Sektor kosmiczny w Polsce

Sektor kosmiczny w Polsce Cykl: Śniadania IT na Rubieży, w dobrym towarzystwie Krzysztof Samp 2.09.2015

Plan prezentacji Krótko o ITTI Sektor kosmiczny w Europie Sektor kosmiczny w Polsce Rola IT Przykłady projektów ITTI 2

ITTI - Informacja o firmie Misja firmy: doradztwo IT i telekomunikacyjne dla użytkowników końcowych badania stosowane w dziedzinie IT i telekomunikacji innowacyjne aplikacje i dedykowane oprogramowanie Główne fakty: MŚP, od 1996 ok. 80 pracowników z zawodowymi certyfikatami: PRINCE2, MSP, ITIL, BS 7799/ISO 27001, TOGAF 8 oraz TOGAF 9, SJSI/ISTQB Nagrody Kryształowej Brukselki (MNiSZW), za wybitne osiągnięcia uzyskane w Programach Ramowych UE, przyznane w 2006, 2010 oraz 2013 r. nagroda MON za projekty dla Europejskiej Agencji Obrony ITTI w organizacjach międzynarodowych: Integrated Mission Group for Security (IMG-S), Public Safety Communications Europe (PSCE), ITTI jest członkiem Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego, Wielkopolskiego Klastra ICT, Klastra Inżynierii Kosmicznej i Satelitarnej 3

Zakres działań ITTI Projekty doradcze w obszarze telekomunikacji i informatyki Prawie 20 lat działalności Głównie na rynku polskim (klienci: instytucje publiczne oraz sektor telekomunikacyjny) Projekty badawczo-rozwojowe Ponad 30 projektów dla Komisji Europejskiej (5FP, 6FP, 7FP, H2020, inne) Prawie 10 projektów dla Europejskiej Agencji Obrony Projekty dla Europejskiej Agencji Kosmicznej Innowacyjne rozwiązania PROCEED Symulacyjny system przygotowywania do podejmowania decyzji w sytuacjach kryzysowych MedStar - System wspierający zdalne monitorowanie stanu zdrowia pacjentów, wsparcie w procesie leczenia rehabilitację LIMA - System gromadzenia, katalogowania, analizowania i udostępniania doświadczeń z realizowanych misji CyberTool Ocena bezpieczeństwa sieci teleinformatycznych (np. SCADA, sieci militarne)

Plan prezentacji Krótko o ITTI Sektor kosmiczny w Europie Sektor kosmiczny w Polsce Rola IT Przykłady projektów ITTI 5

Sektor kosmiczny w Europie (1/5) Europejska Agencja Kosmiczna European Space Agency (ESA) Rok założenia: 1975 Siedziba: Paryż Dyrektor generalny: Johann-Dietrich Woerner Od lutego 2015 roku w skład ESA wchodzą 22 państwa członkowskie; jedynym członkiem stowarzyszonym ESA jest Kanada Budżet: 4.4 miliardów Euro (2015) Kraje członkowskie ESA, Kraje, które podpisały umowę ECS Kraje, które podpisały Umowę o Współpracy Główny cel to eksploracja i wykorzystanie przestrzeni kosmicznej Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/europejska_agencja_kosmiczna/ 6

Sektor kosmiczny w Europie (2/5) Europejska Organizacja Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (European Organisation for the Exploitation of Meteorological Satellites - EUMETSAT) Rok założenia: 1986 Organizacja odpowiedzialna za powołanie, utrzymanie i wykorzystanie europejskich satelitarnych systemów obserwacji meteorologicznych Europejskie Obserwatorium Południowe (European Southern Observatory ESO) Rok założenia: 1962 Organizacja powołana w celu budowy i utrzymywania obserwatoriów astronomicznych na półkuli południowej Europejska Agencja Globalnego Systemu Nawigacji Satelitarnej (European Global Navigation Satellite Systems Agency GSA) Rok założenia: 2004 Jego głównym zadaniem jest zarządzanie publicznymi interesami oraz wszystkimi aspektami związanymi z bezpieczeństwem i niezawodnością systemu radionawigacji satelitarnej 7

Sektor kosmiczny w Europie (3/5) Najbardziej zaangażowane kraje (wg składki do ESA): 1. Niemcy (24,6% - 797,4mEUR) 2. Francja (22,2% - 718,2mEUR) 3. Włochy (10.2% - 329,9mEUR)... 12. Polska (0,9% - 30mEUR) Praktycznie w każdym kraju członkowskim ESA działa agencja kosmiczna Przemysł: Airbus, Thales, OHB są tzw. Primes duże przetargi są realizowane wyłącznie przez te podmioty Rozbudowany system podwykonawstwa ESA dba o to, żeby nie dochodziło do monopoli 8

Sektor kosmiczny w Europie (4/5) Budżet ESA (2015) 9

Sektor kosmiczny w Europie (5/5) Komunikacja satelitarna >75% Nawigacja 21% EO ok. 2% Three Value Chains in Commercial Satellite Applications - Przychody Globalnego Rynku Kosmicznego w miliardach USD 10

Plan prezentacji Krótko o ITTI Sektor kosmiczny w Europie Sektor kosmiczny w Polsce Rola IT Przykłady projektów ITTI 11

Trochę historii 1364 XVI wiek 1795 1918 1999 2004 2012 Pierwszy Uniwersytet w Krakowie Złoty Wiek Polski Utrata niepodległości Odzyskanie niepodległości Przystąpienie do NATO Przystąpienie do UE Przystąpienie do ESA Jan Heweliusz Wymiana umów akcesyjnych w Warszawie Mikołaj Kopernik Mirosław Hermaszewski Źródło: http://www.esa.int/ 12

Organy decyzyjne i wspierające Agendy rządowe: Międzyresortowy Zespół do spraw Polityki Kosmicznej w Polsce Ministerstwo Gospodarki Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Zespół Parlamentarny ds. Przestrzeni Kosmicznej Polska Agencja Kosmiczna Organizacje wspierające: Związek Pracodawców Sektora Kosmicznego Komitet Badań Kosmicznych i Satelitarnych Polskiej Akademii Nauk Klaster Inżynierii Kosmicznej i Satelitarnej 13

Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) (1/3) Informacje ogólne Polska Agencja Kosmiczna (ang. Polish Space Agency, POLSA) narodowa komisja kosmiczna, członek międzynarodowej organizacji krajów europejskich oraz Europejskiej Agencji Kosmicznej (ang. European Space Agency, ESA) Prezes: prof. Marek Banaszkiewicz Siedziba: Gdańsk, Park Naukowo- Technologiczny Data utworzenia: 26 września 2014 Budżet agencji na rok 2015: 10 mln PLN 14

Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) (2/3) Struktura organizacyjna Polskiej Agencji Kosmicznej POLSKA AGENCJA KOSMICZNA Pion Prezesa Pion Wiceprezesa ds. Nauki Pion Wiceprezesa ds. Obronnych Departament Strategii i Współpracy Międzynarodowej Departament Badań i Innowacji Departament Wojskowych Technologii Satelitarnych Departament Krajowego Programu Kosmicznego Departament Edukacji Departament Projektów Obronnych Biuro Organizacyjne 15

Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) (3/3) Główne zadania przygotowywanie oraz wdrażanie założeń, kierunków badań i programów rozwoju wspieranie budowy polskiego przemysłu kosmicznego: likwidacja barier pomiędzy biznesem a nauką pośrednictwo w pozyskiwaniu funduszy z Europejskiej Agencji Kosmicznej dla krajowych przedsiębiorców koordynowanie polskich działań w sferze eksploracji i wykorzystania przestrzeni kosmicznej Polska Agencja Kosmiczna w Gdańsku 16

Informacje ogólne Cele Założony 31 października 2012 32 członków Związek Pracodawców Sektora Kosmicznego (1/3) Członkowie zrzeszają w sumie ok. 3000 pracowników www.space.biz.pl Konsolidacja środowiska przedsiębiorców, ośrodków badawczych oraz organizacji zainteresowanych eksploracją przestrzeni kosmicznej Prowadzenie działań na rzecz podniesienia potencjału ekonomicznego polskiego sektora kosmicznego Inicjowanie współpracy pomiędzy podmiotami polskiego sektora kosmicznego oraz pokrewnymi sektorami Wspomaganie organów administracji państwowej w kreowaniu krajowej polityki kosmicznej i realizacji jej założeń 17

Związek Pracodawców Sektora Kosmicznego (2/3) Gdańsk, Gdynia: Kosmonauta.net SIRC Toruń: ABM Space Education Poznań: Antmicro ITTI Piktime Systems Warszawa i okolice: Astri Polska Astronika Space Research Center Creotech Instruments Elproma Elektronika Geosystems Polska GMV Innovating Solutions ITSG Institute of Aviation National Institute BIURO of Telecommunications N7 Mobile PIAP Robotics Inventions Sener Solaris Optics SorcerSoft Thales Alenia Space Polska Wasat WB Electronics Zielona Góra: Hertz Systems Wrocław: Nobo Solutions Radiotechnika Marketing Kraków: SmallGIS Satim Satellite Monitoring 18

Związek Pracodawców Sektora Kosmicznego (3/3) Polski sektor kosmiczny POLSA CZŁONKOWIE SPACE PL INNI Europejskie organizacje Powiązania Europejski sektor kosmiczny INNE ORGANIZACJE KLASTRY www.space.biz.pl 19

Zaangażowanie PL w programy ESA Główne cele polskiej polityki kosmicznej: Wzrost innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw Zwiększanie sprawności i efektywności działania administracji publicznej Zaspokajanie potrzeb obronności i bezpieczeństwa narodowego Obecnie Polska bierze udział w następujących programach opcjonalnych ESA: Obserwacja Ziemi (EO Envelope Programme 4, GMES Space Component, MetOp Second Generation) Nawigacja (European GNSS Evolution Programme EGEP) Telekomunikacja i zintegrowane aplikacje (ARTES 1, Integrated Applications Promotion IAP) Loty załogowe i eksploracja (Mars Robotics Exploration Programme 2 MREP-2) System informacji o sytuacji w przestrzeni kosmicznej (Space Situational Awareness - SSA) Program ogólnego wsparcia technologii (General Support Technology Programme GSTP) Program budowy instrumentów naukowych ESA (PRODEX) Programy, w których uczestniczy Polska Źródło: Reaching Stars, MG, PARP 20

Rosetta: Przykłady osiągnięć (1/2) Sonda Rosetta bada kometę 67P / Czuriumow-Gierasimienko, wyruszyła w jej kierunku 2 marca 2004 roku CBK PAN opracowało na potrzeby misji instrument MUPUS (MUlti PUrpose Sensor for surface and subsurface science) Cassini-Huygens W Polsce (CBK PAN) opracowano oraz wytworzono czujnik do pomiaru temperatury i przewodnictwa cieplnego Sensor THP (Thermal Properties) Czujnik został zamontowany na pokładzie lądownika Huygens, który w styczniu 2005 roku wylądował na powierzchni Tytana księżyca Saturna Mars Science Laboratory UPSTREAM Robot planetarny Curiosity, badający od 2012 roku powierzchnię Marsa, wyposażony jest w szereg instrumentów naukowych Jednym z nich jest przestrajalny spektrometr laserowy, w skład którego wchodzą zaprojektowane i wyprodukowane przez firmę VIGO System niechłodzone detektory podczerwieni MCT 21

Przykłady osiagnięć (2/2) Zobrazowania satelitarne w sektorze publicznym Analizy rozwoju aglomeracji miejskich dla planowania przestrzennego Analizy zmian środowiska na potrzeby ochrony przyrody Mapy wspierające zarządzanie gospodarką leśną Nawigacja drogowa System nawigacji satelitarnej Automapa Rolnictwo precyzyjne Polskie firmy oferują usługi w zakresie rolnictwa precyzyjnego, dostarczając rozwiązania pozwalające ocenić lokalne warunki upraw oraz narzędzia służące ich optymalizacji Zarządzanie kryzysowe Instytucje zarządzania kryzysowego w Polsce zaczynają wykorzystywać zobrazowania satelitarne do oceny zagrożeń, planowania działań, a także oceny zniszczeń Przykład: akcja usuwania skutków powodzi w 2010 roku DOWNSTREAM 22

Program dedykowany dla Polski Polish Incentive Scheme (PLIIS) Dedykowany dla podmiotów polskich Planowany na 5 lat (propozycja rozszerzenia do 7-miu lat) Niewielki udział podmiotów zagranicznych możliwy, ale wymaga uzasadnienia Odbyły się już 2 edycje (w 2013 i 2014) W sumie złożono 75 (I konkurs) + 70 (II konkurs) projektów Ostatecznie zostało zaakceptowanych 31 (I konkurs) + 28 (II konkurs) projektów Wartość kontraktów: 6 mln EUR (I konkurs) + 5 mln EUR (II konkurs) Najbliższa edycja wrzesień 2015 23

Rekomendacje ESA (PLIIS) Rezultat raportu przygotowanego przez ESA na półmetku okresu przejściowego Współpraca przemysł-uczelnie Zaangażowanie podmiotów z innych sektorów Wydłużenie okresu przejściowego Promocja konkurencyjności polskich aplikacji typu downstream Szkolenia dot. procedury przetargowej w ESA Przyspieszenia procesu prowadzącego do pełnej operacyjności Polskiej Agencji Kosmicznej 24

Statystyki udziału (początek 2015) Źródło: ESA; Ministry of Economics 25

Planowane misje 26

Przetargi ESA Konieczność rejestracji w bazie EMITS Obecnie w EMITS jest zarejestrowanych prawie 240 podmiotów z Polski Przetargi ESA (także realizowane przez tzw. Prime Contractors) są ogłaszane na stronach EMITS Kryteria oceny ofert są przede wszystkim merytoryczne Na stronach EMITS można wyrazić zainteresowanie danym przetargiem (w celu poszukiwania potencjalnych partnerów) 27

Plan prezentacji Krótko o ITTI Sektor kosmiczny w Europie Sektor kosmiczny w Polsce Rola IT Przykłady projektów ITTI 28

Drzewo technologii ESA (1/2) 29

Drzewo technologii ESA (2/2) 1. On-board Data Systems 2. Space Systems Software 3. Spacecraft Electrical Power 4. Spacecraft Environments and Effects 5. Space System Control 6. RF Systems, Payloads and Technologies 7. Electromagnetic Technologies and Techniques 8. System Design & Verification 9. Mission Operation and Ground Data Systems 10. Flight Dynamics and GNSS 11. Space Debris 12. Ground Station System and Networks 13. Automation, Telepresence & Robotics 14. Life & Physical Sciences 15. Mechanisms 16. Optics 17. Optoelectronics 18. Aerothermodynamics 19. Propulsion 20. Structures 21. Thermal 22. Environmental Control Life Support (ECLS) and In Situ Resource Utilisation (ISRU) 23. EEE (electric, electromechanical & electronic) Components and quality 24. Materials and Processes 25. Quality, Dependability and Safety 26. Others 30

IT w drzewie technologii (1/2) TD Technology Domain TS Technology Subdomain 1 Onboard Data Systems A B C 2 Space System Software A B C D E 6 RF Systems, Payloads and Technologies 9 Mission Operation and Ground Data systems 10 Flight Dynamics and GNSS A B A B C D E A B C Payload data processing Onboard data management Microelectronics for digital and analogue applications Advanced Software technologies Space segment software Ground segment software Ground data processing Earth observation payload data exploitation Telecommunication systems/subsystems Radio navigation systems/subsystems TT&C and payload data modulator (PDM) systems/subsystems RF payloads RF technologies and equipment Advanced system concepts Mission operations Ground data systems (MCS) Flight dynamics GNSS high-precision data processing... 31

IT w drzewie technologii (2/2) TD Technology Domain TS Technology Subdomain 11 Space Debris A B C 12 Ground Station System and Networks A B Ground- and space-based debris and meteoroid measurements Modelling and risk analysis Debris mitigation, debris environment remediation and protection Ground station system Ground communications networks 13 Automation, Telepresence & Robotics 25 Quality, Dependability and Safety A B C A B C Applications and concepts Automation & robotics systems Automation & robotics components and technologies System Dependability and Safety Software quality Product and quality assurance 32

33

Plan prezentacji Krótko o ITTI Sektor kosmiczny w Europie Sektor kosmiczny w Polsce Rola IT Przykłady projektów ITTI 34

Projekty ITTI dla ESA Rozpoczęte w 2014 r.: SPACEMAN A SpaceWire Network Management Tool HMI The technology framework for the development of modular, portable and adaptive Human-Machine Interfaces in ground segment software products Study on demand for precise and legal time services distributed via the Galileo system including development of research methodology Rozpoczęte w 2015 r.: INSPECTOR INtegated SPacE Components Test platform Gaia GOSA An interactive service for asteroid follow-up observations SpaceR Implementation and Validation of the SpaceWire-R Protocol NEO VI User Support Tools

Projekt HMI (1/2) HMI - The technology framework for the development of modular, portable and adaptive Human-Machine Interfaces in ground segment software products. Główny wykonawca: ITTI Sp. z o.o., Podwykonawca: Vitrociset Belgium Czas trwania: 03/2014 06/2015 Główny cel: Wzmocnienie i zapoczątkowanie regulacji procesu projektowania i opracowywania elementów interfejsu człowiek-maszyna dla oprogramowania w segmencie naziemnym Rezultaty projektu: Metodyka definiowania kontrolek (elementów interfejsu człowiekmaszyna) na potrzeby oprogramowania dla segmentu naziemnego Zestaw kontrolek (np. menu, toolbar, radio button) System 1 Presentation layer HMI control HMI control Application layer Data layer HMI control HMI framework HMI control HMI control HMI control Presentation layer HMI control HMI control System 2 Application layer Data layer HMI control 36

Projekt HMI (2/2) Kontrolki: Proste (Simple) Button, Label, TextInput, List, Cycle Button, Dialog, Radio, Checkbox. Numeric display, gauge; Złożone (Complex) SSM Tree Browser, Pluto Editor 37

Projekt SPACEMAN (1/2) SPACEMAN A SpaceWire Network Management tool Główny wykonawca: ITTI Sp. z o.o., Podwykonawca: Teletel (Grecja) Czas trwania: 01/2014 11/2015 Główny cel: Rozszerzyć i ułatwić proces zarządzania sieciami działającymi w oparciu o protokół SpaceWire (http://www.spacewire.esa.int/) Rezultaty projektu: Narzędzie do zarządzania siecią SpaceWire (automatyczne odkrywanie sieci, konfigurowanie sieci i urządzeń) Narzędzie zostanie zaimplementowane na urządzeniu firmy Teletel (isaft) 38

Projekt SPACEMAN (2/2) Przykładowa konfiguracja testowa 39

Projekt NEO-VI (1/2) NEO VI NEO User Support Tools Główny wykonawca: ITTI Sp. z o.o., Podwykonawca: Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Termin realizacji: (12 miesięcy + 6 miesięcy gwarancji) 09/2015 08/2016 Główny cel: Stworzenie narzędzi wspomagających pracę różnych grup użytkowników w zakresie obserwacji i badań NEO (Near-Earth Objects) Rezultat projektu zestaw aplikacji: planowanie obserwacji wizualizacja orbit 2D wizualizacja przelotów planetoid 3D narzędzia edukacyjne z zakresu NEO Użytkownicy: astronomowie, naukowcy, pracownicy ESA raportowanie do MCP (Minor Planet Center) pokrycia nieba obserwacją przeliczanie danych i zamiany jednostek tworzenie wirtualnych map nieba zawierających położenia planetoid 40

Projekt NEO-VI (2/2) 41

Podsumowanie Sektor kosmiczny w Polsce dopiero powstaje Udział w ESA, to kompletnie nowe możliwości dla polskich podmiotów IT pełni rolę narzędziową Wejście w sektor kosmiczny wymaga dużej pracy wejścia Dużym wyzwaniem jest pogodzenie szybkiej dynamiki zmian w sektorze IT i konserwatyzmu ESA 42

Dziękujemy za uwagę Krzysztof Samp e-mail: krzysztof.samp@itti.com.pl, Tel. 61 622 69 85 Tel. Kom.: 600 073 448