Strona 1 z 3 Z1-PU7 Wydanie N1 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: Wentylacja, klimatyzacja i pożary podziemne 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2013/14 4. Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia 5. Forma studiów: studia niestacjonarne 2. Kod przedmiotu: N Iz-EZiZO/41 6. Kierunek studiów: GÓRNICTWO I GEOLOGIA (RG) 7. Profil studiów: ogólnoakademicki 8. Specjalność: Eksploatacja Złóż i Zagospodarowanie Odpadów 9. Semestr: VI 10. Jednostka prowadząca przedmiot: Instytut Eksploatacji Złóż 11. Prowadzący przedmiot: dr inż. Dariusz Musioł 12. Przynależność do grupy przedmiotów: przedmioty specjalnościowe 13. Status przedmiotu: obowiązkowy 14. Język prowadzenia zajęć: polski 15. Przedmioty wprowadzające oraz wymagania wstępne: Matematyka, Geometria wykreślna, Fizyka powietrza, Wymagane podstawy zapisu różniczkowego i całkowego, wiedza o układach aksonometrii oraz wiedza o obliczeniach stężeń masowych i objętościowych gazów oraz przemian w gazach wilgotnych. 16. Cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z prawami ruchu powietrza w przewodach, wykształcenie umiejętności organizowania i prowadzenia pomiarów wentylacyjnych, cieplnych i rozwiązywania prostych problemów inżynierskich. Przekazanie podstaw wiedzy dla oceny i zwalczania zagrożenia gazowego i klimatycznego oraz o strukturze sieci wentylacyjnej, schematach i organizacji rozprowadzenia powietrza. 17. Efekty kształcenia: 1 Nr Opis efektu kształcenia 1 Ma podstawową wiedzę i rozumie metodykę pomiaru i sposoby określania podstawowych wielkości fizycznych związanych z przepływem gazów 2 Ma podstawową i ugruntowaną wiedzę z zakresu wentylacji kopalń oraz organizacji przewietrzania wyrobisk. Zna metody i sposoby rozprowadzenia powietrza w sieci wentylacyjnej w zależności od sposobu eksploatacji złoża 3 Potrafi dokumentować przebieg pracy w postaci protokołu z badań lub pomiarów i przedstawić wyniki w formie czytelnego sprawozdania 4 Umie formułować i rozwiązywać proste zadania inżynierskie, stosując do tego celu metody analityczne oraz komputerowe metody symulacyjne 5 Potrafi wykorzystać poznane metody i modele matematyczne do analizy i oceny m.in. zagrożenia tąpaniami, zagrożenia pożarowego, rozpływu powietrza w wyrobiskach górniczych oraz interpretować uzyskane wyniki 6 Potrafi posługiwać się właściwie podstawowymi środowiskami programistycznymi oraz narzędziami komputerowego wspomagania projektowania Metoda sprawdzenia efektu kształcenia Kolokwium pisemne Forma prowadzenia zajęć Odniesienie do efektów dla kierunku studiów K_W20+++ Kolokwium pisemne Wykład K_W29+++ K_U09+++ K_U10+ Kolokwium pisemne Wykład K_U19++ Sprawozdanie z i posługiwanie się prostymi programami na labor. K_U21+ 1 należy wskazać ok. 5 8 efektów kształcenia
Strona 2 z 3 7 Potrafi posłużyć się właściwie dobranymi metodami i urządzeniami umożliwiającymi pomiar podstawowych wielkości parametrów powietrza oraz parametrów klimatycznych 8 Potrafi zaprojektować prosty system rozprowadzenia powietrza w wyrobiskach kopalni podziemnej 9 Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób 10 Potrafi współdziałać i pracować w grupie przyjmując różne role 18. Formy zajęć dydaktycznych i ich wymiar (liczba godzin) semestr VI Obserwacja i ustne K_U22+++ Kolokwium pisemne K_U27++ Ocena sprawozdań, kolokwium, test K_K01++ Ocena realizacji zadań K_K03+ Wykład Ćwiczenia Seminarium 15 h 10 h 19. Treści kształcenia: (oddzielnie dla każdej z form zajęć dydaktycznych W./Ćw./L./P./Sem.) Semestr VI Wykład Atmosfera kopalniana właściwości i pochodzenie podstawowych składników powietrza kopalnianego, przyrządy i aparatura do kontroli składu powietrza. Ruch powietrza w wyrobiskach podstawy teoretyczne. Wpływ czynników naturalnych na przepływ powietrza w kopalni. Warunki klimatyczne w miejscu pracy. Gazonośność złóż węgla, zagrożenie metanowe i wentylacyjne metody i środki jego zwalczania. Rozprowadzenie powietrza w sieci wentylacyjnej. Schematy przewietrzania i podział prądów powietrza. Urządzenia wentylacyjne - rozmieszczenie i terminologia. Wentylatory kopalniane cechy eksploatacyjne, praca stabilna i ekonomiczna i ich dobór do parametrów sieci. Wprowadzenie do aparatury i technik pomiarowych i atmosfery kopalni. Pomiar straty ciśnienia w przewodzie. Wyznaczanie oporu liniowego lutniociągu. Pomiar pola prędkości i ilości powietrza w przewodzie. Zdejmowanie charakterystyk wentylatorów i wyznaczanie parametrów punktu pracy pojedynczej i wspólnej. Wyznaczanie wskaźników mikroklimatu na podstawie wykonanych pomiarów. Przykłady obliczeń. 20. Egzamin: Semestr VI NIE 21. Literatura podstawowa: 1. Biernacki, K.: Fizyka powietrza kopalnianego. Skrypt Pol. Śl. Gliwice 1993. 2. Frycz, A.: Klimatyzacja kopalń. Wyd. Śląsk, Katowice 1981. 3. Pawiński, J., Roszkowski,J., Strzemiński J.: Przewietrzanie kopalń. Śl. Wyd. Techn., Katowice 1995. 4. Poradnik Górnika t III. Praca zbiorowa. 5. Roszczynialski, W., Trutwin, W., Wacławik, J.: Kopalniane pomiary wentylacyjne. Wyd. Śląsk, Katowice 1992. 6. Roszkowski, J, W., Szlązak, N.: Wybrane problemy odmetanowania kopalń węgla kamiennego UWN-D. AGH, Kraków 1999. 7. Strumiński, A.: Zwalczanie pożarów w kopalniach głębinowych. Śląsk Sp. z o.o. Katowice, 1996. 8. Szlązak, N., Szlązak, J., Tor, A.: Systemy przewietrzania wyrobisk ślepych. Ucz. Wyd. Nauk.-Dyd. AGH, Kraków 2003. 9. Wacławik J. - Wentylacja kopalń- tom 1 i 2, Wydawnictwo AGH 2010. 10. Instrukcje własne do ćwiczeń laboratoryjnyh.
Strona 3 z 3 22. Literatura uzupełniająca: 1. Palarski, J. i inni: Komputerowy system pomiarowy dla gazometrii automatycznej. Bibl. Szkoły Eksploatacji Górniczej, Kraków 2006. 2. Palarski, J. i inni: Monitorowanie i wizualizacja zagrożeń metanowych, pożarowych w podziemnych wyrobiskach górniczych. Bibl. Szkoły Eksploatacji Górniczej, Kraków 2007. 3. Szlązak, N., J., Tor, A., Jakubów, A.: Metody zwalczania zagrożenia temperaturowego w kopalniach JSW S.A. Bibl. Szkoły Eksploatacji Podziemnej, s. Wykłady nr 30, IGSMiE, Kraków 2006. 4. Wacławik, J., Cygankiewicz, J., Knechtel, J.: Warunki klimatyczne w kopalniach głębokich. Bibl. Szkoły Eksploatacji Górniczej, Kraków 1998. 5. Wasilewski, S.: Stany nieustalone parametrów powietrza wywołane katastrofami oraz zaburzeniami w sieci wentylacyjnej kopalni. Wyd. CE i AG EMAG s. Rozprawy i Monografie Nr 2, Katowice 2005. 23. Nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów kształcenia semestr VI Lp. Forma zajęć Liczba godzin kontaktowych / pracy studenta 1. Wykład 15/20 w tym: zebranie i zapoznanie się z literaturą (6), przygotowanie do kolokwium (13), kolokwium (1). 2. Ćwiczenia / 3. 4. / 5. Seminarium / 6. Inne / Suma godzin: 25 / 65 10/45 w tym: przygotowanie do laboratorium (15), wykonanie obliczeń i wykresów (15), wykonanie sprawozdań i poprawa (10), udział w konsultacjach (3), obrona sprawozdań (2). 24. Suma wszystkich godzin: Semestr VI 90 25. Liczba punktów ECTS: 2 Semestr VI 3 26. Liczba punktów ECTS uzyskanych na zajęciach z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego: Semestr VI 1 27. Liczba punktów ECTS uzyskanych na zajęciach o charakterze praktycznym (laboratoria, projekty): Semestr VI 2 28. Uwagi: Zajęcia laboratoryjne odbywają się w pracowni Zakładu Aerologii i Bezpieczeństwa Górniczego, 4 5 osobowe sekcje laboratoryjne realizujące kolejno poszczególne. Zatwierdzono:.. (data i podpis prowadzącego)... (data i podpis Dyrektora Instytutu/Kierownika Katedry/ Dyrektora Kolegium Języków Obcych/Kierownika lub Dyrektora Jednostki Międzywydziałowej) 2 1 punkt ECTS 30 godzin
Strona 1 z 3 Z1-PU7 Wydanie N1 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: Wentylacja, klimatyzacja i pożary podziemne 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2013/14 4. Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia 5. Forma studiów: studia niestacjonarne 2. Kod przedmiotu: N Iz-EZiZO/41 6. Kierunek studiów: GÓRNICTWO I GEOLOGIA (RG) 7. Profil studiów: ogólnoakademicki 8. Specjalność: Eksploatacja Złóż i Zagospodarowanie Odpadów 9. Semestr: VII 10. Jednostka prowadząca przedmiot: Instytut Eksploatacji Złóż 11. Prowadzący przedmiot: dr inż. Dariusz Musioł 12. Przynależność do grupy przedmiotów: przedmioty specjalnościowe 13. Status przedmiotu: obowiązkowy 14. Język prowadzenia zajęć: polski 15. Przedmioty wprowadzające oraz wymagania wstępne: Matematyka, Geometria wykreślna, Fizyka powietrza, Wymagane podstawy zapisu różniczkowego i całkowego, wiedza o układach aksonometrii oraz wiedza o obliczeniach stężeń masowych i objętościowych gazów oraz przemian w gazach wilgotnych. 16. Cel przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z prawami ruchu powietrza w przewodach, wykształcenie umiejętności organizowania i prowadzenia pomiarów wentylacyjnych, cieplnych i rozwiązywania prostych problemów inżynierskich. Przekazanie podstaw wiedzy dla oceny i zwalczania zagrożenia gazowego i klimatycznego oraz o strukturze sieci wentylacyjnej, schematach i organizacji rozprowadzenia powietrza. 17. Efekty kształcenia: 1 Nr Opis efektu kształcenia 1 Ma podstawową wiedzę i rozumie metodykę pomiaru i sposoby określania podstawowych wielkości fizycznych związanych z przepływem gazów 2 Ma podstawową i ugruntowaną wiedzę z zakresu wentylacji kopalń oraz organizacji przewietrzania wyrobisk. Zna metody i sposoby rozprowadzenia powietrza w sieci wentylacyjnej w zależności od sposobu eksploatacji złoża 3 Potrafi dokumentować przebieg pracy w postaci protokołu z badań lub pomiarów i przedstawić wyniki w formie czytelnego sprawozdania 4 Umie formułować i rozwiązywać proste zadania inżynierskie, stosując do tego celu metody analityczne oraz komputerowe metody symulacyjne 5 Potrafi wykorzystać poznane metody i modele matematyczne do analizy i oceny m.in. zagrożenia tąpaniami, zagrożenia pożarowego, rozpływu powietrza w wyrobiskach górniczych oraz interpretować uzyskane wyniki 6 Potrafi posługiwać się właściwie podstawowymi środowiskami programistycznymi oraz narzędziami komputerowego wspomagania projektowania Metoda sprawdzenia efektu kształcenia Kolokwium pisemne Forma prowadzenia zajęć Odniesienie do efektów dla kierunku studiów K_W20+++ Kolokwium pisemne Wykład K_W29+++ K_U09+++ K_U10+ Kolokwium pisemne Wykład K_U19++ Sprawozdanie z i posługiwanie się prostymi programami na labor. K_U21+ 1 należy wskazać ok. 5 8 efektów kształcenia
Strona 2 z 3 7 Potrafi posłużyć się właściwie dobranymi metodami i urządzeniami umożliwiającymi pomiar podstawowych wielkości parametrów powietrza oraz parametrów klimatycznych 8 Potrafi zaprojektować prosty system rozprowadzenia powietrza w wyrobiskach kopalni podziemnej 9 Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób 10 Potrafi współdziałać i pracować w grupie przyjmując różne role 18. Formy zajęć dydaktycznych i ich wymiar (liczba godzin) semestr VII Obserwacja i ustne Kolokwium pisemne Ocena sprawozdań, kolokwium, test K_U22+++ K_U27++ K_K01++ Ocena realizacji zadań K_K03+ Wykład Ćwiczenia Seminarium 15 E h 10 h 10 h 19. Treści kształcenia: (oddzielnie dla każdej z form zajęć dydaktycznych W./Ćw./L./P./Sem.) Semestr VII Wykład Podstawowe problemy pomiarowe i obliczeniowe analiza, regulacja i rozwiązanie sieci wentylacyjnych. Wentylacja lutniowa dla wyrobisk korytarzowych. Odmetanowanie wyrobisk korytarzowych oraz wydobywczych. Maszyny klimatyzacyjne i układy klimatyzacji. Powstanie i przebieg pożarów podziemnych. Zjawiska charakterystyczne dla różnych faz pożaru. Zagrożenie ze strony gazów pożarowych. Zabezpieczenie przed zadymieniem. Gaszenie pożarów. Profilaktyka przeciwpożarowa, wycofanie ludzi z zagrożonych miejsc. Identyfikacja i ocena zagrożenia pożarowego, działanie zabezpieczeń przeciwpożarowych i organizacja samoratowania załogi. Wyznaczanie oporów zastępczych sieci wentylacyjnych. Zapis struktur sieci wentylacyjnych w postaci macierzy incydencji. Rozwiązywanie zadań związanych z rozpływem powietrza w sieciach wentylacyjnych kopalń węgla kamiennego. Rozwiązywanie zadań związanych z regulacją rozpływu powietrza w sieciach wentylacyjnych kopalń węgla kamiennego. Dobór urządzeń wentylacyjnych stosowanych w profilaktyce zagrożenia metanowego. Przyjęcie założeń i projekt rozpływu powietrza na podstawie map pokładowych. Schematy sieci. Obliczenie niezbędnych wydatków powietrza. Obliczenie projektowanych parametrów wyrobisk. Obliczenia regulacyjne sieci. Dobór urządzeń wentylacyjnych w sieci. Dobór wentylatorów głównego przewietrzania. Zabezpieczenia metanowe, pożarowe i przeciw wybuchom pyłu. 20. Egzamin: Semestr VII TAK 21. Literatura podstawowa: 1. Biernacki, K.: Fizyka powietrza kopalnianego. Skrypt Pol. Śl. Gliwice 1993. 2. Frycz, A.: Klimatyzacja kopalń. Wyd. Śląsk, Katowice 1981. 3. Pawiński, J., Roszkowski,J., Strzemiński J.: Przewietrzanie kopalń. Śl. Wyd. Techn., Katowice 1995. 4. Poradnik Górnika t III. Praca zbiorowa. 5. Roszczynialski, W., Trutwin, W., Wacławik, J.: Kopalniane pomiary wentylacyjne. Wyd. Śląsk, Katowice 1992. 6. Roszkowski, J, W., Szlązak, N.: Wybrane problemy odmetanowania kopalń węgla kamiennego UWN-D. AGH, Kraków 1999. 7. Strumiński, A.: Zwalczanie pożarów w kopalniach głębinowych. Śląsk Sp. z o.o. Katowice, 1996. 8. Szlązak, N., Szlązak, J., Tor, A.: Systemy przewietrzania wyrobisk ślepych. Ucz. Wyd. Nauk.-Dyd. AGH, Kraków 2003. 9. Wacławik J. - Wentylacja kopalń- tom 1 i 2, Wydawnictwo AGH 2010. 10. Instrukcje własne do ćwiczeń laboratoryjnyh.
Strona 3 z 3 22. Literatura uzupełniająca: 1. Palarski, J. i inni: Komputerowy system pomiarowy dla gazometrii automatycznej. Bibl. Szkoły Eksploatacji Górniczej, Kraków 2006. 2. Palarski, J. i inni: Monitorowanie i wizualizacja zagrożeń metanowych, pożarowych w podziemnych wyrobiskach górniczych. Bibl. Szkoły Eksploatacji Górniczej, Kraków 2007. 3. Szlązak, N., J., Tor, A., Jakubów, A.: Metody zwalczania zagrożenia temperaturowego w kopalniach JSW S.A. Bibl. Szkoły Eksploatacji Podziemnej, s. Wykłady nr 30, IGSMiE, Kraków 2006. 4. Wacławik, J., Cygankiewicz, J., Knechtel, J.: Warunki klimatyczne w kopalniach głębokich. Bibl. Szkoły Eksploatacji Górniczej, Kraków 1998. 5. Wasilewski, S.: Stany nieustalone parametrów powietrza wywołane katastrofami oraz zaburzeniami w sieci wentylacyjnej kopalni. Wyd. CE i AG EMAG s. Rozprawy i Monografie Nr 2, Katowice 2005. 23. Nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów kształcenia Lp. Forma zajęć semestr VII Liczba godzin kontaktowych / pracy studenta 1. Wykład 15/20 w tym: zebranie i zapoznanie się z literaturą (5), przygotowanie do sprawdzianu (10),konsultacje (5) 2. Ćwiczenia / 3. 4. 5. Seminarium / 6. Inne / Suma godzin: 35 / 55 10/15 w tym: przygotowanie do laboratorium (5), wykonanie obliczeń (5), udział w konsultacjach (3), kolokwium (2). 10/20 w tym: przygotowanie do projektu (2), wykonanie obliczeń i rysunków (10), dobór urządzeń i korekty (5), udział w konsultacjach (2), obrona projektu (1). 24. Suma wszystkich godzin: Semestr VII 90 25. Liczba punktów ECTS: 2 Semestr VII 3 26. Liczba punktów ECTS uzyskanych na zajęciach z bezpośrednim udziałem nauczyciela akademickiego: Semestr VII 1 27. Liczba punktów ECTS uzyskanych na zajęciach o charakterze praktycznym (laboratoria, projekty): Semestr VII 2 28. Uwagi: Zajęcia laboratoryjne odbywają się w pracowni Zakładu Aerologii i Bezpieczeństwa Górniczego, 4 5 osobowe sekcje laboratoryjne realizujące kolejno poszczególne. Zatwierdzono:.. (data i podpis prowadzącego)... (data i podpis Dyrektora Instytutu/Kierownika Katedry/ Dyrektora Kolegium Języków Obcych/Kierownika lub Dyrektora Jednostki Międzywydziałowej) 2 1 punkt ECTS 30 godzin