LEKCJA 4 Pisownia bezokoliczników Katarzyna Mączyńska Język polski Klasa IV SP
Plan pracy Powtórzenie materiału z poprzednich zajęć - co wiemy już o czasowniku i jego formach. Sprawdzenie pracy domowej. Pisownia bezokoliczników zakończonych na: -ść, - źć. Praca domowa.
Co już wiemy o czasowniku i jego Czasownik tworzy zdanie, jest w zdaniu najważniejszym wyrazem! Czasownik odpowiadana pytania: Co robi? formach? Powtórzenie Co się z nim dzieje? Czasownik oznacza czynności i stany. Czasownik to część mowy. Czasownik odmienia się przez liczby i osoby.
Co już wiemy o czasowniku i jego Czasownik występuje w formach osobowych i nieosobowych Forma osobowa formach? Powtórzenie wskazuje na osobę, która wykonuje czynność (biegnę ja, stałaś-ty, śpiewali-oni) Forma nieosobowa- BEZOKOLICZNIK nie wskazuje na wykonawcę czynności, nie da się określić osoby, która wykonuje czynność ( stać, móc, malować, czytać) Bezokolicznik ma zakończenia ć lub -c
PRACA DOMOWA Podane bezokoliczniki dopasuj do zdań, zmień na formę osobową podana w nawiasie i dopasuj do zdań. przywieźć, przewieźć, wieźć, zawieźć, podwieźć, odwieźć 1. Czy chcesz, żebym (1.os.,l.poj.) na targi książki? 2. (1.os.,l.poj.) ci tę książkę, o którą prosiłaś? 3. Chcę, żebyście (2.os.,l.mn.) te książki z hurtowni do sklepu. 4. Zaraz (1.os.,l.mn.) ciocię do księgarni. 5. Kierowcy (3.os.,l.mn.) paczki z książkami.
czytał czytać pracowaliśmy pracować myjesz myć narysował narysować zawieźcie zawieźć zaniósł zanieść zasnął zasnąć wyglądała wyglądać przyjadę przyjechać wziął wziąć
ZAPAMIĘTAJ! W zakończeniu bezokolicznika piszemy źć, jeżeli w zakończeniu formy osobowej występuje z lub ź (zi),np.: znaleźć znalazł, znaleźli gryźć gryzę, gryzie Wieźć wiozę, wieźliśmy
Utwórz bezokoliczniki. idą iść wiozę wieźć wlezie wleźć gnietli gnieść kładę kłaść ugryzłem ugryźć odnalazłeś odnaleźć wiedzie wieść przywieźli przywieźć wynalazły wynaleźć najadł się najeść się
W podanych zdaniach podkreśl czasowniki. Utwórz od nich bezokoliczniki. Poszło jak po maśle. poszło - pójść Co cię znowu ugryzło? ugryzło - ugryźć Zalazł nam za skórę. zalazł - zaleźć Wpadłem jak śliwka w kompot. wpadłem - wpaść Idzie, gdzie oczy poniosą. idzie - iść Znalazł się oko w oko z niebezpieczeństwem. znalazł - znaleźć
Czasowniki w formie osobowej zamień na bezokoliczniki i wpisz w odpowiednie miejsce. płynie, wzięli, wiedzie, spadł, piecze, znalazł, wloką, podwiezie, płoną, zaśnie, niesiesz, ugryzłem, odwieźli, biegną, uciekli, jadł -ść -źć -ąć -c wieść znaleźć płynąć wlec spaść podwieźć wziąć piec nieść ugryźć płonąć biec jeść odwieźć zasnąć uciec
Utwórz bezokoliczniki z wyrazem - wrócić. po- Za- za- przy- na- wrócić wy- z- prze- od-
W czasownikach (informujących o czynności, która miała miejsce w przyszłości) zakończonych w bezokoliczniku na ąć piszemy ą lub ę, np.: wziąć- wzięłam- wziąłem krzyknąć- krzyknęłam- krzyknąłem ciąć- cięłam- ciąłem osiągnąć- osiągnęłam- osiągnąłem
Uzupełnij tekst poprawnymi formami czasowników. Latem państwo Zielińscy (wynająć) jacht i wyruszyli cała rodziną na rejs po Wielkich Jeziorach Mazurskich Wraz z nimi (popłynąć) także ich ulubiony pies Azorek. Czas wakacji upływał pracowicie. Najstarsza córka Monika (wziąć) ze sobą aparat fotograficzny i robiła mnóstwo zdjęć, gdyż (pragnąć) na najlepsze zdjęcie. Z kolei jej brat Adam (rozpocząć) kurs na sternika. Pani Zielińska i najmłodsza córka Ewa (zająć się) popłynął wynajęli pragnęła zajęły się wygrać szkolny konkurs opalaniem. rozpoczął wzięła
Wstaw czasowniki w odpowiednich formach. Pamiętaj, że czynność już się odbyła. wziąć- 1. osoba liczby pojedynczej wzięłam, wziąłem dotknąć-2. osoba liczby mnogiej wzięliście, wzięłyście przypiąć- 3. osoba liczby pojedynczej przypiął, przypięła usunąć- 1. osoba liczby mnogiej usunęliśmy, usunęłyśmy zdjąć 3. osoba liczby mnogiej zdjęli, zdjęły przesunąć- 2. osoba liczby pojedynczej przesunąłeś, przesunęłaś
PRACA DOMOWA A) Zapisz bezokoliczniki utworzone od wyróżnionych czasowników. Ta cysterna wiezie benzynę. Jak ci się wiedzie? Zawiodłem się na nim. Zawiozę babci trochę jagód. Leżaki wywieziemy na działkę. Oni wywiedli nas w pole. B) Zapisz zdania z czasownikami: odwieść, odwieźć.
Bibliografia M. Nagajowa, Słowo za słowem. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy czwartej szkoły podstawowej, WSiP, Warszawa 1994 M. Nagajowa, Słowo za słowem. Zeszyt ćwiczeń dla klasy czwartej szkoły podstawowej, WSiP, Warszawa 1994 A. Łuczak, A. Murdzek, Język polski. Między nami. Zeszyt ćwiczeń dla klasy czwartej szkoły podstawowej, GWO, Gdańsk 2001 D. Chwastniewska, D. Rożek, A. Gorzałczyńska - Mróz, Maciej Szulc, A.Piechnik- Kaszuba, Język polski. Nauka o języku dla klasy czwartej szkoły podstawowej-część 1, GWO, Gdańsk 2000 A. Kempa, D. Szachnowska, Język polski dla klasy czwartej szkoły podstawowej - kształcenie językowe,wydawnictwo OPERON, Gdynia 2008 A. Kania, K. Kwak, J. Majchrzak Broda, Czarowanie słowem, zeszyt ćwiczeń dla klasy czwartej szkoły podstawowej-część 1,WSiP, Warszawa 2008 Wykorzystane ilustracje pochodzą z: www.microsoft.com
Dziękuję za uwagę Katarzyna Mączyńska