Agmet: Łączenie rur bez lutowania w chłodnictwie i klimatyzacji - metoda Vulkan-Lokring Uciążliwe lutowanie lub spawanie przy łączeniu rur w produkcji i naprawach sprzętu chłodniczego i klimatyzacyjnego jest niekomfortowe, a przy niektórych czynnikach nawet niebezpieczne. Każde lutowanie wiąże się z czasochłonną pracą. Dlatego ciekawym rozwiązaniem dla serwisantów chłodnictwa i klimatyzacji może być łączenie rurek metodą Vulkan Lokring bez lutowania. W roku 1979 firma Vulkan Lokring rozpoczęła produkcję pierścieni pod nazwą Lokring. Łączeniem rur metodą Vulkan-Lokring bardzo szybko zainteresował się przemysł chłodniczy i w roku 1984 produkcja wyniosła już 16 mln. sztuk. W Polsce zastosowano metodę Vulkan-Lokring w produkcji sprzętu chłodniczego po raz pierwszy w 1989 roku. Pierścienie i złącza Lokring (rys. 1) łączą w bardzo prosty sposób końce rur także z różnych materiałów. Montuje się je od ø1,6 do ø35 mm. Zasada łączenia rur metodą VULKAN LOKRING polega na tym, że dwie łączone rury przesunięte teleskopowo (przy jednopierścieniowym montażu stosowane przy produkcji) lub przesunięte do siebie (przy dwupierścieniowym montażu stosowane przy serwisie), zostają następnie zaciśnięte przez pierścień LOKRING. W ten sposób powstaje silne, nierozłączne zarazem elastyczne uszczelnienie metal / metal. Rys. 1. Złacza LOKRING. Warto nadmienić, że przedstawiana metoda eliminuje ujemne skutki lutowania lub spawania. Pozwala także na łączenie w sposób bardzo prosty rur aluminiowych i miedzianych. Łączenie rur złączami i pierścieniami Vulkan-Lokring jest metodą całkowicie bezpieczną, co jest szczególnie ważne przy zastosowaniu jej w produkcji i usługach naprawczych sprzętu chłodniczego napełnianego izobutanem (R600a). Zastosowanie tego typu systemu niesie za sobą również konkretne korzyści w usługach naprawczych: około 40% zaoszczędzenie czasu, metoda jest czysta, efektywna i niezawodna, montaż w godzinach handlu i ruchu ludzi, u klienta, montaż w sytuacjach niebezpieczeństwa pożarowego,
poręczne narzędzia montażowe bez podłączenia energii (można zastosować w każdym miejscu), bez azotu jako gazu ochronnego, bez żadnych usterek jakościowych zależnych od lutowania, montaż bez wyposażenia do lutowania i specjalnej wiedzy, bezproblemowe łączenie rur z różnych materiałów i średnic, trwałe, hermetycznie szczelne połączenie metal-metal, bez specjalnego przygotowania rur, łatwy, czysty i szybki montaż, dopuszczalna wysoka tolerancja montażowa, ekologiczny i bezpieczny system łączeniowy. ZAKRESY STOSOWANIA Metodę LOKRING możemy zastosować w większości połączeń przewodów do czynników chłodniczych w obszarze instalacji i serwisu: urządzeń klimatyzacyjnych (SPLIT, MULTI- SPLIT, VRF, HVAC), chłodzenia przemysłowego, pomp ciepła, systemów solarnych, geotermii, chłodnictwa domowego. Ciśnienie i temperatura Połączenia zaprojektowane są na ciśnienie robocze 50 bar przy 4-krotnym zabezpieczeniu i dla zakresu temperaturowego od -50 do +150 C. Rodzaje stosowanych materiałów Rurowe pierścienie LOKRING wykonane są z aluminium i mosiądzu. Rodzaj materiału połączeń zależny jest od materiału, z jakiego wykonane są łączone ze sobą rury (rys. 2). Rys. 2. Rodzaje materiałów rur łączonych za pomocą pierścienia LOKRING. POŁACZENIA VULKAN LOKRING Jednopierścieniowe połączenie rurowe Jednopierścieniowe połączenie (stosowane najczęściej przy produkcji) jest najprostsze i najekonomiczniejsze (rys. 3). Składa się z rury wewnętrznej i zewnętrznej roztłoczonej, lub o większej średnicy i jednego pierścienia LOKRING. Metoda jednopierścieniowa stosowana jest przy użyciu agregatu hydraulicznego, gdzie wykonuje się operacje łączenia jednym pierścieniem. Czas
technologiczny montażu wynosi do około 10 sekund. Rys. 3. Jednopierścieniowe połączenie rurowe. W produkcji małych serii lub w pracach prototypowych można także stosować metodę łączenia jednopierścieniowego, używając do tego celu specjalnych ręcznych szczypiec do roztłaczania (jeśli jest taka potrzeba) i do montażu. Podyktowane to jest względami ekonomicznymi. Dwupierścieniowe połączenie rurowe Metody jednopierścieniowego łączenia rur nie stosuje się w serwisach naprawczych, ze względu na konieczność roztłaczania jednego końca rury, co jest praktycznie w czasie naprawy wyrobu niemożliwe. W tego typu przypadkach do serwisu naprawczego przeznaczone są dwupierścieniowe połączenia, składające się z króćca i dwóch pierścieni. Złącza LOKRING dostarczane są w stanie wstępnie zmontowanym na króćcu, tzn. większa końcówka stożkowego otworu jest wprasowana na zewnętrzną średnicę króćca. W czasie montażu rur, które mają być połączone, przesuwa się na króćcu obydwa pierścienie. Na skutek specjalnego kształtu wewnętrznego pierścienia (rys. 4), średnica króćca zostaje tak dalece zredukowana, że powierzchnia zewnętrzna znajduje się w całkowicie ścisłym kontakcie z łączoną rurą i przy nieznacznej jej redukcji zakleszcza się. Rys. 4. Budowa jedno- i dwustronnego złącza. W ten sposób uzyskujemy hermetycznie uszczelnione połączenie metal / metal, przy czym redukcja średnicy rur jest tak nieznaczna, że nie powstaje dający się zmierzyć spadek ciśnienia, względnie redukcja szybkości przepływu czynnika chłodniczego. Obszar cylindryczny A" pierścienia LOKRING (rys. 5) ułatwia wstępny montaż na króćcu. Obszar cylindryczny B" redukuje średnicę zewnętrzną łączonej rury o co najmniej 0,2%. Główny obszar uszczelnienia C" redukuje średnicę zewnętrzną rury o co najmniej 2%. Powstające w kierunku zewnętrznym siły radialne rury i króćca oraz siły radialne pierścienia skierowane do wewnątrz wywołują stan równowagi, który pozostaje na całą żywotność połączenia jako stan elastycznego naprężenia wstępnego. Struktura i funkcjonowanie złącza LOKRING u usługach naprawczych. Rys. 5. Dwupierścieniowe połączenie rurowe.
MONTAŻ PIERŚCIENI LOKRING Rys. 6. Montaż pierścieni. Połączenie rurowe LOKRINGIEM może być wykonane bez wielkiego nakładu siły. Wszystko co do tego potrzebne to złącze LOKRING, szczypce montażowe ręczne i trochę uszczelniacza LOKPRER. Ergonometryczne ręczne szczypce montażowe funkcjonują bez podłączenia do energii elektrycznej. Odpowiedni nacisk uzyskiwany jest dzięki opatentowanej technice dźwigniowej, która daje duży nacisk, a jednocześnie oszczędza wysiłek instalatora przy montażu. Rys. 7. Przekrój przez połączenie. Komponenty połączenia 1. 2. 3. 4. Króciec - forma zastosowanego kroćca jest określona różnorodnością typów, wielkości i sytuacjami montażowymi; Pierścienie LOKRING - dbają o nierozłączne połączenie rurowe; do wielkości wymiarów 12 mm LOKRINGI są wstępnie zmontowane; Płyn uszczelniający LOKPREP - przez swoje szczególne właściwości trwale zabezpiecza szczelność połączenia rurowego; Szczypce montażowe - umożliwiają oszczędny wysiłek podczas montażu; w zależności od wielkości LOKRINGÓW szczęki montażowe mogą być łatwo wymieniane (rys. 8). Rys. 8. Szczypce montażowe. Funkcja i działanie płynu LOKPREP Mimo wysokiego ciśnienia w połączeniu rurowym metal / metal nie zawsze można całkowicie uszczelnić ewentualną porowatość powierzchniową i podłużne rysy powstałe w wyniku czynności ciągnienia. Dla zapewnienia szczelności połączenia należy nawilżyć końcówki rur płynem LOKPREP (substancja ta zawiera Di-methakrylestry). LOKPREP jest beztlenowym (anaeoro-bowym) płynem, który wypełnia miejsca puste. Zamknięty w czasie montażu łączenia utwardza się na skutek braku dopływu tlenu. Powoduje to doskonałe zamknięcie i uszczelnienie uszkodzeń powierzchniowych. Poniższy szkic przedstawia uszczelnienie ostrego śladu ciągnienia (rys. 9).
Rys. 9. Uszczelnienie ostrego śladu ciągnięcia. Autor: Lucjan Gierczyk, Mateusz Gierczyk - Zakład Handlowo Usługowy AGMET KONTAKT Agmet E-mail: gierczyk@agmet.com.pl WWW: www.sklep.agmet.cc.pl Tel: +48 71 345 53 10 Fax: +48 71 345 54 20 Adres: Zatorska 36 51-215 Wrocław