Nr procedury: OP 15 Nr wydania: 1.0 Opracował: mgr Janina Lenda Michałowska Z ca Dyrektora ds. Jakości i Promocji Zmiany w procedurze Standard Akredytacyjny: Opieka nad Pacjentem OP Procedura postępowania w przypadku dziecka martwo urodzonego Data wydania: 10 czerwca 2013 r. Sprawdził: lek. Marek Ciężki Z ca Dyrektora ds. Opieki Zdrowotnej lek. Władysław Płoński Kierownik Oddziału Ginekologiczno- Położniczego AKREDYTACJA MEDYCZNA Dotyczy: Oddziału Ginekologiczno- Położniczego SOR / Izby Przyjęć Działu Pomocy Doraźnej Kierownika Zespołu Dyżurującego Pracownika firmy zewnętrznej - Prosektorium Zewnętrznej Pracowni Patomorfologii Kapelana Szpitalnego Kierownika Działu Administracyjno-Technicznego Zatwierdził: lek. Andrzej Sawoni Dyrektor Data: [Określenie zmian] Strona 1 z 10
Cel Ujednolicenie i zapewnienia prawidłowego postępowania w przypadku dziecka martwo urodzonego Dotyczy Lekarzy, Położnych Oddziału Ginekologiczno-Położniczego; Lekarzy, Pielęgniarek, Ratowników Medycznych SOR, Izby Przyjęć i Działu Pomocy Doraźnej; Kierownika Zespołu Dyżurującego; Pracownika firmy zewnętrznej Prosektorium; Zewnętrznej Pracowni Patomorfologii; Kapelana Szpitalnego; Kierownika Działu Administracyjno-Technicznego Zakres procedury Procedura określa sposób postępowania w przypadku dziecka martwo urodzonego w wyniku poronienia lub porodu przedwczesnego, a w szczególności reguluje: Postępowanie w przypadku dziecka martwo urodzonego Odbiór i transport zwłok/ szczątków dziecka martwo urodzonego przez pracownika firmy zewnętrznej - Prosektorium Zgłoszenie urodzenia martwego dziecka Wypełnianie i wydawanie karty zgonu Przechowywanie zwłok/ szczątków dzieci martwo urodzonych w chłodni w Prosektorium oraz wydawanie osobom uprawnionym do ich pochowania Postępowanie ze zwłokami/ szczątkami dzieci martwo urodzonych przekazanymi do zewnętrznej Pracowni Patomorfologii celem wykonania badania histopatologicznego Organizowanie pochówku dzieci martwo urodzonych przez szpital Treść procedury Za zwłoki uważa się ciała osób zmarłych i dzieci martwo urodzonych, bez względu na czas trwania ciąży ( 2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dz.U. Nr 153, poz. 1783 z późn. zm.) Postępowanie ze zwłokami/ szczątkami dzieci martwo urodzonych w każdym przypadku i przez wszystkich pracowników przebiega z zachowaniem godności należnej zmarłemu. Informacje ogólne Prawo polskie zapewnia możliwość godnego pochówku człowieka, także tego Małego, który zmarł przed swoimi narodzinami. Zgodnie z polskim prawem dziecko martwo urodzone: jeśli jest to wczesne poronienie i nie można określić płci dziecka, rodzice mogą je pochować na cmentarzu na własny koszt. Jeśli rodzice rezygnują z tego prawa pozostawiają wówczas martwo urodzone dziecko w szpitalu, a obowiązek pogrzebu spada na gminę właściwą ze względu na miejsce zgonu. jeśli jest możliwe określenie płci dziecka - powinno zostać zarejestrowane w USC, zaś jego rodzice mają prawo dziecko pochować. Strona 2 z 10
I. Postępowanie w przypadku dziecka martwo urodzonego 1. W przypadku dziecka martwo urodzonego w wyniku poronienia lub porodu przedwczesnego decyzję dotyczącą postępowania ze zwłokami / szczątkami dziecka martwo urodzonego podejmuje matka (rodzice) w specjalnym oświadczeniu (zał. nr 1 do nin. procedury). 2. Obowiązkiem położnej jest poinformować matkę (rodziców) o przysługującym prawie, o którym mowa w pkt 1 oraz uzyskać oświadczenie matki (rodziców). 3. Położna wypełnia dwa egzemplarze karty skierowania zwłok/ szczątków dziecka martwo urodzonego do chłodni w Prosektorium (zał. nr 2 do nin. procedury) oraz oznacza zwłoki/ szczątki dziecka martwo urodzonego danymi identyfikującymi. 4. Karta skierowania zwłok/ szczątków dziecka martwo urodzonego do chłodni w Prosektorium zawiera: a) pieczątkę oddziału, b) zwłoki/ szczątki dziecka martwo urodzonego, c) nazwisko matki z ewentualnym wpisem,,córka lub,,syn, d) numer PESEL matki, nr historii choroby, e) datę i godzinę poronienia lub tożsamą datę i godzinę urodzenia i zgonu dziecka martwo urodzonego f) godzinę skierowania zwłok/ szczątków dziecka martwo urodzonego do chłodni, g) decyzję matki dotyczącą postępowania ze zwłokami / szczątkami dziecka martwo urodzonego, h) imię, nazwisko i podpis położnej sporządzającej kartę i) godzinę przyjęcia zwłok / szczątków dziecka martwo urodzonego do chłodni, j) imię, nazwisko i podpis osoby przyjmującej. 5. Oznaczenie zwłok/ szczątków dziecka martwo urodzonego: a) zwłoki/ szczątki dziecka martwo urodzonego, b) nazwisko matki z ewentualnym wpisem,,córka lub,,syn, c) numer PESEL matki, d) nr historii choroby, e) data i godzina poronienia lub tożsama data i godzina urodzenia i zgonu dziecka martwo urodzonego. 6. Zwłoki dziecka martwo urodzonego oznaczone jak w pkt 5 wraz z wypełnioną kartą skierowania są przewożone do chłodni nie wcześniej niż po upływie dwóch godzin od czasu zgonu dziecka martwo urodzonego, wskazanego w dokumentacji medycznej. 7. Do czasu przewiezienia do chłodni zwłoki/ szczątki dziecka martwo urodzonego przechowywane są w sali porodowej lub w gabinecie zabiegowym Oddziału Ginekologiczno-Położniczego. 8. W Oddziale Ginekologiczno-Położniczym prowadzony jest rejestr zwłok/ szczątków dzieci martwo urodzonych. Rejestr prowadzony jest wg wzoru: l.p. nazwisko matki z ewentualnym wpisem,,córka lub,,syn, numer PESEL matki nr historii choroby data / godzina poronienia lub tożsama data / godzina urodzenia / zgonu zwłoki / szczątki dziecka martwo urodzonego do odbioru do przez pochówku rodzinę przez szpital 9. Na podstawie rejestru wymienionego w pkt 8. Położna Oddziałowa Oddziału Ginekologiczno- Położniczego sporządza zestawienie zwłok/ szczątków dzieci martwo urodzonych do pochówku przez szpital. Zestawienie sporządza się w dwóch egzemplarzach. Jeden pozostaje w Oddziale dołączony do rejestru, drugi przekazywany jest do Prosektorium i na jego podstawie wydawane się zwłoki/ szczątki dzieci martwo urodzonych do kremacji i pochówku przez szpital. Strona 3 z 10
II. Odbiór i transport zwłok/ szczątków dziecka martwo urodzonego przez pracownika firmy zewnętrznej - Prosektorium 1. Odbiór zwłok/ szczątków dziecka martwo urodzonego odbywa się po upływie 2 godzin, lecz nie później niż 3 godziny od chwili zgonu dziecka martwo urodzonego. Położna telefonicznie powiadania pracownika firmy zewnętrznej - Prosektorium (nr. tel. kom. 516141706; tel. wew. 448) po upływie pierwszej (1) godziny od zgonu dziecka martwo urodzonego. 2. Pracownik firmy zewnętrznej - Prosektorium uprawniany do odbioru i transportu zwłok/ szczątków zobowiązany jest do posiadania każdorazowo stosownego upoważnienia osobistego (identyfikator) i okazania go w oddziale przy odbiorze. Również zobowiązany jest czytelnie autoryzować odbiór zwłok/ szczątków dziecka martwo urodzonego z oddziału na karcie skierowania do chłodni. Oddział przekazuje wraz ze zwłokami/ szczątkami jeden egzemplarz karty skierowania zwłok/ szczątków dziecka martwo urodzonego do chłodni, a drugi pozostaje w historii choroby matki. 3. Przewożenie zwłok/ szczątków dziecka martwo urodzonego do Prosektorium oraz zabezpieczenie środków transportu należy do obowiązków firmy zewnętrznej - dzierżawcy tego pomieszczenia. III. Zgłoszenie urodzenia martwego dziecka 1. W każdym przypadku, niezależnie od długości trwania ciąży, lekarz/położna ma obowiązek wystawić pisemne zgłoszenie urodzenia martwego dziecka. 2. Szpital ma obowiązek przekazać zgłoszenie do USC w terminie 3 dni. 3. Pisemne zgłoszenie urodzenia martwego dziecka można wydać rodzicom do ręki. Odbiór zgłoszenia i zobowiązanie dostarczenia do USC w terminie 3 dni rodzic potwierdza w zał. nr 1 do nin. procedury. IV. Wypełnianie i wydawanie karty zgonu 1. Karta zgonu jest wypełniana dla: a) osób zmarłych, b) dzieci martwo urodzonych, bez względu na czas trwania ciąży, na wniosek osób uprawnionych do ich pochowania, o których mowa w art. 10 ust.1 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz.U. z 2011 r., Nr 118; poz.687 t.j.) 2. W sytuacji, o której mowa w pkt 1 lit. b), lekarz stwierdzający zgon umieszcza na egzemplarzu A pieczęć uprawnionego podmiotu oraz wypełnia wyłącznie rubryki 1 11 egzemplarza B z uwzględnieniem: a) imienia i nazwiska dziecka albo imienia i nazwiska matki z wpisem,,córka lub,,syn w rubryce 1 i 8, b) tożsamej daty urodzenia i zgonu w rubryce 2 i 3 oraz 9 i 10, c) tożsamego miejsca urodzenia i zgonu w rubryce 2 i 4 oraz 9 i 11, d) miejsca zamieszkania matki w rubryce 5. 3. Kartę zgonu wydaje się osobie uprawnionej do pochowania zwłok, 4. Prawo do pochowania zwłok ma najbliższa pozostała rodzina osoby zmarłej, a mianowicie: rodzice, krewni wstępni, krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa, powinowaci w linii prostej do 1 stopnia. 5. Prawo pochowania zwłok przysługuje również osobom, które do tego dobrowolnie się zobowiążą. 6. Przed wydaniem karty zgonu, wpisuje się do historii choroby dane osoby odbierającej kartę zgonu (imię i nazwisko, stopień pokrewieństwa). 7. Osoba otrzymująca kartę zgonu kwituje jej odbiór w historii choroby czytelnym podpisem. 8. Wydając kartę zgonu informuje się osobę uprawnioną do pochowania zwłok o miejscu i sposobie załatwienia formalności związanych z odbiorem zwłok. Strona 4 z 10
V. Przechowywanie zwłok/ szczątków dzieci martwo urodzonych w chłodni w Prosektorium oraz wydawanie osobom uprawnionym do ich pochowania 1. Zwłoki / szczątki dziecka martwo urodzonego przyjęte do Prosektorium odnotowane są w Księdze Przyjęć i Wydawania Zwłok w Prosektorium z adnotacją: a) do odbioru przez rodzinę celem pochówku, b) do pochówku przez szpital. 2. Przechowywanie zwłok/ szczątków dzieci martwo urodzonych w Prosektorium: a) do wydania rodzinie celem pochówku zwłoki/ szczątki dzieci martwo urodzonych przechowuje się w chłodni, b) do pochówku przez szpital zwłoki/ szczątki dzieci martwo urodzonych przechowuje się w zamrażarce, nie w formalinie, do pół roku. 3. Wydawanie zwłok/ szczątków dzieci martwo urodzonych osobom uprawnionym do ich pochowania: a) rodzinie do pochówku za pośrednictwem firmy pogrzebowej, b) do kremacji i pochówku przez szpital wg zestawienia sporządzonego przez Położną Oddziałową Oddziału Ginekologiczno-Położniczego, z potwierdzeniem wydania/ odbioru (zał. nr 3 do nin. procedury). VI. Postępowanie ze zwłokami/ szczątkami dzieci martwo urodzonych przekazanymi do zewnętrznej Pracowni Patomorfologii celem wykonania badania histopatologicznego 1. Jeżeli zachodzi potrzeba zwłoki/ szczątki dzieci martwo urodzonych w postaci wyskrobin/ resztek po poronieniu utrwalone w formalinie i oznakowane przekazywane są do zewnętrznej Pracowni Patomorfologii celem wykonania badania histopatologicznego zgodnie z Procedurą postępowania z materiałem do badania histopatologicznego LA 3. 2. Po wykonaniu badania histopatologicznego, pozostała część utrwalona w formalinie, z wyłączeniem pobranych preparatów diagnostycznych archiwizowanych 10 lat w zewnętrznej Pracowni Patomorfologii, zwracana jest do Prosektorium i dalej przechowywana do chwili pochówku przez szpital. VII. Organizowanie pochówku dzieci martwo urodzonych przez Szpital 1. Pochówki dzieci martwo urodzonych odbywają się dwa razy w roku w obrządku rzymskokatolickim w zbiorowym bezimiennym grobie na cmentarzu parafialnym w Ostrowi Mazowieckiej. 2. Odpowiedzialnym za zorganizowanie pochówku czyni się Kapelana Szpitalnego oraz ze strony administracyjnej Kierownika Działu Administracyjno-Technicznego. 3. Każdorazowy koszt pochówku, czyli zakup urny, kremacji i opłacenie firmy pogrzebowej, która odbierze zwłoki/ szczątki dzieci martwo urodzonych ze szpitala ponosi miasto Ostrów Mazowiecka na podstawie art. 17 ust. 1 pkt. 15 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej tekst jednolity Dz.U. 2009.175.1362 oraz na podstawie art. 10. ust.3. ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych Dz.U. 2011.118.687. Strona 5 z 10
W oparciu o przepisy: Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej Dz.U.2011.112.654 Ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych Dz.U.2011.118.687 t.j. Ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej tekst jednolity Dz.U.2009.175.1362. Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 3 sierpnia 1961 r. w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyny Dz.U.61.39.202. Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania Dz.U.2010.252.1697 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001r. w sprawie wzoru karty zgonu oraz sposobu jej wypełniania Dz.U.01.153.1782. Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi Dz.U.01.153.1783. Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 kwietnia 2012 r. w sprawie sposobu postępowania podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne ze zwłokami pacjenta w przypadku śmierci pacjenta Dz.U. 2012 nr 0 poz. 420 Opracowanie: Mgr Janina Lenda Michałowska Strona 6 z 10
Zał. nr 1 I. OŚWIADCZENIE MATKI DZIECKA MARTWO URODZONEGO * Imię i nazwisko matki PESEL matki Numer historii choroby / Data i godzina poronienia lub tożsama data i godzina urodzenia i zgonu dziecka martwo urodzonego / OŚWIADCZAM, ŻE DECYDUJĘ O ODBIORZE ZWŁOK/ SZCZĄTKÓW MOJEGO DZIECKA MARTWO URODZONEGO PRZEZ RODZINĘ CELEM POCHÓWKU Ostrów Mazowiecka, dn....podpis matki (rodziców).. II. OŚWIADCZENIE MATKI DZIECKA MARTWO URODZONEGO * Imię i nazwisko matki PESEL matki Numer historii choroby / Data i godzina poronienia lub tożsama data i godzina urodzenia i zgonu dziecka martwo urodzonego / OŚWIADCZAM, ŻE DECYDUJĘ O POZOSTAWIENIU ZWŁOK/ SZCZĄTKÓW MOJEGO DZIECKA MARTWO URODZONEGO CELEM POCHÓWKU PRZEZ SZPITAL W OBRZĄDKU RZYMSKO-KATOLICKIM W ZBIOROWYM BEZIMIENNYM GROBIE NA CMENTARZU PARAFIALNYM W OSTROWI MAZOWIECKIEJ Ostrów Mazowiecka, dn.... podpis matki (rodziców). Odbieram Zgłoszenie urodzenia martwego dziecka i zobowiązuję się dostarczyć do USC w terminie 3 dni. ** Czytelny podpis, stopień pokrewieństwa /. * wypełnić tylko jedno oświadczenie właściwe i dołączyć do historii choroby matki ** wypełnić tylko w przypadku, gdy ma zastosowanie Strona 7 z 10
Zał. nr 2 pieczątka oddziału KARTA SKIEROWANIA ZWŁOK/ SZCZĄTKÓW DZIECKA MARTWO URODZONEGO DO CHŁODNI W PROSEKTORIUM Zwłoki/ szczątki dziecka martwo urodzonego Nazwisko matki z ewentualnym wpisem,,córka lub,,syn PESEL matki Nr historii choroby / Data i godzina poronienia lub tożsama data i godzina urodzenia i zgonu dziecka martwo urodzonego / Godzina skierowania zwłok/ szczątków dziecka martwo urodzonego do chłodni. Wg. Oświadczenia matki/ decyzji dotyczącej postępowania ze zwłokami / szczątkami dziecka martwo urodzonego Odbiór zwłok/ szczątków dziecka martwo urodzonego przez rodzinę celem pochówku Pozostawienie zwłok/ szczątków dziecka martwo urodzonego celem zbiorowego pochówku organizowanego przez szpital w obrządku rzymsko-katolickim Imię, nazwisko i podpis położnej sporządzającej kartę. Godzina przyjęcia zwłok / szczątków dziecka martwo urodzonego do chłodni. Imię, nazwisko i podpis osoby przyjmującej Strona 8 z 10
Zał. nr 3 POTWIERDZENIE WYADNIA ZWŁOK/ SZCZĄTKÓW DZIECI MARTWO URODZONYCH W CELU KREMACJI I POCHÓWKU ORGANIZOWANEGO PRZEZ SZPITAL Zwłoki / szczątki dzieci martwo urodzonych za okres wg zestawienia zwłok/ szczątków dzieci martwo urodzonych do kremacji i pochówku organizowanego przez szpital; liczba, uszczegółowienie... Potwierdzenie przekazania / odbioru Data... Podpis osoby przekazującej i przyjmującej /. Strona 9 z 10
Oświadczam, że zapoznałam/em się z powyższą procedurą i zobowiązuję się do jej stosowania Lp. Imię i nazwisko osoby przeszkolonej Data szkolenia Podpis 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 Strona 10 z 10