WYMAGANIA EDUKACYJNE GIMNAZJUM WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE KLASA II OCENA DOPUSZCZAJĄCA: - wyjaśnia terminy: tożsamość, samoocena, samorealizacja, konsumpcjonizm, autorytet - tłumaczy, co to znaczy, że człowiek jest istotą społeczną - wyjaśnia termin: socjalizacja - podaje zasady skutecznego porozumiewania się - wyjaśnia terminy: konflikt, negocjacje, kompromis - podaje przykłady sytuacji konfliktowych w codziennym życiu - wyjaśnia czym jest zbiorowość, a czym grupa społeczna - określa rolę kontaktów i więzi z innymi ludźmi w życiu człowieka - omawia strukturę władz szkoły - wyjaśnia czym jest statut szkoły - wymienia podstawowe prawa i obowiązki ucznia - rozpoznaje podstawowe zasady i normy współżycia społecznego - wyjaśnia terminy: społeczność, społeczność lokalna - wymienia elementy składające się na tradycję lokalną swojego miejsca zamieszkania - wyjaśnia terminy: naród, tożsamość narodowa, dziedzictwo narodowe - wymienia polskie symbole narodowe - wyjaśnia terminy: ojczyzna, patriotyzm - tłumaczy, na czym polega patriotyzm lokalny - wyjaśnia terminy: mniejszości narodowe, mniejszości etniczne - wyjaśnia terminy: społeczeństwo, globalna wioska - wyjaśnia termin: państwo - podaje nazwy trzech państw federacyjnych i unitarnych - wymienia nazwy trzech państw demokratycznych, autorytarnych i totalitarnych - wyjaśnia termin: obywatelstwo - wymienia prawa i obowiązki obywatela Polski - wyjaśnia, czym jest gospodarka - charakteryzuje poszczególne działy gospodarki - wyjaśnia termin: podatek - uzasadnia potrzebę płacenia podatków - wymienia rodzaje podatków w Polsce - wyjaśnia terminy: giełda, makler, indeks giełdowy, akcja, obligacja, hossa, bessa
OCENA DOSTATECZNA: - podaje przykłady aktywnego i biernego spędzania wolnego czasu - wskazuje współczesne autorytety - wylicza pełnione przez siebie role społeczne - wskazuje sposoby rozwiązywania konfliktów - podaje nazwy grup społecznych, do których należy - wymienia funkcje rodziny - wymienia podstawowe prawa obywatelskie Polaków - tłumaczy, na czym polega tolerancja i nietolerancja - omawia czynniki sprzyjające kształtowaniu się narodów - wymienia rodzaje patriotyzmu, na podstawie tekstu źródłowego.. - wymienia klasy społeczne - charakteryzuje klasę średnią - wymienia cechy państwa - określa funkcje państwa - podaje nazwy trzech monarchii i republik - wyjaśnia terminy: radni, posłowie, inicjatywa obywatelska, plebiscyt, konsultacje społeczne, referendum - tłumaczy na czym polegają: korupcja, biurokratyzacja, centralizacja - wskazuje przykłady nadmiernej biurokratyzacji - wyjaśnia, jak należy posługiwać się kartą płatniczą - wymienia funkcje pieniądza - wyjaśnia kim jest konsument - wymienia podstawowe prawa konsumenta - podaje sposobu zgłaszania reklamacji - omawia prawo popytu i podaży - określa istotę działalności banków - wyjaśnia terminy: koniunktura, recesja, inflacja, produkt krajowy brutto, produkt krajowy brutto na osobę OCENA DOBRA: - omawia skutki zawyżonej lub zaniżonej samooceny - wskazuje sposoby poprawienia samooceny - wskazuje czynniki sprzyjające socjalizacji i ją ograniczające - publicznie prezentuje przygotowane wystąpienie - uczeń- charakteryzuje współczesny model rodziny - tłumaczy, na czym polega wartość i rola rodziny oraz specyfika więzi rodzinnych - uczestniczy w dyskusji lub debacie na wybrany temat
- podaje negatywne skutki różnych zachowań w sytuacjach konfliktowych - przedstawia prawa i wolności obywatelskie Polaków - wymienia korzyści płynące z życia w społeczeństwie - określa rolę symboli narodowych - wskazuje różnice pomiędzy patriotyzmem a nacjonalizmem i szowinizmem - omawia prawa mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. - charakteryzuje klasy i warstwy społeczne - samodzielnie tworzy definicje państwa federacyjnego i unitarnego - wskazuje na mapie państwa demokratyczne, autorytarne i totalitarne - tłumaczy, na czym polegają różne rodzaje demokracji - ocenia znaczenie kultury politycznej dla funkcjonowania państwa demokratycznego - wymienia cechy, którymi powinny charakteryzować się osoby chcące brać aktywny udział w życiu społecznym, na podstawie teksty źródłowego - wskazuje sposoby rozwiązywania problemów lokalnych i ogólnokrajowych z wykorzystaniem różnych form inicjatywy obywatelskiej - przedstawia zasady wolontariatu - wskazuje korzyści obywatela i społeczeństwa wynikające z pracy wolontariuszy - uczestniczy w dyskusji lub debacie na temat sposobów zwalczania patologii władzy - wymienia skutki korupcji - omawia funkcje pieniądza - przedstawia pozytywne strony posiadania karty płatniczej - wskazuje różnice pomiędzy gospodarką centralnie planowaną i gospodarką wolnorynkową - wyjaśnia, czym są wydatki stałe i zmienne - wyjaśnia terminy: deficyt budżetowy, NIP, PIT, CIT, VAT - wymienia zadania Narodowego Banku Polskiego i Rady Polityki Pieniężnej - odszukuje w Internecie informacje o wynikach indeksów giełdowych - określa czynniki wpływające na ożywienie i kryzys gospodarczy w Państwie - opisuje mechanizm powstawania inflacji - wymienia skutki ożywienia i kryzysu gospodarczego dla państwa i przedsiębiorców OCENA BARDZO DOBRA: - uzasadnia, jaki sposób spędzania wolnego czasu jest najkorzystniejszy dla człowieka - wskazuje osobę, którą uważa za swój autorytet i uzasadnia własny wybór - tłumaczy, na czym polega debata oksfordzka - podaje zalety pracy zespołowej - omawia hierarchię grupy - przedstawia cechy, jakie powinien mieć przywódca grupy - dostrzega wpływ grupy na jednostkę - podaje sposoby aktywnego uczestnictwa w życiu szkoły - określa, czym zajmuje się Rzecznik Praw Obywatelskich w Polsce - wymienia przykłady nietolerancji we współczesnym świecie - wyjaśnia termin: wolność słowa - wymienia przykłady nietolerancji we współczesnym świecie - przedstawia etapy powstawania narodu polskiego
- wyjaśnia, dlaczego utrata niepodległości i okres zaborów wpłynęły na kształtowanie świadomości narodowej Polaków - wymienia zalety uczestnictwa w tworzeniu kultury narodowej -wskazuje na mapie państwo, w którym znajduje się największe skupisko Polonii.. - opisuje wewnętrzne i zewnętrzne funkcje państwa - przedstawia sposoby uzyskania obywatelstwa polskiego - ocenia relacje państwo obywatel - wyjaśnia termin: repatriacja, na czym polega awans społeczny i degradacja społeczna - wyjaśnia terminy: ideologia, indoktrynacja, pucz, gospodarka centralnie sterowana, kadencja, system prezydencki, parlamentarny i mieszany - opisuje okoliczności powstania nowych państw w Europie po II wojnie światowej - uzasadnia wyższość demokracji nad innymi ustrojami politycznymi - tłumaczy, jaką rolę odgrywają w społeczeństwie organizacje non profit, na podstawie tekstu źródłowego - tłumaczy, na czym polega monopol i konkurencja - wyjaśnia, czym jest koniunktura gospodarcza - tłumaczy ideę wprowadzenia wspólnej europejskiej waluty - tłumaczy, czym zajmuje się Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów - wskazuje szanse i zagrożenia wynikające z korzystania z różnorodnych usług bankowych - opisuje, na czym polega praca maklera i gra na giełdzie - porównuje obecny stan polskiej gospodarki z sytuacją gospodarczą w innych krajach Unii Europejskiej OCENA CELUJĄCA: - posiada wiedzę i umiejętności poza program - rozwija własne zainteresowania - wykonuje szereg działań z własnej inicjatywy I - aktywnie pracuje w Samorządzie Uczniowskim - bierze udział z sukcesami w konkursach - wykona album, przewodnik po regionie, z uwzględnieniem walorów turystycznych, gospodarczych, warunków rozwoju i barier
KLASA III OCENA DOPUSZCZAJĄCA: - wyjaśnia terminy: konstytucja, preambuła, trójpodział władzy, suwerenność narodu, państwo prawa, immunitet, adwokat, legitymizacja władzy, ordynacja wyborcza, partia polityczna, opinia publiczna, mass media, decentralizacja władzy, Biuletyn Informacji Publicznej - wymienia podstawowe prawa obywatelskie - określa obowiązki obywatelskie - omawia funkcjonowanie polskiego parlamentu - wylicza uprawnienia Sejmu i Senatu - opisuje rolę władzy wykonawczej w koncepcji trójpodziału władzy - w podstawowe kompetencje prezydenta - wymienia rodzaje Sądów i Trybunałów w Polsce - opisuję rolę sędziego - wymienia organy władzy, do których społeczeństwo wybiera swoich przedstawicieli - określa typy systemów partyjnych - omawia funkcje partii politycznych - omawia strukturę administracji publicznej - wymienia typy gmin - określa zadania władz gminy - wymienia typy powiatów.. - wyjaśnia jaka jest rola wojewody - wypełnia wybrane formularze urzędowe -wyjaśnia terminy: racja stanu, polityka zagraniczna, organizacje między-narodowe, migracja, Trzeci Świat, rynek pracy, biznesplan - przedstawia najważniejsze etapy integracji europejskiej - rozwija skrótowce: ONZ, NATO, OBWE, ZSRR - charakteryzuje problemy współczesnego świata - wskazuje własne predyspozycje zawodowe - wymienia rodzaje szkół w Polsce - podaje przyczyny emigracji zarobkowej Polaków - redaguje CV i list motywacyjny - wie na czym polega mobing - omawia rodzaje nieuczciwych praktyk - wymienia zawody zaufania publicznego
OCENA DOSTATECZNA: - określa obowiązki obywatelskie Polaków - tłumaczy na czym polega proces ustawodawczy - wylicza uprawnienia Sejmu i Senatu - podaje imię i nazwisko obecnego prezydenta - podaje na czym polega zasada niezawisłości - na podstawie tekstu źródłowego określa wpływ władzy sądowniczej na życie obywateli - opisuje zasady demokratycznych wyborów - charakteryzuje typy partii politycznych - podaje nazwy partii politycznych działających w Polsce - opisuje funkcje mass-mediów - na podstawie tekstu źródłowego określa najważniejsze zasady moralne, etyczne obowiązujące urzędników - opisuje założenia reformy samorządu terytorialnego z roku1999r. - określa zadania władz gminy - określa zadania władz powiatowych. - wskazuje źródła wojewódzkich dochodów i wydatków - tłumaczy do czego służą karty opisu usługi - wyjaśnia terminy: decentralizacja władzy, cenzura, ordynacja wyborcza - wyjaśnia pojęcia: konsultant, Unia Europejska, globalizacja, bezrobocie, norma moralna - określa zasadnicze cele organizacji między narodowych, w których uczestniczy Polska - charakteryzuje działalność: UNICEF, UNESCO - wymienia skutki konfliktów zbrojnych - wskazuje na mapie kraje bogatej Północy i biednego Południa - wymienia rodzaje szkół w Polsce - przedstawia korzyści i zagrożenia wynikające z istnienia emigracji zarobkowej\ - określa rodzaje działalności gospodarczej OCENA DOBRA: - uzasadnia nadrzędność konstytucji nad innymi aktami prawnymi - przedstawia genezę polskiego parlamentaryzmu - wyjaśnia terminy: dymisja, Rada Gabinetowa, kontrasygnata, ratyfikacja - wymienia kompetencje poszczególnych organów władzy sądowniczej w Polsce - omawia znaczenie udziału obywateli w wyborach - określa rolę partii politycznych we współczesnym świecie - podaje sposoby przeprowadzenia badań opinii publicznych - uzasadnia znaczenie apolityczności urzędników służby cywilnej - wymienia rodzaje samorządów w Polsce - opisuje sposób wyboru kandydatów do władz gminnych, powiatowych - omawia zmiany w podziale administracyjnym Polski, które zaszły od 1950 r. - wskazuje najważniejsze urzędy w miejscu swego zamieszkania
- ocenia bieżącą politykę zagraniczną Polski - omawia przyczyny integracji Europejskiej - wymienia typy organizacji międzynarodowej - przedstawia genezę ONZ - charakteryzuje różne formy migracji - przedstawia sposoby rozwiązywania problemów współczesnego świata - uzasadnia wybrane przez siebie dalszej ścieżki edukacyjnej i kariery zawodowej - określa stopę bezrobocia w powiece, na którego terenie mieszka - określa skuteczność różnych form poszukiwania pracy - wymienia zasady zatrudnienia młodocianych - przedstawia biznes plan dla własnej firmy - ocenia etyczność określonych działań w życiu gospodarczym OCENA BARDZO DOBRA: UCZEN: - wymienia przykłady sytuacji, których doszło do naruszenia praw obywateli - określa rolę prezydenta i trybunału konstytucyjnego - opisuje procedury odwołania i powołania Prezydenta i R. Ministrów - ocenia działalność sądów, prokuratury, policji w Polsce - opisuje procedury wyborcze do parlamentu - wskazuje zalety i wady poszczególnych typów systemów partyjnych - podaje sposoby przeprowadzania badać opinii publicznej - bierze udział w dyskusji na temat funkcjonowania idealnego rządu - omawia, kto i w jaki sposób nadzoruje samorząd terytorialny - wymienia imiona i nazwiska osób pełniących najważniejsze funkcje w gminie, w powiecie, - wymienia rodzaje usług świadczonych przez urzędy za pośrednictwem Internetu. - na podstawie mapy przedstawia kierunki polskiej polityki zagranicznej w Europie i na świecie - wskazuje korzyści i zagrożenia wynikające z integracji Polski z Unią Europejską - wskazuje na mapie zasięg wybranych organizacji międzynarodowych - lokalizuje na mapie miejsca misji pokojowych ONZ - opisuje wybrane zamachy terrorystyczne w XXI w. - charakteryzuje działalność organizacji humanitarnych - wskazuje zalety i wady wykonywania określonych zawodów - wskazuje przyczyny i skutki bezrobocia - umie napisać CV i list motywacyjny -opisuje rolę NSZZ Solidarność w walce o prawa pracownicze - ocenia etyczność określonych działań w życiu gospodarczym - wymienia przyczyny nieuczciwych praktyk rynkowych
OCENA CELUJĄCA: - systematycznie wzbogaca swą wiedzę czytając książki i artykuły o tematyce gospodarczej, politycznej, społecznej - wykonuje wiele zadań dodatkowych z własnej inicjatywy - jest żywo zainteresowany tym, co dziej się w Polsce i na świecie - wykazuje się samodzielnymi inicjatywami pracy poza lekcyjnej I. - spełnia jeden z warunków: a) bierze udział konkursach i odnosi sukcesy b) jest autorem pracy wykonanej dowolną techniką o dużych wartościach poznawczych i dydaktycznych c) posiada wiadomości o własnym regionie wykraczające poza materiał poznawany na lekcjach