Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dylematy finansowoorganizacyjne energetyki rozproszonej dr inż. Jan Wiater Ekspert w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie Lublin, dn. 27 październik 2014 r.
Plan prezentacji: 1.Kilka słów o Narodowym Funduszu. 2.Działania poprzedząjace wdrażanie programów. 3.Dylematy i trudności we wdrażaniu programów. 4.Programy wspierające rozproszoną energetykę. 5.Plany w zakresie przyszłego wsparcia. 6.Wnioski końcowe.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 25 lat doświadczenia w finansowaniu projektów z obszaru ochrony środowiska; powołany w okresie zmian ustrojowych 1989 roku; państwowa osoba prawna; ok. 550 pracowników, w tym ponad 200 inżynierów; unikatowy na skalę światową kluczowy element systemu funduszy ekologicznych i filar ochrony środowiska;
Misja i cel generalny Misja Skutecznie i efektywnie wspieramy działania na rzecz środowiska. Cel generalny Poprawa stanu środowiska i zrównoważone gospodarowanie jego zasobami przez stabilne, skuteczne i efektywne wspieranie przedsięwzięć i inicjatyw służących środowisku.
Wizja Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lider systemu finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej w Polsce nastawiony na EFEKT. Oznacza to, że NFOŚiGW będzie dążył do tego, aby być instytucją: E ekologiczną (respektującą i promującą zasady zrównoważonego rozwoju) F finansującą (efektywnie wspierającą finansowo działania w zakresie środowiska i gospodarki wodnej) E elastyczną (dostosowującą się do potrzeb odbiorców) K kompetentną (w sposób kompetentny i rzetelny wypełniającą obowiązki instytucji publicznej) T transparentną (realizującą swoje zadania w sposób etyczny, jawny i przejrzysty)
NFOŚiGW instytucją finansową o europejskich standardach Pozyskane środki zagraniczne oraz ich pełna obsługa Wypracowane i doskonalone centra kompetencji Wyszkolone i doświadczone zespoły kadry zarządzającej, specjalistów i ekspertów Doświadczenie w stosowaniu różnorodnych narzędzi finansowych na wielu obszarach Rozpoznawalność instytucji w Komisji Europejskiej i wymiana doświadczeń Nowe rozwiązania wspierające przedsiębiorców i innowacyjność
mln zł Finansowanie ochrony środowiska przez NFOŚiGW w latach 1989 2013 Środki europejskie: 19,6 mld zł
Działania poprzedzające wdrażanie programów: -wielokierunkowe konsultacje założeń programów, - szeroka kampania informacyjno-promocyjna oraz edukacja ekologiczna.
Dylematy : - cel własny, a cel społeczny, - z jakiego programu skorzystać, - kogo wybrać na partnera, - czy obecna forma jest wystarczająca, itd..
Trudności we wdrażaniu programów: - brak rozwiązań legislacyjnych, m.in. brak ustawy oze, -niezrozumienie programu, -złe przygotowanie wniosków aplikacyjnych, niedociągnięcia formalne, -opór urzędniczy, protesty społeczne, brak planów przest. zagosp., itd.
Wybrane programy w ofercie NFOŚiGW
Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii. Część 1) BOCIAN Rozproszone, odnawialne źródła energii Rodzaje przedsięwzięć: budowa, rozbudowa lub przebudowa instalacji odnawialnych źródeł energii: o elektrownie wiatrowe (do 3 MWe); o systemy fotowoltaiczne (od 200 kwp do 1 MWp); o pozyskiwanie energii z wód geotermalnych (od 5 MWt do 20 MWt); o małe elektrownie wodne (do 5 MW); o źródła ciepła opalane biomasą (do 20 MWt); o biogazownie rozumiane jako obiekty wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła z wykorzystaniem biogazu rolniczego (od 300 kwe do 2 MWe); o instalacje wytwarzania biogazu rolniczego celem wprowadzenia go do sieci gazowej dystrybucyjnej i bezpośredniej; o wytwarzanie energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji na biomasę (do 5 MWe);
Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii. Część 1) BOCIAN Rozproszone, odnawialne źródła energii Budżet programu 420 mln zł Beneficjenci: przedsiębiorcy w rozumieniu art. 43 (1) Kodeksu cywilnego podejmujący realizację przedsięwzięć z zakresu odnawialnych źródeł energii na terenie Rzeczpospolitej Polskiej; Forma dofinansowania: pożyczka - oprocentowanie w skali roku WIBOR 3M -100 pkt bazowych, nie mniej niż 2%; kwota pożyczki - od 2 do 40 mln zł; pożyczka nie podlega umorzeniu;
Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii. Część 1) BOCIAN Rozproszone, odnawialne źródła energii Intensywność dofinansowania: elektrownie wiatrowe do 30 % kosztów kwalifikowanych; systemy fotowoltaiczne do 75 % kosztów kwalifikowanych; pozyskiwanie energii z wód geotermalnych do 50 % kosztów; małe elektrownie wodne do 50 % kosztów kwalifikowanych; źródła ciepła opalane biomasą do 30 % kosztów kwalifikowanych; biogazownie rozumiane jako obiekty wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła z wykorzystaniem biogazu rolniczego oraz instalacji wytwarzania biogazu rolniczego celem wprowadzenia go do sieci gazowej dystrybucyjnej i bezpośredniej do 75% kosztów kwalifikowanych; wytwarzanie energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji na biomasę do 75 % kosztów kwalifikowanych; Przy określaniu poziomu dofinansowania należy uwzględniać przepisy dotyczące pomocy publicznej.
Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii Rodzaje przedsięwzięć: źródła ciepła opalane biomasą, pompy ciepła oraz kolektory słoneczne o zainstalowanej mocy cieplnej do 300 kwt; systemy fotowoltaiczne, małe elektrownie wiatrowe, mikrobiogazownie oraz mikrokogeneracja o zainstalowanej mocy elektrycznej do 40 kwe; Budżet programu 800 mln zł. Beneficjenci: osoby fizyczne posiadające prawo do dysponowania budynkiem mieszkalnym; wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe; Forma dofinansowania: kredyt z dotacją do 100% kosztów kwalifikowanych; dotacja - 20% lub 40%, po roku 2015: 15% lub 30% (w zależności od rodzaju źródła); oprocentowanie w skali roku 1%;
Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii Intensywność dofinansowania: Maksymalna kwota dofinansowania: w przypadku osób fizycznych jedno źródło energii cieplnej lub elektrycznej - 100 000 tys. zł; kilka źródeł energii cieplnej lub elektrycznej - 150 000 tys. zł; w przypadku spółdzielni lub wspólnot mieszkaniowych: jedno źródło energii cieplnej lub elektrycznej - 300 000 tys. zł; kilka źródeł energii cieplnej lub elektrycznej - 450 000 tys. zł;
System Zielonych Inwestycji (GIS Green Investment Scheme) Część 1) Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej Konkurs VI Rodzaje przedsięwzięć: Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej w zakresie: o ocieplenie obiektu, wymiana okien i drzwi zewnętrznych; o przebudowa systemów grzewczych (wraz z wymianą źródła ciepła) oraz systemów wentylacji i klimatyzacji; o przygotowanie dokumentacji technicznej dla przedsięwzięcia; o zastosowanie systemów zarządzania energią w budynkach; o wykorzystanie technologii odnawialnych źródeł energii; Wymiana oświetlenia wewnętrznego na energooszczędne (jako dodatkowe zadanie realizowane równolegle z termomodernizacją obiektów); Budżet konkursu: dotacje - 40 mln zł. Wnioskodawcy mogli ubiegać się o dodatkowe środki w formie pożyczek.
System Zielonych Inwestycji (GIS Green Investment Scheme) Część 1) Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej Konkurs VI Beneficjenci: jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki; podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji zadań własnych jst niebędące przedsiębiorcami; Ochotnicza Straż Pożarna; uczelnie w rozumieniu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym oraz instytuty badawcze; samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej oraz podmioty lecznicze prowadzące przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych; organizacje pozarządowe, Kościoły i inne związki wyznaniowe wpisane do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych oraz kościelne osoby prawne; Intensywność dofinansowania: dotacja ze środków innych niż środki GIS - do 30 % kosztów kwalifikowanych; pomoc techniczna GIS - przeznaczona wyłącznie na koszty - do 40 % tych kosztów; pożyczka - do 60 % kosztów kwalifikowanych; łączne dofinansowanie w formie dotacji i pożyczki nie może być wyższe niż 95 % kosztów kwalifikowanych;
System Zielonych Inwestycji (GIS Green Investment Scheme) Część 1) Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej
System Zielonych Inwestycji (GIS Green Investment Scheme) Część 2) Biogazownie rolnicze III konkurs Rodzaje przedsięwzięć: budowa, rozbudowa lub przebudowa obiektów wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła z wykorzystaniem biogazu rolniczego; budowa, rozbudowa lub przebudowa instalacji wytwarzania biogazu rolniczego celem wprowadzenia go do sieci gazowej dystrybucyjnej i bezpośredniej. Budżet konkursu 50 mln zł; Minimalny koszt całkowity przedsięwzięcia: powyżej 2 mln zł (w przypadku projektów grupowych powyżej 5 mln zł);
System Zielonych Inwestycji (GIS Green Investment Scheme) Część 2) Biogazownie rolnicze III konkurs Beneficjenci: podmioty (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną) podejmujące realizację przedsięwzięć w zakresie wytwarzania energii elektrycznej lub cieplnej z wykorzystaniem biogazu powstałego w procesach rozkładu szczątek roślinnych i zwierzęcych oraz wytwarzania biogazu rolniczego celem wprowadzenia go do sieci gazowej dystrybucyjnej i bezpośredniej; podmiot dominujący oraz spółki handlowe od niego zależne, mogą złożyć w jednym konkursie tylko jeden wniosek o dofinansowanie; Forma dofinansowania: kwota dotacji - do 30 % kosztów kwalifikowanych; kwota pożyczki - do 45 % kosztów kwalifikowanych;
System Zielonych Inwestycji (GIS Green Investment Scheme) Część 2) Biogazownie rolnicze III konkurs Nabór do III konkursu zakończony Wpłynęło 55 wniosków na łączny koszt całkowity 980,2 mln zł (dotacja: 257,45 mln zł; pożyczka: 410,47 mln zł) W dniu 20.02.2014 r. została zatwierdzona lista rankingowa przedsięwzięć zakwalifikowanych do dofinansowania ze środków NFOŚiGW.
Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji. Część 3) Dopłaty do kredytów na kolektory słoneczne Rodzaje przedsięwzięć: o o Zakup i montaż kolektorów słonecznych do: ogrzewania wody użytkowej; ogrzewania wody użytkowej oraz wspomagania zasilania w energię innych odbiorników ciepła w budynkach, przeznaczonych lub wykorzystywanych na cele mieszkaniowe; Planowane wypłaty w latach 2013 2014 450 000 tys. zł Beneficjenci: osoby fizyczne posiadające prawo do dysponowania budynkiem; wspólnoty mieszkaniowe instalujące kolektory słoneczne na własnych budynkach wielolokalowych; Forma dofinansowania: dotacja na częściową spłatę kapitału realizowana za pośrednictwem banku;
Wsparcie przedsiębiorców w zakresie niskoemisyjnej gospodarki Część 2) Zwiększenie efektywności energetycznej Rodzaje przedsięwzięć: Przedsięwzięcia poprawy efektywności energetycznej w tym zmiany technologiczne w obszarze: technologii racjonalizacji zużycia energii elektrycznej (m.in. rozwiązania OZE takie jak turbiny wiatrowe, kolektory słoneczne, panele fotowoltaiczne, małe elektrownie wodne); technologii racjonalizacji zużycia energii (m.in. odnawialne źródła energii w tym systemy geotermalne, kolektory słoneczne, pompy ciepła); modernizacji procesów przemysłowych w zakresie efektywności energetycznej; wdrażania systemów zarządzania energią i jej jakością; Budżet programu 162,2 mln zł Beneficjenci: przedsiębiorcy; Forma dofinansowania: preferencyjna pożyczka do 75% kosztów kwalifikowanych;
Wsparcie przedsiębiorców w zakresie niskoemisyjnej gospodarki Część 3) E-KUMULATOR - Ekologiczny Akumulator dla Przemysłu Komponent: Energetyczne wykorzystanie przemysłowych odpadów w tym osadów ściekowych Rodzaje przedsięwzięć: budowa nowych lub modernizacja istniejących instalacji energetycznego wykorzystania przemysłowych odpadów; budowa nowych lub modernizacja istniejących instalacji służących produkcji i wykorzystaniu paliw alternatywnych we własnych procesach technologicznych i w spalarniach odpadów; Budżet programu 60 mln zł Beneficjenci: przedsiębiorcy; Forma dofinansowania: preferencyjna pożyczka - do 75% kosztów kwalifikowanych (z możliwością umorzenia do 15%);
Wsparcie przedsiębiorców w zakresie niskoemisyjnej gospodarki Planowane efekty ekologiczne Zmniejszenie zużycia energii w przedsiębiorstwach o 1 000 GWh/rok Zmniejszenie zużycia surowców pierwotnych w przedsiębiorstwach o 500 000 ton/rok - wytworzenie energii z osadów ściekowych (odpadów): 20 000 MWh/rok - wytworzenie paliwa z osadów ściekowych (odpadów): 6 000 GJ/rok Ograniczenie emisji: - CO2 : 1000 Mg/rok - SO2: 900 Mg/rok - Nox : 400 Mg/rok - Pyły: 800 Mg/rok
Plany gospodarki niskoemisyjnej (PO IiŚ działanie 9.3) Rodzaje przedsięwzięć (obligatoryjnie): opracowanie, bądź aktualizacja planu dla gminy (poprzez zlecenie jego wykonania firmie zewnętrznej bądź wykonanie przez pracowników gminy, rozliczając koszty osobowe); stworzenie w gminie bazy danych zawierającej wyselekcjonowane i usystematyzowane informacje pozwalające na ocenę gospodarki energią w mieście/gminie oraz w jego/jej poszczególnych sektorach i obiektach oraz inwentaryzację emisji gazów cieplarnianych i CO2; szkolenia dla pracowników gmin na temat problematyki związanej z tworzeniem planów gospodarki niskoemisyjnej, planowania energetycznego i zarządzania energią; działania informacyjno promocyjne związane z planami; Budżet programu 10 mln zł Beneficjenci: gminy oraz ich grupy (związki, stowarzyszenia, porozumienia); Forma dofinansowania: dotacja - do 85 % kosztów kwalifikowanych;
Plany gospodarki niskoemisyjnej (PO IiŚ działanie 9.3) 91 59 759 - liczba wniosków złożonych (w tym 12 grupowych); 873 - liczba gmin biorących udział w konkursie (35 % gmin w Polsce); wnioskowana kwota dofinansowania 48,7 mln zł (kwota całkowita 56,9 mln zł); *74% 69 *52% 17 70 26 34 *48% 84 97 35 56 24 78 * aktywność gmin z danego województwa 21 73 39
Niska emisja w nowej perspektywie
PO IiŚ na lata 2014-2020 Oś priorytetowa I: Promocja odnawialnych źródeł energii
NFOŚiGW na lata 2014-2020 Nowe programy priorytetowe
Wnioski końcowe 1/. Narodowy Fundusz aktywnie wspiera likwidacje niskiej emisji (kilkanaście programów priorytetowych). 2/. Potrzeba kontynuowania aktywnej edukacji ekologicznej. 3/. Niezbędna pomoc legislacyjna, stwarzająca pewność ekonomiczną. 4/. Konieczność rozwoju energetyki rozproszonej: mniejsze straty na przesyle, nowe miejsca pracy, wzrost potencjału ekonomicznego najsłabszych gosp. obszarów, przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu, itd. 5/. Nowa rola izb gospodarczych (pomoc organizatorska, merytoryczna i formalne współuczestnictwo w nowych inicjatywach). 6/. Formy zachęty na wybrane inwestycje proekologiczne.
Wszystkie programy priorytetowe dostępne są na naszej stronie internetowej Dziękuję za uwagę dr inż. Jan Wiater Ekspert w NFOŚiGW www.nfosigw.gov.pl