PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla I ROKU STUDIÓW

Podobne dokumenty
SYLABUS. 200, w tym: 50 - wykłady,... - seminaria, 150 ćwiczenia,... fakultety OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla I ROKU STUDIÓW

Program ćwiczeń z zakresu anatomii dla studentów I roku Wydziału Lekarskiego w roku akademickim 2014/2015

Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego

KIERUNEK: PIELEGNIARSTWO; I rok I ο PRZEDMIOT: ANATOMIA (ĆWICZENIA 45h) ĆWICZENIE 1 ( ) ĆWICZENIE 2 ( ) ĆWICZENIE 3 (08.10.

Kod przedmiotu: 12.0-WL-LEK-A

SPIS TREŚCI ANATOMIA OGÓLNA ŚCIANY TUŁOWIA. Rozdział 1. Rozdział 2

Pytania na zaliczenie II-gie poprawkowe z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego

Spis treści. 1 Anatomia ogólna 1. 2 Głowa i szyja Czaszka i mięśnie głowy Nerwy czaszkowe 64

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW

Klatka piersiowa. 5. Ściany klatki piersiowej. 8. Płuca i opłucna. 6. Jama klatki piersiowej. 7. Śródpiersie. 9. Anatomia powierzchniowa

PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ ODDZIAŁ FIZJOTERAPII

Obowiązuje mianownictwo w języku łacińskim.

PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ ODDZIAŁ FIZJOTERAPII

REGULAMIN I ZASADY BHP OSTEOLOGIA OSTEOLOGIA (CIĄG DALSZY) SYNDESMOLOGIA I ARTROLOGIA

Anatomia II - opis przedmiotu

Atlas anatomii. Anne M. Gilroy Brian R. MacPherson Lawrence M. Ross. 7/ l ) \ t f * i ' i k r '»ii w l m l ( Markus Voll Karl Wesker.

ANATOMIA FUNKCJONALNA

Spis treści. Wstęp... 7

Rozdział 3. Ograniczenia i połączenia dołów i przestrzeni czaszki Rozdział 4. Mięśnie i powięzie głowy, szyi i karku

Miana ogólne: płaszczyzny, osie, linie, miana kierunku i położenia,

KIERUNEK: DIETETYKA studia stacjonarne pierwszego stopnia (licencjackie), rok I. PRZEDMIOT: ANATOMIA CZŁOWIEKA (ĆWICZENIA 20h) 10x2h

Spis treści. Wstęp. I. Plan budowy ciała ludzkiego 9 Okolice ciata ludzkiego Układy narządów *P. Określenie orientacyjne w przestrzeni

Program zajęć z Anatomii kierunek: Pielęgniarstwo, studia stacjonarne

ANATOMIA ROK I 1. Jednostka uczelniana odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: 2. Kierownik Zakładu:

ZOFIA IGNASIAK WYDANIE II ELSEYIER URBAN&PARTNER

ANATOMIA CZŁOWIEKA REPETYTORIUM NA PODSTAWIE ANATOMII CZŁOWIEKA A. BOCHENKA M. REICHERA PRZYGOTOWALI UZUPEŁNIAJĄC I REDAGUJĄC

Pytania egzaminacyjne z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Wydziału Lekarskiego

Adam Zborowski. ATLAS anatomii człowieka

Program zajęć z Anatomii kierunek: Położnictwo, studia stacjonarne

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW

Instytut Ochrony Zdrowia, Zakład Fizjoterapii

Sylabus NAUK O ZDROWIU

Anatomia. Dr n. med. Jarosław Zawiliński

Uczelnia Łazarskiego Wydział Medyczny Kierunek Lekarski

Uczelnia Łazarskiego Wydział Medyczny Kierunek Lekarski

Podstawy anatomii, wykłady

Data Treść ćwiczeń KRK

KIERUNEK: DIETETYKA I rok I ο. PRZEDMIOT: ANATOMIA CZŁOWIEKA (ĆWICZENIA 45h) Data Treść ćwiczeń KRK

1. Zakład Radiologii z Pracownią Tomografii Komputerowej

Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku Wydział Ogólnomedyczny. praktyczny ECTS:1. 20 h /0 h h 1

KARTA PRZEDMIOTU OPIS

TEMOZOLOMIDUM. Załącznik C.64. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp.

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014

CENNIK PROCEDUR MEDYCZNYCH WYKONYWANYCH W PRACOWNI ULTRASONOGRAFII ŚWIĘTOKRZYSKIEGO CENTRUM ONKOLOGII W KIELCACH NA 2019 ROK

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty)

Zaawansowany. Podstawowa wiedza z zakresu biologii ogólnej na poziomie szkoły średniej. Poznanie podstawowych układów budowy anatomicznej człowieka

KIERUNEK: RATOWNICTWO MEDYCZNE studia stacjonarne pierwszego stopnia (licencjackie), rok I

Uczelnia Łazarskiego Wydział Medyczny Kierunek Lekarski. ANATOMIA CZŁOWIEKA Kod przedmiotu

Sylabus Część A - Opis przedmiotu kształcenia Anatomia prawidłowa człowieka

Z ANATOMII PRAWIDŁOWEJ

Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku, Wydział Ogólnomedyczny Nazwa kierunku:

FLUOROURACILUM. Załącznik C.26. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz.

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Anatomia KOD WF/I/st/4

Kod przedmiotu: IOZPIE-L-2p2-2014S Pozycja planu: A2

CENNIK BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH wykonywanych w II Zakładzie Radiologii Lekarskiej SPSK Nr 1

Spis Tabel i rycin. Spis tabel

PACLITAXELUM. Załącznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

ZAKŁAD DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ Cennik badań

SYLLABUS DLA STUDENTA PRZEDMIOT ANATOMIA PRAWIDŁOWA CZŁOWIEKA KIERUNEK ELEKTRORADIOLOGIA 2018/2019

SYLLABUS DLA STUDENTA PRZEDMIOT ANATOMIA PRAWIDŁOWA CZŁOWIEKA KIERUNEK ELEKTRORADIOLOGIA 2017/2018

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014

CENNIK PODSTAWOWY PROCEDUR KOMERCYJNYCH REALIZOWANYCH W ZAKŁADZIE RADIOLOGII

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu. Kierunek: Fizjoterapia

I nforma c j e ogólne. Anatomia. Nie dotyczy. Wykłady 55h/ćwiczenia 125h (180h) Dr hab. n. med. Zbigniew Ziętek, prof. PUM

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2015/2016

Załącznik Nr 3 do Regulaminu organizacyjnego Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej w Świdnicy

1. NAZWA PRZEDMIOTU/MODUŁU : Makro i mikroskopowa budowa ciała. 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot/moduł:

Część II - Ceny świadczeń medycznych i usług diagnostyki obrazowej r. Dział pierwszy - ŚWIADCZENIA I USŁUGI RADIODIAGNOSTYCZNE

Student zna zagadnienia z zakresu biologii. NAUKI PODSTAWOWE Anatomia Prawidłowa Człowieka

Układ nerwowy. /Systema nervosum/

Rok akademicki: 2012/2013 Kod: EIB s Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM

Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Biologiczne podstawy człowieka. 2. KIERUNEK: Turystyka i rekreacja 3.

DNO ŻOŁ DKA TRZON ŻOŁ DKA UJŚCIE ODŹWIERNIKA ODŹWIERNIK KRZYWIZNA MNIEJSZA ŻOŁ DKA, NIEOKREŚLONA KRZYWIZNA WIĘKSZA ŻOŁ DKA, NIEOKREŚLONA

OPIS PRZEDMIOTU. Anatomia funkcjonalna i rtg

ZAKŁAD RADIOLOGII. Nazwa procedury

Harmonogram zajęć z przedmiotu Anatomia prawidłowa. dla studentów WNoZ Kierunek Fizjoterapia. w roku akademickim 2019/2020

Sylabus. Opis przedmiotu kształcenia Nazwa modułu/przedmiotu Anatomia prawidłowa człowieka Grupa szczegółowych efektów kształcenia

I. Rentgenodiagnostyka

CENNIK BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH ZAKŁAD RADIOLOGII

Anatomia - opis przedmiotu

PACLITAXELUM. Zał cznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

IRINOTECANUM. Załącznik C.35.a. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

5. Powstawanie dwulistkowej tarczki zarodkowej. Drugi tydzień rozwoju 107 Zaburzenia w rozwoju w pierwszych dwóch tygodniach...

Nowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10

SPIS TREŚCI ANATOMIA OGÓLNA

ZAKŁAD DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ

SEMESTR ZIMOWY TREŚCI ĆWICZEŃ

tel. (012) TK miednicy bez i z kontr. wielof. z pojeniem 460,00

SYLLABUS DLA STUDENTA PRZEDMIOT ANATOMIA PRAWIDŁOWA CZŁOWIEKA KIERUNEK ELEKTRORADIOLOGIA

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. GN Liczba pkt ECTS

Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku

BADANIA OBRAZOWE - komercyjne RENTGENODIAGNOSTYKA KLASYCZNA (RTG) Rodzaj badania cena brutto 49,00 zł 49,00 zł 49,00 zł 45,00 zł 44,00 zł 58,00 zł

10. DIAGNOSTYKA OBRAZOWA RADIOLOGIA

ZAKŁAD DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ

Spis treści. Rozwój zarodkowy i zarys budowy układów narządów. 1 Układy narządów i rozwój jam ciała. 5 Układ moczowy. 6 Układ płciowy, układ rozrodczy

ZAKRES WYMAGAŃ Z ANATOMII PRAWIDŁOWEJ CZŁOWIEKA DLA STUDENTÓW WYDZIAŁU LEKARSKIEGO

Transkrypt:

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla I ROKU STUDIÓW Wykład 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Anatomia 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 3 Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: ul. Święcickiego 6, 61-781 Poznań Tel. /Fax 61 854 65 64 / 61 854 65 68 Strona WWW www.kzap.ump.edu.pl E-mail kzap@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. Małgorzata Bruska 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS Prof. dr hab. Małgorzata Bruska 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) : Nazwisko Prof. dr hab. Małgorzata Bruska Tel. kontaktowy: 61 854 65 64, 61 854 65 65 Możliwość kontaktu (dni, godz., miejsce) codziennie godz. 12:00, w Katedrze i Zakładzie Anatomii Prawidłowej, II piętro, ul. Święcickiego 6, Poznań E-mail: mbruska@ump.edu.pl Osoba zastępująca Dr hab. Bartosz Kempisty Kontakt: bkempisty@ump.edu.pl 7. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: Pierwszy

Semestr: pierwszy i drugi (zimowy i letni) 8. Liczba godzin ogółem : 200 liczba pkt. ECTS: 16 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr zimowy/letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria S Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej 50 150 A Razem: 50 150 A 9. Sylabus Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Lekarski I Lekarski Jednolite magisterskie Studia stacjonarne, Anatomia Rodzaj przedmiotu Obowiązkowy x fakultatywny Rok studiów/semestr I x II III IV V VI 1 x 2 x 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu 200, w tym: 50 - wykłady, 150 ćwiczenia Poznanie budowy ciała ludzkiego, topografii narządów, naczyń i nerwów oraz głównych objawów ich uszkodzenia. Symbol efektów kształcenia zgodnie ze standardami A.W.1 A.W.2 OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) zna minownictwo anatomiczne, histologiczne i embriologiczne w języku polskim i angielskim; zna budowę ciała ludzkiego w podejściu topograficznym (kończyna górna i dolna, klatka piersiowa, brzuch, miednica, grzbiet, szyja głowa) oraz czynnościowym (układ kostno-stawowy, układ mięśniowy, układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układy płciowe, układ nerwowy i narządy zmysłów, powłoka wspólna); Metody weryfikacji osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: Pytania sprawdzające w trakcie ćwiczeń

A.W.3 A.W.6 A.U.3 A.U.4 A.U.5 opisuje stosunki topograficzne między poszczególnymi narządami; zna stadia rozwoju zarodka ludzkiego, oraz etapy rozwoju poszczególnych narządów. UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) wyjaśnia podstawy badania przedmiotowego wnioskuje o relacjach między strukturami anatomicznymi na podstawie przyżyciowych badań diagnostycznych, w szczególności z zakresu radiologii (zdjęcia przeglądowe, badania z użyciem środków kontrastowych, tomografia komputerowa oraz magnetyczny rezonans jądrowy); posługuje się w mowie i w piśmie mianownictwem anatomicznym, histologicznym oraz embriologicznym. KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) PUNKTY ECTS 16 Treści merytoryczne przedmiotu: Tematyka wykładów Zawartość kanału kręgowego. Budowa rdzenia kręgowego Wiadomości ogólne o układzie nerwowym (neurony, komórki glejowe, przewodnictwo nerwowe, synapsy, receptory, efektory). Budowa nerwu rdzeniowego Układ sercowo-naczyniowy. Rozwój układu sercowo naczyniowego Części składowe układu oddechowego oraz rozwój układu oddechowego. Splot ramienny, anatomia powierzchniowa kończyny górnej Układ pokarmowy. Rozwój układu pokarmowego. Układ moczowo - płciowy. Rozwój układu moczowego i rozrodczego Splot lędźwiowo-krzyżowy, anatomia powierzchniowa kończyny dolnej. Nerwy czaszkowe. Nerwy czaszkowe c.d. + objawy uszkodzeń. Układ nerwowy autonomiczny Oko i układ wzrokowy Narząd słuchu i równowagi Podział czynnościowy i topograficzny układu nerwowego. Części składowe mózgowia oraz rola poszczególnych części. Wykłady Unaczynienie tętnicze i żylne układu ośrodkowego. Układ komorowy oraz wydzielanie, rola i krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego. Budowa kory mózgu. Lokalizacje ośrodków w korze. Objawy uszkodzeń ośrodków korowych. Pień mózgowia - budowa wewnętrzna i zewnętrzna. Wzgórzomózgowie - części składowe, budowa, rola. Części składowe układu ruchowego. Drogi korowo - rdzeniowe Układ ruchowy - cd. (jądra podstawy, móżdżek, układ siatkowaty, dolny neuron ruchowy). Układ czuciowy przednio-boczny i grzbietowo-wstęgowy. Układ trójdzielny. Drogi aferentne z narządów wewnętrznych. Bóle rzutowane.

Tematyka ćwiczeń Wprowadzenie do ćwiczeń z anatomii. Regulamin zajęć. Podręczniki. Szkielet osiowy i szkielet dodatkowy oraz budowa, rodzaje i funkcje kości. Anatomia topograficzna grzbietu- kręgosłup, cechy charakterystyczne kręgów oraz krzywizny kręgosłupa. Połączenia kręgosłupa oraz połączenia żeber i mostka. Mięśnie powierzchowne grzbietu i trójkąt lędźwiowy i osłuchiwania. Mięśnie głębokie grzbietu i trójkąt podpotyliczny. Zawartość kanału kręgowego. Punkcje lędźwiowe i znieczulenie nadoponowe. Rdzeń kręgowy i nerwy rdzeniowe Szkielet kończyny górnej. Połączenia kości kończyny górnej. Anatomia rentgenowska. Klatka piersiowa- szkielet, rzutowanie narządów na ściany klatki piersiowej. Gruczoł sutkowy. Mięśnie klatki piersiowej. Ograniczenia, podział, zawartość i połączenia śródpiersia Śródpiersie środkowe- serce, krążenie małe, duże i płodowe. Tchawica, płuca, opłucna, jama opłucnej i jej zachyłki (pneumothorax, hydrothorax, hemothorax). Zawartość śródpiersia tylnego. Mięśnie odcięte kończyny górnej, mięśnie obręczy barkowej. Splot ramienny. Ograniczenia i zawartość jamy pachowej. Mięśnie ramienia, przestrzenie topograficzne, naczynia i nerwy, Przedramię i ręka- mięśnie, naczynia, nerwy- objawy uszkodzenia nerwów. Przedramię i ręka cd. Stawy: łokciowy, promieniowo-nadgarstkowy i stawy ręki. Budowa, połączenia oraz wymiary miednicy. Przednia ściana jamy brzusznej. Mięśnie ściany przednio-bocznej i tylnej brzucha. Topografia narządów jamy brzusznej. Jama otrzewnowa i jej zawartość. Wątroba i drogi żółciowe. Jelito cienkie i jelito grube oraz trzustka i śledziona. Unerwienie i unaczynienie trzew jamy brzusznej. Przestrzeń zaotrzewnowa- ograniczenie i zawartość. Aorta brzuszna i jej gałęzie; żyła główna dolna i jej dopływy. Węzły chłonne jamy brzusznej oraz sploty nerwowe.

Narządy płciowe wewnętrzne żeńskie. Narządy płciowe wewnętrzne męskie. Naczynie i sploty nerwowe miednicy mniejszej oraz narządy (pęcherz moczowy, odbytnica, moczowody). Krocze oraz mięśnie dna miednicy. Narządy płciowe zewnętrzne żeńskie i męskie. Cewka moczowa. Kości oraz połączenia kości kończyny dolnej. Mięśnie obręczy biodrowej, naczynia biodrowe zewnętrzne, węzły chłonne pachwinowe. Unerwienie skórne oraz żyły powierzchowne kończyny dolnej. Mięśnie uda, naczynia i nerwy oraz przestrzenie (dół biodrowo-łonowy, trójkąt udowy, kanał przywodzicieli, kanał udowy). Mięśnie obręczy biodrowej. Splot krzyżowy i jego gałęzie. Grupa tylna mięśni uda. Dół podkolanowy. Podział mięśni goleni i stopy. Grupa przednia i boczna mięśni goleni i mięśnie grzbietu stopy. Naczynia i nerwy goleni. Grupa tylna mięśni goleni. Naczynia piszczelowe tylne i podeszwowe, nerw piszczelowy i nn. podeszwowe. Sklepienie stopy. Sprawdzian z zakresu I semestru. Ogólna budowa i podział kości czaszki. Kości czaszki cd. Doły czaszki. Kości twarzoczaszki. Jama nosowa i oczodół. Zatoki przynosowe. Doły: skroniowy, podskroniowy, skrzydłowo-podniebienny. Połączenia kości czaszki. Staw skroniowo-żuchwowy. Okolice topograficzne głowy i szyi. Unerwienie skóry głowy i szyi. Żyły powierzchowne. Splot szyjny. Mięśnie powierzchowne szyi. Trójkąt boczny szyi. Nerw dodatkowy. Przestrzenie powięziowe i trójkąt okolicy przedniej szyi. Mięśnie środkowe szyi. Mięśnie pochyłe i przedkręgowe. Nerwy: błędny, podjęzykowy, językowy oraz odcinek szyjny pnia współczulnego. Tętnica szyjna wspólna i zewnętrzna. Ślinianka podżuchwowa i podjęzykowa oraz gruczoł tarczowy i gruczoły przytarczowe. Mięśnie wyrazowe twarzy oraz naczynia twarzy. Nerw twarzowy. Komora przyusznicy i ślinianka przyuszna. Nerw trójdzielny. Przestrzeń przygardłowa. Nerwy: IX, X, XI i XII. Stawy: szczytowo-potyliczny oraz szczytowo-obrotowy. Gardło. Krtań.

Narządy głowy i szyi na przekroju strzałkowym. Dół skrzydłowo-podniebienny. Jama nosowa. Zatoki przynosowe. Zwój skrzydłowo-podniebienny. Jama ustna. Dół podskroniowy. Zwój uszny. Mięśnie sklepienia czaszki. Opony mózgoia. Zatoki opony twardej. Naczynia mózgowia. Urazy głowy oraz rodzaje krwotoków wewnątrzczaszkowych. Ogólna budowa mózgowia. Komory mózgowe. Krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego (wodogłowie). Identyfikacja poszczególnych części mózgowia na powierzchni podstawnej i przekrojach strzałkowych, poziomych i czołowych. Narząd wzroku. Ograniczenia i zawartość oraz połączenia oczodołu. Aparat ochronny i ruchowy gałki ocznej. Budowa gałki ocznej. Droga wzrokowa. Odruchy źreniczne. Narząd słuchu i równowagi. Ucho zewnętrzne i środkowe. Ucho wewnętrzne. Droga słuchowa i przedsionkowa. Nerw VIII. Kresomózgowie. Struktury układu limbicznego i węchomózgowia. Międzymózgowie i komora III. Pień mózgowia (śródmózgowie, most i rdzeń przedłużony), Wodociąg mózgu i komora IV. Móżdżek. Części składowe i podział filogenetyczny móżdżku. Jądra móżdżku. Połączenia. Budowa wewnętrzna rdzenia kręgowego. Lokalizacja ośrodków i dróg. Objawy uszkodzenia rdzenia kręgowego. Sprawdzian z zakresu II semestru. Sprawdzian z całości anatomii I i II semestru. Poprawka sprawdzianu z całości anatomii I i II semestru. LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA: W. Woźniak (red) Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Wyd. II popr. i uzupeł. Wyd. Med. Urban&Partner, Wrocław 2005 Sobota, Atlas anatomii człowieka, tom I i II. Wyd. Urban&Partner, Wrocław 2006 R. L. Drake, A. Wayne Vogl, A. W. M. Mitchell. Red Wyd. I Polskiego: M. Bruska, B. Ciszek, P. Kowiański, W. Woźniak.: Gray. Anatomia. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2010 WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU: Sprawdziany semestralne - zaliczenie otrzymują studenci, którzy uzyskają 130 pkt. z obu sprawdzianów z I i II semestru. Egzamin testowy lub pisemny i praktyczny. Forma egzaminu teoretycznego zostanie ustalona ze starostą roku. Zasady te dotyczą egzaminów poprawkowych jak i I terminów.

10.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów Wykłady - Semestr zimowy Wykład 1. Tematyka wykładów Zawartość kanału kręgowego. Budowa rdzenia kręgowego. Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Wykład 2. Wiadomości ogólne o układzie nerwowym (neurony, komórki glejowe, przewodnictwo nerwowe, synapsy, receptory, efektory). Budowa nerwu rdzeniowego. Wykład 3. Wykład 4. Układ sercowo-naczyniowy. Rozwój układu sercowo - naczyniowego. Wykład 5. Części składowe układu oddechowego oraz rozwój układu oddechowego. Wykład 6. Splot ramienny, anatomia powierzchniowa kończyny górnej. Wykład 7. Układ pokarmowy. Wykład 8. Wykład 9. Rozwój układu pokarmowego. Układ moczowo - płciowy. Prof. dr hab. Małgorzata Bruska Wykład 10. Rozwój układu moczowego i rozrodczego. Wykład 11. Wykład 12. Wykład 13. Wykład 14. Wykład 15. Splot lędźwiowo-krzyżowy, anatomia powierzchniowa kończyny dolnej. Nerwy czaszkowe. Nerwy czaszkowe c.d. + objawy uszkodzeń. Układ nerwowy autonomiczny. Oko i układ wzrokowy. Wykład 16. Narząd słuchu i równowagi. Wykład 17. Podział czynnościowy i topograficzny układu nerwowego. Części składowe mózgowia oraz rola poszczególnych części.

Wykład 18. Unaczynienie tętnicze i żylne układu ośrodkowego. Wykład 19. Układ komorowy oraz wydzielanie, rola i krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego. Wykład 20. Wykład 21. Wykład 22. Wykład 23. Wykład 24. Wykład 25. Budowa kory mózgu. Lokalizacje ośrodków w korze. Objawy uszkodzeń ośrodków korowych. Pień mózgowia - budowa wewnętrzna i zewnętrzna. Wzgórzomózgowie - części składowe, budowa, rola. Części składowe układu ruchowego. Drogi korowo - rdzeniowe. Układ ruchowy - cd. (jądra podstawy, móżdżek, układ siatkowaty, dolny neuron ruchowy). Układ czuciowy przednio-boczny i grzbietowowstęgowy. Układ trójdzielny. Drogi aferentne z narządów wewnętrznych. Bóle rzutowane. II semestr Prof. dr hab. Małgorzata Bruska Ćwiczenie 1. Ćwiczenie 2. Ćwiczenie 3. Ćwiczenie 4. Ćwiczenie 5. Ćwiczenie 6. Ćwiczenie 7. Ćwiczenie 8. Ćwiczenie 9. Ćwiczenie 10. Ćwiczenie 11. Ćwiczenie 12. Ćwiczenie 13. Ćwiczenia - Semestr zimowy Tematyka ćwiczeń Wprowadzenie do ćwiczeń z anatomii. Regulamin zajęć. Podręczniki. Szkielet osiowy i szkielet dodatkowy oraz budowa, rodzaje i funkcje kości. Anatomia topograficzna grzbietu- kręgosłup, cechy charakterystyczne kręgów oraz krzywizny kręgosłupa. Połączenia kręgosłupa oraz połączenia żeber i mostka. Mięśnie powierzchowne grzbietu i trójkąt lędźwiowy i osłuchiwania. Mięśnie głębokie grzbietu i trójkąt podpotyliczny. Zawartość kanału kręgowego. Punkcje lędźwiowe i znieczulenie nadoponowe. Rdzeń kręgowy i nerwy rdzeniowe Szkielet kończyny górnej. Połączenia kości kończyny górnej. Anatomia rentgenowska. Klatka piersiowa- szkielet, rzutowanie narządów na ściany klatki piersiowej. Gruczoł sutkowy. Mięśnie klatki piersiowej. Ograniczenia, podział, zawartość i połączenia śródpiersia Śródpiersie środkowe- serce, krążenie małe, duże i Osoba odpowiedzialna/ sala (Ćwiczenia prowadzone przez: dr Joanna Łupicka, dr Małgorzata Grzymisławska, dr Adam Piotrowski, mgr. Magdalena Rojewska, dr Piotr Kromer, dr Leszek Porowski, dr Katarzyna Rapalska,, dr Jolanta Szyszka - Mróz, dr Jarosław Sobański, mgr. Alicja Sroka, dr K. Wójtowicz - Kaczmarek, mgr. Wiesława Kranc, dr hab. Bartosz Kempisty

płodowe. Ćwiczenie 14. Ćwiczenie 15. Ćwiczenie 16. Ćwiczenie 17. Ćwiczenie 18. Ćwiczenie 19. Ćwiczenie 20. Ćwiczenie 21. Ćwiczenie 22. Ćwiczenie 23. Ćwiczenie 24. Ćwiczenie 25. Ćwiczenie 26. Ćwiczenie 27. Ćwiczenie 28. Ćwiczenie 29. Ćwiczenie 30. Ćwiczenie 31. Ćwiczenie 32. Ćwiczenie 33. Ćwiczenie 34. Ćwiczenie 35. Ćwiczenie 36. Ćwiczenie 37. Tchawica, płuca, opłucna, jama opłucnej i jej zachyłki (pneumothorax, hydrothorax, hemothorax). Zawartość śródpiersia tylnego. Mięśnie odcięte kończyny górnej, mięśnie obręczy barkowej. Splot ramienny. Ograniczenia i zawartość jamy pachowej. Mięśnie ramienia, przestrzenie topograficzne, naczynia i nerwy, Przedramię i ręka- mięśnie, naczynia, nerwy- objawy uszkodzenia nerwów. Przedramię i ręka cd. Stawy: łokciowy, promieniowonadgarstkowy i stawy ręki. Budowa, połączenia oraz wymiary miednicy. Przednia ściana jamy brzusznej. Mięśnie ściany przednio-bocznej i tylnej brzucha. Topografia narządów jamy brzusznej. Jama otrzewnowa i jej zawartość. Wątroba i drogi żółciowe. Jelito cienkie i jelito grube oraz trzustka i śledziona. Unerwienie i unaczynienie trzew jamy brzusznej. Przestrzeń zaotrzewnowa- ograniczenie i zawartość. Aorta brzuszna i jej gałęzie; żyła główna dolna i jej dopływy. Węzły chłonne jamy brzusznej oraz sploty nerwowe. Narządy płciowe wewnętrzne żeńskie. Narządy płciowe wewnętrzne męskie. Naczynie i sploty nerwowe miednicy mniejszej oraz narządy (pęcherz moczowy, odbytnica, moczowody). Krocze oraz mięśnie dna miednicy. Narządy płciowe zewnętrzne żeńskie i męskie. Cewka moczowa. Kości oraz połączenia kości kończyny dolnej. Mięśnie obręczy biodrowej, naczynia biodrowe zewnętrzne, węzły chłonne pachwinowe. Unerwienie skórne oraz żyły powierzchowne kończyny dolnej. Mięśnie uda, naczynia i nerwy oraz przestrzenie (dół biodrowo-łonowy, trójkąt udowy, kanał przywodzicieli, kanał udowy). Mięśnie obręczy biodrowej. Splot krzyżowy i jego gałęzie. Grupa tylna mięśni uda. Dół podkolanowy. (Ćwiczenia prowadzone przez: dr Joanna Łupicka, dr Małgorzata Grzymisławska, dr Adam Piotrowski, mgr. Magdalena Rojewska, dr Piotr Kromer, dr Leszek Porowski, dr Katarzyna Rapalska,, dr Jolanta Szyszka - Mróz, dr Jarosław Sobański, mgr. Alicja Sroka, dr K. Wójtowicz - Kaczmarek, mgr. Wiesława Kranc dr hab. Bartosz Kempisty

Ćwiczenie 38. Ćwiczenie 39. Ćwiczenie 40. Ćwiczenie 41. Ćwiczenie 42. Ćwiczenie 43. Ćwiczenie 44. Ćwiczenie 45. Ćwiczenie 46. Ćwiczenie 47. Ćwiczenie 48. Ćwiczenie 49. Ćwiczenie 50. Ćwiczenie 51. Ćwiczenie 52. Podział mięśni goleni i stopy. Grupa przednia i boczna mięśni goleni i mięśnie grzbietu stopy. Naczynia i nerwy goleni. Grupa tylna mięśni goleni. Naczynia piszczelowe tylne i podeszwowe, nerw piszczelowy i nn. podeszwowe. Sklepienie stopy. Sprawdzian z zakresu I semestru. Ogólna budowa i podział kości czaszki. Kości czaszki cd. Doły czaszki. Kości twarzoczaszki. Jama nosowa i oczodół. Zatoki przynosowe. Doły: skroniowy, podskroniowy, skrzydłowopodniebienny. Połączenia kości czaszki. Staw skroniowożuchwowy. Okolice topograficzne głowy i szyi. Unerwienie skóry głowy i szyi. Żyły powierzchowne. Splot szyjny. Mięśnie powierzchowne szyi. Trójkąt boczny szyi. Nerw dodatkowy. Przestrzenie powięziowe i trójkąt okolicy przedniej szyi. Mięśnie środkowe szyi. Mięśnie pochyłe i przedkręgowe. Nerwy: błędny, podjęzykowy, językowy oraz odcinek szyjny pnia współczulnego. Tętnica szyjna wspólna i zewnętrzna. Ślinianka podżuchwowa i podjęzykowa oraz gruczoł tarczowy i gruczoły przytarczowe. Mięśnie wyrazowe twarzy oraz naczynia twarzy. Nerw twarzowy. Komora przyusznicy i ślinianka przyuszna. Nerw trójdzielny. Ćwiczenia - Semestr letni Ćwiczenie 53. Ćwiczenie 54. Ćwiczenie 55. Ćwiczenie 56. Ćwiczenie 57. Ćwiczenie 58. Ćwiczenie 59. Przestrzeń przygardłowa. Nerwy: IX, X, XI i XII. Stawy: szczytowo-potyliczny oraz szczytowoobrotowy. Gardło. Krtań. Narządy głowy i szyi na przekroju strzałkowym. Dół skrzydłowo-podniebienny. Jama nosowa. Zatoki przynosowe. Zwój skrzydłowopodniebienny. Jama ustna. Dół podskroniowy. Zwój uszny.

Ćwiczenie 60. Ćwiczenie 61. Ćwiczenie 62. Ćwiczenie 63. Ćwiczenie 64. Ćwiczenie 65. Ćwiczenie 66. Ćwiczenie 67. Ćwiczenie 68. Ćwiczenie 69. Ćwiczenie 70. Ćwiczenie 71. Ćwiczenie 72. Ćwiczenie 73. Ćwiczenie 74. Ćwiczenie 75. Mięśnie sklepienia czaszki. Opony mózgoia. Zatoki opony twardej. Naczynia mózgowia. Urazy głowy oraz rodzaje krwotoków wewnątrzczaszkowych. Ogólna budowa mózgowia. Komory mózgowe. Krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego (wodogłowie). Identyfikacja poszczególnych części mózgowia na powierzchni podstawnej i przekrojach strzałkowych, poziomych i czołowych. Narząd wzroku. Ograniczenia i zawartość oraz połączenia oczodołu. Aparat ochronny i ruchowy gałki ocznej. Budowa gałki ocznej. Droga wzrokowa. Odruchy źreniczne. Narząd słuchu i równowagi. Ucho zewnętrzne i środkowe. Ucho wewnętrzne. Droga słuchowa i przedsionkowa. Nerw VIII. Kresomózgowie. Struktury układu limbicznego i węchomózgowia. Międzymózgowie i komora III. Pień mózgowia (śródmózgowie, most i rdzeń przedłużony), Wodociąg mózgu i komora IV. Móżdżek. Części składowe i podział filogenetyczny móżdżku. Jądra móżdżku. Połączenia. Budowa wewnętrzna rdzenia kręgowego. Lokalizacja ośrodków i dróg. Objawy uszkodzenia rdzenia kręgowego. Sprawdzian z zakresu II semestru. Sprawdzian z całości anatomii I i II semestru. Poprawka sprawdzianu z całości anatomii I i II semestru. (Ćwiczenia prowadzone przez: dr Joanna Łupicka, dr Małgorzata Grzymisławska, dr Adam Piotrowski, mgr. Magdalena Rojewska, dr Piotr Kromer, dr Leszek Porowski, dr Katarzyna Rapalska,, dr Jolanta Szyszka - Mróz, dr Jarosław Sobański, mgr. Alicja Sroka, dr K. Wójtowicz - Kaczmarek, mgr. Wiesława Kranc 11. Organizacja zajęć: Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki : www.kzap.ump.edu.pl

REGULAMIN ZAJĘĆ Regulamin zajęć z Anatomii prawidłowej dla studentów I roku Wydziału Lekarskiego w roku akademickim 2016/2017 Ćwiczenia z anatomii są podstawową formą zajęć. Ćwiczenia spełniają właściwą rolę tylko wtedy, jeżeli studenci są przygotowani do zajęć z materiału teoretycznego, dlatego należy przygotować się do nich według obowiązującego programu. Dla prawidłowego toku zajęć praktycznych konieczne są atlasy anatomiczne oraz podręczniki, które studenci winni przynosić na zajęcia. W celu zapewnienie bezpieczeństwa zajęć prosektorium zostanie zamknięte z chwilą rozpoczęcia ćwiczeń. Studenci spóźniający się nie będą uczestniczyć w zajęciach. Zgodnie z regulaminem studiów ćwiczenia są obowiązkowe. Studenci, którzy opuszczą ćwiczenia zobowiązani się do zdania materiału z opuszczonego ćwiczenia przed rozpoczęciem następnego ćwiczenia. Studenci, którzy będą mieć więcej niż cztery nieobecności w ciągu roku akademickiego, nie będą mogli zdawać sprawdzianu z II semestru i w celu uzyskania zaliczenia z anatomii muszą zdać sprawdzian z całości materiału I roku. Na zakończenie każdego semestru odbędą się sprawdziany obejmujące materiał wykładów i ćwiczeń z danego działu anatomii, z których studenci otrzymają punkty konieczne do zaliczenia. Zaliczanie zajęć otrzymują studenci, którzy w ciągu całego roku akademickiego uzyskają 130 punktów ze sprawdzianów z I i II semestru łącznie. Studenci, którzy nie uzyskają 130 punktów będą zdawać sprawdzian zaliczeniowy z całości anatomii I roku. Jeżeli student nie uzyska pozytywnej oceny ze sprawdzianu z całości materiału będzie zdawał sprawdzian komisyjny decydujący o zaliczeniu zajęć. W prosektorium obowiązuje biały płaszcz płócienny. Należy zwracać uwagę na higienę rąk oraz zachowanie porządku. Narzędzia prosektoryjne należy przechowywać w metalowych lub plastikowych futerałach. PROGRAM ZAJĘĆ: Program wykładów z anatomii dla studentów I roku Wydziału Lekarskiego w roku akademickim 2016/2017 1. 30.09.2016. - Zawartość kanału kręgowego. Budowa rdzenia kręgowego. 2. 07.10.2016. - Wiadomości ogólne o układzie nerwowym (neurony, komórki glejowe, przewodnictwo nerwowe, synapsy, receptory, efektory). Budowa nerwu rdzeniowego. 3. 14.10.2016. - Układ sercowo-naczyniowy. 4. 21.10.2016. - Rozwój układu sercowo - naczyniowego. 5. 28.10.2016. - Części składowe układu oddechowego oraz rozwój układu oddechowego. 6. 04.11.2016. - Splot ramienny, anatomia powierzchniowa kończyny górnej. 7. 18.11.2016. - Układ pokarmowy. 8. 25.11.2016. - Rozwój układu pokarmowego. 9. 02.12.2016. - Układ moczowo - płciowy. 10. 09.12.2016. - Rozwój układu moczowego i rozrodczego. 11. 16.12.2016. - Splot lędźwiowo-krzyżowy, anatomia powierzchniowa kończyny dolnej.

12. 13.01.2017. - Nerwy czaszkowe. 13. 20.01.2017. - Nerwy czaszkowe c.d. + objawy uszkodzeń. 14. 27.01.2017. - Układ nerwowy autonomiczny. 15. 03.02.2017. - Oko i układ wzrokowy. 16. 10.02.2017. - Narząd słuchu i równowagi. 17. 24.02.2017.(II semestr) - Podział czynnościowy i topograficzny układu nerwowego. Części składowe mózgowia oraz rola poszczególnych części. 18. 03.03.2017. - Unaczynienie tętnicze i żylne układu ośrodkowego. 19. 10.03.2017. - Układ komorowy oraz wydzielanie, rola i krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego. 20. 17.03.2017. - Budowa kory mózgu. Lokalizacje ośrodków w korze. Objawy uszkodzeń ośrodków korowych. 21. 24.03.2017. - Pień mózgowia - budowa wewnętrzna i zewnętrzna. 22. 31.03.2017. - Wzgórzomózgowie - części składowe, budowa, rola. 23. 07.04.2017. - Części składowe układu ruchowego. Drogi korowo - rdzeniowe. 24. 21.04.2017. - Układ ruchowy - cd. (jądra podstawy, móżdżek, układ siatkowaty, dolny neuron ruchowy). 25. 28.04.2017. - Układ czuciowy przednio-boczny i grzbietowo-wstęgowy. Układ trójdzielny. Drogi aferentne z narządów wewnętrznych. Bóle rzutowane. Program ćwiczeń z anatomii dla studentów I roku Wydziału Lekarskiego w roku akademickim 2016/2017 Ćwiczenie 1 26.09.2016 Wprowadzenie do ćwiczeń z anatomii. Regulamin zajęć. Podręczniki. Szkielet osiowy i szkielet dodatkowy oraz budowa, rodzaje i funkcje kości. ANATOMIA TOPOGRAFICZNA GRZBIETU Ćwiczenie 2 28.09.2016 Kości tułowia. Budowa i cechy charakterystyczne kręgów poszczególnych części kręgosłupa. Krzywizny kręgosłupa. Budowa żeber i mostka. Ćwiczenie 3 30.09.2016 Połączenia kręgosłupa oraz połączenia żeber i mostka. Budowa klatki piersiowej kostnej. Mechanika kręgosłupa i klatki piersiowej. Ćwiczenie 4 03.10.2016 Powięzie grzbietu. Mięśnie powierzchowne grzbietu - ich przyczepy, czynność i unerwienie. Trójkąt lędźwiowy, trójkąt osłuchiwania (ograniczenia). Gałęzie tylne nerwów rdzeniowych. Ćwiczenie 5 05.10.2016 Mięśnie głębokie grzbietu (długie i krótkie) - omawiamy je jako całość z uwzględnieniem przyczepu początkowego wspólnej masy mięśniowej i przyczepów dodatkowych oraz czynność poszczególnych składowych mięśnia. Unerwienie mięśnia prostownika grzbietu. Przyczepy i unerwienie mięśni podpotylicznych. Ograniczenie i zawartość trójkąta podpotylicznego. Ćwiczenie 6 07.10.2016 Zawartość kanału kręgowego. Opony rdzenia kręgowego. Ograniczenia i zawartość przestrzeni nadtwardówkowej. Sploty żylne kręgowe wewnętrzne i zewnętrzne. Przestrzeń podpajęczynówkowa i płyn mózgowo-rdzeniowy. Punkcja lędźwiowa, znieczulenie nadoponowe.

Ćwiczenie 7 10.10.2016 Budowa i unaczynienie rdzenia kręgowego. Budowa i gałęzie nerwów rdzeniowych. TOPOGRAFIA KLATKI PIERSIOWEJ I KOŃCZYNY GÓRNEJ Ćwiczenie 8 12.10.20156 Szkielet kończyny górnej. Ćwiczenie 9 14.10.2016 Połączenia kości kończyny górnej. Anatomia rentgenowska. Ćwiczenie 10 17.10.2016 Szkielet klatki piersiowej. Okolice topograficzne, punkty kostno-mięśniowe oraz linie orientacyjne klatki piersiowej. Rzutowanie brzegów płuc oraz granic serca na ściany klatki piersiowej. Stłumienie względne i bezwzględne serca. Osłuchiwanie serca. Unerwienie skóry klatki piersiowej. Budowa i topografia gruczołu sutkowego. Drogi odpływu chłonki z gruczołu sutkowego. Ćwiczenie 11 19.10.2016 Mięśnie powierzchowne i głębokie klatki piersiowej - przyczepy, unerwienie, czynność. Naczynia i nerwy międzyżebrowe - przebieg, gałęzie. Udział mięśni klatki piersiowej w oddychaniu. Ćwiczenie 12 21.10.2016 Ograniczenia, podział, zawartość i połączenia śródpiersia. Śródpiersie górne i przednie. Topografia, budowa i unaczynienie grasicy. Nerw przeponowy. Topografia naczyń odchodzących od łuku aorty. Tętnica podobojczykowa - przebieg, odgałęzienia. Naczynia piersiowe wewnętrzne. Żyła podobojczykowa, ramiennogłowowa i żyła główna górna. Węzły chłonne śródpiersiowe przednie. Ćwiczenie 13 24.10.2016 Śródpiersie środkowe. Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie serca (koronarografia). Miejsca rzutowania i osłuchiwania ujść tętniczych i żylnych. Krążenie małe, duże i płodowe. Przebieg dużych naczyń tętniczych wychodzących z serca. Budowa, unaczynienie i unerwienie osierdzia. Zachyłki osierdzia (tamponada serca). Ćwiczenie 14 26.10.2016 Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie tchawicy. Budowa płuc oraz podział drzewa oskrzelowego (bronchoskopia i bronchografia). Węzły chłonne dróg oddechowych. Drogi odpływu chłonki z płuc. Krążenie płucne. Opłucna ścienna i trzewna. Jama opłucnej i jej zachyłki (pneumothorax, hydrothorax, hemothorax). Ćwiczenie 15 28.10.2016 Śródpiersie tylne. Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie przełyku. Przebieg i odgałęzienia odcinka piersiowego nerwów błędnych. Rozwory i otwory w przeponie oraz ich zawartość. Przebieg i odgałęzienia odcinka piersiowego aorty. Żyły nieparzyste: przebieg, zakres spływu krwi żylnej i połączenia z układem żył głównych i żyła wrotna. Odcinki piersiowe pni współczulnych i nerwy trzewne; przewód piersiowy. Węzły chłonne śródpiersiowe. Splot śródpiersiowy. Ćwiczenie 16 02.11.2016 Mięśnie odcięte kończyny górnej. Mięśnie obręczy barkowej - przyczepy, czynność, unerwienie. Przebieg tętnic zaopatrujących obręcz kończyny górnej. Budowa, topografia i gałęzie splotu ramiennego. Uszkodzenia splotu ramiennego.

Ćwiczenie 17 04.11.2016 Jama (dół) pachowa - ograniczenia i zawartość. Węzły chłonne pachowe - grupy i drogi spływu i odpływu chłonki. Naczynia pachowe. Unerwienie skóry kończyny górnej. Żyły powierzchowne kończyny górnej. Ćwiczenie 18 07.11.2016 Mięśnie ramienia - przyczepy, czynność, unerwienie. Przestwory powięziowe ramienia. Kanał nerwu promieniowego. Bruzda przyśrodkowa mięśnia dwugłowego - ograniczenia i zawartość. Nerwy długie splotu ramiennego w obrębie ramienia. Tętnica ramienna - topografia i odgałęzienia. Żyły ramienne. Stawy: mostkowoobojczykowy, barkowo-obojczykowy i ramienny. Objawy uszkodzenia nerwów w obrębie ramienia. Ćwiczenie 19 09.11.2016 Mięśnie grupy przedniej i bocznej przedramienia - ich wspólne przyczepy początkowe i przyczepy końcowe, unerwienie i czynność. Mięśnie ręki - podział grupowy, nazwy mięśni w grupach, ich unerwienie i czynność. Dół łokciowy - ograniczenia, zawartość. Tętnica promieniowa i łokciowa - ich przebieg i odgałęzienia w obrębie przedramienia i ręki. Troczki zginaczy, pochewki ścięgniste oraz przestwory powięziowe ręki. Kanał nadgarstka. Objawy uszkodzenia nerwów w obrębie przedramienia i ręki. Ćwiczenie 20 14.11.2016 Mięśnie grupy tylnej przedramienia - wspólne przyczepy początkowe i przyczepy końcowe, czynność, unerwienie. Pochewki ścięgniste grzbietu ręki. Stawy: łokciowy, promieniowo-nadgarstkowy i stawy ręki - budowa, więzadła. TOPOGRAFIA JAMY BRZUSZNEJ, MIEDNICY MNIEJSZEJ I KOŃCZYNY DOLNEJ Ćwiczenie 21 16.11.2016 Budowa, połączenia oraz wymiary miednicy. Różnice płciowe. Punkty kostno-mięśniowe brzucha i miednicy. Rzutowanie trzew na przednią ścianę jamy brzusznej. Przebieg naczyń i nerwów skórnych. Ograniczenia jamy brzusznej oraz linie topograficzne brzucha. Podział brzucha na kwadranty i okolice topograficzne. Mięsień skośny brzucha zewnętrzny. Ograniczenia i zawartość kanału pachwinowego oraz pierścienia pachwinowego powierzchownego. Przepukliny pachwinowe. Trójkąt lędźwiowy i ścięgnista przestrzeń lędźwiowa. Ćwiczenie 22 18.11.2016 Mięśnie ściany przednio-bocznej i tylnej brzucha przyczepy, czynność, unerwienie. Pochewka mięśnia prostego brzucha budowa i zawartość. Miejsca zmniejszonej oporności jamy brzusznej i przepukliny brzuszne. Tętnice nabrzuszne górna i dolna początek, przebieg. Fałdy pępkowe i doły na powierzchni wewnętrznej przedniej ściany brzucha. Ćwiczenie 23 21.11.2016 Topografia narządów jamy brzusznej. Narządy wewnątrz- i zewnątrzotrzewnowe. Jama otrzewnej i jej zachyłki. Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie żołądka. Ćwiczenie 24 23.11.2016 Wątroba. Pęcherzyk żółciowy. Drogi żółciowe. Pień trzewny. Odcinki brzuszne pni błędnych. Splot trzewny budowa, sploty wtórne, zakres unerwienia. Żyła wrotna topografia, połączenia z układami żył głównych. Ćwiczenie 25 25.11.2016 Budowa, topografia, unaczynienie oraz unerwienie jelita cienkiego i grubego, trzustki oraz śledziony. Unaczynienie tętnicze, żylne i chłonne trzew jamy brzusznej. Unerwienie trzew jamy brzusznej. Splot międzykrezkowy.

Ćwiczenie 26 28.11.2016 Przestrzeń zaotrzewnowa ograniczenia i zawartość. Topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie nerek, nadnerczy oraz moczowodów. Ćwiczenie 27 30.11.2016 Aorta brzuszna i jej odgałęzienia. Żyła główna dolna i jej dopływy. Odcinek lędźwiowy pnia współczulnego. Węzły chłonne ścienne jamy brzusznej. Pnie lędźwiowe. Splot lędźwiowy budowa, topografia, odchodzące nerwy. Ćwiczenie 28 02.12.2016 Części składowe, topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie narządów płciowych wewnętrznych żeńskich. Ćwiczenie 29 05.12.2016 Części składowe, topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie narządów płciowych wewnętrznych męskich. Zstępowanie jąder. Ćwiczenie 30 07.12.2016 Naczynia biodrowe - topografia, odgałęzienia i dopływy. Sploty miedniczne, nerwy podbrzuszne. Topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie pęcherza moczowego i odbytnicy oraz odcinka miednicznego moczowodów. Ćwiczenie 31 09.12.2016 Krocze ograniczenia, podział. Mięśnie dna miednicy. Powięzie miednicy. Dół kulszowo- odbytniczy i kanał zasłonowy. Węzły chłonne miednicy. Ćwiczenie 32 12.12.2016 Narządy płciowe zewnętrzne żeńskie i męskie budowa, unaczynienie i unerwienie. Cewka moczowa. Splot krzyżowy budowa, topografia. Nerwy miedniczne. Naczynia i nerwy sromowe. Ćwiczenie 33 14.12.2016 Kości oraz połączenia kości kończyny dolnej. Ćwiczenie 34 16.12.2016 Podział mięśni obręczy biodrowej. Mięśnie grzbietowe (grupa przednia)- przyczepy, czynność, unerwienie. Naczynia biodrowe zewnętrzne. Więzozrosty miednicy. Rozwór naczyń i mięśni ograniczenia, zawartość. Węzły chłonne pachwinowe topografia, zakres spływu chłonki. Unerwienie skórne oraz żyły powierzchowne kończyny dolnej. Ćwiczenie 35 02.01.2017 Powięź szeroka uda. Mięśnie uda. Podział. Unerwienie grupowe. Przyczepy, czynność i unerwienie mięśni grupy przedniej i przyśrodkowej uda. Dół biodrowo łonowy, trójkąt udowy, kanał przywodzicieli, kanał udowy ograniczenia, zawartość. Nerw udowy i zasłonowy - przebieg, odgałęzienia, zakres unerwienia i objawy uszkodzenia. Naczynia udowe. Ćwiczenie 36 04.01.2017 Grupa tylna mięśni grzbietowych oraz mięśnie brzuszne obręczy biodrowej. Splot krzyżowy i jego gałęzie. Otwory kulszowe ich ograniczenia i zawartość. Węzły chłonne biodrowe. Ćwiczenie 37 09.01.2017

Mięśnie grupy tylnej uda przyczepy, czynność, unerwienie. Nerw kulszowy i nerw skórny uda tylny - przebieg, odgałęzienia, zakres unerwienia i objawy uszkodzenia. Ograniczenia i zawartość dołu podkolanowego. Tętnica podkolanowa - topografia i odgałęzienia. Żyła podkolanowa - topografia, dopływy. Ćwiczenie 38 11.01.2017 Powięź goleni. Podział mięśni goleni i stopy. Grupa przednia i boczna mięśni goleni przyczepy, czynność, unerwienie. Powięzie i przestwory powięziowe goleni. Mięśnie grzbietu stopy czynność, unerwienie. Nerwy: strzałkowy wspólny, strzałkowy powierzchowny i głęboki oraz udowo-goleniowy przebieg, odgałęzienia, zakres unerwienia i objawy uszkodzenia. Tętnica piszczelowa przednia i grzbietowa stopy przebieg, odgałęzienia. Żyły goleni. Ćwiczenie 39 13.01.2017 Grupa tylna mięśni goleni przyczepy, czynność, unerwienie. Mięśnie podeszwy podział grupowy, unerwienie. Pochewki ścięgniste stopy. Kanał kostki przyśrodkowej ograniczenia i zawartość. Nerw piszczelowy i nerwy podeszwowe przebieg, zakres unerwienia. Naczynia piszczelowe tylne i podeszwowe przebieg, odgałęzienia, zakres unaczynienia. Pochewki ścięgniste stopy. Sklepienie stopy. Ćwiczenie 40 16.01.2017 Sprawdzian z I semestru TOPOGRAFIA GŁOWY, SZYI I NARZĄDÓW ZMYSŁÓW Ćwiczenie 41 18.01.2017 Ogólna budowa czaszki. Podział kości czaszki. Kości sklepienia czaszki (czołowa, ciemieniowa, potyliczna). Kość sitowa. Ćwiczenie 42 20.01.2017 Kość klinowa i skroniowa. Powierzchnia wewnętrzna podstawy czaszki. Doły czaszki. Miejsca przejścia nerwów czaszkowych. Ćwiczenie 43 23.01.2017 Kości twarzoczaszki. Jama nosowa kostna i oczodół (ograniczenia, połączenia, zawartość). Zatoki przynosowe - ujścia. Ćwiczenie 44 25.01.2017 Dół skroniowy, podskroniowy i skrzydłowo-podniebienny (ograniczenia, zawartość i połączenia). Ćwiczenie 45 27.01.2017 Połączenia kości czaszki. Ciemiączka. Staw skroniowo-żuchwowy. Ćwiczenie 46 30.01.2017 Okolice topograficzne i punkty kostno-mięśniowe głowy i szyi. Unerwienie skóry głowy i szyi. Żyły powierzchowne szyi. Splot szyjny - budowa, topografia i odgałęzienia. Ćwiczenie 47 01.02.2017 Mięśnie powierzchowne szyi - przyczepy, czynność, unerwienie. Ograniczenia, podział i zawartość trójkąta bocznego szyi. Tętnica i żyła podobojczykowa (odgałęzienia tętnicy i dopływy żyły). Tętnica potyliczna i uszna tylna - topografia, odgałęzienia. Naczynia i węzły chłonne szyi. Nerw dodatkowy - budowa, przebieg, zakres unerwienia i objawy uszkodzenia. Ćwiczenie 48 03.02.2017

Przestrzenie powięziowe i trójkąty okolicy przedniej szyi (zawartość i połączenia). Mięśnie nadgnykowe i podgnykowe - przyczepy, czynność, unerwienie. Mięśnie pochyłe - przyczepy, czynność, unerwienie. Mięśnie przedkręgowe. Ćwiczenie 49 06.02.2017 Odcinek szyjny nerwu błędnego. Nerw podjęzykowy, językowy i odcinek szyjny pnia współczulnego - przebieg, odgałęzienia. Ćwiczenie 50 08.02.2017 Tętnica szyjna wspólna i zewnętrzna - przebieg, gałęzie. Zatoka tętnicy szyjnej i kłębek szyjny. Żyła szyjna wewnętrzna - topografia, dopływy. Ślinianka podżuchwowa i podjęzykowa, gruczoł tarczowy i gruczoły przytarczowe - topografia, unaczynienie, unerwienie. Ćwiczenie 51 10.02.2017 Topografia tętnic: twarzowej, skroniowej powierzchownej i szczękowej. Żyła twarzowa i zażuchwowa. Węzły chłonne głowy. Unerwienie skóry twarzy. Podział grupowy oraz unerwienie mięśni wyrazowych twarzy (obowiązują nazwy mięśni w poszczególnych grupach). Nerw twarzowy - budowa, topografia, gałęzie, objawy uszkodzenia. Ćwiczenie 52 20.02.2017 Zawartość i ograniczenia komory przyusznicy. Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie ślinianki przyusznej. Mięśnie żucia. Nerw trójdzielny - rodzaje i źródła włókien, gałęzie, zakres unerwienia i objawy uszkodzenia. Ćwiczenie 53 22.02.2017 Ograniczenie, zawartość i połączenia przestrzeni przygardłowej. Nerwy: IX, X, XI i XII - budowa, przebieg, gałęzie, objawy uszkodzenia. Stawy: szczytowo - potyliczny i szczytowo - obrotowy. Ćwiczenie 54 27.02.2017 Budowa, topografia, unaczynienie i unerwienie gardła. Połączenia gardła. Czynność mięśni gardła w procesie połykania. Splot gardłowy. Ćwiczenie 55 01.03.2017 Topografia, budowa, unaczynienie i unerwienie krtani. Chrząstki krtani i ich połączenia. Mięśnie krtani - podział czynnościowy, unerwienie. Jama krtani. Objawy uszkodzenia nerwów krtaniowych. Ćwiczenie 56 06.03.2017 Zapoznanie się z narządami głowy i szyi na przekroju strzałkowym. Zapoznanie się z ograniczeniami i zawartością dołu skrzydłowo-podniebiennego. Ćwiczenie 57 08.03.2017 Budowa nosa zewnętrznego i jamy nosowej. Przewody nosowe. Nerw węchowy. Zatoki przynosowe. Nerw szczękowy - gałęzie, zakres unerwienia. Zwój skrzydłowo-podniebienny. Ćwiczenie 58 13.03.2017 Ograniczenie i podział jamy ustnej. Budowa podniebienia, mięśnie podniebienia miękkiego. Budowa języka. Budowa i umocowanie zębów. Unaczynienie i unerwienie jamy ustnej. Ćwiczenie 59 15.03.2017

Ograniczenia i zawartość dołu podskroniowego. Nerw żuchwowy - przebieg, odgałęzienia. Zwój uszny. Tętnica szczękowa i splot żylny skrzydłowy. Dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego. Ćwiczenie 60 20.03.2017 Unaczynienie i unerwienie skóry sklepienia czaszki. Czepiec ścięgnisty. Ograniczenia i zawartość dołu skroniowego. Przestrzeń podpajęczynówkowa (zbiorniki). Opony mózgowia. Unaczynienie i unerwienie opony twardej. Zatoki opony twardej. Ćwiczenie 61 22.03.2017 Naczynia mózgowia. Układ tętnicy szyjnej wewnętrznej ( przedni )oraz układ kręgowo -podstawny ( tylny ). Układ żylny mózgowia. Bariera krew - mózg. Koło tętnicze mózgu. Urazy głowy oraz rodzaje krwotoków wewnątrzczaszkowych. Ćwiczenie 62 27.03.2017 Podział mózgowia i ogólna budowa poszczególnych części. Ćwiczenie 63 29.03.2017 Identyfikacja poszczególnych części mózgowia na powierzchni podstawnej i przekrojach strzałkowych, poziomych i czołowych. Ćwiczenie 64 03.04.2017 Narząd wzroku. Ograniczenia i zawartość oczodołu. Aparat ochronny i ruchowy gałki ocznej. Naczynia i nerwy oczodołu. Ćwiczenie 65 05.04.2017 Budowa gałki ocznej. Droga wzrokowa. Odruchy źreniczne. Unaczynienie i unerwienie gałki ocznej. Ćwiczenie 66 10.04.2017 Narząd słuchu i równowagi. Części składowe, budowa, unaczynienie i unerwienie ucha zewnętrznego i środkowego. Ćwiczenie 67 12.04.2017 Części składowe ucha wewnętrznego. Droga słuchowa i przedsionkowa. Nerw przedsionkowo-ślimakowy - objawy uszkodzenia. Unaczynienie i unerwienie ucha wewnętrznego. Ćwiczenie 68 19.04.2017 Części składowe i budowa zewnętrzna i wewnętrzna kresomózgowia. Szczeliny, bruzdy, płaty i zakręty półkul. Struktury układu limbicznego i węchomózgowia. Jądra kresomózgowia. Włókna (drogi) kojarzeniowe, spoidłowe i rzutowe. Komory boczne. Ćwiczenie 69 24.04.2017 Międzymózgowie i komora III. Budowa zewnętrzna i wewnętrzna wzgórza, nadwzgórza, podwzgórza i niskowzgórza. Jądra wzgórza i podwzgórza. Połączenia i funkcja. Ograniczenia, zachyłki i połączenia komory III. Ćwiczenie 70 26.04.2017

Pień mózgowia (śródmózgowie, most i rdzeń przedłużony). Budowa zewnętrzna i wewnętrzna, połączenia, rola w układzie nerwowym. Wodociąg mózgu i komora IV. Jądra nerwów czaszkowych oraz objawy uszkodzeń nerwów czaszkowych. Produkcja, skład chemiczny, krążenie i rola płynu mózgowo-rdzeniowego. Ćwiczenie 71 08.05.2017 Móżdżek i rdzeń kręgowy. Części składowe i podział filogenetyczny móżdżku. Jądra móżdżku. Połączenia. Ćwiczenie 72 10.05.2017 Budowa wewnętrzna rdzenia kręgowego. Neuromery. Lokalizacja ośrodków i dróg. Struktura blaszkowa rdzenia. Objawy uszkodzeń rdzenia kręgowego. Ćwiczenie 73 15.05.2017 Sprawdzian z II semestru Ćwiczenie 74 22.05.2017 Sprawdzian z całości anatomii I i II semestru Ćwiczenie 75 29.05.2017 Poprawka sprawdzianu z całości anatomii I i II semestru PROGRAM NAUCZANIA Wymagania wstępne: Do ćwiczeń student powinien przygotować się według obowiązującego programu zajęć. Przygotowanie do zajęć wg załączonego programu zajęć. Wymagania końcowe: testowe sprawdziany semestralne i egzamin końcowy testowy lub pisemny oraz praktyczny. Po ukończeniu zajęć student zna budowę ciała ludzkiego w podejściu topograficznym (kończyna górna i dolna, klatka piersiowa, brzuch, miednica, grzbiet, szyja głowa) oraz czynnościowym (układ kostno-stawowy, układ mięśniowy, układ krążenia, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowy, układy płciowe, układ nerwowy i narządy zmysłów, powłoka wspólna). 12. Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Egzamin teoretyczny kryterium zaliczenia: forma egzaminu ( ustny, pisemny, testowy) Testowy lub pisemny Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: praktyczny

Zaliczenie kryterium zaliczenia: test 60 % i egzamin praktyczny 60% Ocena końcowa : Egzamin teoretyczny - 70% i egzamin praktyczny - 30% 13. Literatura: Zalecana literatura: 1. W. Woźniak (red) Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Wyd. II popr. i uzupeł. Wyd. Med. Urban&Partner, Wrocław 2005 2. Sobota, Atlas anatomii człowieka, tom I i II. Wyd. Urban&Partner, Wrocław 2006 Literatura uzupełniająca: 1.R. L. Drake, A. Wayne Vogl, A. W. M. Mitchell. Red Wyd. I Polskiego: M. Bruska, B. Ciszek, P. Kowiański, W. Woźniak.: Gray. Anatomia. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2010 14. Studenckie koło naukowe Opiekun koła Lek. dent. Mateusz Krajecki Tematyka Anatomia człowieka. Anatomia rozwojowa- organogeneza. Miejsce spotkań Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej 15. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora 16. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku przedmiotów koordynowanych)