejmij wyzwanie w relacji z innymi osobami i Bogiem, daj z siebie co najlepsze i poświęć swoje życie temu, co jest ważne i się liczy. Wykorzystaj swój talent w służbie ludzkiego spotkania przyjaźni i integracji. Podczas tego miłego spotkania nie zabrakło zaskakujących sytuacji, a jedną z nich był, bez wątpienia moment, gdy prezydent włoskiej federacji Angelo Binagli zauważył, że strój papieża wykazuje wiele podobieństw do tenisowego i dlatego podarował Ojcu Świętemu białą rakietę, żartując przy tym na szczęście nie ma między nami siatki i nie możemy użyć rakiety przeciwko sobie." Na zakończenie papież szczególnie pozdrowił dzieci obecne na spotkaniu, które biorą udział w projekcie tenisowym prowadzonym przez włoską federację tej dyscypliny. 21
PODSUMOWANIE ŚWIATOWEJ WALKI Z DOPINGIEM W 2014 ROKU Jak wynika z opublikowanego przez Światową Agencję Antydopingową (WADA) zestawienia, w 2014 roku na całym świecie pobrano 305 888 próbek, z czego 22 584 pobrano w ramach programu paszportu biologicznego. Wśród tej ogromnej liczby obecność substancji zabronionych wykazano w 3153 przypadkach. Próbki raportowane w systemie ADAMS w liczbie 240 346 badane były przez 33 laboratoria na całym świecie. NAJWIĘCEJ PRÓBEK PRZEBADANO W POSZCZEGÓLNYCH PAŃSTWACH: Polska w tym zestawieniu znajduje się na 23 miejscu z liczbą 4 018 przebadanych próbek. Biorąc jednak pod uwagę wykrywalność substancji zabronionych kolejność nie kształtuje się tak samo. 22
NAJWIĘCEJ PRÓBEK ZAWIERAJĄCYCH SUBSTANCJE ZABRONIONE ZANOTOWAŁO W LABORATORIUM: Kolonia, Niemcy 179 (0,78% badanych próbek); New Dehli, Indie 160 (2,1% ); Meksyk, Meksyk 133 (3,23%); Gandawa, Belgia 126 (1,86%); Moskwa, Rosja 116 (0,75%) W warszawskim laboratorium przypadków takich było 43, a więc 1,07%. Na obecność EPO (erytropoetyny) przeanalizowano 28 811 próbek z czego pozytywny wynik dało 0,2% z tej liczby. Procent ten był zdecydowanie wyższy wśród próbek badanych w Hawanie (2,2%) oraz w New Dehli (1,9%). W Polsce w 2014 roku nie było ani jednego przypadku wykrycia EPO. Jeśli chodzi o hormon wzrostu, to na 6075 próbek, które były badane w tym zakresie na całym świecie, pozytywny wynik pojawił się tylko w jednym przypadku. Przypadek ten miał miejsce w laboratorium warszawskim. Badania w kierunku nielegalnych transfuzji krwi przeprowadzane były w omawianym okresie względem 1129 próbek. Żadna z nich nie dała wyniku pozytywnego. WŚRÓD NAJCZĘŚCIEJ WYKRYWANYCH SUBSTANCJI ZAKAZANYCH W KAŻDEJ GRUPIE ZNALAZŁY SIĘ: I. Wśród steroidów anaboliczno androgennych: 1. Stanozolol na 239 przypadków 20% 2. Nandrolon na 195 przypadków 16% 3. Metandienon na 123 przypadki 10% II. Wśród hormonów peptydowych, czynników wzrostu i substancji pokrewnych: 1. Erytropoetyna (EPO) 57 przypadków 63% 2. Gonadotropina kosmówkowa (CG) 17 przypadków 19% 3. Darbepoetyna (depo) 7 przypadków 8% III. Wśród Beta-2 agonistów: 1. Terbutalina 93 przypadki 76% 2. Fenoterol 9 przypadków 7 % 3. Salbutamol 8 przypadków 7% IV. Wśród modulatorów hormonów i metabolizmu: 1. Tamoksifen 42 przypadki 29% 2. Klomifen 33 przypadki 23% 3. Anastrozol 21 przypadków 14% V. Wśród diuretyków i środków maskujących: 1. Furosemid 128 przypadków 33% 2. Hydrochlorotiazyd 120 przypadki 31% 3. Kanrenon 38 przypadków 10% VI. Wśród stymulantów: 1. Dimetyloamfetamina 76 przypadków 16% 2. Metylofenidat 71 przypadków 15% 3. Amfetamina 70 przypadków 15% VII. Wśród narkotyków: 1. Morfina 9 przypadków 35% 2. Oksykodon 6 przypadków 23% 3. Buprenorfina 4 przypadki 15% 23
VIII. Wśród kanabinoidów: 1. Karboksy-THC 72 przypadki 99% 2. UR -144-N pentanoik acid 1 przypadek 1% IX. Wśród glikokortykoidów: 1. Budesonid 74 przypadki 29% 2. Prednisolon 56 przypadków 22% 3. Prednison 44 przypadki 17% X. Wśród beta-blokerów: 1. Propranolol 7 przypadków 28% 2. Atenolol 6 przypadków 24% 3. Bisoprolol 5 przypadków 20% DZIELĄC LICZBĘ BADANYCH PRÓBEK NA PRZEDSTAWICIELI POSZCZEGÓLNYCH DYSCYPLIN SPORTOWYCH NAJWIĘCEJ BADAŃ PRZEPROWADZONO NA ZAWODNIKACH NASTĘPUJĄCYCH SPORTÓW: DYSYCPLINY LETNIE: 1. Piłka nożna - 31 242 pobrane próbki, z czego 144 pozytywne (0,5%) 2. Lekka atletyka -25 830 próbek, z czego 261 pozytywnych (1%) 3. Kolarstwo 22 471 próbek, z czego 221 pozytywnych (1%) 4. Sporty wodne 12 120 próbek, z czego 57 pozytywnych (0,5%) 5. Podnoszenie ciężarów 8 806 próbek z czego 169 pozytywnych (1,9%) 6. Rugby 6 961 próbek, z czego 57 pozytywnych (0,8%) 7. Koszykówka 5 439 próbek, z czego 37 pozytywnych (0,7%) 8. Wrestling 5 154 próbek, z czego 60 pozytywnych (1,2%) 9. Wioślarstwo 4 699 próbek, z czego 24 pozytywnych (0,5%) 10. Siatkówka 4532 próbek, z czego 10 pozytywnych (0,2%) 11. Kajakarstwo 4 485 próbek, z czego 23 pozytywne (0,5%) 12. Judo 4 453 próbek, z czego 40 pozytywnych (0,9%) 13. Triatlon 4 308 próbek, z czego 21 pozytywnych (0,5%) 14. Boks 4 258 próbek, z czego 55 pozytywnych (1,3%) 15. Piłka ręczna 4 026 próbek, z czego 26 pozytywnych (0,6%) 16. Tenis 3 841 próbek, z czego 15 pozytywnych (0,4%) 17. Strzelectwo 2 616 próbek, z czego 23 pozytywne (0,9%) 18. Gimnastyka 2 355 próbek, z czego 10 pozytywnych (0,4%) 19. Taekwondo 2 034 próbek, z czego 22 pozytywne (1,1%) 20. Hokej na trawie 1 641 próbek, z czego 8 pozytywnych (0,5%) 21. Szermierka 1 609 próbek, z czego 4 pozytywne (0,2%) 22. Badminton 1 139 próbek, z czego 3 pozytywne (0,3%) 24
DYSCYPLINY ZIMOWE: 1. Narciarstwo 5 764 próbek, z czego 40 pozytywnych (0,7%) 2. Łyżwiarstwo 4 341 próbek, z czego 11 pozytywnych (0,3%) 3. Hokej na lodzie 3 736 próbek, z czego 41 pozytywnych (1,1%) 4. Biathlon 2 297 próbek, z czego 11 pozytywnych (0,5%) 5. Bobsleje 1 341 próbek, z czego 9 pozytywnych (0,7%) 6. Saneczkarstwo 444 próbek, z czego 1 pozytywna (0,2%) 7. Curling 306 próbek, z czego 1 pozytywna (0,3%) 25
Komisja do Zwalczania Dopingu w Sporcie Ul. Łazienkowska 6A, 00-449 Warszawa Tel./Fax: (+48) 22 529 89 12 E-Mail: biuro@antydoping.pl Web Site: www.antydoping.pl www.saynotodoping.pl Facebook: www.facebook.com/komisja.antydopingowa 26