2 Przedmiot studium...2-1

Spis treści 1 Wnioskodawcy i promotorzy przedsięwzięcia...1-1 2 Przedmiot studium...2-1 2.1 TYTUŁ PRZEDSIĘWZIĘCIA...2-1 2.2 CELE WSTĘPNEGO STUDIUM...2-1 3 Dane ogólne na temat przedsięwzięcia...3-3 3.1 CELE PRZEDSIĘWZIĘCIA...3-3 4 Opis istniejącego systemu gospodarki wodno ściekowej...4-1 4.1 SYSTEM WODOCIĄGOWY...4-1 4.1.1 Sieć wodociągowa wraz z obiektami sieciowymi...4-1 4.1.2 Ujęcia wody...4-1 4.1.3 Stacje uzdatniania wody...4-2 4.1.4 Przepompownie wody...4-2 4.1.5 Hydrofornie...4-2 4.2 SYSTEM KANALIZACYJNY WRAZ Z OBIEKTAMI SIECIOWYMI...4-2 4.2.1 Sieć kanalizacji sanitarnej i ogólnospławnej...4-3 4.2.2 Sieć kanalizacji deszczowej...4-3 4.2.3 Oczyszczalnie ścieków...4-3 4.2.4 Gminna Stacja Przeróbki Osadów Ściekowych...4-4 4.2.5 Przepompownie ścieków...4-4 4.3 STAN TECHNICZNY BUDOWLI I URZĄDZEŃ WCHODZĄCYCH W SKŁAD SYSTEMU...4-5 4.3.1 System wodociągowy...4-5 4.3.2 System kanalizacyjny...4-5 5 Analiza popytu...5-1 5.1 PROGNOZA DEMOGRAFICZNA DLA TERENU OBJĘTEGO PRZEDSIĘWZIĘCIEM...5-1 5.2 ANALIZA ZDOLNOŚCI MIESZKAŃCÓW DO PONOSZENIA OPŁAT...5-2 5.3 BIEśĄCY I PRZYSZŁY POPYT (BILANS ŚCIEKÓW I ZAPOTRZEBOWANIA WODY) (PET)...5-5 5.3.1 Popyt bieŝący...5-5 5.3.2 Popyt przyszły...5-6 5.3.3 Przyszły bilans wody i ścieków...5-7 6 Definiowanie ostatecznego zakresu przedsięwzięcia...6-1 6.1 WSTĘPNY ZAKRES PRZEDSIĘWZIĘCIA PROPONOWANY PRZEZ WNIOSKODAWCĘ...6-1 6.1.1 Określenie obszaru objętego opracowaniem...6-1 6.1.2 Opis moŝliwości technicznych skanalizowania Aglomeracji Bogatynia...6-1 6.1.3 Określenie wstępnego zakresu inwestycji...6-2 6.2 ANALIZA POTRZEB INWESTYCYJNYCH...6-5 6.2.1 Opis braków i potrzeb inwestycyjnych w odniesieniu do oceny technicznej systemu...6-5 6.2.1.1 Gospodarka wodociągowa... 6-5 6.2.1.2 Gospodarka ściekowa... 6-6 IV-2008 I

6.2.2 Opis braków i potrzeb inwestycyjnych w odniesieniu do planowanego popytu na usługi wodno ściekowe...6-7 6.2.3 Identyfikacja niezbędnych działań dla zniwelowania niedoborów jakościowych i ilościowych systemu - określenie Zakresu Niezbędnych Inwestycji (ZNI)...6-7 6.3 ANALIZA OPCJI TECHNICZNYCH...6-9 6.3.1 Metodyka analizy...6-9 6.3.2 Alternatywne rozwiązania technologiczne i lokalizacyjne...6-9 6.3.2.1 Charakterystyka zakresu rzeczowego kanalizacji sanitarnej dla Wariantu I system scentralizowany oparty na oczyszczalni w Bogatyni... 6-10 6.3.2.2 Charakterystyka zakresu rzeczowego kanalizacji sanitarnej dla Wariantu II system z lokalną oczyszczalnią ścieków w Zatoniu... 6-11 6.3.2.3 Charakterystyka zakresu rzeczowego dla Wariantu I i Wariantu II kanalizacja deszczowa... 6-11 6.3.3 Ekonomiczne (CBA) i finansowe (DGC) porównanie rozwaŝanych alternatyw technologicznych..6-12 6.3.3.1 Porównanie ekonomiczne rozwaŝanych wariantów analiza CBA... 6-12 6.3.3.2 Porównanie finansowe rozwaŝanych wariantów analiza DGC... 6-12 6.4 WSKAZANIE OSTATECZNEGO ZAKRESU PRZEDSIĘWZIĘCIA WRAZ ZE WSTĘPNYM SZACUNKIEM KOSZTÓW INWESTYCYJNYCH I EKSPLOATACYJNYCH OKREŚLENIE PLANU INWESTYCYJNEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA (PIP)...6-13 7 Plan wdroŝenia i funkcjonowania przedsięwzięcia...7-1 7.1 ALTERNATYWNE ROZWIĄZANIA INSTYTUCJONALNE PROWADZENIA INWESTYCJI I EKSPLOATACJI, WRAZ Z PORÓWNANIEM SYSTEMÓW KALKULACJI I POBORU OPŁAT ZA USŁUGI WODNO ŚCIEKOWE ORAZ WSTĘPNYMI SZACUNKAMI CEN ZA WODĘ I ŚCIEKI...7-1 7.2 WSKAZANIE OSTATECZNEGO MODELU INSTYTUCJONALNEGO WDRAśANIA I EKSPLOATACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA...7-1 7.3 OCENA PRZYGOTOWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA DO REALIZACJI...7-3 7.3.1 Ocena przygotowania instytucjonalnego podmiotów zaangaŝowanych w realizację i funkcjonowanie przedsięwzięcia...7-3 7.3.2 Decyzje administracyjne oraz postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (ZZZ)...7-3 8 Wpływ przedsięwzięcia na środowisko...8-1 9 Rekomendacje dla przedsięwzięcia...9-1 9.1 ZESTAWIENIE I OCENA RYZYK ZWIĄZANYCH Z REALIZACJĄ PRZEDSIĘWZIĘCIA...9-1 9.2 WYKAZ I HARMONOGRAM DZIAŁAŃ NIEZBĘDNYCH DO PODJĘCIA W CELU WYSŁANIA WNIOSKU DO KE...9-2 10 Wnioski końcowe...10-1 11 Literatura...11-1 IV-2008 II

Spis tabel Tabela 5-1. Prognoza liczby ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania na lata 2007-2031 w powiecie zgorzeleckim oraz w Gminie Bogatynia...5-1 Tabela 5-2. Dochód do dyspozycji na terenie Gminy Bogatynia w latach 2004 2040...5-3 Tabela 5-3. Średnie obciąŝenie dochodów do dyspozycji mieszkańców Gminy Bogatynia opłatami za wodę i ścieki bez uwzględnienia dopłat z budŝetu gminy...5-3 Tabela 5-4. Prognoza średniego obciąŝenia dochodów do dyspozycji mieszkańców Gminy Bogatynia opłatami za wodę i ścieki wybrane lata analizy...5-5 Tabela 5-5. SprzedaŜ wody dla wszystkich grup odbiorców [m 3 ]...5-5 Tabela 5-6. Odbiór ścieków od wszystkich grup dostawców z Gminy Bogatynia [m 3 ]...5-6 Tabela 5-7. Przyszły bilans wody i ścieków w wybranych latach objętych analizą...5-7 Tabela 6-1. Obliczenie wskaźników koncentracji dla scentralizowanego wariantu skanalizowania terenu Aglomeracji Bogatynia...6-4 Tabela 6-2. Obliczenia uśrednionego wskaźnika koncentracji dla rekomendowanego zakresu inwestycji...6-5 Tabela 6-3. Wyniki analizy DGC dla rozwiązań systemu kanalizacyjnego na terenie Aglomeracji Bogatynia...6-13 Tabela 6-4. Plan Inwestycyjny Przedsięwzięcia dla rekomendowanego Wariantu I...6-14 Tabela 6-5. Obliczenie luki finansowej dla projektu...6-15 Tabela 6-6 Udział Funduszu Spójności w kosztach kwalifikowanych w poszczególnych latach [PLN]...6-16 Tabela 6-7. Udział źródeł finansowania w kosztach kwalifikowanych oraz w całkowitych nakładach inwestycyjnych...6-16 Tabela 8-1. Przewidywane oddziaływanie projektu na środowisko na etapie realizacji...8-1 Tabela 8-2. Przewidywane oddziaływanie kanalizacji na etapie eksploatacji...8-1 Tabela 8-3. Oddziaływanie na środowisko analizowanego projektu w róŝnych horyzontach czasowych...8-3 Tabela 9-1. Zestawienie i ocena ryzyk związanych z realizacją analizowanego przedsięwzięcia...9-1 Tabela 9-2. Wykaz i harmonogram działań niezbędnych do podjęcia w celu złoŝenia wniosku o dotację z Funduszu Spójności...9-3 IV-2008 III

1 Wnioskodawcy i promotorzy przedsięwzięcia Zgłaszający do Funduszu Spójności oraz instytucje odpowiedzialne za Projekt: Ministerstwo Środowiska ul. Wawelska 52/54 00 922 Warszawa Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ul. Konstruktorska 3A 02 673 Warszawa Wnioskodawca: Gmina Bogatynia ul. Daszyńskiego 1 59-920 Bogatynia woj. dolnośląskie Podmiot odpowiedzialny za realizację projektu: Gmina Bogatynia ul. Daszyńskiego 1 59-920 Bogatynia woj. dolnośląskie Podmiot odpowiedzialny za eksploatację projektu: Bogatyńskie Wodociągi i Kanalizacja S.A. ul. II Armii Wojska Polskiego 20 59-920 Bogatynia woj. dolnośląskie IV-2008 1-1

2 Przedmiot studium 2.1 Tytuł przedsięwzięcia ROZWÓJ GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ NA TERENIE GMINY BOGATYNIA 2.2 Cele wstępnego studium Celem niniejszego wstępnego studium jest kompleksowa analiza i ocena wykonalności przedsięwzięcia (w tym rozpatrywanych wariantów alternatywnych), uwzględniająca aspekty techniczne, ekologiczne oraz organizacyjno instytucjonalne wraz z analizą zidentyfikowanych kosztów i korzyści. Studium miało równieŝ za zadanie zdefiniowanie zakresu projektu, zgodnie z aktualnymi kryteriami przyznawania dotacji z Funduszu Spójności. W ramach niniejszego Studium określono równieŝ niezbędne działania słuŝące skutecznemu złoŝeniu wniosku o dotację z Funduszu Spójności, które powinna wykonać Gmina Bogatynia i zaproponowano harmonogram tych działań. Dokonano takŝe oceny aktualnego stopnia zaawansowania projektu w przygotowaniach słuŝących pozyskaniu dotacji. Wnioskowany Projekt ma na celu uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie Aglomeracji Bogatynia poprzez budowę systemu kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami kanalizacyjnymi, modernizacji i doposaŝenia komunalnej oczyszczalni ścieków i Gminnej Stacji Przeróbki Osadów Ściekowych i laboratorium wód i ścieków. Realizacja Projektu przyczyni się do osiągnięcia polskich i europejskich standardów oraz norm dotyczących ochrony środowiska. IV-2008 2-1

3 Dane ogólne na temat przedsięwzięcia 3.1 Cele przedsięwzięcia W związku z koniecznością realizacji zobowiązań Traktatu o Przystąpieniu do Unii Europejskiej oraz Strategii wykorzystania Funduszu Spójności, a w szczególności realizacji inwestycji wskazanych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych, został zidentyfikowany projekt pn. Rozwój gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy Bogatynia. Obejmuje on Aglomerację Bogatynia, która jest zamieszczona w załączniku 4, gr. 2, poz. 994 do Aktualizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Gospodarka ściekowa na terenie Aglomeracji Bogatynia o liczbie RLM powyŝej 15 000 powinna zostać uporządkowana najpóźniej w latach 2014 2015. Z tego względu projekt ten ubiega się o dofinansowanie z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Projekt pn. Rozwój gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy Bogatynia ma na celu: wyposaŝenie Aglomeracji Bogatynia w infrastrukturę techniczną umoŝliwiającą odbiór i oczyszczenie ścieków komunalnych zgodnie z wymogami Dyrektywy 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych, spełnienie wymogów Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie naleŝy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, zwiększenie stopnia skanalizowania Aglomeracji Bogatynia zgodnie z wymogami określonymi w Ustawie z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne. IV-2008 3-3

4 Opis istniejącego systemu gospodarki wodno ściekowej Obszar Gminy Bogatynia jest zwodociągowany w ok. 99%. Sieć kanalizacji sanitarnej, obejmuje ok. 79% mieszkańców gminy, (jedynie na terenie miejscowości Bogatynia, Sieniawka i Porajów) i wymaga dalszej rozbudowy. 4.1 System wodociągowy 4.1.1 Sieć wodociągowa wraz z obiektami sieciowymi Gminę Bogatynia cechuje niemal pełny stopień zwodociągowania - 99% mieszkańców objętych jest siecią wodociągową. Długość sieci wodociągowej na terenie gminy wynosi 161,9 km, w tym magistralnej 45,9 km, natomiast sieci rozdzielczej 116 km (stan na koniec 2007 roku). Właścicielem i administratorem tej sieci są BWiK S.A. 4.1.2 Ujęcia wody Obszar gminy jest zaopatrywany w wodę surową głównie z ujęć wód powierzchniowych i za pośrednictwem magistrali naleŝących do elektrowni Turów. Woda jest od elektrowni zakupywana hurtowo przez BWiO S.A. Niewielki udział w bilansie zaopatrzenia w wodę stanowią ujęcia drenaŝowe wód podziemnych. Na terenie gminy eksploatowane następujące ujęcia wód podziemnych: 1. Ujęcie wody nr 1 w Bogatyni przy ul. Pocztowej, 2. Ujęcie nr 4 w Bogatyni, 3. Ujęcie wody nr 5 w Bogatyni Markocicach, 4. Ujęcie wody nr 6 w Bogatyni Markocicach, 5. Ujęcie Jasna Góra, 6. Ujęcie Opolno Zdrój. Woda z ujęcia nr 1 i nr 4 w Bogatynia oraz nr 5 i nr 6 w Bogatyni Markocicach dostarczana jest dla mieszkańców Bogatyni, z ujęcia w Jasnej Górze dostarczana jest dla mieszkańców Jasnej Góry, z ujęcia w Opolnie Zdroju zaś dostarczana jest dla mieszkańców Opolna Zdroju. Zatwierdzone zasoby eksploatacyjne wód podziemnych (czwartorzędowych) w Zawidowie-Wrociszowie, ujęcie Zawidów II nie są obecnie eksploatowane. Ujęcie to traktowane jest jako awaryjne i w razie konieczności moŝe zaopatrywać miasto Bogatynia w wodę na cele komunalne. IV-2008 4-1

4.1.3 Stacje uzdatniania wody Na terenie gminy znajdują się dwie stacje uzdatniania wody: Zakład Uzdatniania Wody w Zatoniu oraz Stacja Uzdatniania Wody w Posadzie. Do Zakład Uzdatniania Wody w Zatoniu woda doprowadzana jest bezpośrednio ze sztucznego zbiornika Plebanka zlokalizowanego na potoku Ochota w Zatoniu. Awaryjnie SUW Zatonie moŝe być zasilana ze zbiornika wyrównania dobowego przy elektrowni Turów poprzez pompownię I stopnia. Natomiast do Stacji Uzdatniania w Posadzie woda ze zbiornika Witka w Niedowie doprowadzana jest bezpośrednio z rurociągu doprowadzającego wodę do elektrowni Turów. Rurociąg ten posiada rozwidlenie biegnące równieŝ do zbiornika Plebanka. Woda oczyszczana na SUW w Posadzie jest tłoczona do sieci w północnej części gminy. Praca stacji łącznie z płukaniem filtrów opiera się na automatycznym sterowaniu. Woda uzdatniana w ZUW w Bogatyni jest tłoczona do sieci miejskiej w Bogatyni oraz do miejscowości w południowej części gminy. Aktualnie jest prowadzona gruntowna modernizacja stacji jej zakończenie przewidziano na koniec 2008 r. Jej technologia po zakończeniu modernizacji będzie się znacznie różniła od opisanego powyżej stanu aktualnego. 4.1.4 Przepompownie wody Bogatyńskie Wodociągi i Oczyszczalnia S.A. uŝytkują 3 przepompownie: Przepompownia Wody zlokalizowana przy ulicy Chopina w Bogatyni, Przepompownia w Sieniawce, Przepompownia przy ulicy Opolowskiej w Bogatyni. 4.1.5 Hydrofornie Bogatyńskie Wodociągi i Oczyszczalnia S.A. uŝytkuje 4 hydrofornie: Hydrofornia w Lutogniewicach, Hydrofornia Trzciniec Górny, Hydrofornia Zatonie Wieś, Hydrofornia Jasna Góra. 4.2 System kanalizacyjny wraz z obiektami sieciowymi Na terenie gminy Bogatynia zostały utworzone dwie aglomeracje: Aglomeracja Bogatynia z oczyszczalnią komunalną w Bogatyni i Aglomeracja Sieniawka z oczyszczalnią komunalną w Sieniawce. Sieć kanalizacji sanitarnej obejmuje większą część miasta Bogatynia oraz miejscowości: Porajów i Sieniawka. Bez kanalizacji sanitarnej pozostają miejscowości: Krzewina, Lutogniewice, Bratków, Posada, Działoszyn, Wolanów, Wyszków, Jasna Góra, Kopaczów, Białopole oraz Opolno Zdrój. IV-2008 4-2

Siecią kanalizacji sanitarnej objętych jest tylko 79% mieszkańców gminy. Na terenach nie objętych kanalizacją ścieki z indywidualnych gospodarstw domowych odprowadzane są do zbiorników bezodpływowych, skąd wywoŝone są taborem asenizacyjnym na teren oczyszczalni ścieków w Bogatyni lub Sieniawce. W mieście Bogatynia funkcjonuje mieszany system kanalizacji: rozdzielcza (sanitarna i deszczowa) oraz ogólnospławna. Brakuje jednolitego systemu kanalizacyjnego. Ponadto znaczący jest udział kanalizacji ogólnospławnej. Brakuje jednolitego systemu kanalizacyjnego, ponadto znaczący jest udział kanalizacji ogólnospławnej. Brak systemowego rozwiązania gospodarki ściekowej na terenach wiejskich przy jednoczesnym pełnym zwodociągowaniu powoduje powstawanie znacznej ilości ścieków nieodprowadzonych na oczyszczalnie. Ścieki są gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, zlokalizowanych na terenie posesji, które są bardzo często nieszczelne. Innym sposobem odprowadzania ścieków są nielegalne podłączenia do sieci kanalizacji deszczowej, a takŝe bezpośredni zrzut ścieków do pobliskich cieków powierzchniowych. Problem nielegalnych włączeń do kanalizacji deszczowej dotyczy w szczególności miejscowości Zatonie. Wszystko to powoduje zwiększone zanieczyszczenie gleb oraz wód powierzchniowych i podziemnych. Dlatego teŝ budowa na tych obszarach kanalizacji sanitarnej zakończonej oczyszczalnią ścieków ma priorytetowe znaczenie dla gminy. 4.2.1 Sieć kanalizacji sanitarnej i ogólnospławnej Długość sieci kanalizacji sanitarnej i ogólnospławnej na terenie Gminy Bogatynia wynosi 42,1 km, w tym 1 593 szt. połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. 4.2.2 Sieć kanalizacji deszczowej Na terenie Miasta Bogatynia funkcjonuje rozdzielcza kanalizacja deszczowa o długości ok. 21,5 km, wyposaŝona częściowo w piaskowniki Ŝelbetowe lub separatory lamelowe. Kanalizacja deszczowa na terenie miejscowości Trzciniec odprowadza nieoczyszczone ścieki bezpośrednio do odbiornika. Znaczny udział w tych ściekach stanowią ścieki bytowe, z nielegalnych włączeń do tej kanalizacji. W miejscowości Sieniawka kanalizacja deszczowa o długości ok. 2,5 km zakończona jest piaskownikiem dwukomorowym, Ŝelbetowym. 4.2.3 Oczyszczalnie ścieków Na obszarze Gminy Bogatynia zlokalizowane są dwie komunalne oczyszczalnie ścieków o łącznej wydajności 8 900 m 3 /d, połoŝone w miejscowościach Bogatynia i Sieniawka. Własne zakładowe oczyszczalnie ścieków posiadają równieŝ Elektrownia Turów i KWB Turów. Oczyszczalnia komunalna w Bogatyni Komunalna oczyszczalnia ścieków w Bogatyni jest zlokalizowana w północnej części miasta przy ulicy Turowskiej, pomiędzy ulicą Zgorzelecką, a rzeką Miedzianką. Oczyszczalnia połoŝona jest na terenie przemysłowym zabudowanym na działkach będących IV-2008 4-3

w uŝytkowaniu wieczystym Gminy Bogatynia zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Bogatynia. Powierzchnia terenu oczyszczalni w granicach ogrodzenia wynosi 1,42 ha. Przepustowość oczyszczalni wynosi: - Q śrd = 8 000 m³/d, - Q maxd = 10 000 m³/d, - Q maxh = 500 dm³/h. Oczyszczalnia ścieków w Sieniawce Oczyszczalnia ta zlokalizowana jest w Sieniawce przy ulicy Rolniczej, pomiędzy rzeką Nysą ŁuŜycką a Wojewódzkim Szpitalem dla Nerwowo i Psychicznie Chorych przy ul. Rolniczej 25. Przepustowość oczyszczalni wynosi: - Q śrd = 900 m³/d, - Q maxd = 1105 m³/d, - Q maxh = 69 dm³/h. Przydomowe oraz zakładowe oczyszczalnie ścieków Poza dwiema komunalnymi oczyszczalniami ścieków Gminie Bogatynia istnieje pięć przydomowych oczyszczalni ścieków w mieście Bogatynia oraz w Posadzie. Ponadto na terenie zakładów w Bogatyni funkcjonują poniŝsze oczyszczalnie zakładowe: 1. Na terenie Elektrowni Turów S.A. 2. Na terenie KWB Turów S.A. 4.2.4 Gminna Stacja Przeróbki Osadów Ściekowych Na Gminnej Stacji Przeróbki Osadów Ściekowych (GSPOŚ) są obecnie przerabiane osady powstające na oczyszczalni ścieków w Bogatyni i w Sieniawce oraz docelowo inne osady powstające na terenie gminy. Stacja jest zlokalizowana około 700 m poza terenem oczyszczalni, a odcieki powstające podczas procesu przeróbki osadów grawitacyjnie dopływają do przepompowni zblokowanej na oczyszczalni komunalnej. GSPOŚ jest zlokalizowana na terenie przemysłowym zabudowanym na działkach będących w uŝytkowaniu wieczystym Gminy Bogatynia. Powierzchnia terenu stacji w granicach ogrodzenia wynosi 1,29 ha. GSPOŚ jest na majątku gminy, a eksploatowana jest przez BWiO S.A. 4.2.5 Przepompownie ścieków. Na terenie gminy są eksploatowane 3 przepompownie ścieków. IV-2008 4-4

4.3 Stan techniczny budowli i urządzeń wchodzących w skład systemu 4.3.1 System wodociągowy W roku 2007 łączna ilość awarii na sieci wodociągowej była równa 73, w tym 17 na przyłączach, 44 na rurociągach rozdzielczych i 12 na rurociągach magistralnych. W roku 2007 ilość awarii spadła do 52 i wyniosła odpowiednio: 20 na przyłączach, 27 na rurociągach rozdzielczych i 5 na magistralach. Spadek awaryjności dotyczy więc głównie rurociągów magistralnych. Według danych opublikowanych przez Izbę Gospodarczą Wodociągi Polskie, dla wodociągów w miastach śląskich wskaźnik intensywności uszkodzeń wahał się od 2,0 do 5,0 uszk./km*rok, natomiast średnia wartość wskaźnika dla objętych badaniami 195 miast polski wynosiła 1,06 uszk./km*rok. Według kryteriów stosowanych w państwach Europy Zachodniej, sieć kwalifikowana jest do remontu kapitalnego gdy λ > 0,5 uszk./km*rok. Zatem biorąc pod uwagę wskaźnik intensywności uszkodzeń λ obliczony dla rurociągów rozdzielczych, który w roku 2007 wyniósł w Gminie Bogatynia 0,23 uszk./km*rok moŝna stan techniczny sieci wodociągowej ocenić jako dobry. 4.3.2 System kanalizacyjny Ilość awarii w roku 2006 wyniosła 111, natomiast w 2007r. wystąpiły 83 awarie. Stan techniczny sieci starej, ogólnospławnej (wykonanej z betonu) jest zły głównie ze względu na korozję rur spowodowaną odprowadzaniem agresywnych dla betonu ścieków bytowych. Oczyszczalnie ścieków: w Bogatyni i w Sieniawce są obiektami w stosunkowo dobrym stanie technicznym. Wynika to z prowadzonych na tych obiektach w ostatnich latach prac modernizacyjnych. Na oczyszczalni w Bogatyni konieczne jest przeprowadzenie prac modernizacyjnych mających na celu zwiększenie niezawodności pracy oczyszczalni poprzez doposaŝenie i poprawę stanu technicznego niektórych obiektów. Konieczne prace dotyczą w szczególności istniejącego reaktora biologicznego. Aktualnie jest eksploatowany tylko jeden z jego ciągów ciąg drugi nie jest wyposaŝony, nie moŝe więc być uŝytkowany. Stwarza to bardzo powaŝne problemy eksploatacyjne nie ma moŝliwości wyłączenia części reaktora na czas prac remontowych. RównieŜ w przypadku awarii brak jest moŝliwości kontynuowania pracy reaktora. Natomiast na oczyszczalni w Sieniawce ewentualne prace modernizacyjne powinny dotyczyć poprawy stanu technicznego i doposaŝenia obiektów istniejących oraz budowy zaplecza socjalnego, którego aktualnie brak. IV-2008 4-5

5 Analiza popytu 5.1 Prognoza demograficzna dla terenu objętego przedsięwzięciem Prognozę demograficzną ludności Gminy Bogatynia do roku 2031 sporządzono na podstawie prognozy GUS dla powiatu zgorzeleckiego. W poniŝszej tabeli oraz na rysunku przedstawiono prognozę liczby ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania na lata 2007 2031 w powiecie zgorzeleckim oraz w Gminie Bogatynia. Tabela 5-1. Prognoza liczby ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania na lata 2007-2031 w powiecie zgorzeleckim oraz w Gminie Bogatynia. Lata Powiat zgorzelecki Gmina Bogatynia Lata Powiat zgorzelecki Gmina Bogatynia 2002 95 950 25 651 2017 91 439 24 392 2003 95 731 25 582 2018 91 162 24 318 2004 95 195 25 410 2019 90 794 24 220 2005 94 765 25 317 2020 90 477 24 135 2006 94 122 25 108 2021 90 117 24 039 2007 94 377 25 176 2022 89 780 23 949 2008 94 100 25 102 2023 89 425 23 854 2009 93 774 25 015 2024 88 968 23 732 2010 93 554 24 956 2025 88 633 23 643 2011 93 217 24 866 2026 88 212 23 531 2012 92 907 24 783 2027 87 750 23 408 2013 92 601 24 701 2028 87 212 23 264 2014 92 288 24 618 2029 86 708 23 130 2015 92 030 24 549 2030 86 119 22 973 2016 91 767 24 479 2031 85 534 22 817 Źródło: Opracowano na podstawie danych GUS IV-2008 5-1

[liczba ludności] 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 [rok] Pow iat zgorzelecki Gmina Bogatynia Rysunek 5-1. Prognoza liczby ludności wg faktycznego miejsca zamieszkania na lata 2007-2031 w powiecie zgorzeleckim oraz Gminie Bogatynia. Źródło: Opracowano na podstawie danych GUS. Z przedstawionej powyŝej prognozy wynika, Ŝe w okresie do roku 2031 liczba ludności Gminy Bogatynia będzie wykazywać tendencję spadkową. Szacuje się, Ŝe liczba ludności do roku 2031 zmniejszy się o ponad 9%. Podobne trendy będą utrzymywać się w całym powiecie zgorzeleckim. Trendy demograficzne na terenie Gminy Bogatynia będą zaleŝeć głównie od zahamowania odpływu ludności z terenu gminy oraz wzrostu przyrostu naturalnego. 5.2 Analiza zdolności mieszkańców do ponoszenia opłat Dochód do dyspozycji wyliczono zgodnie z Wytycznymi JASPERS 1. Dla analizowanego obszaru przyjęto bazowy miesięczny dochód do dyspozycji na osobę oszacowany dla miast województwa dolnośląskiego o liczbie mieszkańców w przedziale 20 000 100 000. W roku 2004 wyniósł on 793 zł/gospodarstwo domowe (mediana 50%). Wartości dla lat następnych zostały zaprognozowane z uwzględnieniem połowy przewidywanego realnego wzrostu wynagrodzeń oraz inflacji: rzeczywistej (wg GUS za lata 2005 2007) i prognozowanej (wg danych Ministerstwa Rozwoju Regionalnego). W obliczeniach uwzględniono Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód oraz zamieszczone w załączniku do nich (Warianty rozwoju gospodarczego Polski na lata 2007 2013) wskaźniki makroekonomiczne. Do przeprowadzonych obliczeń przyjęto prognozę demograficzną wg GUS do roku 2040 oraz realny wzrost dochodów zgodnie z ww. wytycznymi, a w szczególności 1 Wytyczne do przygotowania inwestycji w zakresie środowiska współfinansowanych przez Fundusz Spójności i Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w latach 2007 2013 IV-2008 5-2

z uwzględnieniem prognozowanej inflacji i prognozowanego wzrostu wynagrodzeń. Obliczony dochód do dyspozycji na analizowanym terenie przedstawiono w poniŝszej tabeli. Tabela 5-2. Dochód do dyspozycji na terenie Gminy Bogatynia w latach 2004 2040 Rok Dochód do dyspozycji [zł/mk.gosp.dom/miesiąc] Rok Dochód do dyspozycji [zł/mk.gosp.dom/miesiąc] 2004 793,00 2023 1 791,11 2005 820,18 2024 1 868,92 2006 844,95 2025 1 950,11 2007 893,36 2026 2 034,83 2008 938,56 2027 2 123,23 2009 982,20 2028 2 215,47 2010 1 027,90 2029 2 311,71 2011 1 078,35 2030 2 412,14 2012 1 121,92 2031 2 516,93 2013 1 170,66 2032 2 626,27 2014 1 221,52 2033 2 740,36 2015 1 274,59 2034 2 859,41 2016 1 329,96 2035 2 983,63 2017 1 387,74 2036 3 113,24 2018 1 448,03 2037 3 248,49 2019 1 510,94 2038 3 389,61 2020 1 576,58 2039 3 536,86 2021 1 645,07 2040 3 690,51 2022 1 716,54 Źródło: obliczenia własne Jak widać w powyŝszej tabeli, prognozowany nominalny wzrost dochodów w latach 2008 2040 wyniesie ok. 293% (liczony z uwzględnieniem prognozowanej inflacji i prognozowanego wzrostu wynagrodzeń). Międzynarodowe doświadczenia z programami inwestycyjnymi w zakresie gospodarki - ściekowej wykazują, Ŝe moŝliwy do zaakceptowania poziom stawek taryfowych za usługi wodne nie przekracza 3 % przeciętnego dochodu do dyspozycji mieszkańca. Chcąc ustalić poziom cen wody i ścieków w ostatnich latach w stosunku do dochodów ludności posłuŝono się w niniejszej analizie dochodem ustalonym według załoŝeń przyjętych w poprzednim podrozdziale oraz danymi dotyczącymi poziomu opłat za wodę i ścieki na terenie gminy. Średnie obciąŝenie dochodów do dyspozycji mieszkańców Gminy Bogatynia opłatami za wodę i ścieki w latach 2006 2008 przedstawiono w poniŝszym zestawieniu. Tabela 5-3. Średnie obciąŝenie dochodów do dyspozycji mieszkańców Gminy Bogatynia opłatami za wodę i ścieki bez uwzględnienia dopłat z budŝetu gminy Wyszczególnienie Jednostka 2006 2007 2008 Woda taryfa netto dla gospodarstw domowych bez dopłat z budŝetu gminy Woda taryfa brutto dla gospodarstw domowych bez dopłat z budŝetu gminy Ścieki taryfa netto dla gospodarstw domowych bez dopłat z budŝetu gminy PLN/m 3 3,53 3,76 4,24 PLN/m 3 3,78 4,02 4,54 PLN/m 3 5,49 5,74 6,39 IV-2008 5-3

Wyszczególnienie Jednostka 2006 2007 2008 Ścieki taryfa brutto dla gospodarstw domowych bez PLN/m 3 5,87 6,14 6,84 dopłat z budŝetu gminy Poziom taryf brutto łącznie (z uwzgl. opłat stałych) bez PLN/m 3 9,65 10,16 11,38 dopłat z budŝetu gminy Dopłata brutto z budŝetu gminy do opłat za wodę PLN/m 3 1,39 1,64 2,15 Dopłata brutto z budŝetu gminy do opłat za ścieki PLN/m 3 1,55 1,82 2,51 Dochód do dyspozycji PLN 844,95 893,36 938,56 Jednostkowe zuŝycie wody w gospodarstwach domowych Średni miesięczny wydatek na usługi wodno-ściekowe na osobę - bez uwzględnienia dopłat z budŝetu gminy Średni miesięczny wydatek na usługi wodno-ściekowe na osobę - z uwzględnieniem dopłat z budŝetu gminy Zdolność do płacenia rachunków - bez uwzględnienia dopłat z budŝetu gminy Zdolność do płacenia rachunków - z uwzględnieniem dopłat z budŝetu gminy Źródło: obliczenia własne l/m*d 95 91 91 PLN 27,50 27,74 31,07 PLN 19,12 18,29 18,35 % 3,3% 3,1% 3,3% % 2,3% 2,0% 2,0% Z zaprezentowanych powyŝej danych wynika, Ŝe bez uwzględnienia dopłat z budŝetu gminy procentowy udział wydatków na wodę i ścieki w dochodach rozporządzalnych w latach 2006 2008 przekroczył 3%-tową granicę obciąŝenia dochodów opłatami za wodę i ścieki. Biorąc pod uwagę obecne nie najniŝsze zuŝycie wody na jednego mieszkańca (z uwzględnieniem charakteru Gminy Bogatynia i danych eksploatacyjnych z innych miast) naleŝy stwierdzić, iŝ brak jest moŝliwości podniesienia stawek taryfowych za sprzedaŝ wody i usługi odbioru ścieków, bez zwiększania dopłat z budŝetu gminy. Dlatego naleŝy się liczyć z tym, Ŝe znaczny wzrost opłat mógłby spowodować w niedługim czasie obniŝenie wskaźnika zuŝycia wody (nawet do poziomu biologicznego minimum) oraz, co bardziej prawdopodobne, mógłby doprowadzić do znacznego spadku stopnia ściągalności naleŝności od mieszkańców. W poniŝszej tabeli przedstawiono prognozę opłat za wodę i ścieki oraz obciąŝenia budŝetów domowych tymi opłatami dla wybranych lat objętych analizą. PoniewaŜ decyzja o dopłatach do taryf za wodę i za ścieki jest podejmowana przez Radę Gminy i Miasta Bogatynia corocznie, na etapie zatwierdzania nowych taryf i dotyczy roku obowiązywania tych taryf, w analizie nie moŝna było załoŝyć, Ŝe dopłaty takie będą uchwalane równieŝ w analizowanym okresie ponad 30 lat. Dlatego teŝ wszystkie obliczenia dla okresu analizy, tj. lat 2008 2040 były prowadzone bez uwzględniania potencjalnych dopłat z budŝetu gminy do opłat za wodę i ścieki. IV-2008 5-4

Tabela 5-4. Prognoza średniego obciąŝenia dochodów do dyspozycji mieszkańców Gminy Bogatynia opłatami za wodę i ścieki wybrane lata analizy Pozycja Łączna opłata netto za wodę i ścieki z uwzględnieniem opłat stałych Jednostka Lata 2008 2013 2014 2040 PLN/m 3 10,63 14,32 14,80 40,43 - w tym woda PLN/m 3 4,24 4,51 4,67 4,84 - w tym ścieki - gospodarstwa domowe PLN/m 3 6,39 6,70 6,97 7,27 ZuŜycie jednostkowe wody przez ludność m 3 /d*os. 0,091 0,090 0,090 0,090 Opłata łączna za wodę i ścieki (brutto) PLN/m-c 31,05 41,37 42,76 116,8 Miesięczny dochód do dyspozycji na osobę PLN/m-c 938,56 1170,66 1221,52 3690,51 ObciąŜenie opłatami za wodę i ścieki % 3,31% 3,53% 3,50% 3,16% Źródło: obliczenia własne Analizując wyniki uzyskanych obliczeń moŝna stwierdzić, Ŝe w całym okresie analizy następuje przekroczenie wartości granicznej 3% dochodów do dyspozycji mieszkańców. Sytuacja ta nie odbiega jednak od stanu aktualnego, gdzie przekroczenie takie, gdyby nie dopłaty z budŝetu gminy, juŝ by występowało. W wyniku realizacji projektu nastąpi jedynie niewielki wzrost obciąŝenia opłatami za wodę i ścieki (efekt wliczenia amortyzacji i podatku od nieruchomości nowopowstałego majątku do taryf), który będzie systematycznie malał, zbliŝając się do stanu aktualnego. 5.3 BieŜący i przyszły popyt (bilans ścieków i zapotrzebowania wody) (PET) 5.3.1 Popyt bieŝący PoniŜsza tabela przedstawia popyt na wodę pitną na terenie Gminy Bogatynia zgłaszany przez wszystkie grupy odbiorców. Tabela 5-5. SprzedaŜ wody dla wszystkich grup odbiorców [m 3 ] Wyszczególnienie 2005 2006 2007 SprzedaŜ wody ogółem 1 574 512 1 533 596 1 433 463 W tym gospodarstwa domowe 871 263 859 220 829 531 W tym przemysł 0 0 0 W tym uŝyteczność publiczna i usługi 703 249 674 376 603 932 Udział sprzedaŝy dla gospodarstw domowych 55,3% 56,0% 57,9% Udział sprzedaŝy dla przemysłu 0,0% 0,0% 0,0% Udział sprzedaŝy dla uŝyteczności publicznej i usług 44,7% 44,0% 42,1% Razem udział 100,0% 100,0% 100,0% Źródło: BWiO S.A. Analizując dane za rok 2007, moŝna stwierdzić, Ŝe największą grupę odbiorców stanowią gospodarstwa domowe, zuŝywające ok. 58% ogółu sprzedawanej wody. IV-2008 5-5

W poniŝszej tabeli zestawiono dane za lata 2005 2007, dotyczące ilości odebranych ścieków od poszczególnych grup dostawców. Tabela 5-6. Odbiór ścieków od wszystkich grup dostawców z Gminy Bogatynia [m 3 ] Wyszczególnienie 2005 2006 2007 SprzedaŜ ścieków ogółem (ścieki zafakturowane) 833 720 833 661 796 529 W tym gospodarstwa domowe 669 217 684 792 663 431 W tym przemysł 0 0 0 W tym uŝyteczność publiczna i usługi 164 503 148 869 133 098 Wody infiltracyjne 1 132 930 1 025 027 945 217 Wody infiltracyjne % 57,61% 55,15% 54,27% Dopływ ścieków do oczyszczalni 1 966 650 1 858 688 1 741 746 Udział sprzedaŝy dla gospodarstw domowych 80,3% 82,1% 83,3% Udział sprzedaŝy dla przemysłu 0,0% 0,0% 0,0% Udział sprzedaŝy dla uŝyteczności publicznej i usług 19,7% 17,9% 16,7% Razem udział 100,0% 100,0% 100,0% Źródło: BWiO S.A. Dane z BWiO S.A. wskazują na wysoki udział wód przypadkowych i infiltracyjnych w ściekach ogółem dopływających do oczyszczalni (ponad 55%). Wynika to z charakterystyki technicznej istniejącej sieci kanalizacyjnej na terenie miasta Bogatynia w duŝej części jest to system ogólnospławny. Stąd duŝy udział w napływie na oczyszczalnię stanowią wody deszczowe. Przedstawiony udział wód infiltracyjnych i przypadkowych w ściekach został wyliczony jako stosunek ilości wód infiltracyjnych do ilości ścieków napływających na oczyszczalnię ogółem. 5.3.2 Popyt przyszły Na zmiany przyszłego popytu na wodę ze strony gospodarstw domowych najistotniejszy wpływ ma przewidywany wzrost opłat za ścieki spowodowany wliczaniem w taryfy amortyzacji i podatku od nieruchomości od nowopowstałego majątku kanalizacyjnego. Uwzględniona w obliczeniach elastyczność cenowa popytu powoduje, Ŝe w roku 2013 jednostkowe zuŝycie wody spada z 91 l/osobę*doba do 89 l/osobę*doba (efekt wliczania podatku od nieruchomości i amortyzacji w taryfy) i pozostaje na tym poziomie aŝ do końca analizy, tj. roku 2040. Wzrost taryf następuje skokowo. W roku 2013 przewiduje się wniesienie aportem nowopowstałego majątku kanalizacyjnego do BWiO S.A., co będzie skutkowało uwzględnianiem w taryfach podatku od nieruchomości, które spółka jest zobowiązany odprowadzać do budŝetu gminy, jak i amortyzacji, co wynika z konieczności spełnienia zasady zanieczyszczający płaci. Uwzględnienie w obliczeniach zmian demograficznych na terenie gminy będzie miało na przyszły popyt efekt podobny od opisanego wcześniej wzrostu opłat za ścieki. Przewiduje się bowiem, Ŝe liczba mieszkańców Gminy Bogatynia spadnie w analizowanym okresie o ok. 9% w stosunku do stanu z roku 2007. Przyszły popyt od pozostałych (tj. uŝyteczności publicznej, usług i działalności gospodarczej) jest obliczany wskaźnikowo w powiązaniu z liczbą mieszkańców Gminy Bogatynia. PoniewaŜ przyjęto stałą wartość wskaźnika jednostkowego zuŝycia wody i produkcji ścieków (18 l/osobę*doba), w analizowanym okresie nastąpi niewielki spadek popytu ze strony odbiorców wody proporcjonalny do przewidywanego spadku liczby IV-2008 5-6

mieszkańców gminy. W zakresie dostaw ścieków, na terenach juŝ skanalizowanych załoŝono spadek popytu, proporcjonalny do przyjętej prognozy demograficznej. Natomiast z terenów objętych planowaną kanalizacją nastąpi dopływ dodatkowych ilości ścieków, który w analizowanym okresie będzie proporcjonalny do załoŝonych zmian demograficznych. Ze względu na uwarunkowania lokalne (w szczególności istnienie zakładowych oczyszczalni ścieków przy istniejących duŝych zakładach przemysłowych oraz brak innej wodochłonnej działalności produkcyjnej) nie zakładano w bilansie dodatkowych ilości ścieków przemysłowych z terenów objętych planowaną kanalizacją, a na terenach juŝ skanalizowanych pozostawiono wartość 0. 5.3.3 Przyszły bilans wody i ścieków W poniŝszej tabeli przedstawiono przyszły bilans wody i ścieków dla lat charakterystycznych dla analizowanego projektu. Tabela 5-7. Przyszły bilans wody i ścieków w wybranych latach objętych analizą Pozycja Jednostka Lata 2008 2013 2014 2040 Bilans wody - wariant bazowy bez realizacji projektu Liczba osób korzystająca z sieci wodociągowej osoba 24 851 24 454 24 372 22 589 Stopień zwodociągowania % 99,0% 99,0% 99,0% 99,0% ZuŜycie wody przez ludność ZuŜycie wody przez pozostałych odbiorców ZuŜycie wody przez przemysł m 3 /d*osoba 0,091 0,091 0,091 0,091 m 3 /doba 2 261 2 225 2 218 2 056 m 3 /rok 825 426 812 240 809 516 750 294 m 3 /d*osoba 0,077 0,077 0,077 0,077 m 3 /doba 1 914 1 883 1 877 1 739 m 3 /rok 698 437 687 280 684 975 634 864 m 3 /d*osoba 0,000 0,000 0,000 0,000 m 3 /doba 0 0 0 0 m 3 /rok 0 0 0 0 SUMA - średnioroczna sprzedaŝ m 3 /doba 4 175 4 108 4 094 3 795 wody (ilości zafakturowane) m 3 /rok 1 523 863 1 499 519 1 494 491 1 385 157 Bilans wody - wariant z realizacją projektu Liczba osób korzystająca z sieci wodociągowej osoba 24 851 24 454 24 372 22 589 Stopień zwodociągowania % 99,0% 99,0% 99,0% 99,0% ZuŜycie wody przez ludność ZuŜycie wody przez pozostałych odbiorców ZuŜycie wody przez przemysł m 3 /d*osoba 0,091 0,090 0,090 0,090 m 3 /doba 2 261 2 201 2 193 2 033 m 3 /rok 825 426 803 314 800 620 742 049 m 3 /d*osoba 0,077 0,077 0,077 0,077 m 3 /doba 1 914 1 883 1 877 1 739 m 3 /rok 698 437 687 280 684 975 634 864 m 3 /d*osoba 0,000 0,000 0,000 0,000 m 3 /doba 0 0 0 0 m 3 /rok 0 0 0 0 SUMA - średnioroczna sprzedaŝ m 3 /doba 4 175 4 084 4 070 3 772 wody (ilości zafakturowane) m 3 /rok 1 523 863 1 490 594 1 485 595 1 376 912 IV-2008 5-7

Pozycja Jednostka Lata 2008 2013 2014 2040 Bilans ścieków - wariant bazowy bez realizacji projektu Liczba osób korzystająca z sieci kanalizacyjnej osoba 19 874 19 556 19 490 18 064 Stopień skanalizowania % 79,2% 79,2% 79,2% 79,2% m 3 /d*osoba 0,091 0,091 0,091 0,091 Produkcja ścieków przez ludność m 3 /doba 1 809 1 780 1 774 1 644 m 3 /rok 660 115 649 553 647 360 599 996 m 3 /d*osoba 0,018 0,018 0,018 0,018 Produkcja ścieków przez uŝyteczność m 3 /doba 358 352 351 325 publiczną m 3 /rok 130 572 128 483 128 049 118 680 Produkcja ścieków przez przemysł / m 3 /doba 0 0 0 0 działalność gospodarczą m 3 /rok 0 0 0 0 SUMA - średnioroczna produkcja m 3 /doba 2 166 2 132 2 124 1 969 ścieków (ilości zafakturowane) m 3 /rok 790 687 778 035 775 410 718 676 Infiltracja / wody przypadkowe % 56% 56% 56% 56% m 3 /rok 993 130 977 239 973 942 902 682 Napływ ścieków na oczyszczalnię m 3 /rok 1 783 817 1 755 274 1 749 352 1 621 358 m 3 /d 4 887 4 809 4 793 4 442 Bilans ścieków - efekt realizacji projektu Liczba osób korzystająca z sieci kanalizacyjnej osoba 0 3 177 3 166 2 934 m 3 /d*osoba 0,000 0,090 0,090 0,090 Produkcja ścieków przez ludność m 3 /doba 0 286 285 264 m 3 /rok 0 104 364 104 003 96 382 m 3 /d*osoba 0,000 0,018 0,018 0,018 Produkcja ścieków przez uŝyteczność m 3 /doba 0 57 57 53 publiczną m 3 /rok 0 20 873 20 801 19 276 Produkcja ścieków przez przemysł / m 3 /doba 0 0 0 0 działalność gospodarczą m 3 /rok 0 0 0 0 SUMA - średnioroczna produkcja m 3 /doba 0 343 342 317 ścieków (ilości zafakturowane) m 3 /rok 0 125 237 124 804 115 658 Infiltracja / wody przypadkowe % 0% 15% 15% 15% m 3 /rok 0 22 101 22 024 20 410 Napływ ścieków na oczyszczalnię m 3 /rok 0 147 338 146 828 136 068 m 3 /d 0 404 402 373 Bilans ścieków - po realizacji projektu Liczba osób korzystająca z sieci kanalizacyjnej osoba 19 874 22 733 22 656 20 998 Stopień skanalizowania % 79,2% 92,0% 92,0% 92,0% m 3 /d*osoba 0,091 0,090 0,090 0,090 Produkcja ścieków przez ludność m 3 /doba 1 809 2 046 2 039 1 890 m 3 /rok 660 115 746 779 744 250 689 784 m 3 /d*osoba 0,018 0,018 0,018 0,018 Produkcja ścieków przez uŝyteczność m 3 /doba 358 409 408 378 publiczną m 3 /rok 130 572 149 356 148 850 137 957 Produkcja ścieków przez przemysł / m 3 /doba 0 0 0 0 działalność gospodarczą m 3 /rok 0 0 0 0 IV-2008 5-8

Pozycja Jednostka Lata 2008 2013 2014 2040 SUMA - średnioroczna produkcja m 3 /doba 2 166 2 455 2 447 2 268 ścieków (ilości zafakturowane) m 3 /rok 790 687 896 135 893 100 827 741 Infiltracja / wody przypadkowe % 56% 52% 52% 52% m 3 /rok 993 130 990 376 987 031 914 811 Napływ ścieków na oczyszczalnię m 3 /rok 1 783 817 1 886 511 1 880 131 1 742 552 m 3 /d 4 887 5 169 5 151 4 774 Źródło: obliczenia własne Na podstawie powyŝszych wyników obliczeń moŝna zauwaŝyć niewielką tendencję spadkową w zakresie ilości zuŝywanej wody i wytwarzanych ścieków. Odpowiedzialna jest za nią głównie przyjęta do obliczeń prognoza demograficzna GUS zakładająca obniŝenie się liczby ludności na analizowanym terenie o ok. 9% w perspektywie roku 2030. Przewiduje się równieŝ, Ŝe w wyniku realizacji projektu nastąpi niewielki spadek jednostkowego zuŝycia wody przez ludność, będący reakcją na skokowe podniesienie opłat za ścieki w roku 2013 (efekt wliczania podatku od nieruchomości oraz amortyzacji nowopowstałego majątku w taryfy). IV-2008 5-9

6 Definiowanie ostatecznego zakresu przedsięwzięcia 6.1 Wstępny zakres przedsięwzięcia proponowany przez Wnioskodawcę 6.1.1 Określenie obszaru objętego opracowaniem Niniejszy projekt obejmuje Aglomerację Bogatynia, w której skład wchodzą miejscowości: Bogatynia (w tym Trzciniec i Zatonie), Białopole, Posada, Bratków, Krzewina, Lutogniewice, Działoszyn, Jasna Góra i Opolno Zdrój. Aglomeracja Bogatynia została zaliczona do grupy aglomeracji o liczbie RLM powyŝej 15 000. Projekty na niej zlokalizowane mogą się więc ubiegać o dofinansowanie z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Aglomeracja Sieniawka o RLM < 15 000 kwalifikuje się do pozyskiwania środków z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego na lata 2007 2013. Nie jest więc objęta niniejszym projektem. 6.1.2 Opis moŝliwości technicznych skanalizowania Aglomeracji Bogatynia W Koncepcji gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy Bogatynia z 2008r. [16] analizowano moŝliwość skanalizowania terenu całej Gminy Bogatynia, w tym Aglomeracji Bogatynia. Analizowano następujące systemy uporządkowania ścieków komunalnych powstających na terenie Aglomeracji Bogatynia: Wariant BI scentralizowany system odprowadzania ścieków bezpośrednio do istniejącej komunalnej oczyszczalni ścieków w Bogatyni: Na terenie miasta Bogatynia wariant ten przewiduje rozdział kanalizacji ogólnospławnej. Ponadto wariant ten zakłada skanalizowanie wszystkich miejscowości aglomeracji systemem kanalizacji grawitacyjno tłocznej i doprowadzenie ścieków na istniejącą oczyszczalnię w Bogatyni. Są to miejscowości: w północnej części gminy: Zatonie, Trzciniec, Działoszyn, Posada, Bratków, Lutogniewice i Krzewina, w południowej części gminy: Opolno Zdrój, Jasna Góra i Białopole. Ponadto przewidziano lokalną oczyszczalnię ścieków dla miejscowości Wyszków. Wariant BII system odprowadzania ścieków do istniejącej oczyszczalni ścieków w Bogatyni oraz planowanej oczyszczalni ścieków w Krzewini: Na terenie miasta Bogatynia wariant ten przewiduje rozdział kanalizacji ogólnospławnej. Ponadto wariant ten zakłada podział Aglomeracji Bogatynia na dwie zlewnie: IV-2008 6-1

- zlewnia istniejącej oczyszczalni w Bogatyni obejmująca: Miasto Bogatynia, Zatonie, Trzciniec, Opolno Zdrój, Jasną Górę i Białopole, - zlewnia planowanej oczyszczalni ścieków w Krzewini obejmująca: Działoszyn, Posadę, Bratków, Lutogniewice i Krzewinę. Podobnie jak w Wariancie I przewidziano lokalną oczyszczalnię ścieków dla miejscowości Wyszków. Oba warianty zostały w Koncepcji porównane pod względem nakładów inwestycyjnych, kosztów eksploatacyjnych oraz formalno prawnym. Pod względem wysokości nakładów inwestycyjnych minimalnie tańszy jest Wariant II róŝnica jest jednak niewielka i wynosi zaledwie 1,2% całkowitych nakładów. Jest to mniej, niŝ niedokładność prowadzonego w Koncepcji oszacowania nakładów. Pod względem kosztów eksploatacyjnych wyraźnie korzystniejszy jest Wariant I. Wynika to z wysokich kosztów eksploatacji planowanej oczyszczalni w Krzewini. Za Wariantem I przemawiają równieŝ uwarunkowania formalno prawne. W rejonie planowanej oczyszczalni w Krzewini (miejsce optymalne ze względu na ukształtowanie terenu) znajduje się obszar chroniony NATURA 2000 PLH020066 o nazwie Przełomowa dolina Nysy ŁuŜyckiej. Na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę tej oczyszczalni naleŝy więc oczekiwać znacznych trudności o charakterze administracyjnym. Na tej podstawie do dalszych analiz przyjęto Wariant I scentralizowany. 6.1.3 Określenie wstępnego zakresu inwestycji Dyrektywa nr 91/271/EWG w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych, jak i regulacje krajowe (art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 18.07.2001 Prawo wodne) wskazują aglomerację o równowaŝnej liczbie mieszkańców (RLM) równej 2000 jako najmniejszą, dla której istnieje obowiązek wyposaŝenia jej w sieć kanalizacyjną dla ścieków komunalnych zakończoną oczyszczalnią ścieków. WyposaŜenie aglomeracji mniejszych od 2000 RLM w sieci kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków uwarunkowane jest potrzebami ochrony jakości wód w ciekach stanowiących odbiorniki ścieków z tych aglomeracji. Obowiązek oraz sposób wyznaczania aglomeracji został wskazany w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji (Dz.U. Nr 283, poz. 2841 z późn. zm.). Zgodnie z tym Rozporządzeniem obszar aglomeracji wyznaczany jest przez wojewodę. Rozporządzenie to pozostawia dość znaczną dowolność interpretacyjną. Skutkiem tego jest fakt, iŝ pewna liczba rozporządzeń wojewodów ws. aglomeracji lub ich projektów w opinii NFOSiGW nie jest zgodna z intencją Ministra Środowiska oraz wymaganiami KPOŚK. Zła interpretacja Rozporządzenia przy wyznaczaniu aglomeracji przez wojewodów moŝe prowadzić do konieczności zapewnienia systemów kanalizacji zbiorczej, w związku z realizacją zobowiązań Traktatu Akcesyjnego, na obszarach obecnie nie zamieszkałych lub o koncentracji ludności i działalności gospodarczej nieuzasadniającej jej budowy. Skutkiem tego nastąpi wzrost kosztów wyposaŝenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej. Znaczący wzrost niezbędnych nakładów na wyposaŝenie wszystkich aglomeracji w wymagane systemy kanalizacji zbiorczej moŝe skutkować brakiem moŝliwości sfinansowania tych wydatków w okresie wynikającym z zobowiązań akcesyjnych. Niewypełnienie w terminie zobowiązań akcesyjnych moŝe skutkować nałoŝeniem na Polskę kar przez Komisję Europejską. Dodatkowym skutkiem braku zachowania zasady ostroŝności przy definiowaniu IV-2008 6-2

aglomeracji moŝe być wybudowanie infrastruktury, której koszty utrzymania ze względu na bardzo niską efektywność finansową i ekonomiczną będą nie do udźwignięcia przez społeczności lokalne. W związku z powyŝszym oraz ograniczonym budŝetem dostępnych środków z Funduszu Spójności (FS) powinien on koncentrować się na najbardziej efektywnych obszarach w ramach aglomeracji wyznaczanych przez wojewodów. Zgodnie z ww. Rozporządzeniem obszar i granice aglomeracji wyznacza się uwzględniając zasięg sieci kanalizacyjnych dla ścieków komunalnych zakończonych oczyszczalniami ścieków komunalnych, przy czym do tej samej aglomeracji naleŝą tereny obsługiwane przez sieć kanalizacyjną oraz tereny, na których planuje się budowę takiej sieci, wyznaczone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, decyzjach o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub wieloletnich planach rozwoju i modernizacji urządzeń kanalizacyjnych. Przy wyznaczaniu obszaru aglomeracji bierze się pod uwagę, Ŝe realizacja sieci kanalizacyjnej na obszarze aglomeracji z doprowadzeniem do oczyszczalni ścieków powinna być uzasadniona finansowo i technicznie, przy czym wskaźnik długości sieci obliczany jako stosunek przewidywanej do obsługi przez system kanalizacji zbiorczej liczby mieszkańców aglomeracji i niezbędnej do realizacji długości sieci kanalizacyjnej (łącznie z kolektorami i przewodami tłocznymi doprowadzającymi ścieki do oczyszczalni) nie moŝe być mniejszy od 120 mieszkańców na 1 km sieci. Przepisu tego nie stosuje się, w przypadku gdy sieć kanalizacyjna będzie zlokalizowania na terenie: 1) o znacznym spadku w kierunku istniejącej lub przewidywanej oczyszczalni ścieków; 2) stref ochronnych ujęć wody dla potrzeb zbiorowego zaopatrzenia w wodę; 3) objętym formą ochrony przyrody w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880). W poniŝszej tabeli zestawiono obliczone wskaźniki koncentracji dla poszczególnych miejscowości z terenu Aglomeracji Bogatynia. Wskaźniki koncentracji zostały policzone dla poszczególnych miejscowości na podstawie szczegółowych danych demograficznych uzyskanych w UMiG w Bogatyni (liczba mieszkańców w podziale na miejscowości, a w przypadku Miasta Bogatynia dodatkowo na ulice) oraz długości planowanej kanalizacji na podstawie niniejszej koncepcji. Zgodnie z aktualnym stanowiskiem NFOŚiGW w obliczeniach nie uwzględniono mieszkańców z terenów objętych siecią przewidzianą do modernizacji (przebudowy, rozdziału), gdy ścieki z tych terenów są aktualnie doprowadzane na oczyszczalnię. Dotyczy to terenu Miasta Bogatynia. W obliczeniach uwzględniono dodatkową RLM od pozostałych obliczoną na podstawie sprzedaŝy wody dla tej grupy odbiorców (bez uwzględnienia elektrowni i kopalni, które posiadają własne oczyszczalnie) oraz jednostkowego zuŝycia wody przez mieszkańców w roku 2007 (91 l/mk*doba). IV-2008 6-3

Tabela 6-1. Obliczenie wskaźników koncentracji dla scentralizowanego wariantu skanalizowania terenu Aglomeracji Bogatynia Miejscowość Liczba mieszkańców dodatkowo podłączanych do kanalizacji [osoby] SprzedaŜ wody w roku 2007 - "pozostali" [m3/rok] Jednostkowe zuŝycie wody przez mieszkańców [m3/mk*d] Dodatkowa RLM od "pozostałych" Planowane przyłącza [m] Planowane kolektory grawitacyjne [m] Planowane kolektory tłoczne [m] Wskaźnik koncentracji [RLM/km] Białopole 80 0 0,091 0 200,0 1 178,0 1 943,0 24,1 Bogatynia 438 2 878 0,091 87 1 095,0 4 849,0 0,0 88,3 Bratków 243 223 0,091 7 607,5 2 646,0 859,0 60,7 Działoszyn 589 3 193 0,091 96 1 472,5 4 183,0 5 238,0 62,9 Jasna Góra 267 985 0,091 30 667,5 2 471,0 1 701,0 61,3 Krzewina 223 239 0,091 7 557,5 1 612,0 2 496,0 49,3 Lutogniewice 218 14 0,091 0 545,0 3 096,0 614,0 51,3 Opolno-Zdrój 1 240 9 041 0,091 272 3 100,0 6 843,0 1 471,0 132,5 Posada 289 66 0,091 2 722,5 2 426,0 1 642,0 60,7 Trzciniec 1 468 23 191 0,091 698 3 670,0 5 808,0 1 607,0 195,4 Wyszków 117 10 0,091 0 292,5 2 358,0 0,0 44,3 Zatonie 1 067 34 554 0,091 1 040 2 667,5 4 265,0 3 325,0 205,4 Źródło: obliczenia własne Z powyŝszych obliczeń wynika, Ŝe przy uwzględnieniu długości przyłączy w obliczeniach do dofinansowania z Funduszu Spójności kwalifikują się jedynie Trzciniec, Zatonie i Opolno Zdrój. Miejscowość Opolno Zdrój ze względu na przewidywaną ekspansję Kopalni Węgla Brunatnego Turów i docelowe zajęcie jej terenu pod eksploatację została wyłączona z projektu, mimo zakwalifikowania jej wskaźnikiem koncentracji. Dofinansowanie uzyskają równieŝ inwestycje na terenie Miasta Bogatynia związane z modernizacją istniejącej sieci i oczyszczalni ścieków. Dla oceny inwestycji na terenach juŝ skanalizowanych nie stosuje się bowiem oceny w postaci wskaźnika koncentracji. NFOŚiGW dopuszcza aktualnie przedstawianie wskaźnika uśrednionego dla całego obszaru objętego wnioskiem o dotację z Funduszu Spójności. Lokalnie wartość wskaźnika moŝe być więc niŝsza od 120 Mk/km planowanej sieci. Jak wcześniej wspomniano, w obliczeniach nie moŝna jednak uwzględniać mieszkańców z terenów objętych siecią przewidzianą do modernizacji (przebudowy, rozdziału) gdy ścieki z tych terenów są aktualnie doprowadzane na oczyszczalnię. Włączając do projektu wnioskowanego do Funduszu Spójności dodatkowo Bogatynię i Jasną Górę, uzyskany zostanie uśredniony wskaźnik koncentracji równy: 159 Mk/km sieci z przyłączami. Włączanie w zakres projektu kolejnych miejscowości o wskaźniku koncentracji niŝszym od 120 Mk/km planowanej sieci (np. kwalifikujący się do skanalizowania w następnej kolejności Działoszyn) spowoduje, Ŝe uśredniony wskaźnik koncentracji będzie niŝszy od minimalnego nawet bez uwzględnienia przyłączy w obliczeniach. NaleŜy bowiem mieć na uwadze, Ŝe przyjęte do obliczeń długości planowanej kanalizacji wynikają z koncepcji i po zakończeniu projektowania faktyczne długości niezbędnej kanalizacji mogą wzrosnąć. Nie jest więc moŝliwe dalsze rozszerzenie zakresu projektu, poza Bogatynię, Trzciniec, Zatonie i Jasną Górę. W poniŝszej tabeli zestawiono obliczenia uśrednionego wskaźnika koncentracji dla rekomendowanego zakresu inwestycji. IV-2008 6-4