Załącznik do uchwały Rady Powiatu w Międzyrzeczu Nr XXI/165/08 z dnia 27 sierpnia 2008 r. POWIAT MIĘDZYRZECZ PROGRAM WSPARCIA DLA OSÓB PSYCHICZNIE CHORYCH Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Międzyrzeczu sierpień 2008 rok 1
WPROWADZENIE Decydującym motywem podjęcia problemu tworzenia systemu wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi jest rosnące zapotrzebowanie na inne niż szpitalne formy pomocy osobie psychicznie chorej i jej rodzinie. Według stereotypu człowieka chorego psychicznie powinno umieszczać się w szpitalu psychiatrycznym, gdyż schorzenie to jeszcze do dziś wzbudza w otoczeniu rodziny ale też w niej samej lęk, obawy, niezrozumienie. Szczególną więc troską i wsparciem otoczyć powinno się osoby i rodziny, w których problem niepełnosprawności wynika z zaburzeń psychicznych. Zapewnienie szeroko pojętego poradnictwa specjalistycznego dla osób niepełnosprawnych oraz ich rodzin jest jednym z wielu zadań, których realizacja jest obowiązkiem powiatowych centów pomocy rodzinie. W wielu skomplikowanych sytuacjach rodzinnych udzielanie porady - wsparcia w tzw. warunkach ambulatoryjnych jest niewystarczające. Skuteczność pomocy uzależniona jest od jej częstotliwości pracy zespołu specjalistów i czasu trwania. Te warunki można spełnić tylko w formie stacjonarnej opieki. Dlatego racjonalnym i uzasadnionym staje się utworzenie Powiatowego Ośrodka Wsparcia dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi. Będzie to miejsce, w którym świadczona będzie specjalistyczna pomoc, możliwie jak najbliżej miejsca zamieszkania, bez konieczności opuszczania własnego środowiska. Wieloletnie doświadczenia wykazały, że umieszczanie osób chorych psychicznie, mających okresy ostrego nawrotu choroby, w szpitalach psychiatrycznych lub w domach pomocy społecznej, wyrządza im i społeczeństwu więcej krzywdy niż daje korzyści. OPIS PROBLEMU Powiat międzyrzecki obejmujący swoim zasięgiem sześć gmin i posiadający około 60 000 mieszkańców jest powiatem o wysokim wskaźniku bezrobocia. Konsekwencją pozostawania bez dochodu, braku pieniędzy na zaspokojenie podstawowych potrzeb bytowych, jest ubóstwo. Trudna sytuacja życiowa powoduje narastanie napięcia, kumulowanie stresu, popadanie w stany depresyjne co często 2
doprowadza do choroby psychicznej. Stan taki wymaga podjęcia przez powiat działań zmierzających do niwelowania dla rodziny skutków choroby psychicznej jej członka i zapełnienie luki w systemie opieki nad osobą psychicznie chorą. Zgodnie z art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, powiat zobowiązany jest do realizowania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, w tym prowadzenie i rozwój ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Osoba z zaburzeniami psychicznymi, to zgodnie z wykładnią ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, osoba: chora psychicznie; upośledzona umysłowo; wykazująca inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym. Zaniechanie opieki nad osobą chorą psychicznie, nieudzielanie jej wsparcia w jej środowisku, izolowanie jej od rodziny poprzez okresowe leczenie farmakologiczne w zakładach opieki zdrowotnej, prowadzi do zjawiska wykluczenia społecznego ludzi chorych i ich rodzin. Wskutek bardzo niskiego poziomu edukacji społecznej o chorobie psychicznej, rodzina i chory są osamotnieni, izolują się lub są izolowani. Powoduje to zamknięcie się ich w czterech ścianach swojego mieszkania, gdzie kryją swój smutek i bezradność, co jeszcze bardziej pogłębia kryzys rodziny. Wsparcia w ośrodkach udziela się po to, by pomóc osobie i rodzinie odzyskać własną zdolność i zasoby psychiczne do radzenia sobie w codziennym życiu ale także w trudnych sytuacjach życiowych. Osoba poddana terapeutycznemu oddziaływaniu w Ośrodku odzyska zdolność do samodzielnego lub pod dyskretną kontrolą funkcjonowania we własnym środowisku i społeczności. Każde podjęte działanie jest skuteczniejsze wtedy, gdy wcześniej podejmie się interwencję i udzieli się wszechstronnej pomocy specjalistycznej. I takie zadanie miałby spełniać ten Ośrodek. Z rozeznanych potrzeb przez gminne ośrodki pomocy społecznej wynika, że w powiecie na I półrocze 2007 r. mamy 43 osoby wymagające pomocy, którą świadczyć będzie Ośrodek. 3
Na terenie powiatu międzyrzeckiego w rozwiązywaniu problemów rodzinom dotkniętym chorobą psychiczną pomocy udzielają: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Warsztat Terapii Zajęciowej przy DPS w Międzyrzeczu Dom Pomocy Społecznej w Jasieńcu Ośrodki Pomocy Społecznej w: Międzyrzeczu, Skwierzynie, Trzcielu, Bledzewie, Przytocznej i Pszczewie Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowawczy w Międzyrzeczu Poradnie Psychologiczno Pedagogiczne w Międzyrzeczu i Skwierzynie Poradnia Zdrowia Psychicznego w Obrzycach i Skwierzynie SOP ZOZ Szpital Psychiatryczny w Obrzycach Każda z wyżej wymienionych instytucji pomaga w wąskim, specjalistycznym zakresie. Nie ma często pomiędzy nimi wymiany informacji na temat prowadzonego pacjenta. Pobyt osoby psychicznie chorej w Ośrodku spowoduje, że po zebraniu informacji od wszystkich jej pomagających, opracowany zostanie program wsparcia społecznego dla konkretnej osoby. PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA PROGRAMU Cele Programu: 1. Zorganizowanie Powiatowego Ośrodka Wsparcia, z możliwością udzielania długoterminowej pomocy specjalistycznej. 2. Utworzenie 20 miejsc hotelowych. 3. Aktywizacja zawodowa i integracja społeczna uczestników. 4. Edukacja społeczeństwa, szczególnie otoczenia osób z zaburzeniami psychicznymi w zakresie podstawowej wiedzy o chorobach i sposobów postępowania z chorym. Oczekiwane efekty: Realizacja programu pozwoli na: Przygotowanie uczestników poprzez poradnictwo prawne, treningi interpersonalne, treningi umiejętności społecznych do podjęcia pracy zawodowej i powrotu do środowiska. Przygotowanie do samodzielnego życia i integrację społeczną. 4
Stworzenie grup wsparcia dla osób chorych przebywających w środowisku. Prowadzenie grup wsparcia dla rodzin osób chorych psychicznie. Działania: 1. Adaptacja budynku znajdującego się w Skwierzynie przy ulicy Przemysłowej 42, która obejmie m.in. następujące rodzaje prac budowlanych: postawienie ścianek działowych, wymiana instalacji: wodno kanalizacyjnej, elektrycznej, centralnego ogrzewania, położenie płytek i podłóg, założenie armatury łazienkowej, wymiana drzwi, 2. Wyposażenie bloku żywieniowego. 3. Wyposażenie sal terapeutycznych. 4. Wyposażenie pokoi mieszkalnych w hotelu.. 5. Wyposażenie gabinetu lekarskiego i pielęgniarskiego. 6. Zatrudnienie specjalistycznej kadry. Odbiorcy programu: W Powiatowym Ośrodku Wsparcia znaleźliby miejsce chorzy którzy: oczekują na przyjęcie na oddział szpitalny, wychodzą ze szpitala po dłuższym pobycie i powinni przejść okres adaptacji do nowej sytuacji, oczekują na miejsce w domu pomocy społecznej, nie mają możliwości korzystania z terapii w swoim miejscu zamieszkania, chory wymaga krótkoterminowej opieki ze względu na czasową trudną sytuację rodzinną. Źródła finansowania: Budżet państwa pozyskiwany poprzez Wojewodę Lubuskiego. Środki PFRON pozostające w dyspozycji samorządu wojewódzkiego Programy celowe PFRON realizowane przez Oddział Lubuski 5
Środki Unii Europejskiej Fundusz Pracy pozostający w dyspozycji Powiatowego Urzędu Pracy Środki Narodowego Funduszu Zdrowia Fundacje działające na rzecz osób chorych psychicznie. Działalność bieżąca po utworzeniu Ośrodka zgodnie z art. 20 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej finansowana będzie z budżetu państwa. Organizacja pracy Samodzielna, niezależna od DPS jednostka budżetowa. Ośrodek zapewniałby usługi psychoterapeutyczne w formie ambulatoryjnej dla 40 osób, z tego 20 mogłoby korzystać z pobytu w hotelu. Utworzony Ośrodek korzystałby z wyżywienia i wszystkich mediów dostarczanych przez Dom Pomocy Społecznej w Skwierzynie, na podstawie umowy. W ramach realizacji programu zamierzamy zatrudnić kadrę o następujących kwalifikacjach: kierownika posiadającego wyższe wykształcenie z ukończonymi studiami podyplomowymi dla osób zarządzających pomocą społeczną. 5 terapeutów zajęciowych magistra lub technika rehabilitacji psychologa klinicznego pracownika socjalnego 5 opiekunów- pielęgniarki zapewnione usługi lekarza psychiatry oraz pedagoga ze specjalnością oligofrenopedagogika Termin realizacji: 2008-2010 REALIZATOR PROGRAMU Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Ul. Przemysłowa 2 66-300 Międzyrzecz Tel./ Fax. 095 7428471 Opracowała: Maria Górna-Bobrowska dyrektor PCPR w Międzyrzeczu 6