Unijnepłatności.pl UROSŁA NAM BRUKSELKA Do 2020 r. polskie rolnictwo otrzyma z UE 40 mld euro, średnia dopłata bezpośrednia do hektara ziemi wyniesie 246 euro. Budżet Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich to ponad 13,5 mld euro, natomiast na płatności bezpośrednie trafi 23 mld euro. Dodatkowo rolnicy mogą korzystać ze środków polityki spójności i RPO (ok. 5,2 mld euro). ARiMR wdraża PROW w najszybszym tempie pośród wszystkich państw Unii Europejskiej. Do 21 listopada br. agencja przekazała na konta bankowe polskich rolników 59,8 mld zł, co stawia nas na pozycji lidera UE. Do 30 czerwca 2013 r. Niemcy, które są na drugim miejscu, wypłaciły swoim farmerom i przetwórcom żywności o ok. 2,3 mld euro mniej niż Polska, a we Francji wypłaty były niższe o ok. 3,5 mld euro. Beneficjenci PROW uzyskali 8,2 mld zł w 2010 r., 10 mld zł w 2011 r. i 11 mld zł w 2012 r. TRANSFERY NA KONTA Od 1 grudnia br. ARiMR przekazuje dopłaty bezpośrednie za 2014 r. Ponad 1 mln 350 tys. rolników do 30 czerwca 2015 r. otrzyma 14,2 mld zł. W pierwszej kolejności wypłaty trafią do rolników, którzy ponieśli straty z powodu rosyjskiego embarga oraz afrykańskiego pomoru świń, a także do gospodarstw dotkniętych klęskami pogodowymi. Pozostałe dopłaty, tzw. uzupełniające, będą przysługiwały producentom niektórych upraw, jednak nie dostaną ich w tym roku producenci zbóż. Od połowy października ARiMR wypłaca dopłaty ONW (z tytułu niekorzystnych warunków gospodarowania) za 2014 r. Na konta rolników trafi z tego tytułu 1,37 mld zł, ponadto agencja wypłaci 1,54 mld zł w ramach ochrony środowiska. O przyznanie dopłat ONW ubiegało się 736 tys., a o płatności rolnośrodowiskowe 114 tys. gospodarstw. Stawki dopłat bezpośrednich zostały określone na podstawie kursu euro z ostatniego dnia września. Poziom waluty europejskiej był w tym roku niższy od zeszłorocznego i wyniósł 4,1776 zł (w 2013 r. za euro płacono 4,2288 zł). Oznacza to, że w ramach jednolitej płatność obszarowej rolnicy otrzymają 910,87 zł/ha. 38
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich OSTATKI PROW Z koperty PROW 2007 2013 do wykorzystania było ponad 72 mld zł, rozliczenie programu nastąpi w 2015 r. MRiRW zapowiedziało, że dodatkowe ok. 90 mln zł zostanie przesunięte na udzielenie wsparcia młodym rolnikom, którzy złożyli aplikacje w ostatnim naborze przeprowadzonym w 2014 r. Ponadto 800 mln zł trafi do gospodarstw, z których wnioski zostały odrzucone w latach 2011 2013. Agencja obsługiwała w całości 16 tzw. działań PROW 2007 2013 i miała na ten cel 13,7 mld euro. Natomiast rozdzieleniem pozostałej części środków (3,5 mld euro), w ramach zadań delegowanych (8 działań) zajmowały się samorządy wojewódzkie, Agencja Rynku Rolnego i Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa. Do 21 listopada br. rolnicy, przedsiębiorcy i inni beneficjenci, np. lokalne grupy działania, złożyli w ARiMR ponad 485 tys. wniosków. MLEKO SIĘ ROZLAŁO Agencja Rynku Rolnego ocenia, że cena mleka pod koniec roku spadnie do 118 124 zł za 100 litrów. Po wprowadzeniu przez Rosję embarga ceny skupu większości towarów rolnych utrzymują się na dramatycznie niskim poziomie. Ogromne kłopoty mają hodowcy trzody chlewnej. Polska straciła najwięcej spośród krajów europejskich na wykryciu na wschodzie kraju afrykańskiego pomoru świń (ASF). W pierwszej połowie 2014 r., jak wynika z danych resortu rolnictwa i FAMMU/FAPA, za granicę sprzedano o 23 proc. mniej wieprzowiny. Mięsa nie kupuje od nas ok. 20 państw, w tym m.in. Rosja. We wrześniu kilogram ziemniaków kosztował w skupie 37 gr, w porównaniu z 82 gr w 2013 r. Z kolei w Europie Zachodniej mamy do czynienia z nadwyżkami ziemniaków, których część prawdopodobnie trafi do Polski. Sytuację pogarsza fakt, że polscy hodowcy będą musieli zapłacić ponad 46 mln euro za przekroczenie limitu produkcji mleka, tj. ponad 10 razy więcej niż w poprzednim roku kwotowym. Nasi producenci przekroczyli limit o 1,7 proc., co oznacza, że za każde sto litrów ponad limit producent mleka będzie musiał zapłacić karę w wysokości 27,83 euro, łącznie wynosi to 200 mln zł. Na razie kary za ok. 56 tys. rolników zapłaciły spółdzielnie, które teraz będą chciały odzyskać to, obniżając odpowiednio cenę skupu. 12/2014 39
WISIENKI DLA MŁODYCH Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zamierza wypłacić dodatkowe granty dla 900 osób z listy krajowej, którą ARiMR opublikowała po ostatnim naborze. Bruksela ma na ten cel 23 mln euro. Po ostatnim naborze na działanie Ułatwienia dla młodych rolników pieniędzy wystarczyło dla co trzeciego ubiegającego się o premię: wnioski złożyło 23 444 rolników, pomoc otrzymało 7798. W kolejnym rozdaniu tego programu (od 2015 r.) dopłaty będą o 25 proc. wyższe i przyznawane maksymalnie do 50 ha, przez okres do pięciu lat. Średnia płatność ma być ustalana jako wynik dzielenia krajowego pułapu na 2019 r. przez liczbę zadeklarowanych hektarów w 2015 r. Z danych ARiMR wynika, że warunki wsparcia spełniają młodzi rolnicy gospodarujący na ok. 954 tys. ha. Jedynie ok. 1080 największych gospodarstw otrzyma wsparcie do pierwszych 50 ha, a nie do całości użytkowanych gruntów. Płatność ma być przyznawana co roku przez maksymalnie 5 lat, ale okres ten zostaje skrócony o liczbę lat, które upłynęły między rozpoczęciem działalności a pierwszym złożeniem wniosku. SILNA GRUPA PRODUCENCKA W ciągu ostatnich 10 lat w Polsce powstało 312 grup producentów owoców i warzyw, które otrzymały łącznie 6,35 mld zł wsparcia. Z tej kwoty blisko 300 mln zł podmioty te przeznaczyły na działalność administracyjną, a ponad 6 mld zł na rozwój. W perspektywie budżetowej UE 2015 2020 grupa producencka może otrzymać do 3 mln zł (z własnym dofinansowaniem w wysokości 50 proc.). Jeśli grup utworzy się kilka, będą miały jeden cel i określony rodzaj wspólnie wytwarzanych produktów, zainkasują nawet 15 mln zł na inwestycje związane z magazynowaniem i sprzedażą żywności. TAKIE MAŁE CO NIECO Farmerzy w krajach UE, którzy w 2014 r. otrzymali zmniejszone dopłaty bezpośrednie w ramach tzw. mechanizmu dyscypliny finansowej, dostaną zwrot z unijnej kasy. Trafi do nich łącznie 868 mln euro, w tym 36,4 mln do polskich rolników. Dotyczy to gospodarstw, które uzyskały dopłaty powyżej 2 tys. euro. Największe zwroty zainkasują Francuzi (193 mln euro) i Niemcy (125 mln euro). 40
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich DWA GRANTY W JEDNYM By móc starać się o unijne dopłaty, konieczne jest otrzymanie numeru w ewidencji producentów rolnych. Małżonkowie mimo prowadzenia osobnych gospodarstw i istnienia między nimi rozdzielności majątkowej posiadają wspólny numer, przez co o dofinansowanie może ubiegać się tylko jeden z nich. W grudniu 2013 r. Trybunał Konstytucyjny zakwestionował ten przepis (i nakazał jego zmianę w ciągu 18 miesięcy). W nowej ustawie o ewidencji producentów przyjętej przez Sejm przepis stanowi, że w przypadku małżonków prowadzących działalność rolniczą niezależnie jeden w budynkach, a drugi na posiadanych gruntach rolnych mających dowody potwierdzające odrębne prowadzenie gospodarstwa (np. faktury), nie ma przeszkód, żeby każdy z nich otrzymał osobno wpis do ewidencji producentów. W przypadku dopłat badany jest biznesplan, a także różne inne warunki, które potwierdzają uprawnienia do otrzymania danego rodzaju pomocy. Nowelizacja ustawy zakłada, że jeden numer identyfikacyjny będzie nadawany tylko tym małżonkom, którzy są współposiadaczami gospodarstwa rolnego. W pozostałych przypadkach każdy z małżonków będzie miał prawo do osobnego numeru. POLSKIE JABŁKA W DUBAJU Agencja Rynku Rolnego uruchomiła projekt promocji jabłka dwukolorowego Bicolored Apples from Europe na rynkach Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Chin. Pomysłodawcy ze Stowarzyszenia Polskich Dystrybutorów Owoców i Warzyw oraz Związek Sadowników RP twierdzą, że jabłka nie bez powodu nazywane są klejnotami Europy Środkowej, ich uprawa jest sztuką pielęgnowaną od pokoleń i wpisaną w tradycję europejską. Europa jest największym na świecie eksporterem jabłek. Kiedy konsumenci w Zjednoczonych Emiratach Arabskich sięgną po jabłka uprawiane w specjalnych regionach Europy, np. w Grójcu, poczują delikatną słodko-kwaśną nutę. Póki co, doskonałe rezultaty daje promocja w ramach akcji Jem, bo polskie. W dwa miesiące sprzedaż samych jabłek w największych krajowych sieciach wzrosła nawet o 100 proc. Kampania została zaplanowana do końca 2014 r., ale już wiadomo, że zostanie przedłużona. Niestety polscy producenci owoców i warzyw nie wykorzystają unijnych pieniędzy na rekompensaty, jakie są wypłacane w związku z rosyjskim embargiem. Producenci wybranych owoców i warzyw mogą otrzymać rekompensaty za wycofanie z rynku, niezbieranie lub tzw. zielone zbiory (łączne zbiory niedojrzałych, nie nadających się do sprzedaży owoców). Okazało się, że wszystkie złożone wnioski o dopłaty z Brukseli, które zostały zweryfikowane przez kontrole MRiRW, opiewają tylko na 26 mln euro. 12/2014 41
SZUKAJ WIATRU W POLU W ostatnich siedmiu latach na projekty związane z sektorem energii odnawialnej OZE (wiatraki, biopaliwa i biogaz), polski rząd wyasygnował ze środków unijnych ok. 1,5 mld euro. Podobna kwota ma być przeznaczona na ten cel w latach 2014 2020. Polska wciąż zalicza się do grona krajów europejskich o niskim wykorzystaniu energii odnawialnej, chociaż od 2008 r. nastąpił wzrost jej udziału w produkcji energii ogółem z 4,3 proc. do blisko 10 proc. Tylko w latach 2009 2012 na realizację programów ekologicznych trafiło 61,5 mld zł, a uwzględniając wkład własny beneficjentów (40 proc.), łącznie wydatkowano 100 mld zł. NA CHŁOPSKI ROZUM GUS poinformował, że w I połowie br. 94,3 proc. właścicieli gospodarstw rolnych finansowało działalność z własnych przychodów, zaś 68,8 proc. wykorzystywało środki unijne, w tym 60,2 proc. płatności bezpośrednie. Około 13 proc. rolników zaciągnęło kredyty w banku, w tym 9,5 proc. kredyty preferencyjne. Z informacji wynika, że 46 proc. producentów w ogóle nie myśli o zwiększeniu towarowości, natomiast ci, którzy inwestowali, zamierzają to robić w jeszcze większym zakresie. Według badań sporządzonych na zlecenie Komisji Europejskiej, 56 proc. farmerów w krajach UE poszukuje kapitału na inwestycje. Spośród ankietowanych 780 właścicieli gospodarstw w sześciu krajach, najmniej (28 proc.) zamierza inwestować we Włoszech, a najwięcej we Francji (67 proc.) i w Niemczech (76 proc.). Najczęściej rozważali zakup maszyn i wyposażenia obiektów inwentarskich (40 proc.), kupno ziemi (21 proc.) i budynków (20 proc.), przy czym woleli przeznaczyć na to własne środki, a nie polegać na pożyczkach czy subsydiach. Spośród farmerów, którzy nie zamierzali inwestować, 43,5 proc., jako powód, podało niepewność co do zwrotu poniesionych kosztów, a nie brak środków. Zdjęcia: www.fotolia.com SPÓŁDZIELNIA DA ENERGIĘ W Niemczech obserwuje się obecnie bardzo dynamiczny rozwój tzw. Energie wende, czyli decentralizacji wytwarzania energii i przejściu na regionalne dostawy prądu. Według danych niemieckiej Agencji Energii Odnawialnej właścicielami 46 proc. instalacji OZE są spółdzielnie. W Polsce pierwsza spółdzielnia energetyczna powstała już w województwie lubelskim. Koncepcja opiera się na budowie zintegrowanej sieci 15 biogazowni rolniczych, każda o mocy 0,5 1 MW. Na terenie kilku gmin zostanie wybudowany tzw. węzeł energetyczny składający się z trzech biogazowni, które wzajemnie będą rezerwowały swoją moc. Jedna jednostka wytwórcza, wchodząca w skład węzła, będzie powiązana z siecią dystrybucyjną. Pomysłodawcy projektu zapewniają, że oferowana w ten sposób energia będzie o ok. 20 proc. tańsza niż ta pobierana z krajowego systemu. 42