Wymagania edukacyjne z wiedzy o społeczeństwie dostosowane do nowej Podstawy Programowej KLASA I

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne z wiedzy o społeczeństwie dostosowane do nowej Podstawy Programowej KLASA I Rozdział I: Ja i moje otoczenie Wymagania konieczne na ocenę dopuszczającą Wymagania podstawowe na ocenę dostateczną Wymagania rozszerzające na ocenę dobrą Wymagania dopełniające na ocenę bardzo dobrą Wymagania wykraczające na ocenę celującą tożsamość, samoocena, samorealizacja, konsumpcjonizm, autorytet - odróżnia tożsamość osobistą od społecznej -tłumaczy, czym jest styl - wymienia elementy tożsamości - dokonuje samooceny - omawia różnice pomiędzy aktywnym i biernym stylem życia - podaje przykłady - omawia negatywne skutki zaniżonej lub zawyżonej samooceny - podejmuje działania mające na celu eliminację swoich wad i wykorzystywanie atutów - wymienia czynniki - wskazuje sposoby poprawienia samooceny - uzasadnia, jaki sposób spędzania wolnego czasu jest najkorzystniejszy dla człowieka - wymienia przyczyny konfliktu ról społecznych- - wskazuje osobę, którą uważa za swój autorytet i uzasadnia własny wybór - odróżnia autorytety rzeczywiste od pozornych konformizm,

2 życia - charakteryzuje własny styl życia - tłumaczy, co to znaczy, że człowiek jest istotą społeczną - wyjaśnia termin: socjalizacja - wyjaśnia, na czym polega komunikacja werbalna i niewerbalna - prowadzi rozmowę w sposób kulturalny konflikt, negocjacje, kompromis - podaje przykłady sytuacji konfliktowych w codziennym życiu - określa rolę kontaktów i więzi z innymi ludźmi w życiu człowieka aktywnego i biernego spędzania wolnego czasu - wskazuje współczesne autorytety- wymienia role społeczne, jakie może pełnić człowiek - wylicza pełnione przez siebie role społeczne - podaje zasady skutecznego porozumiewania się - wymienia podstawowe zasady publicznych wystąpień - wskazuje sposoby podejmowania decyzji w grupie -wymienia różne typy zachowań i postaw w sytuacjach konfliktowych - wskazuje sposoby rozwiązywania konfliktów kształtujące styl życia - wyjaśnia, co decyduje o dobrych relacjach z innymi ludźmi - wskazuje czynniki sprzyjające socjalizacji i ją ograniczające - przekazuje komunikat w sposób werbalny i niewerbalny - odczytuje w sposób prawidłowy gesty rozmówcy - podaje zalety pracy zespołowej- określa najczęstsze przyczyny konfliktów we współczesnym świecie - wymienia korzyści płynące z przynależności do różnych grup społecznych - omawia hierarchię grupy wyjaśnia znaczenie mowy ciała w akcie komunikacji - odczytuje w sposób prawidłowy gesty rozmówcy - publicznie prezentuje przygotowane wystąpienie - uczestniczy w dyskusji lub debacie na wybrany temat - określa reguły przemawiania w sytuacjach oficjalnych polega debata oksfordzka - podaje negatywne skutki różnych zachowań w sytuacjach konfliktowych - dostrzega wpływ grupy na jednostkę - podaje sposoby nonkonformizm - określa, w jakich sytuacjach człowiek może utracić swoją indywidualność, na podstawie tekstu - wskazuje problemy, z którymi najczęściej wiąże się konflikt pokoleń, na podstawie tekstu polega wartość i rola rodziny oraz specyfika więzi rodzinnych - omawia wybrany problem swojej społeczności szkolnej i wskazuje sposoby jego rozwiązania - przedstawia prawa i wolności obywatelskie Polaków - określa, czym zajmuje

3 - podaje nazwy grup społecznych, do których należy - omawia strukturę władz szkoły - wymienia podstawowe prawa i obowiązki ucznia - rozpoznaje podstawowe zasady i normy współżycia społecznego polega tolerancja i nietolerancja polega konflikt pokoleń, na podstawie tekstu - wyjaśnia, czym jest zbiorowość, a czym grupa społeczna - przedstawia podział grup społecznych - wymienia funkcje rodziny - wyjaśnia, czym jest statut szkoły - podaje przykłady działań samorządu uczniowskiego - przedstawia cechy, jakie powinien mieć przywódca grupy- charakteryzuje współczesny model rodziny rodzina niepełna, rodzina przybrana, rodzina zastępcza- określa zadania poszczególnych organów władz szkoły- podaje przykłady postępowania zgodnego z określonymi normami - wyjaśnia termin: wolność słowa aktywnego uczestniczenia w życiu szkoły - uzasadnia, które normy społeczne uważa za najważniejsze - omawia skutki nieprzestrzegania norm społecznych - rozpoznaje zagrożenia związane z nietolerancją, na podstawie tekstu - przedstawia sposoby zapobiegania dyskryminacji w szkole się Rzecznik Praw Obywatelskich w Polsce - przedstawia historię swojej szkoły i biografię jej patrona- wyjaśnia, dlaczego należy przestrzegać norm społecznych - wymienia przykłady nietolerancji we współczesnym świecie - wymienia podstawowe prawa obywatelskie Polaków

4 - podaje przyczyny nietolerancji - omawia przyczyny dyskryminacji w szkole Rozdział II: Naród i społeczeństwo społeczność, społeczność lokalna - tłumaczy, czym są potrzeby naród, tożsamość narodowa, dziedzictwo narodowe - wymienia polskie symbole narodowe - podaje daty polskich świąt narodowych ojczyzna, patriotyzm - przedstawia obowiązki - wymienia elementy składające się na tradycję lokalną swojego miejsca zamieszkania - podaje przykłady stowarzyszeń i organizacji lokalnych - wskazuje potrzeby niższego i wyższego rzędu - wymienia różne sposoby realizacji tej samej potrzeby- omawia czynniki sprzyjające kształtowaniu się narodów- tłumaczy, na czym polega patriotyzm lokalny - wymienia korzyści płynące z życia w społeczności - podaje informacje na temat swojej najbliższej okolicy - przedstawia hierarchię potrzeb według A. Maslowa- podaje przykłady polskiego dziedzictwa narodowego - określa rolę symboli narodowych - charakteryzuje współczesne formy patriotyzmu - omawia problemy występujące w społeczności lokalnej - przedstawia etapy powstawania narodu polskiego - wyjaśnia, dlaczego utrata niepodległości i okres zaborów wpłynęły na kształtowanie świadomości narodowej Polaków - omawia dobre oraz złe strony wielonarodowościwskazuje różnice pomiędzy patriotyzmem a nacjonalizmem i - określa zadania lokalnych stowarzyszeń i organizacji - charakteryzuje działalność lokalnego stowarzyszenia - wymienia zalety uczestnictwa w tworzeniu kultury narodowej - podaje czynniki wpływające na kształtowanie poczucia odrębności kulturowej, na podstawie tekstu - wskazuje więzi łączące Polonię z państwem i

5 obywateli wobec ojczyzny - określa, czym jest stereotyp i wymienia jego cechy mniejszości narodowe, mniejszości etniczne społeczeństwo, globalna wioska - charakteryzuje współczesne społeczeństwo polskie - wymienia rodzaje patriotyzmu, na podstawie tekstu - charakteryzuje różne postawy patriotyzm, nacjonalizm, szowinizm i kosmopolityzm - wyjaśnia, czym był Holocaust- wymienia mniejszości narodowe i etniczne mieszkające w Polsce - podaje podstawowe prawa mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce - uzasadnia konieczność poszanowania odrębności kulturowej mniejszości narodowych - wskazuje największe skupiska Polonii na świecie- tłumaczy, czym jest społeczeństwo - omawia prawa mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce - wskazuje na mapie państwo, w którym znajduje się największe skupisko Polonii - opisuje funkcjonowanie wybranego społeczeństwa pierwotnego - charakteryzuje klasy i warstwy społeczne - wyjaśnia, na czym polega awans społeczny i degradacja społecznaomawia poziom wykształcenia społeczeństwa polskiego - charakteryzuje problemy społeczne występujące w Polsce szowinizmem - wyjaśnia znaczenie stereotypu w odniesieniu do narodów - podaje przykłady pozytywnych stereotypów narodowych- ocenia stosunek Polaków do mniejszości narodowych - wymienia dziedziny aktywności Polonii - omawia pozytywne i negatywne skutki emigracji Polaków obecności w społeczeństwie klasy średniej, na podstawie tekstu - przedstawia korzyści i zagrożenia, jakie niesie ze sobą powszechny dostęp do internetu - tłumaczy przyczyny małej liczebności polskiej narodem polskim - przedstawia dobre i złe strony przynależności do wybranej klasy społecznej

6 informacyjne klasy średniej - wskazuje różnice między życiem społeczeństwa pierwotnego i współczesnego - wymienia klasy społeczne - charakteryzuje klasę średnią- wymienia klasy społeczne występujące w Polsce - przedstawia kwestie związane ze szkolnictwem wyższym w Polsce, na podstawie tekstu Rozdział III: Mój udział w życiu gospodarczym - przedstawia historię pieniądza - wymienia funkcje pieniądza - wyjaśnia, jak należy posługiwać się kartą płatniczą - uczestniczy w dyskusji na temat przyszłości - omawia funkcje pieniądza - przedstawia pozytywne strony posiadania karty - wymienia pozytywne i negatywne skutki nieograniczonego dostępu do pieniędzy - prawidłowo wypełnia - tłumaczy ideę wprowadzania wspólnej europejskiej waluty euro wskazuje różnice pomiędzy gospodarką

7 - wyjaśnia, czym jest gospodarka popyt, podaż, konkurencja, monopol - wyjaśnia, czym jest gospodarstwo domowe - przedstawia różne źródła dochodów w gospodarstwach domowych - wyjaśnia, kim jest konsument - wyjaśnia termin: podatek - uzasadnia potrzebę płacenia podatków - wyjaśnia, czym jest budżet państwa - wskazuje źródła dochodów i wydatków państwa- wyjaśnia terminy: waluta, emisja, Narodowy Bank Polski, pieniądza- charakteryzuje poszczególne działy gospodarki - wymienia rodzaje gospodarstw domowych - planuje swoje wydatki - wymienia podstawowe prawa konsumenta - podaje sposoby zgłaszania reklamacji - tłumaczy, czym jest gwarancja towaru - wskazuje instytucje zajmujące się ochroną praw konsumentawymienia rodzaje podatków w Polsce - podaje wysokość stawek podatkowych obowiązujących w Polsce - oblicza wysokość podatku dochodowego płatniczej - charakteryzuje polską gospodarkę - określa zależność między popytem i podażą polega monopol i konkurencja - określa liczebność i rodzaje współczesnych polskich gospodarstw domowych - planuje budżet domowy - wyjaśnia, czym są wydatki stałe i zmienne - podaje, na co należy zwrócić uwagę przy dokonywaniu zakupu towaru - omawia prawa konsumenta i obowiązki sprzedawcy formularz reklamacyjny - wymienia zadania rzecznika konsumentów - opisuje sposoby pokrywania deficytu budżetowego - ocenia skalę podatkową obowiązującą w Polsce na tle innych państw polega zjawisko szarej strefy - wskazuje szanse i zagrożenia wynikające z korzystania z różnorodnych usług bankowych - porównuje i ocenia jakość usług bankowych - ocenia ryzyko związane z grą na giełdzie - wymienia skutki ożywienia i kryzysu centralnie planowaną i gospodarką wolnorynkową - wyjaśnia, czym jest koniunktura gospodarcza - tłumaczy, czym zajmuje się Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów - ocenia skalę podatkową obowiązującą w Polsce na tle innych państw - przedstawia własne propozycje inicjatyw, które można by finansować z dochodów państwa - wymienia zadania Narodowego Banku Polskiego i Rady Polityki Pieniężnej - prezentuje ofertę wybranych banków internetowych - przedstawia zasady

8 Rada Polityki Pieniężnej, konto bankowe, lokata, kredyt - omawia prawo popytu i podaży giełda, makler, indeks giełdowy, akcja, obligacja, hossa, bessa - wymienia miasta, w których znajdują się największe współczesne giełdy papierów wartościowych koniunktura, recesja, inflacja, produkt krajowy brutto, produkt krajowy brutto na osobę płaconego przez obywatela - określa istotę działalności bankówwskazuje różnice między akcjami a obligacjamiwymienia skutki ożywienia i kryzysu gospodarczego dla obywateli - tłumaczy, za pomocą jakich wskaźników można ocenić stan gospodarki - charakteryzuje rodzaje podatków w Polsce deficyt budżetowy, NIP, PIT, CIT, VAT - wyjaśnia, co wpływa na tworzenie systemu pieniężnego w danym państwie - określa, jakie czynniki kształtują prawo popytu i podaży - omawia rolę reklamy w sektorze bankowym - odszukuje w internecie informacje o wynikach indeksów giełdowych - opisuje, na czym polega praca maklera i gra na giełdzie gospodarczego dla państwa i przedsiębiorców - ocenia aktualny stan polskiej gospodarki funkcjonowania funduszy inwestycyjnych - porównuje obecny stan polskiej gospodarki z sytuacją gospodarczą w innych krajach Unii Europejskiej - wskazuje szanse i zagrożenia wynikające z ingerencji władz państwowych w gospodarkę danego kraju - porównuje wskaźniki poziomu polskiej gospodarki ze wskaźnikami stanu gospodarki innych państw - określa czynniki wpływające na ożywienie i kryzys gospodarczy w

9 państwie - opisuje mechanizm powstawania inflacji - odszukuje w rocznikach statystycznych i internecie informacje o wartości wskaźników stanu gospodarki w Polsce Rozdział IV: Państwo - wyjaśnia termin: państwo - wymienia cechy państwa - określa funkcje państwa - charakteryzuje ustroje: demokratyczny, autorytarny i totalitarny - wymienia nazwy trzech państw demokratycznych, autorytarnych i totalitarnych - podaje nazwy trzech państw federacyjnych i unitarnych - przyporządkowuje Polskę do właściwego rodzaju państwa - rozróżnia pojęcia obywatelstwo i narodowość- opisuje, na czym polegają mechanizmy wpajania społeczeństwu określonej - samodzielnie tworzy definicje państwa federacyjnego i państwa unitarnego - wskazuje na mapie państwa federacyjne i unitarne - omawia cechy państwa - opisuje wewnętrzne i zewnętrzne funkcje państwa - ocenia relacje państwo obywatel - wyjaśnia termin: repatriacja ideologia, indoktrynacja, pucz, gospodarka centralnie sterowana, kadencja, system prezydencki, parlamentarny i mieszany - opisuje sposoby powstawania trzech typów ustrojów politycznych - wyjaśnia genezę różnych form rządów - rozpoznaje przywódców najważniejszych państw współczesnych - opisuje okoliczności powstania nowych państw w Europie po II wojnie

10 - wskazuje różnice między monarchią a republiką - podaje nazwy trzech monarchii i republik - wyjaśnia istotę demokracji radni, posłowie, inicjatywa obywatelska, plebiscyt, konsultacje społeczne, referendum- wyjaśnia termin: obywatelstwo - wymienia prawa i obowiązki obywatela Polski - omawia cechy charakteryzujące dobrego obywatela - rozróżnia trzy sektory życia społecznego organizacja pozarządowa, wolontariat ideologii, na podstawie tekstu odróżnia demokrację bezpośrednią od pośredniej - podaje przykłady zastosowania różnych form demokracji bezpośredniej i pośredniej - wymienia kategorie praw i wolności obywatelskich w państwie demokratycznym - tłumaczy, czym jest kultura polityczna, na podstawie tekstu - uczestniczy w dyskusji na temat stosowania zasad demokratycznych w życiu codziennym - wymienia zalety i wady ustroju demokratycznego - tłumaczy, jaka jest istota - przedstawia sposoby uzyskania obywatelstwa polskiego - wskazuje na mapie państwa demokratyczne, autorytarne i totalitarne - odszukuje na mapie monarchie i republiki - charakteryzuje rolę obywateli w państwie demokratycznym, autorytarnym i totalitarnym polegają różne rodzaje demokracji- wymienia przykłady praw przysługujących obywatelom w krajach demokratycznychrozróżnia pojęcia dobro państwa i dobro partii - wymienia cechy charakteru i osobowości, którymi powinien się - wyjaśnia, w jaki sposób państwo demokratyczne dba o dobro obywateli - przedstawia znaczenie współpracy i kompromisu dla funkcjonowania demokracji, na podstawie tekstu - uzasadnia konieczność udziału obywateli w życiu publicznym - wskazuje korzyści dla obywatela i społeczeństwa wynikające z pracy wolontariuszy - podaje przykłady organizacji non profit działających w najbliższej okolicy - uczestniczy w dyskusji lub debacie na temat sposobów zwalczania patologii władzy światowej - ocenia znaczenie kultury politycznej dla funkcjonowania państwa demokratycznego - uzasadnia wyższość demokracji nad innymi ustrojami politycznymi - przedstawia swoją opinię na temat polskiej demokracji - wskazuje sposoby rozwiązania problemów lokalnych i ogólnokrajowych z wykorzystaniem różnych form inicjatywy obywatelskiej - uczestniczy w dyskusji dotyczącej wpływu obywateli na sprawy ważne dla całego państwa - opracowuje szkolną kampanię walki z korupcją

11 demagogia, populizm demokracji większościowej i demokracji konstytucyjnej - wyjaśnia, na czym polegają działania dla dobra państwa polega istota społeczeństwa obywatelskiego - przedstawia formy udziału obywateli w życiu publicznym - omawia zadania organizacji pozarządowych - wskazuje różnice między działalnością fundacji i stowarzyszenia - wymienia patologie władzy polegają: korupcja, biurokratyzacja, odznaczać dobry polityk - wymienia cechy, którymi powinny charakteryzować się osoby chcące brać aktywny udział w życiu społecznym, na podstawie tekstu weto ludowe, strajk pracowniczy, organizacja pożytku publicznego - przedstawia zasady wolontariatu- tłumaczy, jaką rolę odgrywają w społeczeństwie organizacje non profit, na podstawie tekstu - rozpoznaje wystąpienie o charakterze populistycznymwymienia skutki korupcji Ponadto uczeń ubiegający się o ocenę celującą powinien, oprócz powyższych wymagań, posługiwać się bardzo bogatym słownictwem, - korzystać z różnych źródeł informacji, -wykazywać duże zainteresowanie przedmiotem, -uzupełniać notatki, wklejać wycinki dotyczące i rozszerzające poziom wiedzy na dany temat, -chętnie przygotowywać dodatkowe prace, które później samodzielnie omawia, prezentując kolegom z klasy, -potrafić wykorzystać wiadomości z innych przedmiotów i właściwie je zastosować w odniesieniu do omawianej tematyki, brać udział w konkursach przedmiotowych i

12 centralizacja tematycznych. - wskazuje przykłady nadmiernej biurokratyzacji