Gra yna Œwiderska BIOZ w budownictwie poradnik Warszawa 2008
Copyright by Gra yna Œwiderska i Oficyna Wydawnicza POLCEN Sp. z o.o. Warszawa 2008 Autorzy Gra yna Œwiderska autor g³ówny W³adys³aw Korzeniewski (rozdz. 1 pkt 1.9) Feliks Kutrowski (przykad francuskiego planu BIOZ) Konsultacje Feliks Kutrowski Redakcja i korekta Agata Ga³ka Projekt ok³adki, sk³ad komputerowy Anna Nolbert Rysunki Beata Znamirowska Stan prawny: luty 2008 Wydanie drugie Wszelkie prawa zastrze one ISBN 978-83-89234-90-2 Wydawca POLCEN Sp. z o.o. ul. urawia 32/34, 00-515 Warszawa tel. 022 622 29 62, fax 022 622 16 61 wydawnictwo@polcen.com.pl www.polcen.com.pl (ksiêgarnia internetowa)
Spis treœci * Symbole i skróty u yte w poradniku... 4 Wprowadzenie... 5 Od autora... 6 Rozdzia³ 1. Plan bezpieczeñstwa i ochrony zdrowia... 7 Rozdzia³ 2. Wymagania bezpieczeñstwa i ochrony zdrowia wynikaj¹ce z Kodeksu pracy... 103 Rozdzia³ 3. Bezpieczeñstwo i ochrona zdrowia wymagania w budownictwie... 125 Rozdzia³ 4. Wymagania bezpieczeñstwa pracy dla pracowników wykonuj¹cych roboty budowlane... 189 Rozdzia³ 5. Wymagania bezpieczeñstwa przy pracach szczególnych na budowie... 253 Rozdzia³ 6. Przyk³adowe pytania do egzaminu pisemnego z komentarzem dla osób ubiegaj¹cych siê o uzyskanie uprawnieñ budowlanych... 383 Rozdzia³ 7. Przyk³adowe pytania i tezy do egzaminu ustnego... 413 S³ownik pojêæ u ywanych w budownictwie... 419 Wykaz aktów prawnych zwi¹zanych z ochron¹ zdrowia i bezpieczeñstwem pracy... 435 Normy dotycz¹ce bezpieczeñstwa pracy... 444 Przykad francuskiego planu BIOZ... 445 * Szczegó³owe spisy treœci zamieszczono w rozdzia³ach
Symbole i skróty u yte w poradniku wa ne zakaz uwaga przyk³ad za³¹cznik akt prawny Dz. U. Dziennik Ustaw ISO norma miêdzynarodowa kc ustawa z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny kk ustawa z dnia 06.06.1997 r. Kodeks karny kp ustawa z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy PN Polska Norma UDT urz¹d dozoru technicznego UTB urz¹dzenia transportu bliskiego ZAP Zbiór Aktów Prawnych zwi¹zanych z budownictwem (odrêbna publikacja wymiennokartkowa POLCEN, kwartalnie aktualizowana) 4
Wprowadzenie Szanowni Pañstwo, Oficyna Wydawnicza POLCEN przekazuje do r¹k Pañstwa drugie wydanie poradnika pt. BIOZ w budownictwie, opracowanego przez mgr in. Gra ynê Œwidersk¹ eksperta, g³ównego specjalistê w Pañstwowej Inspekcji Pracy, wyk³adowcê na kursach przygotowuj¹cych do egzaminu na uprawnienia budowlane, autorkê wielu ksi¹ ek i artyku³ów w tym zakresie. Poradnik ten jest przeznaczony dla wszystkich uczestników procesu budowlanego, a g³ównie dla inwestorów podejmuj¹cych decyzje o budowie. Poradnik umo liwia równie projektantom prawid³owe sporz¹dzenie informacji dotycz¹cej BIOZ, zaœ kierownikom budowy opracowanie niezbêdnego planu BIOZ, w celu zapewnienia wymagañ ochrony zdrowia i bezpieczeñstwa pracy dla swojego przedsiêwziêcia, realizowanego zgodnie z obowi¹zuj¹cymi przepisami prawa budowlanego. Z myœl¹ o osobach przygotowuj¹cych siê do egzaminu na uprawnienia budowlane zamieœciliœmy przyk³adowe pytania (z odpowiedziami i komentarzami) do egzaminu pisemnego i ustnego (rozdz. 6. i 7.). Obecnie, przy ogromnym rozwoju techniki, bezpieczeñstwo cz³owieka nabiera wielkiego znaczenia. Zwiêksza siê odpowiedzialnoœæ za zatrudnianych ludzi, zw³aszcza za ich bezpieczeñstwo. Aby sprostaæ tym nowym wyzwaniom, niezbêdne jest poszerzanie wiedzy nie tylko o przepisy i wymagania, ale o metody eliminuj¹ce zagro enia zawodowe. Ryszard Sobolewski wydawca 5
Od autora Pojêcie bezpieczeñstwa pracy na budowie powinno byæ kojarzone w przepisami prawa. Ka dy budowlaniec zna prawo budowlane, ale prawo pracy ju niekoniecznie. Niestety, w naszym systemie prawnym wiele wymagañ bezpieczeñstwa pracy, zw³aszcza na budowie, uregulowano na podstawie Kodeksu pracy. W poradniku otrzymuj¹ Pañstwo niezbêdne informacje i wymagania bezpieczeñstwa pracy, które pomog¹ kierownikowi budowy w opracowaniu planu bezpieczeñstwa i ochrony zdrowia (BIOZ). Do uzyskania pozwolenia na budowê podstawowym i niezbêdnym dokumentem jest projekt budowlany. Prawo budowlane w fazie projektowania wyró nia tak e dwa inne niezbêdne dokumenty, które odnosz¹ siê zw³aszcza do ochrony zdrowia i bezpieczeñstwa pracy na budowie. S¹ to: Informacja o bezpieczeñstwie i ochronie zdrowia Plan bezpieczeñstwa i ochrony zdrowia. Dokumenty te s¹ niezbêdne do eliminowania zagro eñ zawodowych, zw³aszcza przy robotach budowlanych, stwarzaj¹cych zagro enia bezpieczeñstwa i zdrowia ludzi. Za sporz¹dzenie Informacji o bezpieczeñstwie i ochronie zdrowia odpowiedzialny jest projektant. Aby odpowiedzialnie opracowaæ tak¹ informacjê, nale y znaæ wymagania ochrony zdrowia i bezpieczeñstwa pracy okreœlone w przepisach prawa, nie tylko w przepisach do Prawa budowlanego, ale przede wszystkim w przepisach wydanych na podstawie Kodeksu pracy. Wszystkie te wymagania uwzglêdnione zosta³y w tym poradniku; w praktyce nale y z ksi¹ ki wybraæ tylko te, które bêd¹ mia³y zastosowanie przy planowanym przedsiêwziêciu. Obowi¹zek sporz¹dzenia planu BIOZ ci¹ y na kierowniku budowy i dotyczy jedynie budów o skomplikowanych robotach. Kryteria oceny budowli, dla których nale y opracowaæ plan BIOZ, okreœlone s¹ w art. 21 a ustawy Prawo budowlane. W poradniku otrzymuj¹ te Pañstwo opracowany plan BIOZ 6