I EUROPEJSKIEGO PRAWA PRYWATNEGO

K PROBLEMY MK POLSKIEGO I EUROPEJSKIEGO PRAWA PRYWATNEGO Księga pamiątkowa Profesora Mariana Kępińskiego redakcja K Katarzyna Klafkowska-Waśniowska Maciej Mataczyński Rafał Sikorski Marcin Sokołowski Warszawa 2012

Sylwetka Profesora Mariana Kępińskiego W październiku 2013 r. minie 50 lat, od kiedy Profesor Marian Kępiński został zatrudniony na Wydziale Prawa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Niniejsza Księga Pamiątkowa ma być dla Profesora Mariana Kępińskiego nie tylko podziękowaniem za wiele lat owocnej pracy, ale przede wszystkim hołdem złożonym przez Jego wychowanków. To dzięki ich inicjatywie i staraniom niniejsza Księga mogła powstać. Profesor Marian Kępiński jest powszechnie znany w kręgach akademickich. Przez 50 lat swojej pracy prawie każdy student kończący Wydział Prawa UAM zetknął się z Nim. Przez wielu studentów jest uważany za osobę surową, ale sprawiedliwą. Cieszy się szacunkiem wśród współpracowników, uczniów i studentów. Dzięki Jego zaangażowaniu i pomocy wielu studentów zdecydowało się kontynuować naukę i dziś są doktorami habilitowanymi, doktorami i doktorantami. To oni wystawiają świadectwo Profesorowi Kępińskiemu i są żywym przykładem Jego 50-letniej, owocnej pracy naukowej. Jako synowi Profesora Kępińskiego trudno mi obiektywnie podejść do Jego osoby. Dla mnie i dla moich braci jest przede wszystkim ojcem, a nie profesorem. Jednakże postaram się naświetlić Jego sylwetkę w sposób jak najbardziej bezstronny. Marian Wiesław Kępiński urodził się 29 maja 1940 r. w Beskidzie Wyspowym, w niedużej miejscowości Dobra, położonej pomiędzy Limanową a Mszaną Dolną. Jest synem Wiesława Kępińskiego i Stanisławy Kępińskiej z d. Węgrzynowicz. W Dobrej wraz z rodzicami mieszkał przez cały okres wojny. Po wojnie rodzina przeniosła się do Gdańska, gdzie Jego ojciec objął stanowisko sędziego najpierw Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku, Izba Cywilna, a następnie pełnił obowiązki wiceprezesa Odwoławczej Izby Morskiej przy Sądzie Okręgowym w Gdyni. Z kolei matka Stanisława pracowała jako nauczycielka chemii. Marian Kępiński w Gdańsku ukończył szkołę podstawową i liceum ogólnokształcące. W 1958 r. wyjechał na studia prawnicze do Poznania i jak się później okazało porzucił Gdańsk na stałe. 5

Sy l w e t k a Pr o f e s o r a Ma r i a n a Kę p i ń s k i e g o Tak rozpoczęła się Jego przygoda z Wydziałem Prawa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, z którym to miejscem jest związany po dziś dzień. W 1963 r. przedstawił pracę magisterską Ustalenie wysokości szkody majątkowej napisaną pod kierunkiem Prof. dr. hab. Zbigniewa Radwańskiego, zdał egzamin magisterski i ukończył studia z oceną bardzo dobrą. Po studiach, w roku 1963 został zatrudniony jako asystent na Wydziale Prawa w Katedrze Ekonomii, a następnie od 1964 r. w Katedrze Prawa Cywilnego. W roku 1966 złożył egzamin sędziowski w Sądzie Wojewódzkim w Poznaniu. Pracę doktorską Przeniesienie własności nieruchomości rolnych napisaną pod kierunkiem Prof. dr. hab. Zbigniewa Radwańskiego ukończył i obronił w roku 1969. Została ona nagrodzona w 1971 r. przez Ministra Oświaty i Szkolnictwa Wyższego nagrodą indywidualną. W pracy przedstawione zostały przede wszystkim kwestie umów o podwójnych skutkach w odniesieniu do nieruchomości oraz ograniczenia w zbywaniu nieruchomości rolnych (dawny art. 163 k.c.). W latach 1969 1980 Marian Kępiński był adiunktem na Wydziale Prawa w Katedrze Prawa Cywilnego. W roku 1975/1976 ukończył uzupełniające studia prawnicze na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku i otrzymał tytuł Master of Laws (LLM). Stopień naukowy doktora habilitowanego uzyskał w 1979 r. na podstawie ogólnego dorobku naukowego i przedłożonej rozprawy habilitacyjnej Rozporządzanie prawem z rejestracji znaku towarowego. Rozprawa dotyczy problematyki cesji i licencji praw do znaku towarowego, a także nie pomija kwestii charakteru prawnego praw wyłącznych do znaku towarowego. Mimo iż została napisana ponad 30 lat temu (i dotyczy innego niż obecnie stanu prawnego), zawarte w niej rozważania zachowały aktualność do dziś. Obecnie problematyka znaków towarowych jest bardziej powszechna niż w ustroju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a rozprawa Profesora Kępińskiego stanowi nadal fundament rozważań na tematy związane z rozporządzaniem prawem z rejestracji znaku towarowego. Rozprawa habilitacyjna została nagrodzona w 1980 r. nagrodą indywidualną przyznaną przez Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki. W 1991 r. Marian Kępiński został mianowany profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. W roku 2002 Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Aleksander Kwaśniewski nadał Marianowi Kępińskiemu tytuł profesora nauk prawnych. Marian Kępiński nie tylko pracował naukowo, pełnił też odpowiedzialne funkcje na UAM. W latach 1983 1989 był kierownikiem Studium 6

Sy l w e t k a Pr o f e s o r a Ma r i a n a Kę p i ń s k i e g o Administracji, a także prodziekanem Wydziału Prawa. Od 1994 do 1998 r. był Kierownikiem Katedry Prawa Cywilnego, a następnie od 1998 r. jest kierownikiem Katedry Prawa Europejskiego. Był też kierownikiem Podyplomowego Studium Prawa Europejskiego. W latach 1991 2000 był członkiem Senatu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. W macierzystej Uczelni Profesor Marian Kępiński wykłada prawo cywilne, prawo własności intelektualnej, prawo konkurencji oraz prawo europejskie. Prowadzi też wykłady i seminaria w Collegium Polonicum, które jest formą współpracy transgranicznej pomiędzy UAM a Viadrina Universität w Frankfurcie nad Odrą w dziedzinie badań i dydaktyki. Jubilat wypromował liczne grono doktorów. Był też recenzentem wielu prac doktorskich. Obecnie 13 osób napisało i obroniło pracę doktorską pod jego okiem. Wielu z nich kontynuuje Jego dzieło i nadal ściśle z Nim współpracuje. Ponadto dwóch doktorantów Profesora zostało doktorami habilitowanymi. Rzesza wypromowanych magistrów jest olbrzymia. Podkreślenia wymaga jednakże fakt, że seminaria magisterskie na UAM prowadzi od roku 1980, a od 1995 r. także w Collegium Polonicum. Marian Kępiński odbywał także naukowe staże zagraniczne. Najczęściej wyjeżdżał do Niemiec do Instytutu Maxa Plancka w Monachium był tam w latach 1977, 1982, 1983, 1989, 2000 i 2001. Był też we Francji w latach 1970 1971 na Uniwersytecie w Grenoble oraz w roku 1994 na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Rennes. W roku 1978 był na stypendium w Instytucie Prawa Porównawczego w Belgradzie oraz w Hadze w Instytucie Assera (Asser College Europa), w którego radzie naukowej zasiadał przez wiele lat. Był w Wielkiej Brytanii w roku 1996 na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Aberystwyth. Dwukrotnie był w Stanach Zjednoczonych Ameryki, po raz pierwszy w latach 1975 1976 na podyplomowych studiach na Columbia University w Nowym Jorku, po raz kolejny w roku 1989 w Nowym Jorku na stypendium przyznanym przez Fundację Kościuszkowską. Profesor Marian Kępiński dzielił się swoją wiedzą, będąc przez wiele lat w składzie Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów (1994 1998, 1998 2002, 2002 2006, 2006 2010). W toku prac Rady Legislacyjnej był autorem wielu opinii. Część z nich była publikowana w Przeglądzie Legislacyjnym. W latach 1997 2001 był członkiem Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego przy Ministrze Sprawiedliwości. Od roku 2011 wchodzi w skład Komisji Prawa Autorskiego przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Profesor nie ogranicza się jedynie do pracy naukowej. Od roku 1986 jest arbitrem Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej, a od 7

Sy l w e t k a Pr o f e s o r a Ma r i a n a Kę p i ń s k i e g o 2006 r. jest członkiem Rady Arbitrażowej tego Sądu. Czynny udział w pracach Sądu Arbitrażowego pozwala Mu na spojrzenie z szerszej perspektywy na problemy, które nurtują pracowników naukowych i praktyków. Od roku 2000 wchodzi w skład komitetu redakcyjnego Ruchu Prawniczego, Ekonomicznego i Socjologicznego. Jest członkiem rady programowo-naukowej Zeszytów Naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego PPIW, a także rady programowej czasopisma Nowator XXI. Technika, Innowacje, Przedsiębiorczość. Był członkiem komitetu redakcyjnego Przeglądu Legislacyjnego. W roku 2003 Marian Kępiński został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W tym samym roku otrzymał też nagrodę zespołową Ministra Edukacji Narodowej i Sportu za współautorstwo książki Prawo handlowe. Spółki handlowe. Umowy gospodarcze. Jubilat jest autorem ponad stu publikacji: książek, artykułów, glos i recenzji, w szczególności z zakresu prawa cywilnego, prawa europejskiego oraz szeroko rozumianego prawa własności intelektualnej. Jest też autorem wielu opinii prawniczych. Profesor publikował nie tylko w czasopismach polskich, ale także zagranicznych (niemieckich i angielskich). Do najważniejszych, najnowszych osiągnięć Profesora należy obecnie zaliczyć współautorstwo tomu 13 oraz tomu 14b Systemu prawa prywatnego (red. Z. Radwański), Komentarza do ustawy o zwalczania nieuczciwej konkurencji (red. J. Szwaja), podręcznika Prawo Unii Europejskiej. Prawo materialne i polityki (red. J. Barcz) oraz podręcznika Prawo spółek handlowych. Podręcznik akademicki (red. A. Koch i J. Napierała). W Systemie prawa prywatnego Jubilat zajmuje się umowami prawa autorskiego (tom 13) oraz umowami dotyczącymi znaków towarowych (tom 14b). W obu przypadkach rozważa możliwości przeniesienia prawa i udzielania licencji. W odniesieniu do znaków towarowych nie ogranicza się do prawa polskiego, porusza też kwestie prawa unijnego, które mają olbrzymi wpływ na prawo krajowe. Jego przemyślenia są wnikliwe, aktualne i nie są jedynie rozważaniami naukowymi. Jubilat bowiem stara się, by miały one praktyczne odniesienie, co niewątpliwie stanowi o ich wartości. W powszechnie znanym Komentarzu do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Profesor jest autorem części dotyczących szczególnych deliktów prawa nieuczciwej konkurencji. Komentuje delikty dotyczące oznaczania przedsiębiorstwa i produktu, ingerencji w stosunki umowne, podawania nieprawdziwych informacji oraz systemów sprzedaży lawinowej i nadmiernej sprzedaży marek właściciela. Komentarz ów stał się podstawą dla prawników w zakresie spraw z nieuczciwej konkurencji. Opinie Profesora są cytowane przez sądy powszechne, prawników i urzędy. Profesor pozostaje autorytetem z zakresu czynów nieuczciwej konkurencji i jest autorem wielu opinii z tej dziedziny. 8

Sy l w e t k a Pr o f e s o r a Ma r i a n a Kę p i ń s k i e g o W dwóch podręcznikach Prawo Unii Europejskiej oraz Prawo spółek handlowych Marian Kępiński stara się w sposób jasny, zrozumiały dla studentów, ale i zarazem wyczerpujący przedstawić instytucje prawa europejskiego i prawa handlowego. Rozważania z zakresu prawa unijnego dotyczą szczegółowych regulacji rynku wewnętrznego związanych z problemami prawa własności intelektualnej. Profesor skupia się na przedstawieniu miejsca własności intelektualnej w prawie unijnym i zobowiązań Polski, które w tym zakresie wynikają. Rozważania dotyczą zarówno dóbr niematerialnych chronionych przepisami prawa autorskiego, jak i przepisami prawa własności przemysłowej. W drugim z kolei podręczniku dotyczącym prawa spółek handlowych Jubilat wyjaśnia regulacje dotyczące ochrony i określania firmy. Te trudne, lecz mające istotne znaczenie regulacje Profesor opatrzył praktycznymi, życiowymi przykładami. Przez to są zrozumiałe i bez trudu studenci, aplikanci czy praktykujący prawnicy zrozumieją istotę prawa do firmy. Unikatowe są też uwagi dotyczące firmy oznaczenia przedsiębiorstwa oraz firmy znakiem towarowym lub usługowym. Cechują się one dużą praktyczną doniosłością. Praca naukowa Jubilata wywarła wpływ na wielu naukowców średniego i młodszego pokolenia. Zasięg oddziaływania intelektualnego Profesora wykracza poza grono Jego magistrantów, doktorantów i habilitantów. Był On uczestnikiem wielu konferencji krajowych i międzynarodowych, gdzie prezentował swoje poglądy na tematy związane z prawem cywilnym, prawem europejskim i prawem własności intelektualnej. Dobra znajomość języka angielskiego, francuskiego i niemieckiego dawała mu możliwość prezentacji swoich prac naukowych i poglądów poza granicami Polski. Dzięki temu Profesor Kępiński ma wielu bliskich znajomych w zagranicznych placówkach naukowych. Fakt udziału w niniejszej Księdze Pamiątkowej tak wielu świetnych i wybitnych naukowców z kraju i z zagranicy świadczy o uznaniu, jakim Jubilat cieszy się wśród nich. Niestety, ze względu na ramy objętościowe niniejszej Księgi nie można było zaprosić do przedstawienia swoich poglądów wszystkich chętnych, w szczególności najmłodszego pokolenia naukowców, którzy chcieli w ten sposób złożyć Profesorowi hołd. Lista takich osób jest długa, co tym bardziej podkreśla, że praca naukowa Profesora nie poszła na marne. Jubilat niestrudzenie, dzięki swojej wytężonej pracy ukształtował kolejnych naukowców, którzy dalszą pracą będą uświetniać Jego dzieło. Na sukces zawodowy Jubilata miały wpływ także Jego cechy charakteru. Jest on bowiem osobą konsekwentną, która realizuje postawione sobie cele. Na pierwszym miejscu stawia zrozumienie i tolerancję wobec innych i ich poglądów. Cieszy się szacunkiem, choć czasem jest surowy 9

Sy l w e t k a Pr o f e s o r a Ma r i a n a Kę p i ń s k i e g o i wymagający. Na podkreślenie zasługuje także wszechstronność Jego zainteresowań naukowych, równie dobrze sobie porusza się wśród zagadnień prawa cywilnego, prawa handlowego oraz prawa własności intelektualnej. Nie ucieka od praktyki, jest autorem wielu opinii prawniczych, a także rozstrzygał wiele sporów przed Sądem Arbitrażowym. Marian Kępiński jest od 1974 r. w związku małżeńskim z Marią Smykała-Kępińską. Jego żona Maria, a moja mama jest z wykształcenia fizykiem. Była przez wiele lat pracownikiem Wydziału Fizyki UAM, a następnie nauczycielem fizyki w liceum ogólnokształcącym. Marian Kępiński jest też ojcem trzech synów: Marka, który jest archeologiem, Jakuba, który jest prawnikiem, oraz Janka, który jest jeszcze studentem. Nasz Tata jest dla mnie i dla moich braci autorytetem i stanowi wzór do naśladowania. Mam nadzieję, że mój Tata Marian Kępiński jeszcze przez wiele lat będzie aktywnie uczestniczył w życiu Uniwersytetu i będzie służył wszystkim radą i pomocą. Jakub Kępiński

Wy k a z p u b l i k a c j i Profesora Mariana Kępińskiego 2012 1. Jurysdykcja sądów wspólnotowych znaków towarowych i wzorów przemysłowych a jurysdykcja sądów krajowych oraz powództwa równoległe w tych sprawach [wraz z J. Kępińskim] (w:) Proces cywilny. Nauka Kodyfikacja Praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Feliksowi Zedlerowi, red. P. Grzegorczyk, K. Knoppek, M. Walasik, Warszawa 2012, s. 929 943 2. Przejście prawa ochronnego na znak towarowy. Licencje znaków towarowych (w:) System prawa prywatnego, t. 14, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2012, s. 983 1045 2010 2011 3. Civil Law (w:) Handbook of Polish Law, red A.J. Szwarc, P. Wiliński, W. Dajczak, Warszawa Bielsko-Biała 2011, s. 403 420 4. Harmonizacja maksymalna nowe wyzwania dla ustawodawcy (w:) Aktual ne tendencje w prawie konsumenckim, red. R. Stefanicki, Wrocław 2010, s. 33 62 5. Firma (w:) Prawo spółek handlowych, red. A. Koch, J. Napierała, Warszawa 2011, s. 121 150 6. Prawo autorskie a ochrona znaków towarowych. Granice ochrony (w:) Granice prawa autorskiego, red. M. Kępiński, Warszawa 2010, s. 155 166 7. Projekt założeń do projektu ustawy Prawo antykorupcyjne. Opinia Rady Legislacyjnej [wraz z Z. Siwikiem, M. Seweryńskim], Przegląd Legislacyjny 2010, nr 2, s. 97 110 11

8. Zarys prawa własności intelektualnej [redaktor naukowy serii]: t. I, Granice prawa autorskiego, Warszawa 2010 t. II, Konkurencja a własność intelektualna, Warszawa 2011 t. III, Prawa pokrewne, Warszawa 2011 2009 9. Opinia o projekcie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym [wraz z E. Marszałkowską-Krześ], Przegląd Legislacyjny 2009, nr 3 4, s. 170 176 10. Opinia o projekcie ustawy o efektywności energetycznej [wraz z K. Nowackim], Przegląd Legislacyjny 2009, nr 3 4, 2009, s. 308 314 11. Opinia o projekcie ustawy o likwidacji Agencji Mienia Wojskowego oraz o zmianie niektórych ustaw i opinia o projekcie ustawy o Agencji Uzbrojenia, Przegląd Legislacyjny 2009, nr 1 2, s. 230 237 12. Opinia o projekcie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci szerokopasmowych w telekomunikacji, Przegląd Legislacyjny 2009, nr 3 4, s. 341 347 13. Opinia o projekcie ustawy o zasadach nadzoru właścicielskiego Skarbu Państwa [wraz z E. Marszałkowską-Krześ, A. Hanusz], Przegląd Legislacyjny 2009, nr 3 4, s. 298 305 14. Opinia o projekcie ustawy Prawo Antykorupcyjne [wraz z K. Nowackim, M. Seweryńskim] Przegląd Legislacyjny 2009, nr 3 4, s. 217 231 15. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw, Przegląd Legislacyjny 2009, nr 3 4, s. 278 283 16. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Przegląd Legislacyjny 2009, nr 1 2, s. 310 314 17. Tabele wynagrodzeń autorskich przedkładane przez organizacje zbiorowego zarządu w prawie autorskim (w:) Prawo autorskie a prawo konkurencji, red. K. Lewandowski, Poznań 2009, s. 27 44 2008 18. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego Izba Cywilna z 31 stycznia 2007 r., II CSK 343/06, Orzecznictwo Sądów Polskich 2008, nr 9, poz. 95c 12

19. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 18 października 2004 r., 6 II SA 3199/03, Orzecznictwo Sądów Polskich 2008, nr 5, poz. 53a 20. Komentarz do art. 1 pkt 9, art. 6 quater, 7bis i 8 (w:) Konwencja Paryska o ochronie własności przemysłowej. Komentarz, red. A. Adamczak, A. Szewc, Warszawa 2008, s. 65 66, 222 229, 255 272 21. Opinia o projekcie ustawy prawo prywatne międzynarodowe, Przegląd Legislacyjny 2008, nr 3, s. 178 183 22. Problem finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych (w:) Aktualne problemy ubezpieczeń komunikacyjnych, red. A. Koch, Warszawa 2008, s. 11 22 23. Rada Legislacyjna przy Prezesie Rady Ministrów zadania i organizacja [wraz z A. Lichorowiczem, Z. Siwikiem, M. Frączkiewiczem], Przegląd Legislacyjny 2008, nr 1, s. 203 214 2007 24. Angleichung des polnischen Rechts an die europäischen Verbraucherschutzvorschriften (w:) Einkaufen in Polen wie sind Verbraucher geschützt? Vortrage zum Symposium Grenzüberschreitender Verbraucherschutz vor dem Hintergrund der europäischen Verbrauchschutzpolitik deutsch polnische Perspektive, Shaker Verlag 2007, s. 37 53 25. Firma (w:) Prawo spółek handlowych, red. A. Koch, J. Napierała, wyd. 2, Warszawa 2007, s. 126 156 26. Kilka uwag o projekcie ustawy o zwalczaniu nieuczciwych praktyk handlowych (w:) Współczesne problemy prawa handlowego. Księga Jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Marii Poźniak-Niedzielskiej, red. A. Kidyba, R. Skubisz, Warszawa 2007, s. 133 140 27. O sytuacji prawnej zatwierdzonych przed 31 sierpnia 2006 r. tabel wynagrodzeń autorskich (w:) Prawo własności intelektualnej wczoraj, dziś i jutro, red. J. Barta, A. Matlak, Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej UJ 2007, nr 100, s. 229 238 28. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy kodeks cywilny, Przegląd Legislacyjny 2007, nr 4, s. 85 88 13

29. Opinia o projekcie ustawy o zwalczaniu nieuczciwych praktyk handlowych, Przegląd Legislacyjny 2007, nr 2, s. 229 232 30. Umowy prawa autorskiego. Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi (w:) System prawa prywatnego, t. XIII, Prawo autorskie, red. J. Barta, wyd. 2, Warszawa 2007, s. 423 490, 575 626 31. Uwagi o karze umownej ze szczególnym uwzględnieniem praktyki sądów polubownych (w:) W kierunku europeizacji prawa prywatnego, red. A. Brzozowski, W. Kocot, K. Michałowska, Warszawa 2007, s. 439 450 32. Wpływ prawa europejskiego na kodeks cywilny a harmonizacja spontaniczna, red. M. Seweryński, Studia Prawno-Europejskie, t. IX, Łódź 2007, s. 67 87 2006 33. Aktualne problemy polskiego i europejskiego prawa ochrony konkurencji, red. wraz z C. Banasińskim, B. Popowską i T. Rabską, Warszawa 2006, ss. 204 34. Der Internationale Softwarevertrag nach deutschem und ausländischem recht. Kapitel 9: Polen [wraz z A. Nowicką, I. Nestorukiem] (w:) Schriftenreihe Komunnikation und Recht, Band 26, Verlag Recht und Wirtschaft, red. H. Ullrich, M. Lejeune, Frankfurt am Main 2006 35. Firma w przepisach kodeksu cywilnego (w:) Czterdzieści lat kodeksu cywilnego. Materiały z ogólnopolskiego zjazdu cywilistów w Rzeszowie (8 10.10.2004 r.), red. M. Sawczuk, Kraków 2006, s. 161 170 36. O wykładni art. 827 kodeksu cywilnego [wraz z M. Orlickim], PS 2006, nr 3, s. 3 12 37. Opinia o projekcie ustawy Prawo prywatne międzynarodowe, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 6, s. 181 183 38. Opinia o projekcie ustawy o drogowych spółkach specjalnego przeznaczenia, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 5, s. 90 93 39. Opinia o projekcie ustawy o produkcji napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie nazw pochodzenie geograficznego napojów spirytusowych, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 4, s. 91 95 14

40. Opinia o projekcie ustawy o zapobieganiu i naprawie szkód w środowisku, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 5, s. 111 113 41. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, dotyczący międzynarodowego postępowania cywilnego, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 6, s. 149 150 42. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 6, s. 101 104 43. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks postępowania cywilnego i Prawo o aktach stanu cywilnego, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 5, s. 120 122 44. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo farmaceutyczne oraz ustawy Prawo własności przemysłowej, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 2, s. 115 117 45. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze i ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 5, s. 98 102 46. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o administrowaniu obrotem z zagranicą usługami oraz o zmianie ustawy o administrowaniu obrotem towarowym z zagranicą, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 2, s. 144 146 47. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 5, s. 102 104 48. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 5, s. 119 120 49. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 6, s. 156 159 50. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo własności przemysłowej i ustawy o dokonywaniu europejskich zgłoszeń patentowych, oraz o skutkach patentu europejskiego w RP [Opinia Rady Legislacyjnej], Przegląd Legislacyjny 2006, nr 4, s. 119 123 51. Rola kodyfikacji na przykładzie prawa prywatnego w procesie legislacyjnym [wraz z M. Seweryńskim, A. Zielińskim], Przegląd Legislacyjny 2006, nr 1, s. 95 107 52. Verwertungsgesselschaften und Staatsaufsicht Das polnische Recht (w:) Schriften zum europäischen Urheberrecht, Band 1. Wahrnemungsrecht in 15

Polen, Deutschland und Europa INTERGU Tagung 2005, red. K Risenhuber, De Gruyter Recht, Berlin 2006, s. 9 33 53. Wpływ prawa wspólnotowego na prawo polskie w świetle doświadczeń Rady Legislacyjnej, Przegląd Legislacyjny 2006, nr 1, s. 138 151 54. Wprowadzenie do rozdz. 2 oraz komentarz do art. 5 7, 12, 14, 17c 17d oraz art. 10 [wraz z I. Wiszniewską] (w:) Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. J. Szwaja, wyd. 2, Warszawa 2006 55. Zbigniew Radwański. Redaktor naczelny Ruchu Prawniczego, Ekonomicznego i Socjologicznego w latach 1982 1990, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2006, nr 2, s. 77 79 2005 56. Firma (w:) Prawo spółek handlowych, red. A. Koch, J. Napierała, Kraków 2005, s. 137 174 57. Glosa do wyroku SN z 17.02.2005 r., I CK 626/04, Orzecznictwo Sądów Polskich 2005, nr 12, poz. 148c 58. Konsekwencje wprowadzenia ustawy z 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych dla prawa własności przemysłowej i ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (w:) Wspólnotowe i krajowe regulacje prawne w dziedzinie ochrony własności przemysłowej. Urząd Patentowy, Warszawa 2005, s. 53 64 59. O interpretacji art. 417 k.c. w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 4.12.2005 r. (w:) Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, red. A. Nowicka, Poznań 2005, s. 161 172 60. O projekcie ustawy o przekształceniu użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, Przegląd Legislacyjny 2005, nr 2, s. 61 62 61. O projekcie ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, Przegląd Legislacyjny 2005, nr 1, s. 101 102 62. O projekcie ustawy zmieniającej ustawę o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkowstwem RP w Unii Europejskiej, Przegląd Legislacyjny 2005, nr 3 4, s. 146 16

63. O zakresie odpowiedzialności za produkt niebezpieczny (w:) Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005, s. 1033 1043 64. Rynek wewnętrzny a własność intelektualna (w:) Prawo Unii Europejskiej. Prawo materialne i polityki, red. J. Barcz, Warszawa 2005, s. 257 311 2004 65. Glosa do wyroku NSA z dnia 14 grudnia 2001 r., II SA 3446/01, Orzecznictwo Sądów Polskich 2004, nr 1, poz. 11a 66. Glosa do wyroku SN Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 8 stycznia 2003 r., III RN 240/01, Orzecznictwo Sądów Polskich 2004, nr 10, poz. 129 67. Glosa do wyroku SN Izba Cywilna z dnia 8 kwietnia 2003 r., IV CKN 22/01, Orzecznictwo Sądów Polskich 2004, nr 5, poz. 61c 68. Glosa do wyroku SN Izba Cywilna z dnia 9 maja 2003 r., V CK 219/01, Orzecznictwo Sądów Polskich 2004, nr 4, poz. 54c 69. Nazwa handlowa w świetle art. 8 konwencji paryskiej (w:) Księga pamiątkowa ku czci Profesora Janusza Szwai, red. E. Nowińska, M. du Vall, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej 2004, nr 88, s. 95 112 70. Opinia o projekcie ustawy o administrowaniu obrotem z zagranicą towarami, Przegląd Legislacyjny 2004, nr 2, s. 143 145 71. Opinia o projekcie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym, Przegląd Legislacyjny 2004, nr 5, s. 83 84 72. Opinia o projekcie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym, Przegląd Legislacyjny 2004, nr 4, s. 93 95 73. Opinia o projekcie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym, Przegląd Legislacyjny 2004, nr 3, s. 107 110 74. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo farmaceutyczne, Przegląd Legislacyjny 2004, nr 2, s. 116 119 75. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Przegląd Legislacyjny 2004, nr 1, s. 71 77 17

76. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Przegląd Legislacyjny 2004, nr 4, s. 97 100 77. Opinia o projekcie ustawy zmieniającej Kodeks spółek handlowych oraz ustawę o Radzie Ministrów, Przegląd Legislacyjny 2004, nr 4, s. 131 134 78. Projekt ustawy o europejskim zgrupowaniu interesów i spółce europejskiej, Przegląd Legislacyjny 2004, nr 5, s. 97 101 79. Wpływ prawa wspólnotowego na prawo cywilne i prawo własności intelektualnej, Przegląd Legislacyjny 2004, nr 6, s. 67 70 2003 80. Geographical Designations under Polish Industrial Property Law, IIC nr 7, 2003, s. 751 771 81. Glosa do wyroku SN z 11 lipca 2002 r., I CKN 1319/00, Orzecznictwo Sądów Polskich 2003, nr 4, poz. 54c 82. Opinia o projekcie uchwały Rady Ministrów w sprawach ustalenia wzoru znaku graficznego dla celów ogólnej promocji RP, Przegląd Legislacyjny 2003, nr 1, s. 177 178 83. Opinia o projekcie ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów, Przegląd Legislacyjny 2003, nr 3, s. 149 150 84. Opinia o projekcie ustawy o portach i przystaniach morskich, Przegląd Legislacyjny 2003, nr 6, s. 63 67 85. Opinia o projekcie ustawy o terminach zapłaty w obrocie gospodarczym, Przegląd Legislacyjny 2003, nr 2, s. 101 103 86. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych, Przegląd Legislacyjny 2003, nr 1, s. 116 118 87. Opinia o projekcie ustawy o zmianie o Polskiej Organizacji Turystycznej oraz niektórych innych ustaw, Przegląd Legislacyjny 2003, nr 3, s. 140 142 88. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo przewozowe i ustawy o żegludze śródlądowej, Przegląd Legislacyjny 2003, nr 4, s. 111 113 89. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego i niektórych innych ustaw, Przegląd Legislacyjny 2003, nr 4, s. 138 142 18

90. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie oceny zgodności, Przegląd Legislacyjny 2003, nr 3, s. 93 94 91. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, Przegląd Legislacyjny 2003, nr 5, s. 105 108 92. Opinia o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz zmianie ustawy o zatrudnianiu i przeciwdziałaniu bezrobociu, Przegląd Legislacyjny 2003, nr 5, s. 70 72 93. Opinia w sprawie wykładni przepisów ustawy z dnia 30.08.1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, Przegląd Legislacyjny 2003, nr 6, s. 134 136 94. Oznaczenia geograficzne w prawie własności przemysłowej i ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (w:) Księga Pamiątkowa z okazji 85-lecia ochrony własności przemysłowej w Polsce. Urząd Patentowy, Warszawa 2003, s. 57 84 95. Schutz der geographischer Bezeichnungen in Polen, GRUR International Sonderdruck 2003, nr 1, s. 37 47 96. Umowy prawa autorskiego. Organizacje zbiorowego zarządzania (w:) System prawa prywatnego, t. XIII, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2003, s. 521 557 2002 97. Firma (w:) Prawo handlowe. Spółki handlowe. Umowy gospodarcze, red. A. Koch, J. Napierała, Kraków 2002, s. 53 74 98. Glosa do wyroku SN z 11 października 2001 r., II CKN 578/99, Orzecznictwo Sądów Polskich 2002, nr 6, poz. 83c 99. Glosa do wyroku SN z 8 stycznia 2002 r., I CKN 581/99, Orzecznictwo Sądów Polskich 2002, nr 11, poz. 143c 100. Mit notorisch bekannten Wortzeichen identischen Warenzeichen Eintragbarkeit bei fehlender Warengleichartigkeit Elle, GRUR International Sonderdruck 2002, nr 4, s. 353 101. Opinia o projekcie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń oznaczeń geograficznych, Przegląd Legislacyjny 2002, nr 1, s. 110 111 19

102. Opinia o projekcie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie rejestrów prowadzonych w Urzędzie Patentowym RP, Przegląd Legislacyjny 2002, nr 1, s. 87 88 103. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny (projekt ustawy ze stycznia 2002), Przegląd Legislacyjny 2002, nr 1, s. 78 87 104. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, Przegląd Legislacyjny 2002, nr 4, s. 115 118 105. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców oraz ustawy o opłacie skarbowej, Przegląd Legislacyjny 2002, nr 4, s. 141 147 106. Opinia w sprawie ustalenia organu właściwego w sprawach dotyczących spadków przypadających z ustawy Skarbowi Państwa, Przegląd Legislacyjny 2002, nr 1, s. 123 125 107. Oznaczenia geograficzne w prawie własności przemysłowej, PPH 2002, nr 12, s. 1 12 108. Oznaczenia odróżniające w świetle ustawy o nieuczciwej konkurencji i ustawy prawo własności przemysłowej (w:) Wynalazczość i ochrona własności intelektualnej, regulacje w dziedzinie własności przemysłowej, red. A. Adamczak, zeszyt 26, Cedzyna 2002, s. 53 63 109. Prozesslegitimation der Ververtungsgesselschaft ZAIKS bei verletzungsfällen nach frührem Recht Stiftung Filmkunst, GRUR International Sonderdruck 2002, nr 3, s. 271 274 110. Report on contracts concluded away from business premises (w:) The evaluation of the New Polish Legislation in the Matter of Consumer Protection from the European Perspective. Conference Proceedings, red. M. Kępiński, Poznań 2002, s. 179 186 2001 111. Anmerkung zum Urteil des Obersten Gerichts vom 8 Dezember 2000 (I CKN 97/98), GRUR International Sonderdruck 2001, nr 10 112. Glosa do wyroku SN z 2 lutego 2001 r., IV CKN 255/00, Orzecznictwo Sądów Polskich 2001, nr 11, poz. 162c 113. Komunikat Komisji Europejskiej w sprawie Europejskiego Prawa Zobowiązań Umownych. Uwagi Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego do 20

Komunikatu [wraz z Z. Radwańskim, J. Rajskim, S. Sołtysińskim], Przegląd Legislacyjny 2001, nr 4, s. 194 226 114. Nowe projektowane przepisy o firmie a prawo własności przemysłowej (w:) Księga pamiątkowa z okazji 80-lecia rzecznictwa patentowego w Polsce, Warszawa 2001, s. 141 150 115. Ocena stanu przepisów prawa cywilnego ujętych w kodeksie cywilnym po roku 1997, Przegląd Legislacyjny 2001, nr 3, s. 150 172 116. Ocena stanu przepisów prawa cywilnego ujętych w kodeksie cywilnym po roku 1997. Z prac Rady Legislacyjnej, Przegląd Legislacyjny 2001, nr 3, s. 15 173 117. Opinia (indywidualna) o zaliczeniu odsetek bankowych od funduszy przekazywanych samorządowi powiatowemu przez PFRON, Przegląd Legislacyjny 2001, nr 4, s. 147 150 118. Opinia o nadaniu osobowości prawnej komitetom wyborczym, Przegląd Legislacyjny 2001, nr 2, s. 160 163 119. Opinia o projekcie ustawy o elektronicznych instrumentach płatniczych [wraz z R. Mastalskim], Przegląd Legislacyjny 2001, nr 2, s. 129 137 120. Opinia o projekcie ustawy o kredycie konsumenckim, Przegląd Legislacyjny 2001, nr 2, s. 60 64 121. Opinia o projekcie ustawy o ochronie usług opartych lub polegających na dostępie warunkowym, Przegląd Legislacyjny 2001, nr 4, s. 179 183 122. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo własności przemysłowej, Przegląd Legislacyjny 2001, nr 4, s. 156 162 123. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego (PASC), Przegląd Legislacyjny 2001, nr 4, s. 104 105 124. Opinia o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Przegląd Legislacyjny 2001, nr 3, s. 187 189 125. Opinia w sprawie projektu ustawy o ochronie baz danych, Przegląd Legislacyjny 2001, nr 4, s. 68 71 The Polish Law Against Monopolistic Practices 126. [wraz z Ch. Harding], European Competition Law Review 2001, nr 5, s. 181 199 21

2000 127. Deliktowa ochrona stosunków umownych w przepisach ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (art. 12) (w:) Studia z prawa cywilnego i gospodarczego. Księga pamiątkowa dedykowana Czesławie Żuławskiej, Kraków 2000, s. 113 132 128. Glosa do wyroku SN z 14 maja 1999 r., I CKN 1152/97, Orzecznictwo Sądów Polskich 2000, nr 1, poz. 2c 129. Glosa do wyroku SN z 14 maja 1999 r., II CKN 904/97, Orzecznictwo Sądów Polskich 2000, nr 1, s. 7 8 130. O bezpośrednim stosowaniu art. 77 ust. 1 Konstytucji [wraz z R. Szczepaniakiem], Państwo i Prawo 2000, z. 3, s. 79 84 131. Ochrona oznaczeń przedsiębiorstwa w świetle art. 5 u.z.n.k. (w:) Prace z prawa prywatnego. Księga pamiątkowa J. Pietrzykowskiego, Warszawa 2000, s. 123 146 132. Opinia co do stosowania Polskich Norm, Przegląd Legislacyjny 2000, nr 3, s. 105 107 133. Opinia o projekcie ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, Przegląd Legislacyjny 2000, nr 2, s. 160 162 134. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych, Przegląd Legislacyjny 2000, nr 2, s. 81 85 135. Opinia o wykładni przepisów ustawy o spółkach z udziałem zagranicznym, Przegląd Legislacyjny 2000, nr 3, s. 81 84 136. Opinia Rady Legislacyjnej o projekcie ustawy o kosmetykach, Przegląd Legislacyjny 2000, nr 4, s. 128 133 137. Opinia w sprawie ochrony autorskiej Polskich Norm (PN), Przegląd Legislacyjny 2000, nr 3, s. 141 144 138. Stanowisko w sprawie zmian ustawodawczych w zakresie projektów racjonalizatorskich w świetle informacji NIK ze stycznia 2000 r. o wynikach kontroli efektywności wdrażania projektów racjonalizatorskich, Przegląd Legislacyjny 2000, nr 1, s. 158 160 139. Wprowadzenie do rozdz. 2 oraz komentarz do art. 5 7, 12, 14, 17c 17d (w:) Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. J. Szwaja, Warszawa 2000, ss. 678 22

1999 140. Anmerkung zum Urteil des Obersten Gerichts vom 12 Dezember 1997, GRUR International Sonderdruck 1999, nr 2, s. 187 141. Glosa do uchwały składu 7 sędziów NSA z dnia 12 października 1998 r., FPS 6/98 [wraz z A. Nowicką], Orzecznictwo Sądów Polskich 1999, nr 9, poz. 162a 142. Glosa do wyroku SN Izba Cywilna z 27 maja 1998 r., I CKN 702/97, Orzecznictwo Sądów Polskich 1999, nr 7 8, poz. 139c 143. Glosa do wyroku z 13 stycznia 1998 r., II CKN 517/97, Orzecznictwo Sądów Polskich 1999, nr 1, poz. 3c 144. Glosa do wyroku z 26 listopada 1998 r., II CKN 904/97, Orzecznictwo Sądów Polskich 1999, nr 5, poz. 91c 145. Opinia o projekcie ustawy Kodeks morski oraz przepisy wprowadzające Kodeks morski, Przegląd Legislacyjny 1999, nr 2, s. 138 143 146. Opinia o projekcie ustawy Prawo spółek handlowych, Przegląd Legislacyjny 1999, nr 2, s. 147 154 147. Opinia o projekcie ustawy o kredycie konsumenckim, Przegląd Legislacyjny 1999, nr 1, s. 158 160 148. Opinia o projekcie ustawy o najmie lokali i ochronie lokatorów, Przegląd Legislacyjny 1999, nr 1, s. 139 141 149. Opinia o projekcie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Przegląd Legislacyjny 1999, nr 4, s. 123 129 150. Opinia o projekcie ustawy o ochronie lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i lokalach socjalnych, Przegląd Legislacyjny 1999, nr 3, s. 90 93 151. Opinia o projekcie ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów wraz z przepisami wykonawczymi, Przegląd Legislacyjny 1999, nr 1, s. 134 139 152. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny, Kodeks postępowania administracyjnego i ustawy o NSA oraz ustawy ordynacja podatkowa, Przegląd Legislacyjny 1999, nr 1, s. 98 99 153. Polish Legislation on Competition and it s Harmonization with European Union Competition Law [wraz z Ch. Hardingiem], Polish Contemporary Law Review 1999, nr 1 4, s. 61 77 23

1998 154. Glosa do wyroku SN IC z 13 listopada 1997 r., I CKN 710/97, Orzecznictwo Sądów Polskich 1998, z. 7 8, poz. 142c 155. Obowiązek zbliżania ustawodawstwa Polski do przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej w świetle Układu Europejskiego, Przegląd Legislacyjny 1998, nr 1 2, s. 11 19 156. Opinia o projekcie o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, Przegląd Legislacyjny 1998, nr 3 4, s. 226 229 157. Opinia o projekcie ustawy o dodatkach mieszkaniowych, Przegląd Legislacyjny 1998, nr 3 4, s. 199 158. Opinia o projekcie ustawy o dopuszczalności monitorowania pomocy publicznej dla przedsiębiorców, Przegląd Legislacyjny 1998, nr 1 2, s. 214 126 159. Opinia o projekcie ustawy o uwłaszczeniu obywateli i Narodowym Funduszu Uwłaszczeniowym, Przegląd Legislacyjny 1998, nr 3 4, s. 290 291 160. Opinia o projekcie ustawy o warunkach dopuszczalności i monitorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców, Przegląd Legislacyjny 1998, nr 3 4, s. 338 341 161. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, Przegląd Legislacyjny 1998, nr 3 4, s. 198 162. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz o zmianie niektórych ustaw, o projekcie rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczegółowych zasad i trybu udzielania kredytów oraz pożyczek ze środków KFM oraz niektórych wymagań dotyczących projektowania mieszkań finansowanych przy udziale tych środków, a także w sprawie prac jakie mogą być finansowane za pomocą kredytu remontowego oraz w sprawie warunków stosowania dopłat do oprocentowania tego kredytu [wraz z K. Pietrzykowskim], Przegląd Legislacyjny 1998, nr 3 4, s. 230 232 163. Opinia o projekcie zmiany ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, Przegląd Legislacyjny 1998, nr 1 2, s. 192 194 24

1997 164. Glosa do wyroku SN z 25 marca 1997 r., I CKN 710/97, Orzecznictwo Sądów Polskich 1997, z. 12, poz. 229c 165. Konstytucja a prawo cywilne [wraz z Z. Radwańskim, A. Mączyńskim], Przegląd Legislacyjny 1997, nr 3, 1997, s. 84 98. 166. Umowa o transmisję sportową (w:) Sport i media problemy prawne, red. M. Kępiński, Poznań 1997, s. 50 63 1996 167. Nowa regulacja znaków towarowych w Unii Europejskiej, Państwo i Prawo 1996, z. 12, s. 105 106 168. Opinia dotycząca rozbieżności zgłoszonych do projektu ustawy o ochronie danych osobowych w ramach uzgodnień międzyresortowych [współautor], Przegląd Legislacyjny 1996, nr 2, s. 163 166 169. Opinia o projekcie ustawy Prawo własności przemysłowej [współautor], Przegląd Legislacyjny 1996, nr 2, s. 98 110 170. Opinia o projekcie ustawy Prawo własności przemysłowej [współautor], Przegląd Legislacyjny 1996, nr 4, s. 83 88 1995 171. Deliktowa odpowiedzialność producenta za wady wyrobów w prawie europejskim ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności za produkt, Przegląd Legislacyjny 1995, nr 5, s. 52 79 172. Softwareschutz und Softwareverträge in einzelnen Ländern Kapitel 12 Polen [wraz z A. Nowicką] (w:) Der Internationale Softwarevertrag, red. H. Ulrich, E. Körner, Heidelberg 1995, s. 809 854 173. Komentarz do art. 4 5 bis, 6 7, 8 bis, 9bis 9 quater (w:) Porozumienie Madryckie o Międzynarodowej Rejestracji Znaków [M. Kępiński, B. Rokicki], Warszawa 1995, s. 73 94, 97 108, 114 116, 122 134 174. Licencja znaków towarowych. Używanie znaku towarowego w świetle przepisów ustawy o znakach towarowych i ustawy o zwalczaniu nieuczciwej 25

konkurencji (w:) Wynalazczość i ochrona własności intelektualnej. Zagadnienia znaków towarowych, red. A. Adamczak, Kielce 1995, s. 17 41 i 43 50 175. New Polish Unfair Competition Law Review [wraz z Ch. Hardingiem], European Competition Law Review 1995, nr 8, s. 487 491 176. Opinia dotycząca projektu i rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zasad działania Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych [wraz z A. Całusem, A. Mączyńskim, M. Zielińskim], Przegląd Legislacyjny 1995, nr 3, s. 105 114 177. Opinia dotycząca skutków rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków zawierania i wykonywania umów sprzedaży z udziałem konsumentów [wraz z Z. Radwańskim, R. Zelwiańskim, A. Całusem, J. Okolskim, M. Zielińskim], Przegląd Legislacyjny 1995, nr 4, s. 100 102 178. Opinia o projekcie ustawy o niektórych uprawnieniach konsumentów [wraz z Z. Radwańskim, A. Mączyńskim, L. Kubickim, R. Zelwiańskim], Przegląd Legislacyjny 1995, nr 6, s. 173 176 179. Opinia o projekcie ustawy o zasadach zawierania umów z udziałem konsumentów w sprzedaży bezpośredniej [wraz z Z. Radwańskim, R. Zelwiańskim, A. Całusem, A. Mączyńskim], Przegląd Legislacyjny 1995, nr 3, s. 114 120 180. Opinia o projekcie ustawy o zastawie rejestrowym i o rejestrze zastawów oraz projekcie rozporządzenia wykonawczego do tej ustawy [wraz z Z. Radwańskim, J. Frąckowiakiem, K, Kruczalakiem, A. Mączyńskim], Przegląd Legislacyjny 1995, nr 4, s. 131 139 181. Opinia o projekcie ustawy Prawo o ochronie danych osobowych [wraz z Z. Radwańskim, M. Bednarkiewiczem, H. Izdebskim, L. Kubickim, A. Łopatką, J. Świątkiewiczem], Przegląd Legislacyjny 1995, nr 4, s. 97 100 182. Opinia o projekcie ustawy Prawo własności przemysłowej [wraz z C. Kosikowskim, H. Izdebskim, A. Jaroszyńskim, A. Szajkowskim], Przegląd Legislacyjny 1995, nr 3, s. 120 124 183. Opinia w sprawie stosowania zasady bezwzględnej zgodności normatywnych aktów prawnych z prawem Unii Europejskiej w nawiązaniu do projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks morski [wraz z A. Całusem, C. Kosikowskim, K. Kruczalakiem], Przegląd Legislacyjny 1995, nr 4, s. 78 83 26

184. Prawo autorskie i prawa pokrewne. Biała Księga Polska UE nr 27 [wraz z A. Nowicką], Warszawa 1995, s. 76 185. Reguły konkurencji a porozumienie kooperacyjne [wraz z A. Nowicką i E. Stawickim], Warszawa 1995, rozdz. II Regulacje porozumień poziomych w polskiej ustawie o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym na tle prawa konkurencji Unii Europejskiej, s. 32 39, rozdz. III pkt 2 Kooperacyjne porozumienia o wspólnym przedsięwzięciu, s. 78 97, rozdz. VI Propozycje wyjaśnień Urzędu Antymonopolowego w sprawie kooperacji między przedsiębiorstwami, s. 112 118, rozdz. V Propozycje legislacyjne w zakresie porozumień poziomych, s. 103 111 186. Stanowisko w przedmiocie charakteru prawnego opinii o projektach aktów prawnych [wraz z Z. Radwańskim, R. Mastalskim, J. Żuławskim], Przegląd Legislacyjny 1995, nr 5, s. 108 109 187. Stanowisko w sprawie koncepcji regulacji ochrony konsumentów w Polsce z uwzględnieniem ustawodawstwa konsumenckiego Unii Europejskiej [wraz z Z. Radwańskim i in.], Przegląd Legislacyjny 1995, nr 5, s. 80 86 188. Znaki towarowe a ochrona prawno-autorska (w:) Ochrona własności intelektualnej na podstawie prawa autorskiego, Poznań 1995, s. 118 127 1994 189. Komentarz do art. 5, art. 6, art. 7, art. 10, art. 14, art. 25 i art. 26. Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. J. Szwaja, Warszawa 1994, s. 55 77, 86 96, 123 130, 188 191 190. Opinia na temat dokumentu pt. Kierunki zmian w prawie cywilnym [wraz z Z. Radwańskim, A. Bierciem, A. Całusem, A. Mączyńskim, R. Zelwiańskim], Przegląd Legislacyjny 1994, nr 2, s. 35 41 191. Opinia o projekcie ustawy o nasiennictwie i trzech projektach rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy [wraz z C. Kosikowskim, J. Szachułowiczem, A. Lichorowiczem], Przegląd Legislacyjny 1994, nr 1, s. 209 210 192. Opinia o projekcie ustawy o regulacji rynku cukru i przekształceniach własnościowych w przemyśle cukrowym [wraz z C. Kosikowskim, R. Zelwiańskim, J. Szachułowiczem], Przegląd Legislacyjny 1994, nr 1, s. 211 214 27

193. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks cywilny [wraz z Z. Radwańskim, J. Nowackim, A. Bierciem, A. Całusem, A. Mączyńskim, R. Zelwiańskim], Przegląd Legislacyjny 1994, nr 2, s. 32 34 194. Opinia o projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks morski oraz czterech projektach rozporządzeń Ministra transportu i gospodarki morskiej [wraz z C. Kosikowskim, K. Kruczalakiem, J. Żuławskim, W. Adamczakiem, J. Młynarczykiem], Przegląd Legislacyjny 1994, nr 1, s. 194 199 195. Opinia w sprawie projektu ustawy o świadczeniu usług turystycznych [wraz z A. Bierciem, H. Izbebskim, A. Jaroszyńskim, D. Kijowskim, M. Nestorowiczem], Przegląd Legislacyjny 1994, nr 2, s. 71 74 196. Opinia w sprawie ratyfikacji środkowoeuropejskiej umowy o wolnym handlu (CEFTA) [wraz z A. Wasilkowskim, A. Bierciem], Przegląd Legislacyjny 1994, nr 1, s. 176 179 197. Opinia w sprawie ratyfikacji umowy między RP i państwami EFTA oraz sześciu dwustronnych umów o handlu artykułami rolnymi między RP i poszczególnymi krajami EFTA [wraz z A. Wasilkowskim, A. Bierciem], Przegląd Legislacyjny 1994, nr 1, s. 180 182 198. Oznaczenie dla firmy. Nie wprowadzać klientów w błąd, Rzeczpospolita 1994, nr 208 199. Podrabianie oznaczeń i wyrobów, Nowości Państwa Prawa 1994, nr 9 10, s. 9 22 200. Problemy ogólne nowej ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1994, nr 2, s. 1 12 1993 201. Rozwój prawa nieuczciwej konkurencji w aspekcie prawnoporównawczym (zarys problematyki), Konkurencja a ochrona własności przemysłowej w gospodarce rynkowej, red. Z. Ciupiński, Poznań 1993, s. 53 58 202. Ustawa o znakach towarowych a inne przepisy regulujące problematykę ochrony znaków towarowych, Wynalazczość i Ochrona Własności Intelektualnej, Biuletyn nr 7, Cedzyna Kielce 1993, s. 45 51 203. Zastosowanie norm prawa antymonopolowego do przypadków wykonywania praw do znaków towarowych w EWG (w:) Konkurencja a ochrona własności przemysłowej w gospodarce rynkowej, red. Z. Ciupiński, Poznań 1993, s. 127 144 28

1992 204. Current Trade Mark Problems in Poland, International Review of Industrial Property and Copyright Law 1992, nr 3, s. 364 376 205. Przewodnik po międzynarodowej rejestracji znaków [red. tłumaczenia wraz z S. Piotrowską, B. Rokickim], Warszawa 1992, s. 95 1991 206. Ausländische Unternehmen in Polen [wraz z S. von Lewinski], Jahrbuch für Ostrecht XXXII/1, red. F.Ch. Schroeder, M. Fincke, D. Pfaff, Bonn 1991, s. 59 79 207. Komentarz do wyroku NSA z 8 czerwca 1990 r., II SA 308/90, Orzecznictwo Gospodarcze 1991, nr 2, s. 21 25 208. Komentarz do wyroku SN z 25 października 1988 r., II CR 143/88, Orzecznictwo Gospodarcze 1991, nr 3, s. 34 39 209. Prawo do posiadania własności (w:) Prawa człowieka. Model prawny, red. R. Wieruszewski, Wrocław 1991, s. 423 437 210. Spółki z udziałem zagranicznym w Polsce, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1991, nr 4, s. 1 27 1990 211. Acquisition of Immovables by a Joint Venture in Poland, Florida International Law Journal 1990, Spring nr 2, s. 213 220 212. Anmerkung zum Urteil des Obersten Gerichts vom 14 Juli 1988, GRUR Int. 1990, nr 7, s. 542 543 213. Glosa do wyroku SN z 14 czerwca 1988 r., II CR 367/87, Orzecznictwo Sądów Polskich 1990, nr 9, poz. 328c, s. 705 707 214. Ograniczona odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa (art. 526 k.c.) (w:) Problemy kodyfikacji prawa cywilnego. Studia i rozprawy. Księga Pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Radwańskiego, red. S. Sołtysiński, Poznań 1990, s. 385 392 29

215. Przystąpienie Stanów Zjednoczonych do Konwencji Berneńskiej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1990, nr 3 4, s. 53 69 1989 216. Probleme der Kodifizierung des nationalen Privatrechts am Beispiel des polnischen Zivilgesetzbuch (w:) Auf dem Wege zu einem Europäischen Zivilgesetzbuch, red. D. Martiny, N. Witzleb, Schriftenreihe der Juristischen Fakultät der Europa-Universität Viadrina, Frankfurt (Oder) 1989, s. 87 94 1987 217. Glosa do wyroku NSA z 27 czerwca 1983 r., II SA 514/83 [wraz z A. Zielińskim], Nowe Prawo 1987, nr 1, s.122 126 218. Glosa do wyroku SN z 27 marca 1986 r., II CR 409/85, Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych 1987, z. 2, poz. 31c 219. Report in the Name of the Polish National Group Q92 A : Use of Requirments for the Acquisition and Maintenance of Registered Trademarks, Annuaire AIPPI 1987, s. 249 256 220. Warenzeichengesetz 1985, Der Neurer 1987, nr 1, cz. B, s. 11 12 221. Zbycie przedsiębiorstwa zagranicznego w drodze czynności prawnej (w:) Finansowo-prawne aspekty zagadnienia funkcjonowania przedsiębiorstw zagranicznych w PRL, Poznań 1987, s. 27 37 1986 222. Glosa do wyroku SN z 3 października 1984 r., II ARN 5/84 [wraz z A. Zielińskim], Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych 1986, poz. 115c 223. Glosa do wyroku SN z 13 lutego 1985 r., IV CR 17/85, Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych 1986, nr 3, poz. 53c, s. 122 125 224. Glosa do wyroku SN z 18 września 1984 r., III ARN 14/84 [wraz z A. Zielińskim], Nowe Prawo 1986, nr 6, s. 88 92 30