Załącznik nr 1 do Specyfikacji technicznej WYTYCZNE POMIARU RUCHU NA DROGACH POWIATOWYCH W 2015 ROKU SPIS TREŚCI 1. Wstęp 2. Metoda pomiaru ruchu na drogach powiatowych 2.1. Zakres danych wynikowych 2.2. Zakres pomiaru i podział pojazdów na kategorie 2.3. Zasady wykonywania pomiaru ruchu pomiar ręczny 2.4. Typy punktów pomiarowych 2.5. y i lokalizacja przeprowadzenia pomiaru ruchu 2.6. Nadzór nad przebiegiem pomiaru 3. Sposób przeprowadzenia pomiaru ruchu na drogach powiatowych 3.1. Czynności obserwatorów 3.2. Kontrola pomiaru 3.3. Uwagi końcowe ZAŁĄCZNIKI: 1. Formularz pomiarowy 1
1. WSTĘP Pomiar ruchu na drogach powiatowych w 2015 roku zostanie wykonany na istniejącej sieci tych dróg. Podstawowym celem pomiaru jest określenie, na podstawie przeprowadzonych bezpośrednich pomiarów, wielkości ruchu na poszczególnych węzłach i całej sieci dróg powiatowych. Potrzeba posiadania aktualnych danych o wielkości ruchu drogowego wynika z art. 20 pkt. 15 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (z późniejszymi zmianami), nakładającej na zarządców dróg obowiązek dokonywania okresowych pomiarów ruchu drogowego. 2. METODA POMIARU RUCHU NA DROGACH POWIATOWYCH 2.1. ZAKRES DANYCH WYNIKOWYCH Podstawowymi parametrami obliczanymi na podstawie pomiaru ruchu na drogach powiatowych w 2015 roku będą: średni dobowy ruch w roku oraz rodzajowa struktura ruchu na wszystkich odcinkach sieci drogowej objętej pomiarem. Średni dobowy ruch w roku (SDR) definiuje się jako liczbę pojazdów silnikowych przejeżdżających przez dany przekrój drogi w ciągu 24 kolejnych godzin, średnio w ciągu jednego roku. Rodzajowa struktura ruchu określa udział procentowy poszczególnych kategorii pojazdów w ruchu ogółem. Przyjęty w pomiarze podział pojazdów na kategorie jest wystarczający dla bieżących potrzeb zarządcy dróg powiatowych, a w szczególności zapewnia możliwość następujących analiz i obliczeń: modelowania i prognozowania ruchu, obliczeń przepustowości dróg, skrzyżowań i węzłów, obliczeń konstrukcji nawierzchni drogowych, analiz w zakresie ochrony środowiska, w tym obliczeń hałasu i zanieczyszczeń powietrza, analiz ekonomicznych. Zwraca się również uwagę, że do projektowania skrzyżowań, węzłów drogowych i sygnalizacji świetlnej pomiary ruchu należy przeprowadzać według odrębnych wymagań. Dane wynikowe będą opracowywane przez Zamawiającego na podstawie przedłożonych przez Wykonawcę kart pomiarowych. 2.2. ZAKRES POMIARU I PODZIAŁ POJAZDÓW NA KATEGORIE Pomiar ruchu przeprowadza się na aktualnej sieci dróg powiatowych o nawierzchni twardej. Na drogach gruntowych pomiaru nie wykonuje się. Podział pojazdów na kategorie w czasie pomiaru przedstawiono w tablicy 1. Tablica 1 Symbol Grupa pojazdów kategorii pojazdów 1 a rowery 2 b motocykle, motorowery (skutery) 3 c samochody osobowe (do 9 miejsc z kierowcą), mikrobusy z przyczepą lub bez 4 d lekkie samochody ciężarowe (dostawcze) o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t z przyczepą 2
lub bez samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej 5 e powyżej 3,5 t bez przyczep, samochody specjalne, ciągniki siodłowe bez naczep samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t z jedną lub więcej przyczepami, ciągniki 6 f siodłowe z naczepami, ciągniki balastowe z przyczepami standardowymi lub niskopodwoziowymi 7 g autobusy, trolejbusy ciągniki rolnicze z przyczepami lub bez, maszyny samobieżne 8 h (walce drogowe, koparki itp.) * ) do mikrobusów zalicza się pojazdy przystosowane do przewozu osób, posiadające do 20 miejsc łącznie z kierowcą. Podział pojazdów na kategorie spełnia wymagania krajowych użytkowników wyników pomiaru oraz zapewnia możliwość przeliczenia na kategorie zgodne z zaleceniami międzynarodowymi EKG ONZ. W pomiarze przeprowadzanym w 2015 roku rezygnuje się z rejestracji pojazdów zaprzęgowych tj. kategorii oznaczanej dotychczas symbolem i". Pojazdy oznaczone symbolami od b" do h" tworzą grupę pojazdów silnikowych, wśród których wyróżnia się: ruch lekki (suma kategorii b", c", d" i h"), ruch ciężki (suma kategorii e", f" i g"). Należy zwrócić szczególną uwagę na właściwe przyporządkowanie zliczanych pojazdów do kategorii d", tj. do lekkich samochodów ciężarowych (dostawczych) o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t z przyczepą lub bez. Do tej kategorii należy zaliczać tylko te pojazdy, których nadwozie zostało jednoznacznie zaprojektowane do przewozu towarów. Nie należy zaliczać do kategorii d" pojazdów, które zostały konstrukcyjnie przystosowane do przewozu ładunków, lecz są oparte na nadwoziach samochodów osobowych, jak np. Polonez Truck, Peugeot Partner, Opel Combo, Volkswagen Caddy itp. oraz tzw. samochodów z kratką. 2.3. ZASADY WYKONYWANIA POMIARU RUCHU POMIAR RĘCZNY Pomiar ręczny w punkcie pomiarowym wykonywany jest w całości przez obserwatorów, którzy prowadzą rejestrację przejeżdżających pojazdów w następujący sposób: zaznaczając każdy pojazd na formularzach bezpośredniego spisu, używając liczników ręcznych i wpisując następnie do formularza pomiarowego kwadransowe sumy pojazdów. Do pomiaru ręcznego zalicza się również pomiar ruchu wykonywany w warunkach terenowych jako zapis video, z późniejszym zliczaniem pojazdów na podstawie tego zapisu w warunkach biurowych i wpisywaniem ich do formularza pomiarowego. Pomiar taki może być wykonywany tylko pod warunkiem zapewnienia dostatecznej czytelności i ciągłości nagrania w celu zliczania i identyfikacji sylwetek przejeżdżających pojazdów. W zapisie video powinna być widoczna w sposób ciągły data i czas rejestracji. Na podstawie zapisu video powinna być możliwość zliczenia wszystkich pojazdów, w tym zakwalifikowania ich do kategorii, co oznacza, że pojazdy nie mogą pokrywać się na szerokości rejestrowanego przez kamerę przekroju drogi. Pomiar bezpośredni ruchu pojazdów silnikowych będzie obejmował wyłącznie jezdnie zasadnicze drogi, natomiast pomiar ruchu rowerowego powinien obejmować cały przekrój drogi (tj. oprócz jezdni zasadniczych również chodniki i ścieżki rowerowe / pieszo rowerowe). 3
2.4. TYPY PUNKTÓW POMIAROWYCH W zależności od lokalizacji i zakresu wykonywanych bezpośrednich pomiarów ruchu, w pomiarze ruchu na drogach powiatowych w 2015 roku punkty pomiarowe dzielone są na następujące typy: typ N punkty na których bezpośrednie pomiary ruchu wykonywane są w godzinach nocnych od 22.00 do 6.00 typ C - punkty, na których bezpośrednie pomiary ruchu wykonuje się w godzinach od 6:00 do 22:00, typ K punkty zlokalizowane w rejonie przejazdów kolejowych, na których bezpośrednie pomiary ruchu wykonuje się w godzinach od 6:00 do 18:00 lub od 6:00 do 22:00. 2.5 TERMINY I LOKALIZACJA PRZEPROWADZENIA POMIARU RUCHU POMIARY TYPU N Nr drogi Nazwa drogi Km punktu pomiarowego pomiaru w okresie wakacyjnym pomiaru poza okresem wakacyjnym 1636K 1639K 1651K Krościenko Szczawnica Dębno Niedzica Granica Państwa Czarny Dunajec Poronin 2+000 13/14.07 05/06.10 7+400 15/16.07 6+300 28/29.07 1668K Rabka (ul. Sądecka Rynek ul. Kilińskiego) Skawa Naprawa 1+800 29/30.07 1672K ul. Kościuszki ul. Szaflarska w m. Nowy Targ 1+130 04/05.08 16/17.11 POMIARY TYPU C Nr drogi Nazwa drogi Km punktu pomiarowego pomiaru w okresie wakacyjnym pomiaru poza okresem wakacyjnym 1636K Krościenko Szczawnica 2+000 13.07 (pn) 19.07 (nd) 5.10 (pn) 11.10 (nd) 4
1637K 1638K Harklowa Tylmanowa Krośnica Sromowce Niżne 12+800 14.07 6+700 20.07 1639K Dębno Niedzica Granica Państwa 7+400 15.07 (śr) 19.07 (nd) 16.07 (czw) 12.10 (pn) 18.10 (nd) 22.10 (czw) 1640K Niedzica Kacwin 1+600 22.07 1641K Łapsze Wyżne Jurgów 3+600 27.07 1642K Groń Trybsz Niedzica 11+600 21.07 (wt) 26.07 (nd) 19.10 (pn) 25.10 (nd) 1643K 1644K 1645K 1646K 1647K Krempachy Frydman Łopuszna Dursztyn Nowa Biała Białka Tatrzańska Skrzypne Szaflary Ostrowsko Gronków Bukowina Tatrzańska 3+200 29.07 0+300 3.08 1+600 5.08 16+300 10.08 0+900 12.08 1651K Czarny Dunajec Poronin 6+300 28.07 (wt) 2.08 (nd) 26.10 (pn) 8.11 (nd) 1652K Ciche Dzianisz 3+100 17.08 1653K Szaflary Ząb 3+600 18.08 1654K 1654K Ząb Ratułów Ciche Chochołów Ząb Ratułów Ciche Chochołów 5+100 19.08 12+200 24.08 1655K Rogoźnik Ciche 3+500 25.08 1659K Maruszyna 2+300 5.10 5
1659K 1660K 1661K 1662K 1663K 1663K 1664K 1665K Ludźmierz Czarny Dunajec Maruszyna Ludźmierz Czarny Dunajec Ludźmierz Pyzówka Trute Klikuszowa Obidowa Raba Wyżna Klikuszowa Długopole Pieniążkowice Piekielnik Długopole Pieniążkowice Piekielnik Harkabuz Piekielnik Skawa Raba Wyżna 8+800 12.10 4+000 19.10 6+000 26.10 3+900 27.10 0+900 28.10 8+000 2.11 0+500 3.11 7+200 4.11 1666K Ponice Rdzawka 0+100 9.11 1667K Rabka Zdrój (ul. Podhalańska) Ponice 3+000 16.11 1668K Rabka (ul. Sądecka Rynek ul. Kilińskiego) Skawa Naprawa 1+800 12.08 (śr) 9.08 (nd) 2.11 (pn) 15.11 (nd) 1669K Jordanów Spytkowice 8+900 17.11 1670K Lasek Stacja PKP 0+200 18.11 1671K 1671K ul. Św. Anny ul. Kowaniec w m. Nowy Targ ul. Św. Anny ul. Kowaniec w m. 0+600 26.08 3+100 10.11 6
Nowy Targ 1672K ul. Kościuszki ul. Szaflarska w m. Nowy Targ 1+130 4.08 (wt) 16.08 (nd) 23.07 (czw) 16.11 (pn) 22.11 (nd) 12.11 (czw) 1673K 1675K 1676K 1677K ul. Waksmundzka w m. Nowy Targ Jabłonka Lipnica Mała Lipnica Wielka Przywarówka Zubrzyca Górna Sidzina Bystra Łętownia 1+500 14.07 5+000 20.07 5+000 22.07 2+100 27.07 1678K Raba Wyżna Podwilk 8+500 11.08 (wt) 23.08 (nd) 23.11 (pn) 29.11 (nd) 1679K Wygon Niedzica 1+100 19.08 1680K 1681K ul. Szpitalna w m. Nowy Targ Baza ZUM Kościół w m. Skawa 0+350 3.08 0+150 5.08 1682K Podszkle - Podwilk 6+700 10.08 POMIARY TYPU K Nr drogi Nazwa drogi Km punktu pomiarowe go pomiaru pomiaru 1646K Skrzypne Szaflary Ostrowsko 8+100 15.09.2015 16.09.2015 1658K Szaflary Ludźmierz 0+250 22.09.2015 6:00 22:00 23.09.2015 1661K Trute Klikuszowa Obidowa 1+580 29.09.2015 30.09.2015 7
1665K Skawa Raba Wyżna 0+500 06.10.2015 07.10.2015 1667K Rabka Zdrój (ul. Podhalańska) Ponice 0+360 13.10.2015 6:00 22:00 14.10.2015 1668K Rabka (ul. Sądecka Rynek ul. Kilińskiego) Skawa Naprawa 7+760 20.10.2015 21.10.2015 2.6. NADZÓR NAD PRZEBIEGIEM POMIARU Zapewnienie właściwego nadzoru nad przebiegiem pomiaru ruchu na drogach powiatowych stanowi jeden z podstawowych czynników decydujących o wiarygodności i dokładności wyników uzyskanych z pomiaru. Nadzór nad przebiegiem pomiaru będzie obejmować w szczególności: nadzór merytoryczny nad przebiegiem pomiaru, bezpośrednią kontrolę w terenie w czasie przeprowadzania pomiaru. Nadzór merytoryczny nad przebiegiem pomiaru będzie obejmować: udzielanie konsultacji i pomocy w sprawach dotyczących organizacji pomiaru, konsultacje i wyjaśnienia dotyczące spraw związanych z kodowaniem, wstępną kontrolą i przekazywaniem wyników, usuwanie wszelkich nieprawidłowości stwierdzonych na podstawie sukcesywnego wstępnego sprawdzania wyników uzyskanych z kolejnych dni pomiarowych. Szczegółowe zasady bezpośredniej kontroli pomiaru w terenie przedstawione są w dalszym rozdziale. Jednostką organizującą pomiar ruchu na sieci dróg powiatowych i odpowiedzialną za nadzór nad jego przebiegiem jest zarządca sieci dróg powiatowych. 3. SPOSÓB PRZEPROWADZENIA POMIARU RUCHU NA DROGACH POWIATOWYCH 3.1. CZYNNOŚCI OBSERWATORÓW Bezpośredni ręczny pomiar ruchu w terenie wykonywany jest przez przeszkolonych obserwatorów. Obserwatorami powinny być osoby gwarantujące właściwe i dokładne wykonanie pomiaru. W punktach pomiarowych praca obserwatorów odbywa się na zmiany. Jeden obserwator nie może prowadzić pomiaru dłużej niż jedną zmianę wynoszącą 8 godzin. W stanowiskach pomiarowych, w których występują w godzinach szczytowych duże natężenia ruchu, zaleca się skrócenie zmian pracy obserwatorów w ten sposób, aby nie prowadzili pomiaru jednorazowo dłużej niż przez cztery godziny. Obserwatorzy przeprowadzają spis pojazdów w punktach pomiarowych, zaznaczając na formularzach bezpośredniego spisu w kolejnych wierszach godziny pomiaru (zaczynając od równej godziny), a w odpowiednich kolumnach pojazdy poszczególnych kategorii, przejeżdżające obok stanowiska pomiarowego. Pojazdy zapisuje się przez stawianie pionowych kresek. Jedna kreska oznacza jeden pojazd. Kreski łączy się w wiązki po pięć sztuk. Jeden wiersz w formularzu odpowiada 8
połowie godziny pomiaru. W przypadku pomiaru wykonywanego licznikiem ręcznym lub zliczania pojazdów na podstawie zapisu video, należy w wierszu odpowiadającym połowie godziny pomiaru wpisywać sumy pojazdów poszczególnych kategorii po każdych 15 minutach pomiaru. Każdy z obserwatorów prowadzących pomiar notuje pojazdy na jednym formularzu bezpośredniego spisu, na którym wpisane jest czytelnie jego imię i nazwisko. Nie dopuszcza się wypełniania jednego formularza przez więcej niż jedną osobę, nawet w przypadku, gdy następuje zmiana wykonującego pomiar w trakcie pomiaru. Po każdej zmianie obserwatora zapisywanie obserwacji rozpoczyna się na nowym formularzu. W formularzu należy wówczas umieścić godzinę i minutę rozpoczęcia rejestracji. Na czas wykonywania pomiaru każdy z obserwatorów musi być wyposażony w zegarek oraz przybory do pisania (wraz z zapasowymi). Obserwator nie może opuszczać stanowiska pomiarowego, z wyjątkiem krótkich przerw na załatwianie własnych potrzeb. Na stanowisku, gdzie jest co najmniej dwóch obserwatorów, rejestracja w tym krótkim okresie powinna być prowadzona przez jednego z pozostałych obserwatorów. W każdym z dni pomiarowych Wykonawca pomiaru jest zobowiązany do zapewnienia obserwatora rezerwowego. Osoba ta pozostaje w dyspozycji Wykonawcy i może zostać w każdej chwili skierowana do wykonywania pomiaru w przypadku zaistnienia szczególnych okoliczności (np. nagła niedyspozycja, choroba itp.). 3.2. KONTROLA POMIARU Bezpośrednia kontrola pomiaru w terenie powinna obejmować sprawdzenie: zgodności lokalizacji stanowiska pomiarowego z Wykazem odcinków pomiarowych", prawidłowości lokalizacji i oznakowania stanowiska pomiarowego, prawidłowości wypełniania formularzy pomiarowych, ze szczególnym uwzględnieniem wielkości ruchu w kolejnych godzinach, wyposażenia obserwatorów w sprzęt niezbędny do prowadzenia pomiaru ruchu. Zarządca dróg powiatowych jest zobowiązany do wyznaczenia odpowiedniej liczby osób przeprowadzających bezpośrednią kontrolę pomiaru ruchu w terenie. Osoba przeprowadzająca kontrolę na stanowisku pomiarowym powinna potwierdzić swoją obecność czytelnym podpisem na formularzach pomiarowych. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, nie mających znaczącego wpływu na końcowe wyniki pomiaru, należy o nich poinformować osoby prowadzące pomiar i wprowadzić odpowiednie korekty. W przypadku stwierdzenia znacznych nieprawidłowości, które mogą mieć znaczący wpływ na ostateczne wyniki pomiaru, osoba upoważniona do kontroli powinna zarządzić przeprowadzenie pomiaru uzupełniającego, który należy wykonać w tym samym dniu tygodnia jeden tydzień po pomiarze podstawowym. Zakres pomiaru uzupełniającego jest taki sam jak pomiaru podstawowego. Z przeprowadzonej kontroli należy sporządzić protokół i przekazać w terminie 2 dni do zarządcy dróg powiatowych. 3.2. UWAGI KOŃCOWE Wyniki pomiaru ruchu na drogach powiatowych stanowią podstawowe dane uwzględniane przy zarządzaniu, planowaniu, projektowaniu i remontach sieci 9
drogowej, dlatego też pomiar ten powinien być wykonywany bardzo rzetelnie i pod nadzorem administracji drogowej. Formularze pomiarowe i elektroniczne zbiory danych z pomiaru ruchu należy przechowywać przez 10 lat. 10