Zaproszenie na wizytę studyjną pt. Galicja współczesne twarze dziedzictwa Magda Miller, IX edycja Termin 15-17 kwietnia 2016 Gdzie odbędzie się wizyta Gorlice Szymbark Owczary Łosie Nowica Zagórzany Kwiatonowice Ropki Wysowa Zdrój; Małopolska Temat przewodni wizyty Dziedzictwo kulturowe i wielokulturowość Dlaczego warto wziąć udział? Południowo-wschodnia Małopolska, do której Was zapraszam, jest zagłębiem dziedzictwa kulturowego, nawet na tle bogatej w ten zasób całej Małopolski. Nic zatem dziwnego, że przyciąga ludzi, którzy czują, że to są ich klimaty. To oni, przez swoje pozytywne zakręcenie, pasję, siłę w przezwyciężaniu trudności, szalone inicjatywy, energię, chęć zmiany, poczucie misji (i co tam jeszcze chcecie), na różne sposoby chronią, ratują i rewitalizują to dziedzictwo, pobudzają lokalną społeczność, nadają ton, kreują, rozwijają biznes, opisują (i co tam jeszcze chcecie). Jestem jedną z nich. Chcę Wam przedstawić pozostałych. Czy wyniesiecie z tej wizyty wiedzę i umiejętności, dobre praktyki, inspiracje, nowe kontakty i znajomości, obrazy pod powiekami, smaki na języku (i co tam jeszcze chcecie), zależy tak samo od nas, którzy będziemy Was gościć, jak i od Was, którzy przywieziecie swoje doświadczenie i swoje opowieści. Spotkajmy się w Galicji! Piękno rzeczy śmiertelnych mija, lecz nie piękno sztuki (Leonardo da Vinci). 1
Program wizyty 2 Na trasie naszej wizyty znalazły się: Gorlice Szymbark Owczary Łosie Nowica Zagórzany Kwiatonowice Ropki Wysowa. Jak się przekonacie, czytając program wizyty, w każdym z tych miejsc są ludzie i zabytki żyjący w szczególnej symbiozie. Zabytki tworzące lokalne dziedzictwo kulturowe i ludzie, którzy podnoszą je z ruiny, przywracają im piękno, nadają nowe funkcje, prowadzą w nich biznes, jednoczą się wokół wspólnych pasji, kształtują trendy kulturalne, przyczyniają się do zmiany społecznej. To sercu bliski Beskid Niski. DZIEŃ PIERWSZY Rozpoczniemy od spotkania w Miejskiej Bibliotece Publicznej (MBP) w Gorlicach, gdzie Kasia i Bartek uczestnicy projektu Biblioteka miejscem spotkań wielu kultur zaprezentują Wam nasze pomysły i dokonania w tym obszarze. Na gorlickiej trasie znajdą się także: Dwór Karwacjanów i Gładyszów przykład instytucji kultury działającej w obiekcie zabytkowym, prywatny skansen naftowy na Magdalenie (dzielnica Gorlic) oraz muzeum z ekspozycją poświęconą Bitwie Gorlickiej 1915 największej operacji wojskowej na terenie Galicji, kluczowej dla losów wojny, zaliczanej do stu najważniejszych bitew świata. Wykorzystamy tu geocaching jako formę zabawy i edukacji. Czas na pierwsze ze stowarzyszeń. Dzięki Natalii (XI edycja), w Centrum im. B. I. Antonycza spotkamy się ze Stefanem Hładykiem, wieloletnim prezesem Zjednoczenia Łemków (ZŁ). Porozmawiamy o historii i współczesności tych terenów, inicjatywach ZŁ w zakresie ochrony dziedzictwa i sztandarowym wydarzeniu kulturalnym Łemkowskiej Watrze. Opuścimy Gorlice i udamy się do Szymbarku, gdzie zjemy obiad w restauracji ulokowanej w zabytkowym dworku i spotkamy się z jej właścicielem. Będzie to pierwsze ze spotkań z restauratorami prowadzącymi biznes w zabytkach. W Szymbarku czeka na nas renesansowy kasztel przykład obiektu odrestaurowanego za pieniądze z funduszy unijnych i skansen wsi pogórzańskiej. A wieczorem w Gorlicach spotkanie z kulturą pogórzańską i łemkowską warsztaty taneczne i muzyczne z udziałem Janusza (XI edycja) i kapeli Pogórzanie. DZIEŃ DRUGI O poranku pojawimy się w Owczarach, by zwiedzić XVII-wieczną cerkiew wpisaną na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Obecnie służy rzymo- i grekokatolikom. W Łosiu poznamy niezwykłą historię tej łemkowskiej wsi, zwiedzając kolejny obiekt otwarty dzięki funduszom unijnym Zagrodę maziarską. Czeka tam na nas przejazd wozem maziarskim, co prawda nie do Petersburga (aż tam docierali łosiańscy maziarze!) i spotkanie z ostatnim maziarzem. Kolejna na trasie jest Nowica i spotkanie z Szymonem Modrzejewskim ze Stowarzyszenia Magurycz. Zapewniam Was to będzie przeżycie! Szymon został uhonorowany nagrodą Europa Nostra, taką samą, jaką otrzymała wspomniana cerkiew w Owczarach. Więc sami rozumiecie, jaki jest kaliber jego dokonań. Opowie o nich, a pewnie i coś pokaże. Nowica to dziwna wieś. Zagubiona w Beskidzie, a ma własny, międzynarodowy festiwal teatralny InNOWICA. I jak magnes przyciąga artystów. Tu odbywają się coroczne warsztaty ikonopisów. O Stowarzyszeniu Przyjaciół Nowicy powiedzą Wam Alinka i Leszek osiedleńcy z Warszawy, którzy w zabytkowej łemkowskiej chyży (chałupie) prowadzą gospodarstwo agroturystyczne.
Obiad zjemy na stacji kolejowej w Zagórzanach w kolejnym zabytkowym obiekcie, który dostał drugie życie i jest siedzibą rodzinnej firmy gastronomicznej. Zaś popołudnie spędzimy w dworze w Kwiatonowicach, moim domu, gdzie wspólnie będziemy tworzyć skrytkę geocache dla tego obiektu. Liczę na Waszą pomysłowość! Zaprezentuję Wam również historię Liny Bögli, Festiwal Święto Ogrodów, Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego i stałą współpracę z Muzeum Ziemi Bieckiej. Kolację przygotujemy wspólnie, podczas warsztatów kulinarnych z pieczeniem podpłomyków w piecu chlebowym. Pomoże nam w tym Zosia, wieloletnia szefowa kwiatonowickiego KGW. Mój wyrzut z łopaty nie jest jeszcze wystarczająco dobry DZIEŃ TRZECI Rano czeka na nas Swystowy Sad w Ropkach kolejne gospodarstwo agroturystyczne honorujące lokalne łemkowskie dziedzictwo. I świetnie prosperująca firma rodzinna. Grażyna Betlej-Furman, właścicielka, wegetarianka, autorka książek kulinarnych, sprzeda Wam swój pomysł na biznes w zabytku. Wreszcie wyjazd do wód. Wysowa. Zdrój, choć nie ma tego w nazwie. A w niej Stary Dom Zdrojowy, kolejny zabytek, i jego właścicielka Katarzyna Miernik-Pietruszewska. Inicjatorka i pomysłodawczyni m.in. Święta Rydza. Zobaczycie odczytane na nowo zabytki Wysowej i jak to w badzie będzie czas na refleksję i podsumowanie dyskusję o współczesnych twarzach dziedzictwa, jego funkcjach i powinnościach. A także o tym, na ile wizyta stała się dla Was inspiracją do podjęcia działań w Waszych środowiskach i jakie dobre praktyki uznaliście za warte popularyzacji. Obiad w Starym Domu Zdrojowym zakończy wizytę. Będziecie zakwaterowani w hoteliku Dark Pub w centrum Gorlic. Podróżować będziemy busem. Jeśli jesteście wegetarianami lub weganami, koniecznie napiszcie mi o tym przed wizytą! Kilka słów o organizatorze: Magda Miller X Edycja Programu Liderzy PAFW Jestem kulturoznawczynią. Od szesnastu lat mieszkam we wsi Kwiatonowice pod Gorlicami. Dwa lata po osiedleniu się tutaj zostałam radną Gminy Gorlice i byłam nią przez trzy kadencje. Zarządzam Miejską Biblioteką Publiczną w Gorlicach, która realizuje wiele nowatorskich działań wielokulturowych we współpracy z Łemkami. Czasem się na tym potykam i to bywa bolesne, ale nie zniechęcam się, bo mocno wierzę, że edukacja, otwartość, budowanie dobrosąsiedzkich relacji są najlepszymi sposobami, by empatycznie mierzyć się z trudną przeszłością (Akcja Wisła ), ciągle obecną w tutejszym środowisku. 3
W życiu prywatnym pasjonuję się dziedzictwem kulturowym jego ochroną, interpretacją i reinterpretacją. Dlatego wizyta, którą Wam proponuję, jest zogniskowana wokół tych tematów. Restauruję niewielki galicyjski dworek, w którym organizuję liczne wydarzenia kulturalne i który pełni w lokalnym środowisku kulturotwórczą rolę. W 2015 r. za dokonania na polu ochrony dziedzictwa otrzymałam nagrodę Senatu RP Custos Monumentorum Rei Publicae Strażnik Dziedzictwa Rzeczypospolitej. Obecnie jestem w trakcie powoływania fundacji wspierającej ochronę zabytków. Takich pasjonatów, jak ja, jest tutaj wielu; warto, byście ich poznali. Podpisuję się pod zdaniem Antoniego Kępińskiego, że Cywilizacja to władza nad światem, kultura to miłość do świata. Wraz z osobami, które poznacie, chcę Was zarazić tą miłością. I cieszę się na poznanie Was. Oto, co zobaczycie 4
Bardzo osobiste zaproszenie do Galicji poparte filmem https://drive.google.com/file/d/0b9ynwoox8ddlcujnwfbhcgjwdnc/view?usp=sharing Miejska Biblioteka Publiczna im. Stanisława Gabryela w Gorlicach 5
Skansen naftowy w Gorlicach na Magdalenie Renesansowy kasztel w Szymbarku 6
Restauracja Stary Dworek w Szymbarku Cerkiew w Owczarach 7
Przejazd wozem maziarskim, Łosie 8 Gospodarstwo agroturystyczne w Nowicy
Prace konserwatorskie Stowarzyszenia Magurycz Restauracja Stary Dworzec w Zagórzanach 9
Dwór w Kwiatonowicach Gospodarstwo agroturystyczne Swystowy Sad w Ropkach 10
Stary Dom Zdrojowy w Wysowej 11