Biologia Rozkład treści nauczania w klasie pierwszej gimnazjum Nauczyciel: Aneta Michalczyk KLASA 1 1 godzina tygodniowo podręcznik BliŜej biologii autorzy Ewa Pyłka Gutowska, Ewa Jastrzębska wydawnictwo WSiP nr dopuszczenia podręcznika 74/1/2009 rok szkolny 2013/2014 Numer i temat lekcji Dział I. BIOLOGIA NAUKA O śyciu Treści przewidziane w podstawie programowej. Cele kształcenia wymagania ogólne: II Znajomość metodyki badań biologicznych 1. Biologia jako nauka 1. Przejawy Ŝycia. Cechy istot Ŝywych. 2. Biologia jako nauka o Ŝyciu. Dyscypliny biologii 3. Przydatność wiedzy biologicznej w codziennym Ŝyciu człowieka. 4. Źródła wiedzy biologicznej. wymienia cechy i czynniki niezbędne im do Ŝycia; określa, czym zajmuje się biologia i wybrane dyscypliny biologii; podaje przykłady zastosowania wiedzy biologicznej w codziennym Ŝyciu; wykorzystuje informacje z zakresu biologii, korzystając z róŝnych źródeł wiedzy; przejawia gotowość poznania, czym jest i czym zajmuje się biologia. 2. Badanie świata 1. Obserwacje i doświadczenia w biologii. 2. Etapy planowania obserwacji i doświadczeń. 3. Warunki przeprowadzania doświadczeń oraz zbierania i dokumentowania wyników doświadczeń. 4. Planowanie prostych obserwacji biologicznych. określa znaczenie obserwacji i doświadczenia w biologii; wskazuje róŝnice między obserwacją i doświadczeniem; wymienia etapy planowania obserwacji i doświadczenia; wyjaśnia róŝnicę miedzy problemem badawczym a hipotezą; określa warunki prowadzenia obserwacji i doświadczeń oraz zbierania i dokumentowania wyników; planuje prostą obserwację biologiczną z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa. 3. Obserwacje mikroskopowe 1. Mikroskop budowa i zasady korzystania. 2. Etapy obserwacji mikroskopowej. 3. Cechy obrazu uzyskiwanego w mikroskopie świetlnym obserwacja mikroskopowa. 4. Rodzaje preparatów mikroskopowych. 5. Przygotowanie preparatu świeŝego w kropli wody. wymienia części mikroskopu optycznego i określa ich funkcje; wymienia zasady pracy z mikroskopem świetlnym i etapy obserwacji mikroskopowej; oblicza powiększenia uzyskiwane w mikroskopie; prowadzi samodzielnie obserwację mikroskopową (strzałki na szkiełku podstawowym) w celu określenia cech obrazu uzyskiwanego w mikroskopie świetlnym; przygotowuje preparat świeŝy w kropli wody; przejawia cierpliwość i dokładność podczas przygotowywania preparatów mikroskopowych.
4. Podsumowanie działu: Biologia nauka o Ŝyciu Treści lekcji 1. 3. wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 1. 3. Dział II. JEDNOŚĆ ORGANIZMÓW Treści przewidziane w podstawie programowej. Cele kształcenia wymagania ogólne: IV ;Treści nauczania wymagania szczegółowe: I 4, 5;II 1, 2, 3 5. Komórki zwierzęce 1. Komórka jej rola w organizmie. 2. Budowa komórki zwierzęcej. 3. Funkcje poszczególnych elementów budowy komórki zwierzęcej. 4. ZróŜnicowanie komórek zwierzęcych obserwacja mikroskopowa (preparatu trwałego, np. krwi Ŝaby lub nabłonka płaskiego człowieka). definiuje pojęcie komórka; opisuje budowę komórki zwierzęcej; określa podstawowe funkcje poszczególnych elementów budowy komórki zwierzęcej; podaje przykłady róŝnych komórek zwierzęcych; przeprowadza obserwacje komórek zwierzęcych; rozpoznaje pod mikroskopem, na schemacie, zdjęciu lub po opisie podstawowe elementy budowy komórki (jądro, cytoplazmę, wodniczkę, błonę komórkową); wykonuje schematyczny rysunek komórki; rozwija zainteresowania biologiczne poprzez empiryczne poznawanie świata Ŝywego. 6. Komórki roślinne i bakteryjne 1. Budowa komórki roślinnej. 2. Funkcje ściany komórkowej, chloroplastów i wakuoli. 3. Budowa komórki bakteryjnej (błona komórkowa, ściana komórkowa, cytoplazma, bakteryjny DNA). 4. Obserwacja mikroskopowa komórek roślinnych (np. moczarki kanadyjskiej). określa budowę komórki roślinnej i bakteryjnej; określa podstawowe funkcje poszczególnych elementów budowy komórki roślinnej; rozpoznaje elementy budowy komórek na schematach, rysunkach; porównuje budowę komórki roślinnej i zwierzęcej, wskazując cechy umoŝliwiające rozróŝnienie tych komórek; porównuje budowę komórki bakteryjnej i roślinnej, wskazując cechy umoŝliwiające rozróŝnienie tych komórek; wykonuje preparat świeŝy z materiału roślinnego (np. moczarki); rozwija zainteresowania biologiczne poprzez empiryczne poznawanie świata Ŝywego. 7. Komórki, tkanki, narządy i organy 1. RóŜnorodność komórek roślinnych i zwierzęcych. 2. Tkanki zwierzęce (nerwowa, mięśniowa, nabłonkowa, krew) funkcje, lokalizacja. 3. Poziomy organizacji: komórka tkanka narząd układ narządów. określa moŝliwe kształty komórek roślinnych i zwierzęcych; określa lokalizację i rolę tkanek zwierzęcych w organizmie; wskazuje na to, Ŝe tkanki są zbudowane z komórek o podobnej budowie, pełniących określoną funkcję;
7. Komórki, tkanki, narządy i organy cd. wskazuje na to, Ŝe narządy są zbudowane z róŝnych tkanek, które wszystkie razem pełnią określoną funkcję fizjologiczną; podaje przykłady tkanek i narządów w organizmach zwierząt; podaje przykłady tkanek i organów w organizmach roślin; jest przekonany o hierarchicznej budowie (tkanki, narządy, układy narządów). 8. Sposoby odŝywiania się 9. Sposoby oddychania 10. Sposoby rozmnaŝania się 1. OdŜywianie jego znaczenie w Ŝyciu. 2. Klasyfikacja ze względu na sposoby odŝywiania się: samoŝywne i cudzoŝywne. 3. CudzoŜywność. 4. Organizmy samoŝywne. Fotosynteza. Warunki fotosyntezy. 1. Oddychanie komórkowe jego znaczenie w Ŝyciu. Wymiana gazowa. 2. Rodzaje oddychania komórkowego: a) oddychanie tlenowe, b) oddychanie beztlenowe (fermentacja alkoholowa i mlekowa). 3. Przykłady zastosowania fermentacji w codziennym Ŝyciu i w przemyśle. 4. Produkty oddychania beztlenowego doświadczenie. 1. RozmnaŜanie bezpłciowe. 2. RozmnaŜanie płciowe. Typy zapłodnienia. określa, co to jest odŝywianie i jakie jest jego znaczenie w Ŝyciu ; wyjaśnia, na czym polega samoŝywność i cudzoŝywność; ocenia, czy dany organizm jest samoŝywny czy cudzoŝywny; określa typy cudzoŝywności, podając przykłady odŝywiających się w dany sposób; wyjaśnia, co to jest fotosynteza; wymienia substraty i produkty reakcji; wyjaśnia rolę chlorofilu w fotosyntezie (wiązanie energii słonecznej); określa warunki przebiegu fotosyntezy (w odniesieniu do światła i temperatury). określa róŝnicę między oddychaniem komórkowym a wymianą gazową; zapisuje równanie oddychania tlenowego, określając substraty i produkty oraz warunki jego przebiegu; określa warunki przebiegu oraz substraty i produkty fermentacji (mlekowej i alkoholowej); przedstawia oddychanie tlenowe i fermentację jako procesy dostarczające energii; podaje przykłady zastosowania fermentacji w przemyśle i gospodarstwie domowym; określa końcowy produkt fermentacji (CO 2 ) na podstawie przeprowadzonego doświadczenia; uwzględnia zasady bezpieczeństwa w pracy laboratoryjnej. wyróŝnia typy rozmnaŝania bezpłciowego (podział organizmu macierzystego, pączkowanie, fragmentację, przez zarodniki), podając przykłady;
10. Sposoby rozmnaŝania się cd. 3. Narządy zwierząt i organy roślin słuŝące do rozmnaŝania płciowego. 4. Rozwój prosty i złoŝony. wyjaśnia, na czym polega rozmnaŝanie płciowe; określa róŝnice między rozmnaŝaniem płciowym i bezpłciowym; podaje przykłady obupłciowych i rozdzielnopłciowych; wymienia narządy u zwierząt i organy u roślin słuŝące do rozmnaŝania płciowego; wykazuje zaleŝność typu zapłodnienia (zewnętrzne bądź wewnętrzne) od środowiska Ŝycia organizmu; określa, na czym polega rozwój prosty i złoŝony (z larwą). 11. Podsumowanie działu: Jedność Treści lekcji 5. 10. wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 5. 10. Dział III. RÓśNORODNOŚĆ ORGANIZMÓW Treści przewidziane w podstawie programowej. Cele kształcenia wymagania ogólne: I ;Treści nauczania wymagania szczegółowe: III 1-7, 9-11 III.1. Klasyfikacja 12. Zasady klasyfikacji 1. Przyczyny klasyfikowania. 2. Sposób klasyfikowania przedmiotów lub ćwiczenie. 3. Zasady budowania klucza do oznaczania. określa, w jakim celu klasyfikuje się przedmioty lub organizmy; wyjaśnia, jak moŝna klasyfikować przedmioty; klasyfikuje przedmioty na podstawie przyjętego kryterium; buduje dychotomiczny klucz do klasyfikacji przedmiotów lub ; potrafi wykorzystać prosty klucz do oznaczania ; uzasadnia potrzebę klasyfikowania. 13. Systematyka 1. System klasyfikacji. 2. Definicja gatunku. 3. Dwuczłonowa nomenklatura w nazewnictwie gatunków. 4. Hierarchiczny układ jednostek systematycznych. 5. Pięć królestw. przedstawia zasady systemu klasyfikacji biologicznej; określa, co to jest gatunek i podaje przykłady gatunków; wyjaśnia zasadę dwuczłonowego nazewnictwa gatunków; wyjaśnia znaczenie pojęcia hierarchiczny układ; wymienia jednostki taksonomiczne zwierząt w porządku od najbardziej ogólnych do najbardziej szczegółowych; podaje ogólną charakterystykę pięciu królestw ; rozumie potrzebę klasyfikacji w celu uporządkowania świata.
III. 2. Królestwa: bakterii, protistów, grzybów 14. Bakterie. Wirusy Edukacja prozdrowotna II 1 1. Środowisko Ŝycia bakterii. 2. Rozmiary i formy bakterii. 3. Czynności Ŝyciowe bakterii: a) dominacja odŝywiania cudzoŝywnego: pasoŝyty, saprofity,symbionty, b) oddychanie: tlenowe i beztlenowe, c) rozmnaŝanie przez podział. 4. Znaczenie bakterii w przyrodzie i Ŝyciu człowieka. 5. Wirusy jako bezkomórkowe formy Ŝycia. wymienia miejsca występowania bakterii; podaje przykłady form komórek bakteryjnych (kuliste, pałeczkowate, przecinkowate, spiralne); określa czynności Ŝyciowe bakterii: - sposoby odŝywiania się (cudzoŝywny i samoŝywny), - sposoby oddychania (tlenowego i beztlenowego), - rozmnaŝanie się (przez podział); przedstawia pozytywne i negatywne znaczenie bakterii w przyrodzie i Ŝyciu człowieka; wymienia cechy, którymi wirusy róŝnią się od zbudowanych z komórek (kopiowanie się wewnątrz innych ); podaje przykłady chorób bakteryjnych i wirusowych człowieka; jest przekonany o potrzebie przestrzegania higieny w profilaktyce chorób bakteryjnych i wirusowych. 15. Protisty charakterystyka 1. Środowisko Ŝycia protistów jednokomórkowych. 2. Pierwotniaki protisty zwierzęcopodobne. 3. Protisty roślinopodobne jednokomórkowe glony. 4. Czynności Ŝyciowe protistów. określa środowisko Ŝycia protistów; podaje przykłady jednokomórkowych samoŝywnych i cudzoŝywnych protistów; przedstawia podstawowe czynności Ŝyciowe protistów; podaje znaczenie czynności Ŝyciowych organizmu (odŝywiania, oddychania, wydalania, ruchu, reakcji na bodźce, rozmnaŝania, wzrostu i rozwoju) dla funkcjonowania organizmu. 16. Protisty przegląd 1. Budowa wybranych przedstawicieli protistów zwierzęcopodobnych i roślinopodobnych (pantofelka, eugleny). 2. Znaczenie protistów w środowisku i Ŝyciu człowieka. 3. Obserwacje mikroskopowe protistów. opisuje budowę wybranych jednokomórkowych protistów; prowadzi obserwację mikroskopową pantofelków lub okrzemek; wymienia najwaŝniejsze choroby wywoływane przez protisty i przedstawia zasady profilaktyki tych chorób; określa pozytywne i negatywne znaczenie protistów w środowisku i Ŝyciu człowieka; przejawia chęć poznawania świata protistów. 17. Grzyby 1. Środowisko Ŝycia grzybów. określa środowisko Ŝycia i warunki rozwoju grzybów (w tym grzybów porostowych);
18. Grzyby cd. Edukacja prozdrowotna II 2, Edukacja obronna VI 8 2. Budowa grzybów na przykładzie pleśniaka i pieczarki oraz ich wybrane funkcje Ŝyciowe. 3. Obserwacje makroskopowe pieczarki i pleśniaka. 4. Znaczenie grzybów. Rozpoznawanie wybranych grzybów kapeluszowych. 5. Porosty jako przykład symbiozy grzyba z glonem. zaklasyfikowanie organizmu do grzybów i identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela grzybów na podstawie obecności tych cech; określa znaczenie grzybów i porostów w przyrodzie (rozkład szczątków ) i Ŝyciu człowieka (choroby, zniszczenia); rozróŝnia pospolite grzyby jadalne i trujące (zwłaszcza muchomora sromotnikowego); wymienia zasady postępowania w wypadku zatrucia grzybami; ma świadomość konsekwencji spoŝywania nieznanych grzybów; wskazuje na porosty jako przykład symbiozy grzyba z glonem (wymienia wzajemne korzyści tych dwóch ). 19. Podsumowanie rozdziałów: Klasyfikacja oraz Królestwa: bakterii, protistów, grzybów Treści lekcji 12. 17. wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 12. 17. 20. Charakterystyka zwierząt. Parzydełkowce III. 3. Królestwo zwierząt 1. Cechy charakterystyczne zwierząt. 2. Parzydełkowce charakterystyczne cechy budowy i wybrane funkcje Ŝyciowe. 3. Rafy koralowe i ich znaczenie. 4. Obserwacje makroskopowe szkieletów koralowców. wymienia charakterystyczne cechy zwierząt; zaklasyfikowanie organizmu do przydełkowców; porównuje budowę oraz sposób Ŝycia polipa i meduzy; przedstawiciela parzydełkowców na podstawie obecności charakterystycznych cech tej grupy; określa sposób odŝywiania się i rozmnaŝania parzydełkowców; określa rafę jako kolonię parzydełkowców w formie polipów; ma świadomość niebezpieczeństw, jakie niesie kontakt człowieka z parzydełkami niektórych parzydełkowców.
21. Płazińce. Nicienie Edukacja prozdrowotna II 1, 3 1. Charakterystyka płazińców: a) środowisko i tryb Ŝycia, b) przystosowania do pasoŝytniczego trybu Ŝycia, c) cykl rozwojowy tasiemca. 2. Charakterystyka nicieni przystosowania do pasoŝytniczego trybu Ŝycia. 3. Sposoby zapobiegania zaraŝeniom pasoŝytniczymi płazińcami i nicieniami. zaklasyfikowanie organizmu do płazińców lub nicieni; przedstawiciela płazińców lub nicieni na podstawie obecności charakterystycznych cech tej grupy; wskazuje na wolny i pasoŝytniczy tryb Ŝycia płazińców i nicieni, podając przykłady; określa przystosowania tasiemca do pasoŝytniczego trybu Ŝycia (m.in. brak układu pokarmowego, narządy czepne, oddychanie beztlenowe); określa środowisko Ŝycia tasiemca i glisty ludzkiej oraz moŝliwe sposoby zaraŝenia się tymi pasoŝytami; przedstawia przebieg cyklu rozwojowego tasiemca; jest przekonany o potrzebie przestrzegania zasad higieny i kupowania weterynaryjnie badanego mięsa w profilaktyce zakaŝeń pasoŝytniczymi płazińcami i nicieniami. 22. Pierścienice 1. Charakterystyczne cechy pierścienic. 2. RóŜnorodność pierścienic. Związek budowy pierścienic ze środowiskiem i trybem ich Ŝycia. 3. Znaczenie pierścienic w przyrodzie i Ŝyciu człowieka. wymienia charakterystyczne cechy pierścienic; przedstawiciela pierścienic na podstawie obecności charakterystycznych cech tej grupy; opisuje budowę zewnętrzną dŝdŝownicy (segmentacja, siodełko, szczecinki); wskazuje na przystosowania dŝdŝownicy do środowiska i trybu Ŝycia; wskazuje na róŝnorodność pierścienic, określając ich środowisko i tryb Ŝycia oraz przystosowania w budowie (np. pijawka, nereida). 23. Mięczaki 1. Mięczaki. Środowisko i tryb Ŝycia. 2. Charakterystyczne cechy budowy ślimaków, małŝy i głowonogów. 3. RóŜnorodność mięczaków obserwacje makroskopowe muszli. 4. Znaczenie mięczaków w przyrodzie i Ŝyciu człowieka. Określa środowisko i tryb Ŝycia mięczaków; przedstawiciela mięczaków na podstawie obecności charakterystycznych cech tej grupy; wskazuje na związek między budową i trybem Ŝycia mięczaków; porównuje budowę zewnętrzną ślimaka, małŝa i głowonoga;
23. Mięczaki cd. układa klucz do oznaczania kilku gatunków mięczaków na podstawie kształtu muszli; przejawia etyczną postawę wobec zwierząt, w tym równieŝ bezkręgowców. 24. Stawonogi 1. Charakterystyczne cechy stawonogów. 2. RóŜnorodność środowisk i trybu Ŝycia stawonogów. 3. Budowa skorupiaków i pajęczaków obserwacje makroskopowe. 4. RóŜnorodność skorupiaków i pajęczaków. 5. Rola skorupiaków i pajęczaków w przyrodzie oraz Ŝyciu człowieka. wymienia charakterystyczne wspólne cechy stawonogów; zaklasyfikowanie organizmu do skorupiaków lub pajęczaków; wymienia środowiska Ŝycia wybranych pajęczaków i skorupiaków; przedstawiciela skorupiaków lub pajęczaków na podstawie obecności charakterystycznych cech danej grupy; na podstawie obserwacji makroskopowej określa cechy budowy wyróŝniające wybrane pajęczaki i skorupiaki; określa znaczenie pajęczaków i skorupiaków w przyrodzie oraz Ŝyciu człowieka; ma świadomość wielkiego wpływu stawonogów na Ŝycie na Ziemi. 25. Owady najliczniejsza grupa stawonogów 1. Wspólne cechy budowy owadów. 2. Środowisko i tryb Ŝycia owadów. 3. RóŜnorodność owadów obserwacje makroskopowe. 4. RozmnaŜanie i rozwój owadów. 5. Rola owadów w przyrodzie i Ŝyciu człowieka. określa wspólne cechy owadów; na podstawie obserwacji makroskopowej podaje róŝnice w budowie zewnętrznej przykładowych okazów owadów; określa związek między budową owadów a ich środowiskiem i trybem Ŝycia; przedstawiciela owadów na podstawie obecności charakterystycznych cech tej grupy; określa przystosowania do środowiska i trybu Ŝycia owadów na przykładzie ich aparatów gębowych i odnóŝy; wskazuje na róŝnice między rozwojem prostym i złoŝonym (z przeobraŝeniem); określa rolę owadów w przyrodzie i Ŝyciu człowieka.
26. Charakterystyka kręgowców. Ryby cd. Edukacja ekologiczna III 2 27. Płazy Edukacja ekologiczna III 2 1. RóŜnorodność kształtów ryb adaptacje do róŝnych środowisk Ŝycia. 2. Znaczenie ryb w środowisku i Ŝyciu człowieka. Ochrona gatunkowa ryb. 1. Charakterystyczne cechy płazów. 2. Przystosowania płazów do środowiska wodnego i lądowego. 3. Zmiennocieplność. 4. Rozwój płazów. 5. Znaczenie płazów w środowisku i Ŝyciu człowieka. Ochrona gatunkowa płazów. wskazuje na cechy budowy ryby, które są przystosowaniem do Ŝycia w środowisku wodnym; wskazuje na zróŝnicowanie kształtów ryb będące przystosowaniem do trybu Ŝycia; określa znaczenie ryb w przyrodzie i gospodarce człowieka; ma świadomość zagroŝenia ryb spowodowanego nadmiernym ich odławianiem. zaklasyfikowanie organizmu do płazów; przedstawiciela płazów na podstawie obecności charakterystycznych cech tej grupy; wskazuje na związek budowy i funkcji Ŝyciowych płazów ze środowiskiem wodnym (np. zapłodnienie i rozwój w wodzie); wymienia cechy Ŝaby przystosowujące ją do środowiska lądowego (płuca, kończyny, dwa krwiobiegi); przedstawia wady i zalety zmiennocieplności na lądzie; wyjaśnia przebieg przeobraŝenia płazów; uzasadnia konieczność ochrony płazów. 28. Gady Edukacja ekologiczna III 2 1. Charakterystyczne cechy gadów. 2. Środowiska Ŝycia gadów. 3. Przystosowania gadów do środowiska lądowego. Błony płodowe. 4. Znaczenie gadów w środowisku i Ŝyciu człowieka. Ochrona gatunkowa gadów. 5. Porównanie płazów i gadów (pokrycie ciała, ustawienie kończyn, budowa płuc i skóry, rozmnaŝanie). określa środowiska występowania gadów; opisuje budowę jaszczurki; przedstawiciela gadów na podstawie obecności charakterystycznych cech tej grupy; określa róŝnice w budowie gadów i płazów; wskazuje na rozwój gadów w jaju i w błonach płodowych jako przystosowanie do rozwoju na lądzie; podaje przykłady gatunków gadów chronionych w Polsce; podaje zasady postępowania w razie spotkania ze Ŝmiją zygzakowatą. Numer i temat lekcji
29. Ptaki Edukacja ekologiczna III 2 1. Charakterystyczne cechy ptaków. Przystosowania do lotu. 2. Stałocieplność. 3. Budowa jaja i piór ptaka obserwacja makroskopowa. 4. RóŜnorodność ptaków i przystosowań w ich budowie do trybu Ŝycia (dzioby, nogi). 5. Znaczenie ptaków w przyrodzie i gospodarce człowieka. Ochrona gatunkowa ptaków. zaklasyfikowanie organizmu do ptaków; przedstawiciela ptaków na podstawie obecności charakterystycznych cech tej grupy; opisuje budowę ptaka pod kątem przystosowania do lotu; rozpoznaje rodzaje piór i określa ich rolę (lotki, sterówki, puchowe); wskazuje na stałocieplność jako jedno z przystosowań fizjologicznych do lotu; na podstawie obserwacji opisuje budowę jaja i pióra ptaka; wykazuje na wybranych przykładach róŝnorodność ptaków w przystosowaniach do pobierania róŝnych pokarmów i trybu Ŝycia (budowa dziobów i nóg); uzasadnia potrzebę ochrony ptaków. 30. Ssaki Edukacja ekologiczna III 2i 1. Charakterystyczne cechy ssaków (stekowce, torbacze, łoŝyskowce). 2. Rola łoŝyska. 3. RóŜnorodność ssaków przystosowania do środowiska na wybranych przykładach (uzębienie, kończyny) obserwacja zębów drapieŝnika i roślinoŝercy. 4. Znaczenie ssaków w środowisku i gospodarce człowieka. Ochrona gatunkowa ssaków. wymienia charakterystyczne cechy ssaków; przedstawiciela ssaków na podstawie obecności charakterystycznych cech tej grupy; wykazuje rolę łoŝyska w rozwoju ssaków; wskazuje na dowolnych przykładach na związek róŝnorodności budowy (uzębienia, kończyn) ze sposobem odŝywiania i trybem Ŝycia; na podstawie obserwacji porównuje liczbę zębów i kształt zębów ssaka mięsoŝernego i roślinoŝernego; określa znaczenie ssaków w przyrodzie i gospodarce człowieka; przejawia etyczną postawę wobec zwierząt, w tym równieŝ kręgowców. 31. Podsumowanie rozdziału: Królestwo zwierząt Treści lekcji 19. 29. wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 19. 29.