ISSN 1232-9541 Jesień Autumn 2014 Polskie jabłka - symbol dynamicznego rozwoju Polish apples a symbol of dynamic development Pieniądze dla sektora owocowo-warzywnego Funds for the fruit and vegetable sector
Marek Sawicki Minister rolnictwa i rozwoju wsi Minister of Agriculture and Rural Development Początek jesieni to nie tylko czas zamknięcia roku gospodarczego w rolnictwie i początek prac polowych pod następne zbiory. To także czas największej, w tej części Europy, imprezy wystawienniczo-targowej - Polagry. The beginning of autumn is not only the time of closing the marketing year in agriculture and the beginning of field work towards the next harvest. It is also the time of the exhibition and trade fair event - Polagra, the largest event of this kind in this part of Europe. s l Szanowni Państwo! Za nami sezon wakacyjny. W rolnictwie to czas wytężonej pracy. Sprzyjająca pogoda to dobre plony, czasem aż za dobre, bo spadają ceny. Rynek rolny jest rynkiem szczególnym, tak jak i produkcja rolna. Nie wystarczy najwyższa staranność, wiedza i nowoczesne rozwiązania. W dalszym ciągu bardzo wiele zależy od warunków pogodowych. Teraz były sprzyjające, ale jak będzie za rok, nikt nie wie. Dlatego też bardzo ostrożnie należy podchodzić do zmian na poszczególnych rynkach. W Polsce bardzo dobrze sprawdził się system bioasekuracji wdrożony po przypadkach ASF u dzików. Radykalne działania zostały też podjęte po zdarzeniu z wystąpieniem tego wirusa w małym gospodarstwie rolnym. Wprowadzone zasady postępowania sprawiły, że strefa zagrożenia nie zmieniła się i występuje tylko w bezpośrednim sąsiedztwie granicy z Białorusią. Zupełnie inaczej natomiast wygląda sytuacja na rynku owoców i warzyw. Aura była generalnie dość łaskawa, choć mieliśmy do czynienia z długotrwałymi, bardzo wysokimi temperaturami, dochodzącymi do ponad trzydziestu stopni w cieniu. Najbardziej jednak sytuacja zmieniła się po wprowadzeniu przez Federację Rosyjską embarga na polskie owoce i warzywa, jako retorsję za unijne sankcje. Tym sposobem to polscy sadownicy i producenci warzyw padli pierwszą ofiarą całej sytuacji związanej z rosyjskim zaangażowaniem na wschodniej Ukrainie. Tak być nie może, aby to polscy rolnicy ponosili wyłącznie koszty działań podejmowanych daleko ponad ich głowami. Ladies And Gentlemen! The holiday season is already behind us. In agriculture, it is the time of hard work. Favourable weather means good crop yields, sometimes even too good, because of the falling prices. The agricultural market is a specific market, the same as agricultural production. The utmost care, knowledge and innovative solutions are not enough. Still a lot depends on the weather conditions. This time they were favourable, but what will the weather be the next year, no one knows. Therefore, changes in individual markets should be approached with caution. In Poland, the system of biosafety, implemented in the cases of ASF in feral pigs, has proven itself very well. Radical measures have also been taken after the incident of the occurrence of the virus in a small farm. Because of the introduced rules of conduct the danger zone has not changed and is present only in the immediate vicinity of the border with Belarus. At the same time, the situation on the market of fruit and vegetables looks totally different. Aura was generally fairly clement, although we had to deal with long-term, very high temperatures of up to more than thirty degrees in the shade. The situation changed the most, however, after the introduction of the Russian Federation's embargo on Polish fruit and vegetables, as retaliation for the EU sanctions. This way, the Polish growers and vegetable producers became the first to fall victim of the whole situation regarding the Russian commitment in eastern Ukraine. 1
Maszyna biurokratyczna miele powoli, a oni od 1 sierpnia br. ponoszą wymierne straty. W tym przypadku musi szybciej zadziałać unijna solidarność. Szacujemy straty w tym sektorze na około 500 mln euro. Aby je zrekompensować choć w części, powstała spontaniczna akcja moich Rodaków, aby jeść więcej polskich jabłek. Mam nadzieję, że przyłączy się do niej również większa część pozostałych konsumentów w Unii Europejskiej. Byłby to piękny pokaz europejskiej solidarności, solidarności realnej, rzeczywistej, a nie hasłowej. Początek jesieni to nie tylko czas zamknięcia roku gospodarczego w rolnictwie i początek prac polowych pod następne zbiory. To także czas największej, w tej części Europy, imprezy wystawienniczo-targowej - Polagry. To duże spotkanie największych producentów żywności na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich ma już od lat uznaną pozycję. Jest to także dobre miejsce do rozmów o europejskim i światowym rolnictwie, o najważniejszych wyzwaniach, zagrożeniach i pomysłach na przyszłość. Warto jeszcze raz przedyskutować chociażby kwestię ewentualnych kar za przekroczenie kwot mlecznych. Mamy różne możliwości rozwiązań, a ponadto powinniśmy pamiętać, że już wkrótce tych kwot nie będzie w ogóle. Skoro podjęto decyzję o ich likwidacji, to warto byłoby też zastanowić się nad sensem karania rolników w ostatnim roku kwotowym. Wiele państw jest zainteresowanych takim rozwiązaniem. Wkrótce rynek mleka będzie uwolniony i rozpocznie się ostra konkurencja. Nie jestem do końca przekonany, że to było dobre rozwiązanie, ale skoro już zostało przyjęte i wchodzi w życie, to wszyscy musimy się do tego przystosować. Natomiast karanie rolników za niewielkie, ewentualne przekroczenie limitów nie wydaje się w tym momencie zasadnym. Polska ma bardzo duży potencjał rolny, który coraz lepiej jest wykorzystywany. W ciągu dziesięciu lat obecności w Unii Europejskiej wartość eksportu naszych produktów rolno-spożywczych wzrosła pięciokrotnie, do wysokości 20 mld euro. O walorach polskiej żywności można się przekonać m.in. właśnie podczas targów Polagra. Szeroka prezentacja naszej żywności stanowi bogatą ofertę handlową. Przedstawiamy nie tylko produkty, masowo wytwarzane przez duże zakłady produkcyjne, które korzystając z najnowszych technologii potrafią też zachować stare receptury, ale także produkty wytwarzane w sposób tradycyjny. Te ostatnie pokazywane są w specjalnym Pawilonie Regionów. It cannot be that the Polish farmers bear only the costs of measures taken far above their heads. The bureaucratic machine works slowly, and they have been incurring tangible losses since August 1 this year. In this case, EU solidarity must work faster. We estimate the losses in this sector at around 500 million euros. To compensate, albeit partially, a spontaneous action of my compatriots has been started to eat more Polish apples. I hope that the greater part of other consumers in the European Union will also join that action. This would be a beautiful demonstration of European solidarity - real, actual solidarity, and not just empty promises. The beginning of autumn is not only the time of closing the marketing year in agriculture and the beginning of field work towards the next harvest. It is also the time of the exhibition and trade fair event - Polagra, the largest event of this kind in this part of Europe. This large gathering of the largest food producers within the framework the Poznań International Fair has been boasting a recognized position for years. It is also a good place to talk about the European and world agriculture, the most important challenges, risks and ideas for the future. It is worth to once again discuss, for instance, the issue of possible penalties for exceeding milk quotas. We have various possibilities of solutions, but also we should remember that soon these amounts will not be there at all. Since the decision of their liquidation was made, it is worth to consider the sense of punishing the farmers in the last quota year. Many countries are interested in such a solution. Soon, the milk market will be released and fierce competition will begin. I'm not entirely convinced that this was a good solution, but since it has already been adopted and enters into force, we all have to adapt to this. On the other hand, punishing farmers for minor possible exceeding of limits does not seem reasonable at this point. Poland has a great agricultural potential, which is utilized increasingly better. During the ten years of our presence in the European Union the value of exports of our agrifood products has increased five-fold to 20 billion euros. The qualities of Polish food can be seen, among others, during the Polagra fair. An extensive presentation of our food constitutes a rich trade offer. We are presenting not only products mass-produced by large factories, which by using the latest technology can also retain the old recipes, but also products that are produced in the traditional manner. The latter are shown in a special Regional pavilion. 2
Rozmowa z przewodniczącym Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego Czesławem Siekierskim Interview with the Chair of the Committee on Agriculture and Rural Development of the European Parliament Czesław Siekierski 10 lat Polski w UE 10 years of Poland in the EU cczłonkowie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Parlamentu Europejskiego 7 lipca jednogłośnie wybrali Pana o na stanowisko przewodniczącego tejże komisji. Jak Pan się czuje w nowej roli? Przewodnictwo w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi to dla mnie przede wszystkim odpowiedzialność, ale też wyróżnienie i równocześnie spore wyzwanie. Pamiętajmy, że rolnictwo to ponad 40% wydatków z budżetu UE. Wejście w życie Traktatu z Lizbony w 2009 r., który rozszerzył tzw. procedurę współdecyzji m.in. na obszar Wspólnej Polityki Rolnej, znacząco podniosło rangę Parlamentu Europejskiego, w tym oczywiście Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Europosłowie biorą teraz udział w tworzeniu unijnego prawa na równi z Radą Ministrów Unii Europejskiej. Cieszę się więc, że w naszej komisji będzie pracować wielu posłów z dużym doświadczeniem i wiedzą oraz że znaczna część z nich to praktykujący rolnicy. To także Pana trzecia kadencja w Parlamencie Europejskim, więc i ogromne doświadczenie. Jak z tej perspektywy ocenia Pan zadania Komisji, której teraz Pan przewodniczy? Kluczowym obszarem prac Komisji jest szeroko rozumiana kwestia produkcji żywności, która ma znaczący wpływ na stan społeczeństwa i jego zdrowie. Dziś potrzebna jest ogólna refleksja nad ponad 50-letnimi doświadczeniami Wspólnej Polity- On 7 July the members of the Committee on Agriculture and Rural Development of the European Parliament have unanimously elected you as their Chair. How do you feel in this new role? Chairing the Committee on Agriculture and Rural Development is first and foremost a responsibility, but also a distinction and a considerable challenge. It should be kept in mind that agriculture represents over 40% of the expenditure from the EU budget. The entry into force of the Treaty of Lisbon in 2009, which extended the so-called co-decision procedure to, e.g. the Common Agricultural Policy, significantly raised the rank of the European Parliament, including, of course, the Committee on Agriculture and Rural Development. Now the MEPs co-create the EU law on equal terms with the Council of the European Union. Thus, I am happy that many MPEs with significant experience and extensive knowledge work in our Committee and that significant majority of them are actual farmers. It is also your third term of office in the European Parliament, hence you have considerable experience. How do you assess the tasks of the Committee that you chair from that perspective? The key area of the Committee s work is broadly-conceived issues of food production which significantly influence the status of 3
Zmodernizowane zostały zakłady przemysłu spożywczego, które należą dziś do najnowocześniejszych w Europie Food industry plants were modernised and today they are among the most advanced in Europe. ki Rolnej. Musimy nakreślić kierunki jej dalszego rozwoju po 2020 roku. Chcemy się tym zająć w 2015 roku, przed przeglądem ostatniej reformy, który został zaplanowany na 2016 roku. Szacuje się, że w 2050 roku będzie nas 9-10 miliardów, co oznacza wzrost zapotrzebowania na żywność o ok. 85%. Dostępności żywności dobrej jakości, ochrona środowiska naturalnego, dostępność energii, wody oraz innych dóbr publicznych, to sprawy, które będą decydować o poziomie życia na naszej planecie. Ostatnie 10 lat to czas naszego członkostwa w Unii Europejskiej. Czy według Pana dobrze go wykorzystaliśmy? Dekada obecności Polski w UE to okres przyśpieszonego wzrostu gospodarczego, modernizacji i rosnącej pozycji naszego kraju w Europie. Od 2004 r. znacząco urosła polska gospodarka skumulowany wzrost PKB, mierzonego parytetem siły nabywczej (PPS) w okresie 2004-2012, wyniósł 46,3%, co dało nam drugie miejsce w UE po Słowacji[1]. To dynamika znacznie większa, niż w krajach starej Unii Europejskiej, a to oznacza, że skracamy cały czas dzielący nas jeszcze dystans. Siłą napędową tego procesu był przede wszystkim eksport, transfery środków unijnych oraz bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce. Dzięki większemu, od unijnej średniej, wzrostowi gospodarczemu, przyśpieszył proces wyrównywania różnic rozwojowych. Jak wynika z ostatnich danych: w 2012 r. Polska osiągnęła 66,2% średniego PKB per capita dla UE-27, co pozwoliło nam m.in. po raz pierwszy w historii wyprzedzić tradycyjnie od nas bogatsze Węgry. Dla porównania w momencie akcesji w 2004 roku PKB Węgier wynosił 62,7% unijnej średniej, a Polski jedynie 50,7%. Czy ocena zmian, jakie zaszły w tym czasie na polskiej wsi, obecnego Przewodniczącego Komisji PE, różni się od oceny byłego sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który uczestniczył w przygotowaniach do integracji? Wbrew obawom, jakie wtedy słyszałem z różnych stron, Polska nie została zalana przez produkty unijne. Konkurencja na europejskim wspólnym rynku, którym rządzą tzw. cztery swobody (wolny przepływ towarów, usług, ludzi i kapitału) the society and its health. Today, what we need is a general reflection on over 50 years of experience gained under the Common Agricultural Policy. We have to outline the directions of its future development after 2020. We want to deal with it in 2015, before the review of the last reform which was scheduled for 2016. It is estimated that in 2050 there will be 9-10 billion people which means a growth in demand for food amounting to ca. 85%. The availability of good quality food, environmental protection, availability of energy, water and other public goods are issues that will have a decisive meaning as regards the life standard on our planet. The last 10 years is the time of our membership in the European Union. Do you think that we used it well? The decade of Poland s membership in the EU is a period of accelerated economic growth, modernisation and improving position of our country in Europe. Poland s economy has underwent a significant growth since 2004 our cumulated GDP growth measured in the Purchasing Power Parity (PPS) in the 2004-2012 period amounted to 46.3%, which ranked us second in the EU after Slovakia[1]. This growth rate is much higher than in the countries of the old European Union which means that we continue to narrow down the gap between us and the EU. The driving force behind the process was primarily export, transfers of EU funds and direct foreign investments in Poland. The higher than EU average rate of economic growth has accelerated the process of equalising differences in development. According to data, in 2012 Poland reached 66.2% of the average GDP per capita for the EU-27, which for the first time in history allowed us to overtake the traditionally richer Hungary. For comparison, at the moment of the accession in 2004 the GDP in Hungary amounted to 62.7% of the EU average and in Poland only to 50.7%. Does the assessment of changes that took place on the Polish rural areas of the current Chair of the Committee of the European Parliament differ from the assessment of the former secretary of state in the Ministry of Agriculture and Rural Development who took part in the preparations to integration? Despite the concerns that I have heard back then from different sides, Poland has not been overflown with EU products. The competition on the European common market ruled by the so-called four freedoms (free flow of goods, services, people and capital) forced restructuring and modernisation of processing companies, new investments and optimisation of costs. As a result, since accession to the EU, the Polish food products won new sales markets and consolidated their position on the former ones. It is estimated that the growth rate of the Polish export improved, driven by export of agri-food products whose value as of 2004 increased five-fold to ca. EUR 20 billion in 2013. The best visible and most tangible manifestation of the membership in the EU structures are the so-called EU funds, i.e. financial 4
wymusiła restrukturyzację i modernizację firm przetwórczych, nowe inwestycje oraz optymalizację kosztów. W rezultacie od przystąpienia do UE polskie produkty spożywcze zdobywają nowe rynki zbytu oraz ugruntowują pozycję na dotychczasowych. Notuje się poprawę dynamiki polskiego eksportu, a jego głównym motorem jest eksport artykułów rolno-spożywczych, którego wartość od 2004 r. zwiększyła się pięciokrotnie, do ok. 20 mld euro w 2013 r. Najbardziej widocznym i namacalnym przejawem obecności w strukturach unijnych są tzw. środki unijne, czyli transfery finansowe z UE głównie w ramach dwóch największych unijnych polityk, tj. polityki spójności i Wspólnej Polityki Rolnej. Dzięki sprawnie rozdysponowywanym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa unijnym środkom, nastąpił bezprecedensowy rozwój polskiego rolnictwa i infrastruktury wsi. Zmodernizowane zostały zakłady przemysłu spożywczego, które należą dziś do najnowocześniejszych w Europie. Proces ten wpłynął na decyzje inwestycyjne w gospodarstwach, szczególnie mlecznych. Należy podkreślić, że ARiMR jest jedną z największych agencji płatniczych w UE. 10 lat akcesji to także czas dużego różnicowania gospodarstw rolnych, na powiązane z rynkiem gospodarstwa towarowe i gospodarstwa małe, pełniące funkcje socjalne. Jestem przekonany, że to ciężka praca w okresie przedakcesyjnym pozwoliła na dobre wykorzystanie środków unijnych i krajowych. Do rolnictwa, przetwórstwa i na tereny wiejskie napłynęło w tym czasie około 180 mld złotych. Obecnie w UE rozpoczynamy kolejny wieloletni okres budżetowy 2014-2020. Jakie wyzwania w tym okresie stoją przed naszym rolnictwem i całą gospodarką? Do 2020 roku sektor rolny w Polsce ma podobną kwotę do wykorzystania. Głównym wyzwaniem w najbliższych latach będzie przestawienie Polski na tory gospodarki innowacyjnej, produkującej towary o większej wartości dodanej. Dzięki temu możliwe będzie pełne wykorzystanie potencjału członkostwa i docelowo osiągnięcie stałej nadwyżki w handlu zagranicznym oraz dochodzenie od pozycji kraju gospodarki wysokospecjalistycznej. Ważne jest, aby w tej perspektywie stworzyć także instrumenty, które będą stabilizowały sytuację rynkową i dochodową gospodarstw rolnych. Należy też wspierać nowoczesne rozwiązania w łańcuchu żywnościowym, zapewniające jakość i bezpieczeństwo żywności, a także stabilizacją ekonomiczną wszystkim ogniwom łańcucha żywnościowego. Narzędziem do osiągnięcia tych celów powinny być m.in. środki z obecnej perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020, której Polska jest zdecydowanie największym beneficjentem. Dziękuję za rozmowę. transfers from the EU mainly under two of the biggest EU policies, i.e. the cohesion policy and Common Agricultural Policy. The efficient distribution of the EU Funds by the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture (ARMA) allowed for unprecedented development of the Polish agriculture and rural infrastructure. Food industry plants were modernised and today they are among the most advanced in Europe. This process influenced the investment decisions on farms, in particular dairy farms. It should be emphasised that ARMA is one of the biggest payment agencies in the EU. The 10 years of accession are also marked by significant differentiation of farms into commercial farms linked to the market and small farms fulfilling social functions. I am convinced that the hard work in the pre-accession period allowed for efficient use of the EU and national funds. Approximately PLN 180 billion was transferred to agriculture, processing and to rural areas at that time. At present, another multi-annual budgeting period for 2014-2020 starts in the EU, what are the challenges for our agriculture and the entire economy in that period? By 2020 the agricultural sector in Poland has to use a similar amount of funds. The main challenge for the coming years is shifting Poland to innovative economy producing goods of greater value added. Thus it will be possible to fully use the potential of the membership and finally reach a permanent surplus in foreign trade and the position of a country with highlyspecialised economy. It is important in the perspective to create instruments which will stabilise the market and income situation of farms. It is also expedient to support modern solutions in the food chain which ensure food quality and safety, as well as economic stabilisation to all links of the food chain. This should be done primarily with the use of funds from the current EU financial perspective for 2014-2020 under which Poland is definitely the greatest beneficiary. Thank you for the interview. Dzięki sprawnie rozdysponowywanym przez ARiMR unijnym środkom, nastąpił bezprecedensowy rozwój polskiego rolnictwa i infrastruktury wsi The efficient distribution of the EU Funds by the ARMA allowed for unprecedented development of the Polish agriculture and rural infrastructure. Rozmawiała Interviewed by: Małgorzata Książyk/MRiRW Zdjęcia Photos By: ARiMR, Pantherstock/Photogenica 5
Dary jesieni Fruits of Autumn 6 Zdjęcie Photo By: Pantherstock/Photogenica
7
spis Treści 01 03 10 12 18 21 25 28 29 31 33 List od Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Note from Minister of Agriculture and Rural Development 10 lat Polski w UE 10 years of Poland in the EU Jabłka na zdrowie Apples to our health Tradycyjne jabłkowe smakołyki z Polski Traditional apple delicacies from Polska Pieniądze dla sektora owocowo-warzywnego Funds for the fruit and vegetable sector Jabłka to moja prawdziwa pasja Apples are my true passion Specjaliści od mrożenia witamin Experts in freezing of vitamins Z nami smacznie, z nami zdrowo Tasty and healthy Szlachetność potwierdzona certyfikatem UE Value confirmed by EU certificate Sądecki Bartnik - miodowa słodycz Sądecki Bartnik - honey sweetness Bursztynowe lekarstwo z ula Amber medicine from the hive nr 3-2014 (70) Kwartalnik ARiMR wydawany wspólnie z MRiRW. Ukazuje się w języku polskim i angielskim. Redakcja: Ewa Jaroszewicz, Mariola Marczak. Współpraca: Alicja Daniluk-Jankowska. Tłumaczenie: Summa Linguae S.A. Zdjęcie I str. okladki: Iwona Chromiak/MRiRW. Nadzór: Małgorzata Książyk (MRiRW). Redakcja Polish Food, ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa, Poland. Tel.:(+4822 6232426). Subskrypcja bezpłatna. E-mail: polishfood2011@gmail.com; HTTP://www.minrol.gov.pl/eng/. Druk, oprawa i sklad: Zakłady Graficzne Taurus Roszkowscy Sp. z o.o. www.drukarniataurus.pl. Oddano do druku: wrzesień 2014. Nakład: 10000 szt. 8
Contents 35 36 38 44 47 48 51 52 53 55 57 59 Miody z certyfikatem Certified honey Trunek zanurzony w tradycji Beverage immersed in tradition Kraina słodkiej truskawki i słonego śledzia The land of sweet strawberries and salty herrings Smakując Polskę Tasting Polska Owoce i warzywa w szkole School Fruit and Vegetables Scheme Pijmy polskie soki! Drink Polish juices! Smak zdrowia Taste of health Ekologiczna specjalność z Łącka Ecological specialty from Łącko 3 pytania do Ambasadora 3 questions to the Ambassador Polskie jabłka symbol dynamicznego rozwoju Polish apples a symbol of dynamic development Polska drobiarskim potentatem Polska poultry tycoon Na podbój azjatyckich talerzy Let's conquer Asian plates 9
smak polski Jabłka na zdrowie Apples to our health 10
polish taste Mikroklimat naszego kraju sprawia, że jabłka z polskich sadów są smaczne i pięknie wybarwione. To efekt słonecznych dni i chłodnych nocy. Polska jest największym w świecie eksporterem jabłek. Polska jest także jednym z największych na świecie producentów koncentratu jabłkowego The microclimate of our country is a reason for which apples from Polish orchards are delicious and beautifully coloured. This is the effect of sunny days and cold nights. Poland is the largest exporter of apples in the world. Poland is also one of the largest producers of apple concentrate in the world. GGłównym kierunkiem zbytu jest rynek unijny, ale coraz bardziej obiecujące są rynki bardziej odległe, jak np. amerykański, chiński czy arabski. Od wielu lat dla polskich jabłek ważny był także rynek rosyjski, na którym do niedawna mieliśmy ugruntowaną pozycję i stałych konsumentów, zachwyconych wysoką jakością naszych owoców, oferowanych po dostępnych dla nich cenach. Teraz z powodów politycznych jest to rynek bardzo trudny i niepewny, dlatego zwiększamy działania promocyjne, zachęcając do jedzenia polskich jabłek mieszkańców wszystkich kontynentów. Liczne badania naukowe wykazują, że jabłka mają bardzo korzystny wpływ na nasze zdrowie. Naukowcy twierdzą, że codzienne ich spożywanie zmniejsza ryzyko wystąpienia udaru i rozwoju nowotworów. Wpływa na obniżenie poziomu złego cholesterolu, poprawia trawienie, pomaga w walce z otyłością, wzmacnia serce, kości i wzrok, a także może być naturalną ochroną przed chorobami układu nerwowego. Jabłka przez cały rok można jeść na surowo. Można przyrządzać z nich też rozmaite potrawy: zupy, placki, ciasta i desery. Można przerabiać je na przeciery, dżemy, kompoty, susze, galaretki, soki pitne, a także wino i ocet. Ze względu na wszechstronne zastosowanie, jabłka są owocem cenionym w domu, kuchni i ogrodzie. Jedzmy jabłka - na zdrowie! tthe main outlet is the EU market but more remote markets such as, e.g. American, Chinese or Arabic markets become increasingly promising. For many years, also the Russian market has been important for Polish apples where we had a well-established position and regular consumers enchanted by the high quality of our fruit offered to them at affordable prices. Now, for political reasons, it is a very difficult and uncertain market, therefore, we are increasing promotional activities, by encouranging inhabitants of all continents to eat Polish apples. Numerous scientific studies show that apples have a very positive effect on our health. The scientists say that their daily consumption reduces the risk of stroke and the development of tumours. It also affects reducing the level of bad cholesterol, improves digestion, helps combat obesity, strengthens the heart, bones and eyes and may also be a natural protection against diseases of the nervous system. Apples may be eaten raw all year long. We can also prepare many dishes using apples: soups, pies, cakes and desserts. We can make purees, jams, stewed fruit, dried fruit, jellies, drinking juices as well as wine and vinegar. Due to their universal application, apples are the fruit highly appreciated at home, in the kitchen and in the garden. So, eat apples to our health! Znana prezenterka pogody TVP 1 Marzena Słupkowska swój zdrowy i piękny wygląd zawdzięcza polskim jabłkom Marzena Słupkowska, a well-known weather forecaster with TVP 1, owes her healthy good looks to Polish apples. Tekst By: Małgorzata Książyk/MRiRW Zdjęcia Photos By: Pantherstock/Photogenica, Bartosz Mazurek 11
smak polski Tradycyjne jabłkowe smakołyki z Polski Traditional apple delicacies from Polska Strudel jabłkowy z Podbeskidzia Apple strudel from Podbeskidzie Strudel is a thin, rolled in pastry with fruit, mainly apples, which is served as a dessert, hot or cold. It is a traditional cake present on the Christmas Eve table in Podbeskidzie. The best flour to bake it is semolina flour. The pastry prepared according to traditional, strictly defined proportions is rolled out on a tablecloth, dabbed with butter, sprinkled with bread crumbs and then we place on it finely sliced apples sprinkled with sugar, cinnamon, with the addition of raisins and Strudel to cienkie, zawijane ciasto z owocami, głównie jabłkami, które podawane jest jako deser na gorąco lub zimno. Jest tradycyjnym ciastem, pojawiającym się na stole wigilijnym Podbeskidzia. Najlepsza do tego wypieku jest mąka grysikowa. Ciasto, przygotowane według tradycyjnej, ściśle określonej receptury, rozwałkowuje się na obrusie, skrapia masłem, posypuje tartą bułką, a następnie nakłada na nie drobno pokrojone jabłka, posypane cukrem, cynamonem, z dodatkiem rodzynek i szatkowanymi migdałami. Następnie ciasto zwija się za pomocą obrusa, wkłada na blachę, posmarowaną rozpuszczonym masłem i piecze. Strudel jabłkowy jest charakterystycznym deserem dla dawnej wykwintnej kuchni Śląska Cieszyńskiego. Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych województwa śląskiego. chopped almonds. Then, the pastry is rolled in, using the tablecloth, placed on a baking tray smeared with melted butter and baked. Apple strudel is a dessert characteristic of the former sophisticated cuisine of Śląsk Cieszyński. The product is entered in the list of traditional products of the Śląskie Region.
Marmolada z antonówek W rejonie Niziny Północno-Mazowieckiej bardzo popularne były dawniej jabłka antonówki, z których przygotowywano przetwory na zimę, w szczególności marmoladę. Receptura jej przygotowania nie jest skomplikowana i popularna do dziś. Antonówki trzeba dokładnie umyć, obrać i pokroić w plasterki. Na dno garnka, w którym przygotowuje się marmoladę trzeba nalać trochę wody, dodać przygotowane owoce i ciągle mieszając gotować około 2 godziny. Następnie pozostawić do wystygnięcia. Kolejnego dnia mieszając ponownie gotować przez 2 godziny. Potem ostudzić do temperatury pokojowej i ponownie podgrzać do wrzenia. Dodać do smaku cukier i gotować jeszcze godzinę, nie zapominając o mieszaniu, aby marmolada nie przypaliła się. Gorącą marmoladę nakładać do słoików, zakręcać i odwracać, przykrywając ściereczką i pozostawiając tak, aż do następnego dnia. Tak przygotowaną marmoladę można używać do ciast drożdżowych, naleśników, a także chleba. Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych województwa mazowieckiego Antonovka apple jam In the past, in the area of the Północno-Mazowiecka Lowland, Antonovka apples were very popular fruit to make winter preserves, mostly jam. Its recipe is not complicated and popular until today. The Antonovka apples should be carefully washed, peeled and sliced. On the bottom of the pot in which jam will be prepared, pour some water, add the prepared fruit and cook for about 2 hours, constantly stirring. Then leave it to cool down. On the next day, cook for 2 hours again, constantly stirring. Then, leave it to cool down to the room temperature and reheat to boil. Add sugar to taste and cook for another hour, not forgetting to stir, to prevent jam from burning. Put hot jam into jars, twist them and turn them upside down, cover with a cloth and leave until the next day. Jam prepared in this way may be used for yeast cakes, pancakes and bread. The product is entered in the list of traditional products of the Mazowieckie Region. polish taste Szarlotka z landsberską Kruche ciasto z widoczną warstwą jabłek popularne było na Ziemi Gorzowskiej po II wojnie światowej. Pospolite na tych terenach były jabłka domowej odmiany reneta landsberska. Ciasto przełożone jabłkami renety landsberskiej wypiekano podczas świąt, żniw, imprez rodzinnych, zaś jego recepturę przekazywano na kursach organizowanych przez Koła Gospodyń Wiejskich. Do dnia dzisiejszego mieszkańcy Ziemi Gorzowskiej podtrzymują tradycję wypieku szarlotki z landsberską oraz pielęgnację drzew, aby zachować tę odmianę jabłek jak najdłużej. Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych województwa lubuskiego. Apple pie with Landsberger Reinette apples Shortcake with a visible layer of apples was popular in Gorzów Land after World War II. In those areas, apples of the native variety, Landsberger Reinette, were common. The pastry layered with Landsberger Reinette apples was baked during holidays, harvest, family events, and its recipe was shared at the courses organised by the Rural Housewives Circles. To this day, the inhabitants of Gorzów Land nurture the tradition of baking apple pie with Landsberger Reinette apples and cultivation of trees in order to keep this variety of apples as long as possible. The product is entered in the list of traditional products of the Lubuskie Region.
Nagawskie jabłka pieczone z sokiem Do przygotowania jabłka o przypieczonej, brązowawej skórce potrzebne są owoce młode, dobrze wykształcone i najlepiej z tradycyjnych, starych odmian jabłoni. Sposób przygotowania tego smakowitego deseru nie zmienił się od lat. Umyte owoce należy wydrążyć. Powstałe w ten sposób wgłębienie wypełnić konfiturami i upiec w piekarniku. Można podawać na gorąco lub ostudzone. Najlepiej smakują posypane cukrem pudrem lub ozdobione bitą śmietaną. Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych województwa łódzkiego. Nagawskie apples baked with juice To prepare the apples with a browned skin, we need new, well-developed fruit, preferably from traditional, old varieties of apple trees. The method to prepare this delicious dessert has not changed for years. Wash and core the fruit. Fill the resultant hollow with jam and bake the apples in the oven. They can be served hot or after cooling down. They taste best when sprinkled with castor sugar or decorated with whipped cream. The product is entered in the list of traditional products of the Łódzkie Region. Konfitura borówkowo-jabłkowa Tradycja przygotowywania konfitury borówkowo-jabłkowej jest strzeżona przez gospodynie z regionu Małopolski do dziś. Leśne borówki, przemieszane z drobinami jabłek odmiany papierówka, nadają konfiturze niepowtarzalny, bardzo wykwintny smak. Smażenie konfitury borówkowo--jabłkowej jest tradycją. Obrane ze skórki jabłka kroi się i usuwa gniazda, a następnie smaży krótko i bez cukru. Po pół godzinie można już dodać borówki i dalej smażyć ok. 2. godzin dziennie przez 2-3 dni. Dłuższe smażenie pozwala na dłuższe przechowywanie. Po usmażeniu konfiturę przekłada się do słoików i zakręca. Niepowtarzalny smak mają podawane z tą konfiturą naleśniki i ciasta. Jest ona również świetna, jako dodatek do mięs. Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych województwa małopolskiego. Blueberry and apple jam The tradition of preparing blueberry and apple jam is guarded by housewives from the Małopolska region until today. Forest blueberries mixed with particles of White Transparent apples give the jam a unique, very exquisite taste. Cooking blueberry and apple jam is a tradition. The peeled apples are cut and cored and then cooked shortly and without sugar added. After half an hour, you can already add blueberries and then cook for about 2 hours a day, for 2-3 days. Longer cooking makes longer storage possible. After cooking, put jam into jars and twist them. Pancakes and cakes served with this jam have a unique taste. It is also great as an accompaniment to meats. The product is entered in the list of traditional products of the Małopolskie Region. 14
polish taste Papierówka w syropie Papierówka to deserowa odmiana jabłoni domowej, którą do dziś można jeszcze spotkać w wielu przydomowych sadach. Owoce tej odmiany świetnie nadają się do wypieków, a także przetworów na zimę. Wyśmienite są jabłka w syropie używane do dań obiadowych, a także podawane jako słodycze dla dzieci. Do przygotowania zanurzonych w słomkowozłocistym płynie jabłek potrzeba 5 kg papierówek, 5 l wody, 1 kg cukru i kwasek cytrynowy. Wodę, cukier i kwasek należy zagotować tak, aby otrzymać syrop. Papierówki należy umyć i wykroić szypułki, ogonki pozostawić. Owoce ułożyć ciasno w słoiku i zalać syropem. Pasteryzujemy od 3 do 5 minut, nie dłużej, bo papierówki popękają. Produkt wpisany jest na listę produktów tradycyjnych województwa lubuskiego. White Transparent apples in syrup White Transparent is a dessert variety of apple-tree, which we may encounter in many backyard orchards even today. The fruit of this variety is great for cakes as well as for winter preserves. Excellent are apples in syrup, used for dinner courses and also served as sweets for children. In order to prepare apples immersed in golden-straw coloured liquid, we need 5 kg of White Transparent apples, 5 l of water, 1 kg of sugar and citric acid. Boil water, sugar and acid to obtain syrup. Wash apples, remove blossom ends, leave stems. Place the apples tightly in a jar and pour syrup. Pasteurise for 3-5 minutes, not longer, or the apples will crack. The product is entered in the list of traditional products of the Lubuskie Region. Placek z jabłkami Placek z jabłkami, nazywany również jabłkowcem, jabłecznikiem czy plackiem owocowym, to jedno z najstarszych ciast. Jest to kruche ciasto z widoczną w przekroju warstwą jabłek, na wierzchu posypane cukrem pudrem. Dawniej do przygotowania tego placka wykorzystywano jabłka z przydrożnych, dziko rosnących jabłoni. Później zaczęto używać innych odmian. Najlepiej do tego celu nadają się szare renety lub antonówki. Jabłka tych odmian trzeba umyć, obrać ze skórki i pokroić w cieniutkie plasterki. Inne jabłka trzeba było zetrzeć na tarce o grubych oczkach, a niektóre nawet przesmażać. Od początku lat 50. XX wieku do wypieku placka zaczęto stosować kruche ciasto. Produkty na placek z jabłkami Apple pie ingredients. Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych województwa podkarpackiego. Apple pie Apple pie, also known as apple cake or fruit cake, is one of the oldest pastries. It is shortcake with a layer of apples visible in cross-section and sprinkled on top with castor sugar. In the past, to prepare this pastry, apples from roadside, wild apple trees were used. Later, people started using other varieties to prepare the pastry. The best apples for this purpose are Reinette or Antonovka apples. The apples of these varieties should be washed, peeled and thinly sliced. Other apples should be roughly grated and some even cooked. Since the early 50s of the 20th century, shortbread started being used to bake this pastry. The product is entered in the list of traditional products of the Podkarpackie Region. Tekst By: Małgorzata Książyk/MRiRW Zdjęcia Photos By: Iwona Chromiak/MRiRW, Pantherstock/Photogenica, Fotolia 15
Stylizacja i zdjęcie Arrangement and photo by Bogusław Biały Studio BBS
Poznaj polską żywność Pieniądze dla sektora owocowo-warzywnego Funds for the fruit and vegetable sector Polski sektor owocowo-warzywny stał się w krótkim czasie bardzo nowoczesny, a wytwarzane przez niego produkty są doskonałe jakościowo i bardzo smaczne. Duża w tym zasługa naszych przedsiębiorców, ale także unijnych funduszy In a short time, the Polish fruit and vegetable sector has become very modern and the products it manufactures are excellent in terms of quality and very tasty. It was possible largely thanks to our economic operators but also to the EU funds. 18
ppolskie podmioty, działające w branży owocowo-warzywnej, potrafiły bardzo skutecznie wykorzystać różne możliwości p wsparcia, jakie były i są dostępne w budżecie Unii Europejskiej. Od wstąpienia naszego kraju do Wspólnoty Europejskiej w maju 2004 r., do końca lipca br. otrzymały one ok. 7 mld zł wsparcia. Pieniądze te pochodziły z dwóch unijnych funduszy: Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) oraz Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), a wypłacała je Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Discover polish food Polish entities operating in the fruit and vegetable industry were able to very effectively use various options of support which were and are available in the European Union budget. From our country s accession to the European Community, in May 2004, till the end of July 2014 they received ca. PLN 7 billion of support. Those funds came from two EU funds: European Agricultural Guarantee Fund (EAGF) and European Agricultural Fund for Rural Development (EAFRD) and were paid by the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture. Pieniądze na Wspólną organizację rynku owoców i warzyw Grupy producentów z sektora owocowo-warzywnego, produkujące świeże owoce i warzywa, chętniej korzystały ze środków EFRG, wśród których były pieniądze na Wspólną organizację rynku owoców i warzyw. W ciągu 10 lat powstało w Polsce 312 wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw, które otrzymały 6,35 mld zł wsparcia. Z tej kwoty blisko 300 mln zł podmioty te przeznaczyły na działalność administracyjną, a ponad 6 mld zł na rozwój. Pieniądze były wykorzystywane głównie na inwestycje w budynki oraz budowle przeznaczone do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży. Przedsiębiorcy również często inwestowali w sprzęt do zbioru owoców czy warzyw, a także w wyposażenie swoich zakładów w maszyny lub urządzenia do przechowywania, magazynowania lub przygotowania swojego asortymentu do sprzedaży. Popularnością cieszyły się także przedsięwzięcia związane z poprawianiem infrastruktury technicznej, stanowiącej wyposażenie budynków, w których przechowywane są owoce i warzywa. Oczywiście wszystkie te inwestycje musiały być związane z przechowywaniem, magazynowaniem, sortowaniem czy przygotowaniem owoców i warzyw do sprzedaży. Wsparcie z PROW 2007-2013 Środki na inwestycje przedsiębiorcy z branży owocowowarzywnej mogli także pozyskać z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007- Funds for the Common Market Organisation for Fruit and Vegetables Producer groups from the fruit and vegetable sector, producing fresh fruit and vegetables, were more eager to take advantage of the EAGF funds which included the money for the Common Market Organisation for Fruit and Vegetables. Over 10 years, 312 preliminarily recognised fruit and vegetable producer groups were established in Poland and they received PLN 6.35 billion of support. Of this amount, almost PLN 300 million were spent by those entities on administrative activities and more than PLN 6 billion on development. The money was used mainly for investments in buildings and facilities intended for storage, warehousing or preparing fruit and vegetables for sale. Operators also often invested in equipment to pick fruits and vegetables as well as in equipping their establishments with machinery or devices for storage, warehousing or preparing their product range for sale. Very popular were also projects related to improving the technological infrastructure of buildings, where fruit and vegetables are stored. Naturally, all those investments had to be related to storage, warehousing, sorting and preparing fruit and vegetables for sale. Support from the RDP 2007-2013 The funds for investments could also be obtained by the fruit and vegetable sector operators from the European Agricultural Fund for Rural Development (EAFRD) within the framework of the Rural Development Programme for 2007-2013. The Grupy producentów z sektora owocowo-warzywnego, produkujące świeże owoce i warzywa, chętniej korzystały ze środków EFRG, wśród których były pieniądze na Wspólną organizację rynku owoców i warzyw Producer groups from the fruit and vegetable sector, producing fresh fruit and vegetables, were more eager to take advantage of the EAGF funds which included the money for the Common Market Organisation for Fruit and Vegetables. 19
Poznaj polską żywność 2013. Pieniądze z PROW 2007-2013, który wdraża Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, można było otrzymać na przedsięwzięcia realizowane z działania Zwiększanie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej. Do końca lipca 2014 r. przetwórcy owocowo-warzywni dostali ponad 631 mln zł na realizację swoich inwestycji, a kolejne 331 mln zł czeka na wypłatę do czasu, gdy przedsiębiorcy zrealizują i rozliczą swoje przedsięwzięcia. Najczęściej podmioty z branży owocowo-warzywnej realizowały, w ramach PROW 2007-2013, operacje związane z przetwarzaniem i konserwowaniem owoców i warzyw. Przetwórcy, którzy wykonali i rozliczyli już takie inwestycje, otrzymali dofinansowanie w wysokości 394 mln zł. Z kolei podmioty zajmujące się sprzedażą hurtową owoców i warzyw otrzymały dofinansowanie w wysokości prawie 133 mln zł, a producenci soków z owoców i warzyw ponad 90 mln zł. Pozostałe ok. 14 mln zł trafiło do firm zajmujących się produkcją cydru i innych win owocowych. Przedstawione dane nie są ostateczne. Te bowiem będą znane w 2015 r., gdy zakończone zostanie rozliczenie PROW 2007-2013. Z całą pewnością można już teraz powiedzieć, że polskie firmy, działające w sektorze owocowo-warzywnym, znakomicie wykorzystały swoją szansę na rozwój. Około14 mln zł trafiło do firm zajmujących się produkcją cydru i innych win owocowych Approximately PLN 14 million went to companies dealing with the production of cider and other fruit wines. funds from the RDP 2007-2013, which is implemented by the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture could be granted for the projects implemented under the measure Increasing the added value of agricultural and forestry production. By the end of July 2014, the fruit and vegetables processors received more than PLN 631 million for the implementation of their investments and further PLN 331 million are waiting to be paid until the operators implement and settle their projects. Most often, the fruit and vegetable industry entities implemented, under the RDP 2007-2013, operations related to the processing and preservation of fruit and vegetables. The processors who have already implemented and settled such investments, received co-financing amounting to PLN 394 million. In turn, the operators dealing with wholesale of fruit and vegetables received co-financing amounting to almost PLN 133 million and producers of fruit and vegetables more than PLN 90 million. The remaining PLN 14 million went to companies dealing with the production of cider and other fruit wines. The data presented are not definite. In fact, the definite data will be known in 2015, when the RDP 2007-2013 is going to be settled. Certainly, now we can say that the Polish companies operating in the fruit and vegetable sector made excellent use of their chance for development. 20 Tekst By: Paweł Wojcieszak/ARiMR Zdjęcia Photos By: Pantherstock/Photogenica, Iwona Chromiak/MRiRW
Discover polish food Rozmowa z Waldemarem Żółcikiem, wiceprezesem Zarządu Grupy Producenckiej Fruit Family Sp. z o.o. Interview with Waldemar Żółcik, Vice-President of the Management Board of the Producer Group Fruit Family Sp. z o.o. Jabłka to moja prawdziwa pasja Apples are my true passion J H Jak długo działa Pan już w biznesie sadowniczym? Od 1996 r. zajmujemy się rodzinnie zakupem i sprzedażą jabłek w grójeckim zagłębiu sadowniczym. To tradycja rodzinna. Miłość do tego owocu wysysa się chyba z mlekiem matki. Przyszedłem na świat w rodzinie sadowników, spędziłem dzieciństwo wśród sadów jabłkowych. Jabłka to moje hobby i pasja. Poświęcam jej każdą wolną chwilę. Nie wyobrażam sobie, żeby producent dobrych jabłek nie pałał do nich prawdziwym afektem. To magiczny i bardzo zdrowy owoc. W przydomowym sadzie hoduję od lat nowe odmiany. W środowisku sadowników europejskich mam wielu przyjaciół. Kiedy się spotykamy, dzielimy się doświadczeniami, wymieniamy odmianami. Przydomowy sad jest moim poletkiem doświadczalnym. Stosuję tu tylko wyłącznie preparaty ekologiczne. Zero pestycydów. Wszystkie środki mają certyfikat ekologiczny. To daje mi gwarancję, że hodowane odmiany są absolutnie zdrowe. Mam nadzieję, że wiele z odmian trafi kiedyś na rynek ku zadowoleniu krajowych i zagranicznych konsumentów. How long have you been working in fruit-growing business? Since 1996, we have been doing family business consisting in purchase and sale of apples in the Grójec fruit-growing area. It is the family tradition. The love for this fruit probably runs in the family. I met the world in the family of fruit growers, I spent my childhood among apple orchards. Apples are my hobby and passion. I devote every spare moment to them. I cannot imagine that the producer of good apples has no real affection for them. They are magical and very wholesome. For years, I have been growing new varieties in the backyard orchard. In the environment of the European fruit growers, I have many friends. When we meet, we share experiences, exchange apple varieties. The backyard orchard is my experimental plot. I use only organic products here. No pesticides. All products have an ecological certificate. It gives me a guarantee that the varieties I grow are absolutely wholesome. I hope that one day many of these varieties will be placed on the market, to the satisfaction of domestic and foreign consumers. 21
Poznaj polską żywność Od kilku lat należy Pan do Stowarzyszenia Unia Owocowa. Poprosimy o kilka słów na jej temat? Stowarzyszenie powstało w 2010 r. Ma bardzo szeroki zakres działania, ale pierwsze i podstawowe to troska o interesy członków organizacji. Wspieramy przejrzyste zasady eksportu, doradzamy sobie w obszarach prawno-ekonomicznych, promujemy konsumpcję polskiej żywności, a także upowszechniamy nowoczesne standardy jakościowe. Mamy świadomość pozycji i znaczenia polskiego sadownictwa. Dbamy o opłacalność eksportu naszych plonów, dążymy do wypracowania jednolitych zasad funkcjonowania branży. W eksporcie jabłek ważna jest jego spójność, a droga do spójności wiedzie poprzez np. działania informacyjne. Rozmawiamy z przedstawicielami polskiego rządu, z przedstawicielami rządów krajów importerów, a także z reprezentantami instytucji gospodarczych. Jeśli mówimy o przezwyciężaniu problemów w eksporcie, to chcę zaznaczyć, że nieustannie promujemy nowoczesne standardy jakościowe i techniczne w sferze produkcji oraz dystrybucji. Poza działaniami na rzecz eksportu wspieramy rodzimych producentów i dystrybutorów owoców i warzyw oraz reprezentujemy ich interesy w Polsce i za granicą. Ważną sferą działań jest umożliwianie wymiany wiedzy i doświadczeń. W ostatnim czasie mocno angażujemy się we wspieranie grup producenckich. Zdajemy sobie sprawę z tego, że powstawanie grup gwarantuje zrównoważony rozwój rynku owoców i warzyw. Prezesi Fruit Family zachęcają do udziału w Grupie Producenckiej Presidents encourage membership in the Producer Group. Fruit Family Flagowy obiekt Fruit Family lśni czystością The flagship facility of the Fruit Family is shining crystal clear. For several years, you have been a member of the Fruit Union Association. Please, tell us something about it? The Association was founded in 2010. It has a very wide range of activities, but the first and fundamental activity is to care for the interests of the organisation members. We support transparent export rules, we advise each other in the legal and economic fields, we promote the consumption of Polish food and we also disseminate the modern quality standards. We are aware of the position and importance of Polish fruit growing. We care about the profitability of the export of our crops, we aim at developing the uniform rules of the functioning of the industry. What is important in the export of apples, is its consistency and the way to consistency leads through, e.g. information measures. We talk to the representatives of the Polish Government, the representatives of the Governments of the importing countries as well as the representatives of economic institutions. When talking about overcoming problems in the export, I would like to stress that we constantly promote modern quality and technical standards in the area of production and distribution. Apart from the activities in support of the export, we support native producers and distributors of fruit and vegetables and represent their interests in Poland and abroad. An important area of activities is to facilitate the exchange of knowledge and experience. Recently, we have been strongly involved in supporting producer groups. We are aware of the fact that the formation of the groups guarantees the sustainable development of the fruit and vegetable market. How, specifically, does the Fruit Union want to ensure the quality and unique taste of Polish fruit and vegetables? In practice, it is a constant process. If we want to gain new outlets for our wonderful apples and other fruit and vegeta- 22