PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Petycji 31.10.2014 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja nr 0770/2004 złożona przez Frantiska Brychtę (Czechy), w sprawie przeciekającego kanału ściekowego w miejscowości Morawskie Budziejowice w Czechach 1. Streszczenie petycji Składający petycję wyraża zaniepokojenie zanieczyszczeniem środowiska naturalnego w miejscowości Morawskie Budziejowice w Czechach, spowodowanym przeciekającym kanałem ściekowym, i twierdzi, że choć władze regionalne wyraziły zgodę na przeprowadzenie prac naprawczych i renowacyjnych, jak dotąd nie podjęto w tym kierunku żadnych działań. 2. Dopuszczalność Petycja uznana została za dopuszczalną dnia 23 marca 2005 r. Zwrócono się do Komisji o przekazanie informacji (art. 192 ust. 4 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji otrzymana dnia 12 maja 2006 r. Kontekst Przepisy prawodawstwa UE Dyrektywa dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (91/271/EWG) 1 Zgodnie z dyrektywą 91/271/EWG dotyczącą oczyszczania ścieków komunalnych wszystkie aglomeracje o równoważnej liczbie mieszkańców (RLM) wynoszącej ponad 2 000 muszą być 1 Dz.U. L 135 z 30.5.1991, s. 40 52. CM\1039663.doc PE374.227v05-00 Zjednoczona w różnorodności
wyposażone w system zbierania ścieków komunalnych (art. 3), a ścieki komunalne z tych aglomeracji muszą być oczyszczane zgodnie z wymaganymi standardami (art. 4 i 5). Jednak w Traktacie o przystąpieniu Republiki Czeskiej przewidziane są następujące okresy przejściowe w odniesieniu do stosowania tych wymogów: W drodze odstępstwa od artykułów 3, 4 oraz artykułu 5 ustęp 2 dyrektywy 91/271/EWG, wymagań dotyczących systemów zbierania oraz oczyszczania ścieków komunalnych nie stosuje się w Republice Czeskiej do dnia 31 grudnia 2010 zgodnie z następującym celem pośrednim: w stosunku do aglomeracji o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej 10 000 mieszkańców, Republika Czeska zapewni najpóźniej do dnia przystąpienia stosowanie przepisów dyrektywy dla 18 aglomeracji, a dla kolejnych 36 aglomeracji o takiej samej równoważnej liczbie mieszkańców ten cel zostanie osiągnięty do dnia 31 grudnia 2006 roku. Dyrektywa w sprawie ochrony wód gruntowych (80/68/EWG) 1 Zgodnie z art. 3 dyrektywy 80/68/EWG z dnia 17 grudnia 1979 r. w sprawie ochrony wód gruntowych przed zanieczyszczeniem spowodowanym przez niektóre substancje niebezpieczne wprowadzanie do wody gruntowej substancji wymienionych w wykazie II załącznika powinno zostać ograniczone, by uniknąć zanieczyszczenia wód gruntowych. Ponadto zgodnie z art. 5 państwa członkowskie poddają uprzedniemu badaniu wszystkie bezpośrednie zrzuty substancji wymienionych w wykazie II i udzielają zezwolenia, pod warunkiem że przestrzegane są wszystkie techniczne środki ostrożności konieczne do zapobiegania zanieczyszczeniu wód gruntowych tymi substancjami. Poza tym należy podjąć właściwe środki w celu ograniczenia wszelkich pośrednich zrzutów tych substancji, spowodowanych działaniami na powierzchni gruntu lub w gruncie. Ponadto zgodnie z art. 13 właściwe władze są zobowiązane do monitorowania zgodności z warunkami ustanowionymi w zezwoleniach oraz wpływu wywieranego przez zrzuty na wody gruntowe. Przecieki z systemów zbierania ścieków komunalnych mogą zawierać substancje wymienione w wykazie II w załączniku do dyrektywy, takie jak amoniak, azotyny, fosfor oraz substancje mające szkodliwy wpływ na smak lub zapach wody gruntowej lub związki odpowiedzialne za powstawanie takich substancji. Ponieważ nie istnieje okres przejściowy dla wdrożenia przedmiotowej dyrektywy w Czechach, stosuje się ją w pełni w tym państwie od dnia przystąpienia do Unii Europejskiej. Petycja Składający petycję twierdzi, że przeciekająca rura systemu zbierania ścieków komunalnych w aglomeracji Morawskie Budziejowice powoduje zanieczyszczenie pobliskich wód gruntowych, a w szczególności wody w studniach, z których pobierana jest woda. Przecieki te stanowią zatem zagrożenie dla zdrowia mieszkających tam ludzi. Zdaniem składającego petycję przedstawiona sytuacja nie zmieniła się od ponad dziesięciu lat. Domaga się on od Republiki Czech odszkodowania za poniesione straty moralne (151 000 EUR) oraz za różne wydatki związane ze złożeniem niniejszej petycji. 1 Dz.U. L 20 z 26.1.1980, s.43 48. PE374.227v05-00 2/6 CM\1039663.doc
Zgodnie z dokumentacją przedłożoną przez składającego petycję zanim sprawa ta została przedstawiona Parlamentowi Europejskiemu w petycji, była ona przedmiotem szeregu działań, w które zostały zaangażowane lokalne i regionalne władze czeskie, Trybunał Konstytucyjny Republiki Czeskiej i Europejski Trybunał Praw Człowieka. Postępowanie w sprawie petycji zostało wznowione w styczniu 2006 r., kiedy to zwrócono się do Komisji o przekazanie informacji. Komentarze Komisji Dyrektywa dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych Dyrektywa dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych, a zwłaszcza jej art. 3, ma w największym stopniu zastosowanie w tej sprawie. Artykuł 3 (załącznik I.A) zawiera szczegółowe przepisy dotyczące utrzymania systemów zbierania ścieków komunalnych (sieci rur kanalizacyjnych). Jednak w związku z okresami przejściowymi ustalonymi dla Republiki Czeskiej przed przystąpieniem do UE oraz wobec braku dokładnych danych dotyczących wielkości przedmiotowej aglomeracji i wytwarzanego ładunku wyrażonego równoważną liczbą mieszkańców nie można jednoznacznie ustalić, czy zakończył się już okres przejściowy dla odnośnej aglomeracji (Morawskie Budziejowice). Komisja może podjąć działania zgodne z dyrektywą dopiero po upływie stosownego okresu przejściowego. Dyrektywa w sprawie ochrony wód gruntowych Dyrektywa ta jest w pełni stosowana i nakłada na władze Republiki Czeskiej wymóg podjęcia działań niezbędnych do zapobiegania zanieczyszczeniu wód gruntowych substancjami wymienionymi w wykazie II, które to zanieczyszczenie powodują przecieki w systemie zbierania na ulicy Veverkova w aglomeracji Morawskie Budziejowice. Dane techniczne Komisja podkreśla, że w niniejszej petycji nie przedstawiono żadnych technicznych dowodów na istnienie zanieczyszczenia. Wnioski Komisji W związku z powyższym Komisja przekaże władzom czeskim obawy składającego petycję i zwróci się do nich o wyjaśnienia odnośnie do stosowania zarówno dyrektywy dotyczącej ścieków komunalnych, jak i dyrektywy w sprawie ochrony wód gruntowych. 4. Dodatkowa odpowiedź Komisji otrzymana dnia 28 lutego 2007 r. Po zwróceniu się do władz czeskich o informacje Komisja doszła do następujących wniosków w sprawie obaw składającego petycję co do przeciekającego kanału ściekowego i zanieczyszczenia wód podziemnych w miejscowości Morawskie Budziejowice. Właściwe przepisy w tej sprawie stanowi dyrektywa dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych (dyrektywa Rady 91/271/EWG) 1. Do obszaru, którego sprawa dotyczy, 1 Dyrektywa Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych, Dz.U. L135 z 30.5.1991, zmieniona dyrektywą Komisji 98/15/WE z dnia 27 lutego 1998 r., Dz.U. L67 z 7.3.1998. CM\1039663.doc 3/6 PE374.227v05-00
mianowicie aglomeracji Morawskie Budziejowice, ma zastosowanie wspomniana dyrektywa, nakładająca między innymi następujące obowiązki: - zbierania ścieków komunalnych i zapewnienia ich oczyszczania zgodnie z dyrektywą; - projektowania, budowy i utrzymania systemów zbierania zgodnie z najlepszą wiedzą techniczną, bez powodowania nadmiernych kosztów, w tym, między innymi, zapobiegania przeciekom. Traktat o przystąpieniu 1 wyznacza dla Republiki Czeskiej terminy na osiągnięcie zgodności z dyrektywą w sposób etapowy, a aglomeracja Morawskie Budziejowice ma spełniać wymogi dyrektywy do dnia 31 grudnia 2010 r. W uzupełnieniu do postanowień dyrektywy w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych dyrektywa ramowa w dziedzinie polityki wodnej (dyrektywa Rady 2000/60/WE) 2 ustanowiła cel, jakim jest osiągnięcie dobrej jakości ( dobrego stanu ) wszystkich wód w Unii Europejskiej (rzek, jezior, wód podziemnych i przybrzeżnych) do roku 2015. Uwzględniając fakt, że terminy ustanowione w obu dyrektywach nie zostały jeszcze przekroczone, Komisja nie widzi żadnego naruszenia przepisów wspólnotowych i w rezultacie nie ma podstawy prawnej do podjęcia obecnie działań w tej sprawie. Jednakże korespondencja między Komisją i czeskim ministrem środowiska przyczyniła się do zwrócenia uwagi władz czeskich na obawy składającego petycję i może stanowić podstawę przyszłego planowania i działań podejmowanych w razie potrzeby. Czeski inspektorat środowiska także nie był świadomy obaw wyrażanych przez składającego petycję. 5. Dodatkowa odpowiedź Komisji (REV II) otrzymana dnia 27 marca 2013 r. Petycja Postępowanie w sprawie petycji zostało zamknięte ze względu na wciąż obowiązujące okresy przejściowe dotyczące dyrektywy dotyczącej ścieków komunalnych (grudzień 2010 r.), dyrektywy wodnej oraz dyrektywy w sprawie ochrony wód gruntowych (grudzień 2015 r.). Postępowanie ponownie wszczęto po upływie obowiązującego w Czechach okresu przejściowego dotyczącego dyrektywy w sprawie ścieków komunalnych. Uwagi Komisji Dyrektywa dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych Według danych przekazanych w ostatnim okresie sprawozdawczym (obejmującym dane z lat 2009 2011) gmina Morawskie Budziejowice stosuje się do postanowień dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych zarówno w zakresie odprowadzania, jak i oczyszczania ścieków. 8% ładunków ścieków jest według zgłoszonych danych poddawane oczyszczaniu za pośrednictwem systemów indywidualnych lub innych stosownych systemów, które zapewniają taki sam poziom ochrony środowiska (art. 3 dyrektywy), podczas gdy pozostałe ścieki odprowadza się za pośrednictwem systemu kanalizacji. Nie wyklucza to potencjalnego nieprawidłowego funkcjonowania sieci i działania już istniejących systemów oczyszczania 1 Traktat o przystąpieniu, Dz.U. L 236 z 23.3.2003. 2 Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, Dz.U. L 327 z 22.12.2000. PE374.227v05-00 4/6 CM\1039663.doc
ścieków. Ramowa dyrektywa wodna oraz dyrektywa w sprawie ochrony wód gruntowych Ramowa dyrektywa wodna 1 oraz dyrektywa w sprawie ochrony wód podziemnych 2 określają wymogi dotyczące jakości wód podziemnych. Państwa członkowskie zobowiązane są do oceny stanu chemicznego wód podziemnych, unikania pogorszenia stanu jednolitej części wód podziemnych i przywrócenia tym wodom dobrego stanu chemicznego do 2015 r. Władze czeskie dokonały transpozycji wspomnianych wyżej przepisów i sporządziły plany gospodarowania wodami w dorzeczu obejmujące środki mające zapewnić do 2015 r. dobry stan wód podziemnych. Plany gospodarowania wodami w dorzeczu zostały sporządzone przy zastosowaniu procedury szerokich konsultacji publicznych. Linki do tych planów można znaleźć tutaj: http://ec.europa.eu/environment/water/participation/map_mc/countries/czech_en.htm Wniosek Komisja nie będzie prowadziła dalszego dochodzenia w tej sprawie, ponieważ odnośne sprawozdania sporządzone przez Republikę Czeską nie wskazują na możliwość braku zgodności z postanowieniami właściwej dyrektywy a składający petycję nie dostarczył żadnych nowych dowodów. 6. Dodatkowa odpowiedź Komisji (REV III) otrzymana dnia 30 października 2013 r. Komisja opublikowała niedawno sprawozdanie z wykonania dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych 3 w UE. Sprawozdanie obejmuje lata 2009 2010 i opiera się na informacjach uzyskanych od państw członkowskich. Datą referencyjną w przypadku danych przedstawionych przez Republikę Czeską jest grudzień 2010 r. Ze sprawozdania wynika, że choć w tym kraju wskaźniki zgodności dotyczące odprowadzania ścieków i ich biologicznego oczyszczania były stosunkowo wysokie (ponad 80%), w przypadku bardziej zaawansowanego oczyszczania należy podjąć dodatkowe kroki w celu podwyższenia wskaźników zgodności (szacowanych na 20%). Ponadto w załączniku towarzyszącym sprawozdaniu 4 Pragę zaliczono do stolic, które uznano za stolice naruszające postanowienia dyrektywy. Komisja zamierza skontaktować się w tej sprawie z władzami czeskimi. 7. Dodatkowa odpowiedź Komisji (REV IV) otrzymana dnia 31 października 2014 r. Postępowanie w związku z petycją ponownie wszczęto po upływie obowiązującego w Czechach okresu przejściowego dotyczącego dyrektywy w sprawie ścieków komunalnych. Według dostępnych informacji gmina Morawskie Budziejowice stosuje się do postanowień dyrektywy dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych zarówno w zakresie 1 Dyrektywa 2000/60/WE, Dz.U. L 327 z 22.12.2000. 2 Dyrektywa 2006/118/WE, Dz.U. L 372 z 27.12.2006. 3 http://ec.europa.eu/environment/water/water-urbanwaste/implementation/implementationreports_en.htm 4 http://ec.europa.eu/environment/water/waterurbanwaste/implementation/pdf/annex%20to%207th%20implementation%20report.pdf CM\1039663.doc 5/6 PE374.227v05-00
odprowadzania, jak i oczyszczania ścieków. W odniesieniu do roku 2010 stwierdzono zgodność z przepisami. Według danych za rok 2012 przekazanych we wrześniu 2014 r. do przepisów stosowano się również w tym roku, jako że odprowadzono i oczyszczono 76% ścieków. Wniosek Komisja nie będzie prowadziła dalszego dochodzenia w tej sprawie. PE374.227v05-00 6/6 CM\1039663.doc