RAPORT O STANIE SANITARNYM POWIATU ELBLĄSKIEGO ROK 2014

PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W ELBLĄGU 82300 ELBLĄG UL. KRÓLEWIECKA 195 Tel/Fax: 552327134 Mail: psse.elblag@sanepid.olsztyn.pl RAPORT O STANIE SANITARNYM POWIATU ELBLĄSKIEGO ROK 2014 I. Wstęp str. 2 II. Choroby zakaźne, epidemiologia str. 3 III. Ocena zaopatrzenia ludności w wodę w roku 2014 str. 17 IV. Ocena stanu sanitarnego obiektów użyteczności publicznej str. 21 V. Ocena warunków higieny i bezpieczeństwa pracy str. 22 VI. Higiena żywienia, żywności i przedmiotów użytku str. 24 VII. Ocena stanu sanitarnego placówek oświatowowychowawczych str. 26 VIII. Promocja zdrowia i oświata zdrowotna str. 27 IX. Zapobiegawczy nadzór sanitarny str. 30

I. WSTĘP Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu realizował swoje zadania w roku 2014, na terenie Powiatu Elbląskiego, na podstawie rocznego planu pracy, wynikającego z zakresu zadań ustawowych wykonywanych przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Niezależnie od tych działań, znaczny udział w czynnościach podejmowanych przez PPIS w roku 2014 miały także nieplanowane działania doraźne, wynikające z potrzeb bieżących, mieszczące się w kompetencjach PIS. Szeroko rozumiany stan sanitarny Powiatu można ocenić jako dobry. Był to kolejny okres, w którym zdecydowana większość potencjalnych zagrożeń sanitarnoepidemiologicznych, mierzona wskaźnikami epidemiologicznymi i innymi danymi w ujęciu statystycznym, utrzymywała się osiągniętym już w latach ubiegłych, akceptowalnym poziomie. Wyniki kontroli sanitarnych przeprowadzanych w roku 2014, wykazały postępującą poprawę standardów technicznych mających wpływ na bezpieczeństwo sanitarne (zdrowotne). Kontynuowano wcześniej zainicjowane działania oświatowopromocyjne, mające na celu wzrost poziomu wiedzy ludności, dotyczącej zdrowia i jego zależności od własnej świadomości i dbałości o te zdrowie, a także podejmowano nowe. Szczegółowa charakterystyka zjawisk i przyczyn składających się na ocenę stanu sanitarnego została zawarta w poniższej analizie. Strona: 2

II. CHOROBY ZAKAŹNE, EPIDEMIOLOGIA Epidemiologia w ujęciu praktycznym zajmuje się zjawiskami zachodzącymi w ogólnej sytuacji zdrowotnej społeczeństwa, diagnozowaniem tego stanu poprzez ustalanie przyczyn i stawianie prognoz z uwzględnieniem zmieniających się uwarunkowań i zależności. W zakresie chorób zakaźnych i zakażeń, faktyczny obraz sytuacji epidemiologicznej zależny jest od stopnia dostępu do reprezentatywnych i pełnych danych, a w szczególności od rzetelności i terminowości przekazywanych do organów PIS zgłoszeń podejrzeń lub rozpoznań chorób i zakażeń oraz informacji o wykryciu czynników chorobotwórczych, dokonywanych przez lekarzy, a także przez pracowników laboratoriów mikrobiologicznych i analitycznych, Reprezentatywność tego obrazu, a co za tym idzie prawidłowość dokonywanych ocen epidemiologicznych oraz celowość i skuteczność planowanych i realizowanych działań, zależą od wielu czynników. Poza wspomnianą rzetelnością i terminowością zgłoszeń istotne znaczenie ma zakres stosowanej diagnostyki laboratoryjnej, wynikającej z aktualnego stanu wiedzy i techniki diagnostycznej, stopień wykorzystania przez lekarzy istniejących możliwości badań (chęć do zlecania diagnostyki laboratoryjnej), a także treść regulacji prawnych w tym zakresie. Wprowadzanie nowych technik laboratoryjnych, pozwalających identyfikować czynniki chorobotwórcze lub stany chorobowe, które dotychczas nie były rozpoznawane, wdrażanie nowej wiedzy z zakresu etiologii chorób lub mikrobiologii, wcielanie w życie nowych doktryn wynikających z postępu nauki, a także, co równie istotne, dostęp do środków finansowych, umożliwiających skorzystanie z diagnostyki laboratoryjnej, decydują o prawidłowym i odpowiednio wczesnym rozpoznaniu zagrożeń oraz o podjęciu skutecznych działań przeciw szerzeniu się tych zagrożeń. Podstawą działań podejmowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Elblągu w roku 2014 były zgłoszenia o podejrzeniach lub rozpoznanych przypadkach chorób zakaźnych i zakażeń oraz zgłoszenia dodatnich wyników badań laboratoryjnych w kierunku zakaźnych czynników chorobotwórczych (efekty tego monitoringu przedstawia tabela Nr 1). Uzyskane w ten sposób informacje były podstawą do działań przeciwepidemicznych, podejmowanych przez PPIS bezzwłocznie po ich otrzymaniu. Działania te polegały przede wszystkim na ustalaniu źródeł zakażeń i chorób, mechanizmów, które umożliwiły transmisję czynników chorobotwórczych (przeniesienia na zdrowego dotąd człowieka lub na element pośredni w łańcuch epidemicznym), dróg którymi się przenosiły, a także ustalenie innych osób, które były narażone na zachorowanie lub zakażenie (tzw. osoby z kontaktu). Ostatecznym celem dochodzeń było zapobieżenie rozprzestrzenianiu się chorobie, możliwie szybkie objęcie osób zakażonych i chorych skuteczną opieką medyczną, objęcie nadzorem epidemiologicznym i lekarskim osób narażonych na zakażenie, wykonanie szczepień ochronnych, uniemożliwienie kontaktu zawodowego osób chorych i zakażonych z innymi osobami wrażliwym, a także likwidacja źródła zakażenia itp. W roku 2014, pracownicy PSSE w Elblągu, w ramach działań przeciwepidemicznych, przeprowadzili 615 wywiadów epidemiologicznych z osobami zakażonymi, chorymi lub podejrzanymi o zachorowanie lub zakażenia. Czynności te dotyczyły przede wszystkim osób narażonych na zakażenie wirusem wścieklizny (po ryzykownych kontaktach ze zwierzętami), po infekcjach żołądkowojelitowych, dotkniętych zakażeniami ośrodkowego układu nerwowego (zapalenia mózgu i opon mózgowordzeniowych), posocznicą, a także osób, u których potwierdzone zostały zakażenia wirusami wywołującymi zapalenia wątroby (wzw B i wzw C) oraz zakażenia przenoszone przez kleszcze Strona: 3

1. Zachorowalność na wybrane choroby zakaźne na terenie Powiatu Elbląskiego w roku 2014. 1.1. Salmonellozy W roku 2014 do PSSE w Elblągu zgłoszono 6 przypadków zachorowań wywołanych przez pałeczki Salmonella (w tym u 4 dzieci w wieku do lat 14). Przebieg zachorowań był na tyle ciężki, że 6 przypadkach (w tym u 4 dzieci) wymagał hospitalizacji. Przeważającym typem tej bakterii była Salmonella Enteritidis (4 przypadki). Zachorowania wystąpiły na terenie miasta i gmina Pasłęk (3 przypadki) oraz gminy Gronowo Elbląskie (także 3 przypadki). Niezależnie od przypadków objawowych, w roku 2014 wykryto także 4 nosicieli pałeczek Salmonella Podobnie jak w latach ubiegłych (od roku 2011), w roku 2014 nastąpił dalszy spadek liczby zgłaszanych przypadków salmonelloz. Rozpoznawane i zgłaszane są przede wszystkim przypadki o cięższym przebiegu, zwykle wymagające hospitalizacji. Spada także liczba badań mikrobiologicznych zlecanych przez lekarzy pierwszego kontaktu, w przypadkach występowania objawów zaburzeń ze strony układu pokarmowego. W tej sytuacji można uznać, że liczba faktycznie występujących salmonelloz jest znacznie niedoszacowana. Tak poważne luki w wiedzy na temat poszczególnych przypadków obniżają możliwości zapobiegania szerzeniu się infekcji, poprzez ustalanie i likwidację ich źródeł. Wykres Nr 1. Salmoneloza Zatrucia Pokarmowe 25 20 15 10 19 24 11 12 5 6 0 Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 W roku 2014 nie stwierdzono żadnych nowych przypadków zachorowań na dur brzuszny lub dury rzekome. Na terenie nadzorowanym przez PPIS w Elblągu pozostaje 4 stałych nosicieli duru brzusznego, którzy objęci są nadzorem epidemiologicznym. Strona: 4

1.2. Analiza zachorowań na inne bakteryjne zakażenia jelitowe Ogółem w roku 2014 zarejestrowano 6 zakażeń przewodu pokarmowego, wywołanych przez inne bakterie. We wszystkich tych przypadkach czynnikiem chorobotwórczym były bakterie beztlenowe Clostridium difficile. Pacjenci, u których stwierdzono tego typu zachorowania wymagali hospitalizacji. Wzrost zakażeń przewodu pokarmowego wywołanego przez C. difficile wiąże się z szerokim stosowaniem antybiotykoterapii, leków immunosupresyjnych, cytostatyków itp. W krajach rozwijających się zakażenia C. difficile są najczęstszą przyczyną biegunek szpitalnych. W zapobieganiu transmisji drobnoustroju zaleca się izolację pacjentów zakażonych, częste mycie i dezynfekcję rąk, stosowanie rękawic ochronnych i odzieży przez personel medyczny. Wykres Nr 2. Inne Bakteryjne Zakażenia Jelitowe ( Ogółem ) 7 6 5 6 4 3 7 7 2 1 0 1 1 Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 Strona: 5

1.3. Analiza wirusowych zakażeń jelitowych. W roku 2014 zanotowano 110 zakażeń jelitowych wywołanych przez wirusy, w tym: 102 przypadki wywołane przez rotawirusy oraz 7 przypadków wywołanych przez adenowirusy. Każdy przypadek zakażenia wymagał hospitalizacji. Zdecydowana większość zachorowań wystąpiła u dzieci, przy czym aż 66 przypadków dotyczyło dzieci do 2 lat. Najwięcej, bo aż 46 zachorowań, w tym 44 wywołanych przez rotawirusy, wystąpiło na terenie miasta i gminy Pasłęk. Pozostałe przypadki stwierdzono na terenie gminy Godkowo (6 zakażeń, w tym 5 wywołanych przez rotawirusy), gminy Elbląg (14 zakażeń wszystkie wywołane przez rotawirusy), a także sporadycznie na pozostałym obszarze Powiatu. Zakażenia wirusowe przewodu pokarmowego od kilku przeważają nad infekcjami o podłożu bakteryjnym. Dominującą rolę, jako czynnik etiologiczny, pełnią rotawirusy. Szczególnie narażone na infekcję są dzieci od 3. miesiąca do 3. roku życia, u których choroba ma także najcięższy przebieg. U starszych dzieci oraz dorosłych przebiega ona łagodniej lub nawet bezobjawowo. Taka sytuacja epidemiologiczna powinna być sygnałem do jak najszybszego wdrażania skutecznej profilaktyki. W chwili obecnej, chociaż dysponujemy skuteczną szczepionką, szczepienia przeciw rotawirusom, z uwagi na ich obecny status szczepienia zalecane (dobrowolne, odpłatne), nie są one powszechnie stosowane. Wykres Nr 3. Wirusowe Zakażenia Jelitowe ( Ogółem ) 120 100 80 60 110 40 20 36 0 75 73 76 Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 Strona: 6

1.4. Biegunka i zapalenie żołądkowojelitowe biologicznie nie określone (BNO), o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu W roku 2014 do PSSE w Elblągu zgłoszono 108 przypadków BNO, co oznacza, że taka właśnie liczba zachorowań nie została rozpoznana co do ich przyczyny. Aż 42 z tych przypadków wystąpiło u małych dzieci (w wieku do lat 2), u których rzebieg infekcji był szczególnie ciężki hospitalizacji poddano 19 dzieci. Zachorowania wystąpiły głównie na terenie miasta i gminy Pasłęk. W porównaniu z rokiem 2013, w którym stwierdzono 151 takich przypadków, nastąpił niewielki spadek liczby nie zdiagnozowanych laboratoryjnie infekcji przewodu pokarmowego o podłożu zakaźnym. Należy przy tym pamiętać, że zgłaszane są przede wszystkim przypadki cięższe, które trafiają do lekarza, a szczególnie te, które są hospitalizowane. Wiele przypadków o lżejszym przebiegu nie jest zgłaszanych lub kwalifikowane są przez lekarza jako nieżyt żołądkowojelitowy, który nie podlega zgłoszeniu. Można jednak przypuszczać, że znaczna część tych zakażeń miała podłoże wirusowe, chociaż z pewnością obejmowały one także infekcje bakteryjne. Wykres Nr 4. Biegunka i zakażenie jelitowe BNO (Biologicznie Nieokreślone) 250 200 150 230 197 100 50 141 151 108 0 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 Wykres Nr 4a. Biegunka i zakażenie jelitowe BNO (Biologicznie Nieokreślone) u dzieci do lat 2 70 60 50 40 61 30 20 51 41 51 42 10 0 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 Strona: 7

1.5. Inwazyjna choroba meningokokowa W roku 2014 na obszarze Powiatu Elbląskiego nie zgłoszono zachorowań wywołanych przez Neiserię meningitidis. 1.6. Analiza zachorowań na boreliozę Już od kilku lat sytuacja epidemiologiczna zakażeń krętkiem wywołującym boreliozę w naszym rejonie nie ulega zmianie. Narażenie mieszkańców Powiatu Elbląskiego na boreliozę jest niezmiennie wysokie. Powiat leży w rejonie uznawanym już od wielu lat za endemiczny dla tej choroby (czynnik ją wywołujący zadomowił się na tym terenie, znajdując optymalne warunki do życia). Do okoliczności sprzyjających utrzymywaniu się tego stanu należą między innymi duże powierzchnie lasów liściastych, obszarów pokrytych roślinnością krzaczastą i trawiastą oraz nieużytków, obecność licznej populacji zarażonych kleszczy, a także równie licznej populacji małych i średnich ssaków polnoleśnych, będących żywicielami kleszczy. W roku 2014 zgłoszono 17 takich przypadków. Charakterystyczny pierwotny objaw choroby rumień wędrujący stwierdzono w 4 przypadkach, a w 10 przypadkach rozpoznano chorobę na podstawie badań serologicznych. Tak znikoma liczba stwierdzonych przypadków choroby nie jest jednak odzwierciedleniem rzeczywistej sytuacji epidemiologicznej. Znaczna część zgłaszanych podejrzeń nie jest poparta właściwą diagnostyką i opiera się na tylko jednokrotnym i niereprezentatywnym badaniu poziomie przeciwciał we krwi. W związku z brakiem skutecznej szczepionki przeciw boreliozie najskuteczniejszym sposobem ustrzeżenia się przed tą chorobą jest przestrzeganie określonych zasad profilaktyki, które corocznie są przekazywane przez PPIS mediom oraz umieszczane na stronie BIP. Wykres Nr 5. Borelioza z LYME 18 16 14 12 10 8 6 15 9 17 4 2 0 3 2010 2011 2012 2013 2014 5 2010 2011 2012 2013 2014 Strona: 8

1.7. Styczność i narażenie na wściekliznę szczepienia przeciw wściekliźnie Problem pogryzień ludzi przez zwierzęta jest zagadnieniem, które pomimo licznych prób rozwiązania nie doczekało się jeszcze skutecznych działań. W roku 2014 na terenie Powiatu zarejestrowano 139 ryzykownych kontaktów ludzi ze zwierzętami, mogącymi skutkować przeniesieniem zakażenia (pogryzienia, podrapania, oślinienia itp.). Wśród tych kontaktów dominowały pogryzienia przez psy. W stosunku do roku 2013, w którym miało miejsce 138 kontaktów, liczba zdarzeń pozostała na takim samym poziomie. W przypadku braku możliwości wykonania u zwierząt badania weterynaryjnego (obserwacji), każde z takich zdarzeń, kończyło się podjęciem szczepień przeciw wściekliźnie osób, które miały kontakt z tymi zwierzętami. Łącznie zaszczepiono 22 osoby. Pokąsania miały miejsce na terenie: miasta i gminy Pasłęk 56 osób ( 6 osób zaszczepiono p/wściekliźnie), miasta i gminy Tolkmicko 16 osób (8 osób zaszczepiono p/wściekliźnie), gminy Gronowo Elbląskie 5 osób (2 osoby zaszczepiono p/wściekliźnie), gminy Rychliki 12 osób (1 osobę zaszczepiono p/wściekliźnie), gminy Markusy 10 osób (2 osoby zaszczepiono p/ wściekliźnie), gminy Elbląg 10 osób (1 osobę zaszczepiono p/wściekliźnie), gminy Milejewo 12 osób (2 osoby zaszczepiono p/wściekliźnie), miasta i gminy Młynary 9 osób (nie podjęto szczepień), gminy Godkowo 9 osób (2 osoby zaszczepiono p/wściekliźnie). Wyjątkowo niebezpieczny charakter choroby jaką jest wścieklizna, zmusza lekarzy do podejmowania decyzji o szczepieniu w każdym przypadku, gdy nie można ustalić tożsamości zwierzęcia i brak jest możliwości poddania go obserwacji. Nie zmienia tego stanu rzeczy nawet fakt, że monitoring wścieklizny u zwierząt dzikich, prowadzonych przez lokalne służby weterynaryjne, nie wykazuje już od kilku lat przypadków wścieklizny u zwierząt, które mogą być poddane monitoringowi. Pomimo uspokajającej wymowy tej statystyki, procedura szczepienia ludzi mających ryzykowne kontakty ze zwierzętami (pogryzienia, podrapanie, oślinienie itp.) musi być kontynuowana. Należy bowiem pamiętać, że nadzór weterynaryjny dotyczy tylko części gatunków, stanowiących potencjalnych nosicieli wirusa wścieklizny zwierzęta domowe, lisy (nie dotyczy np. nietoperzy, wiewiórek, jeży, szczurów itp.). Wydaje się, biorąc pod uwagę fakt zdecydowanej dominacji wśród osób szczepionych, tych którzy byli zakwalifikowani do szczepienia w wyniku kontaktu z psami, że najskuteczniejszym sposobem istotnego obniżenia liczby szczepień, a także ryzyka infekcji, jest ograniczenie w Powiecie liczby zwierząt bezdomnych lub pozbawionych należytej opieki właścicieli. Wykres Nr 6. Szczepienia p/ wściekliźnie 30 25 20 15 10 16 26 14 28 22 5 0 2010 2011 2012 2013 2014 Strona: 9

1.8. Wirusowe zapalenie wątroby W roku 2014 zarejestrowano 4 zachorowania na ostre wzw typ B. Trzy zachorowania dotyczyły osób w wieku powyżej 70 lat, zamieszkałych na terenie gm. Pasłęk oraz jedno zachorowanie dotyczyło osoby w wieku 55 lat, zamieszkałej na terenie gm. Rychliki Żadna z tych osób nie była zaszczepiona p/wzw typu B. Nadzorem epidemiologicznym objęto 7 osób z najbliższego kontaktu. W 2014 roku nie odnotowano żadnego zachorowania na wzw typ C. 1.9. Analiza nosicieli Ag HBs (+) i p/ciał HCV Analiza liczby zgłoszonych bezobjawowych zakażeń wirusem wzw typu B i typu C jest nieodzownym uzupełnieniem analizy zachorowań na wirusowe zapalenia wątroby. Oddaje ona prawdziwy obraz aktualnej sytuacji epidemiologicznej rozprzestrzenienia w populacji wirusów wywołujących zapalenia wątroby typu B i C. Nosiciele tych wirusów na ogół ujawniani są przypadkowo, podczas wykonywania rutynowych testów w kierunku tych patogenów (np. badanie kontrolne przy hospitalizacji na oddziałach zabiegowych, podczas badania dawców krwi lub osób dializowanych). Osoby te nie wykazują żadnych objawów, chociaż u niektórych z nich, szczególnie zakażonych wirusem C, proces taki ma już miejsce. Testy serologiczne mają na celu ujawnienie tzw. markerów wirusów, czyli śladów, jakie one pozostawiły we krwi nosicieli. W roku 2014 wśród mieszkańców Powiatu Elbląskiego zarejestrowano 10 osób (w roku 2013 zgłoszono 8 takich przypadków), u których potwierdzono laboratoryjnie obecność materiału genetycznego wirusa wzw typu B, natomiast u 5 osób w badaniach laboratoryjnych stwierdzono obecność materiału genetycznego wirusa wzw typu C (w roku 2013 4 przypadki). Przewlekłe zakażenia wzw typu B wykryto u 15 osób (4 w grupie wieku 3044 lat, u 5 osób w grupie 4559 lat oraz u 5 osób powyżej 60 roku życia). Zakażenia bezobjawowe wirusem typu C stwierdzono u 1 osoby w wieku 3044 lat, u 1 osoby w wieku 4559 lat oraz u 2 osób w wieku powyżej 60 lat. Wykrytych nosicieli oraz osoby z ich najbliższego otoczenia, ustalone w trakcie dochodzenia epidemiologicznego (60 osób), objęto nadzorem epidemiologicznym oraz skierowano do lekarzy rodzinnych w celu wdrożenia nadzoru lekarskiego. Nadal niezbędne jest kontynuowanie działań prowadzących do zwiększenia odsetka populacji uodpornionej na drodze szczepień przeciwko wzw B utrzymanie obowiązkowych szczepień noworodków i dzieci oraz osób z grup ryzyka na możliwie wysokim poziomie (pożądany odsetek zbliżający się do 100%), a także propagowanie szczepień dobrowolnych osób dotychczas niezaszczepionych. Istotne jest także (szczególnie w przypadku wirusa typu C) dalsze upowszechnianie wiedzy na temat możliwych dróg zakażenia, a także zwiększanie wykrywalności zakażeń bezobjawowych poprzez zwiększenie dostępności do badań laboratoryjnych. 1.10. Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae (pneumokoki) W roku 2014 na obszarze Powiatu Elbląskiego zarejestrowano 5 zakażeń wywołanych przez S. pneumoniae z objawami posocznicy i zapalenia płuc Zachorowania wystąpiły na terenie gminy Pasłęk 2 osoby, gminy Tolkmicko 2 osoby oraz na terenie gminy Rychliki 1 osoba. Nadzorem epidemiologicznym objęto 30 osób z najbliższego kontaktu. Strona: 10

1.11. Analiza zachorowań na zapalenie opon mózgowordzeniowych i mózgu ZOMR W roku 2014 zgłoszono do tut. PSSE 3 zachorowania na bakteryjne zapalenie opon mózgowordzeniowych, w których nie ustalono czynnika etiologicznego wyniki badań z posiewów płynu mózgowordzeniowego były ujemne. Podstawą rozpoznania w/w jednostki chorobowej były objawy oraz badania ogólne płynu mózgowordzeniowego. Wykres Nr 7. Zapalenie Opon MózgowoRdzeniowych 30 25 20 15 27 10 5 9 2 12 3 0 2010 2011 2012 2013 2014 1.12. Ospa wietrzna. W 2014 r. zarejestrowano 412 przypadków zachorowań na ospę wietrzną. Najwięcej zachorowań odnotowano w okresie od marca do maja, szczególnie u dzieci w wieku od 26 lat. Od wielu lat w całej Polsce utrzymuje się tendencja wzrostowa zapadalności na ospę wietrzną, zwłaszcza u dzieci. Sytuacja epidemiologiczna ospy, szczególnie w kontekście poważnych możliwych powikłań pochorobowych, wymaga propagowania szczepień ochronnych przeciw tej chorobie i możliwie szerokiego i szybkiego ich wprowadzenia. W chwili obecnej, szczepienia przeciw ospie wietrznej są niemal dla wszystkich dzieci odpłatne (szczepienia nieodpłatne kierowane są tylko do wąskiej grupy dzieci, dla których zachorowanie wiąże się z wyjątkowym ryzykiem zdrowotnym). Wykres Nr 8. Ospa Wietrzna 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 291 311 412 166 265 2010 2011 2012 2013 2014 Strona: 11

Sytuacja epidemiologiczna niektórych chorób zakaźnych i zakażeń na terenie Powiatu Elbląskiego za 2014 rok Jednostka chorobowa Liczba zachorowa ń Liczba hospitalizac ji Zapadalność 1. Salmonelozy ogółem 6 6 10,2 2. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe (ogółem) 6 6 10,2 3.Wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe(ogółem) 110 110 187,8 4. Biegunki i zakażenie żołądkowojelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu 108 39 184,4 5. Szkarlatyna 23 39,3 6. Kiła 5 1 8,5 7. Róża 11 11 18,8 8. Borelioza (choroba z Lyme) 17 9 29,02 9. Szczepieni p/wściekliźnie 22 37,6 10. Bakteryjne zapalenie opon mózgowych (ogółem) 3 3 5,1 11. Ospa wietrzna 412 2 703,5 12. Różyczka 4 6,8 13. Świnka 2 3,4 14.Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae (ogółem) 5 5 8,5 16.Krztusiec 2 2 3,4 17.Listerioza 2 2 3,4 17. Podejrzenia i zachorowania na grypę 69 2 117,8 Strona: 12

Ocena sytuacji epidemiologicznej niektórych chorób zakaźnych na terenie Powiatu Elbląskiego. Rok 2014 w porównaniu z 2011, 2012i 2013 Jednostka chorobowa 1. Salmonelozy ogółem 2. Czerwonka 3. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe ogółem 4. Zatrucia pokarmowe( nie określ.) 5. Wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe 6. Biegunki do 2 lat 7. Krztusiec 8. Płonica 9. Zapalenie opon (razem) 10.Zapalenie mózgu, w tym kleszczowe (razem) 11.Róża 12.Borelioza (choroba z Lyme) 13.Ostre porażenie wiotkie u dzieci (014) 14.Szczepienia p/wściekliźnie 15.Ospa wietrzna 17.Różyczka 18. WZW typ A 19. WZW typ B ostre i przewlekłe razem 20. WZW typ C 21. WZW typ B+C 22.Świnka 24. Zatrucie jadem kiełbasianym 25.Tasiemczyca 27.Grypa przypadki potwierdzone 28.Choroba meningokokowa 29 Choroba wywołana przez S pneumoniae 2011 2012 2013 2014 Liczba zach. 24 1 1 73 51 26 2 1 7 3 26 291 2 5 5 3 Liczba zach. 11 1 76 41 2 53 27 12 5 14 265 4 6 Liczba zach. 12 7 36 51 73 12 1 11 9 28 311 5 2 1 1 Liczba zach. 6 6 110 42 2 23 3 11 17 22 412 4 14 5 2 5 Strona: 13

2. Szczepienia ochronne W roku 2014 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu nadzorował pracę 14 placówek wykonujących szczepienia ochronne na obszarze Powiatu Elbląskiego. Podobnie jak w latach poprzednich tak i w roku 2014 podmioty lecznicze, realizujące Program szczepień ochronnych, osiągnęły jeden z najwyższych w Polsce poziomów wykonania szczepień obowiązkowych, utrzymując odsetek zaszczepionych dzieci i młodzieży na poziomie prawie 100%. Osiągnięta w ten sposób odporność populacyjna na choroby objęte tymi szczepieniami, pozwoliła na utrzymanie liczby zachorowań na poziomie minimalnym i nieistotnym z punktu widzenia zagrożeń dla zdrowia publicznego. Nieliczne przypadki nie zaszczepienia dzieci wynikały z przyczyn obiektywnych i subiektywnych. Te pierwsze wiązały się z potwierdzonymi przez lekarzy specjalistów trwałymi lub okresowymi przeciwwskazaniami zdrowotnymi do szczepień, a także z opóźnieniami z powodu dłuższych pobytów za granicą kraju. Nieuzasadnione odstąpienia od szczepień miały różne przyczyny. Część z nich była efektem postaw niektórych rodziców, odmawiających poddania swoich dzieci obowiązkowym szczepieniom bez istotnego lub żadnego powodu. W stosunku do tych rodziców w roku 2014 PPIS w Elblągu wszczął 13 postępowań egzekucyjnych (sprawy prowadzone są przez WarmińskoMazurskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, działającego z upoważnienia Wojewody WarmińskoMazurskiego). Lekkie obniżenie stopnia zaszczepienia odnotowano także w najstarszej grupie wiekowej, objętej szczepieniami obowiązkowymi (19latkowie), którzy opuszczali Elbląg rozpoczynając naukę poza Miastem lub wyjeżdżając do pracy poza granice Polski. Zmiana miejsca zamieszkania rodzin zaznaczyła się także w pewnym nieznacznym stopniu na szczepieniach w dzieci w grupach młodszych. Wyjeżdżający rodzice nie przekazywali informacji o tym fakcie do macierzystych przychodni, które nie miały możliwości przekazania kart szczepień do nowych miejsc zamieszkania. Ponieważ przypadki takie były nieliczne, to przy tak wysokim stopniu zaszczepienia populacji elbląskiej nie mogły mieć wpływu na bezpieczeństwo epidemiczne społeczności Miasta Elbląga. Niezależnie od szczepień obowiązkowych, personel punktów szczepień propagował także profilaktykę innych chorób zakaźnych, nie objętych częścią obowiązkową Programu (m.in. szczepienia przeciw grypie, pneumokokom, rotawirusom, ospie wietrznej, meningokokom typu C, wzw B, wzw A itd). Zainteresowanie szczepieniami nieobowiązkowymi niestety pozostaje nadal niewielkie. W roku 2014 PPIS kontynuował intensywny nadzór nad szczepieniami p/tężcowi. Placówki udzielające pierwszej pomocy medycznej po zranieniu (głównie izby przyjęć, poradnie chirurgiczne), przekazywały systematycznie do tut. PSSE listy osób zaszczepionych pierwszą dawką anatoksyny tężcowej, które po weryfikacji przekazywane były do punktów szczepień POZ celem kontynuacji szczepień. W roku sprawozdawczym uodporniono p/tężcowi 1039 dorosłych. Nieliczne przypadki nie zaszczepienia dzieci wynikały z przyczyn obiektywnych przede wszystkim z potwierdzonych trwałych lub okresowych przeciwwskazań zdrowotnych do szczepień, a także opóźnień związanych z dłuższymi wyjazdami za granicę kraju lub powrotami po dłuższych pobytach poza Polską. Coraz większy problem stanowią rodzice, którzy bez uzasadnienia odstępują od szczepienia swoich dzieci (pomimo licznych wezwań nie zgłaszają się na szczepienia lub nie wyrażają zgody na szczepienia). Wobec osiągniętego wysokiego poziomu zaszczepienia populacji, nieliczne przypadki nie zaszczepienia dzieci lub młodzieży nie mają wpływu na bezpieczeństwo epidemiczne społeczności Powiatu. Strona: 14

W roku 2014 PPIS kontynuował intensywny nadzór nad szczepieniami p/tężcowi. Placówki udzielające pierwszej pomocy medycznej po zranieniu (głównie izby przyjęć, poradnie chirurgiczne), przekazywały systematycznie do tut. PSSE listy osób zaszczepionych pierwszą dawką anatoksyny tężcowej, które po weryfikacji przekazywane były do punktów szczepień POZ celem kontynuacji szczepień. W roku sprawozdawczym uodporniono p/tężcowi 568 dorosłych. W roku 2014 miały miejsce obchody Europejskiego Tygodnia Szczepień pod patronatem WHO, w których PPIS w Elblągu brał czynny udział. Propagowana była idea szczepień ochronnych, jako najskuteczniejszej, bezpiecznej i ekonomicznej formy zapobiegania chorobom zakaźnym. Na stronie BIP Powiatowej Stacji zamieszczono blok informacyjny o szczepieniach zalecanych i obowiązkowych. W tym okresie pracownik PSSE w Elblągu udzielał zainteresowanym wyczerpujących informacji dot. szczepień. W marcu, październiku i grudniu 2014 roku zorganizowano 3 szkolenia dla pielęgniarek z punktów szczepień dotyczące: zapobiegania chorobom zakaźnym poprzez szczepienia ochronne, Medycyny Podróży i szczepienia osób wyjeżdżających za granicę, szczepienia pracowników medycznych, poprawnego prowadzenia dokumentacji medycznej dotyczącej szczepień ochronnych, realizacji szczepień ochronnych w powiecie i sprawozdawczości, procedury postępowania z preparatami szczepionkowymi, innowacji w systemie szczepień ochronnych i zmian w przepisach prawnych dotyczących wykonywania szczepień ochronnych. W każdym szkoleniu uczestniczyły pielęgniarki ze wszystkich punktów szczepień nadzorowanych przez PPIS w Elblągu. W 2014 roku nie realizowano programów zdrowotnych w obszarze szczepień ochronnych finansowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. 3. Stan sanitarny podmiotów leczniczych i praktyk zawodowych na terenie Powiatu Elbląskiego w 2014 r. W roku 2014 skontrolowano 34 obiekty służby zdrowia spośród 56 ujętych w ewidencji. Przeprowadzono 36 kontroli sanitarnych, które objęły: 1. podmioty lecznicze wykonujące ambulatoryjne świadczenie zdrowotne, stanowiące najliczniejszą grupę placówek będących pod nadzorem sanitarnym skontrolowano 24 obiekty, 2. praktyki zawodowe lekarskie w tym: indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie skontrolowano 1 obiekt, indywidualne praktyki lekarzy dentystów skontrolowano 9 obiektów. Kontrole placówek, w których wykonywane są świadczenia medyczne, były przeprowadzane zgodnie z planem pracy zaopiniowanym przez WSSE w Olsztynie. Obiekty, w których wykonuje się jakiekolwiek zabiegi związane z naruszeniem ciągłości tkanek, kontrolowane są raz w roku. Natomiast obiekty, w których nie wykonuje się w/w zabiegów, kontrolowane są raz na dwa lata. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu prowadził na terenie Powiatu Elbląskiego nadzór sanitarny nad placówkami otwartej służby zdrowia (ambulatoria podstawowej opieki zdrowotnej, ambulatoria, ambulatoria stomatologiczne, a także inne obiekty, takie jak laboratorium diagnostyczne, pogotowia ratunkowe). Stan sanitarnotechniczny nie budził żadnych zastrzeżeń (nie wszczęto żadnego postępowania Strona: 15

administracyjnego). Główny nacisk nadzoru sanitarnego był kładziony na podmioty świadczące usługi medyczne związane z naruszeniem ciągłości tkanek, z uwagi na szczególne ryzyko przenoszenia zakażeń i chorób zakaźnych (placówki, w których ryzyko jest minimalne są poddawane nadzorowi rzadziej raz na 2 lata). W roku 2014, w związku obowiązkiem PIS do opiniowania nowych podmiotów leczniczych, wynikającym z ustawy o działalności leczniczej, PPIS w Elblągu wydał 4 opinie w formie decyzji dot. spełnienia wymagań zawartych w rozporządzeniu M.Z. z 2012 w sprawie szczegółowych wymagań jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą, przez podmioty lecznicze, praktyki lekarskie. We wszystkich kontrolowanych obiektach, niezbędne zabiegi dezynfekcyjne (dobór środków, warunki i fachowość sporządzania roztworów, oznakowanie preparatów i ich użycie, techniczne uzbrojenie procedur dezynfekcji, postępowanie z dezynfekowanymi materiałami itp.), przeprowadzano w sposób właściwy, zgodnie z obowiązującymi procedurami. Procesy sterylizacji, w większości mniejszych podmiotów, były przeprowadzane w warunkach uproszczonych (wydzielone miejsce w gabinecie diagnostycznozabiegowym z zachowanym ciągiem technologicznym). Do sterylizacji używano sprawnych urządzeń, działających w oparciu o właściwą (skuteczną) technologię tego procesu (autoklawowanie). Sterylizację narzędzi przeprowadzano w autoklawach, w które wyposażone są wszystkie gabinety stomatologiczne oraz część gabinetów ginekologicznych, laryngologicznych. Znaczna ilość gabinetów ginekologicznych, laryngologicznych, wykonuje zabiegi przy użyciu narzędzi jednorazowych. W roku 2014 PPIS w Elblągu w placówkach otwartej służby zdrowia nadzorował 15 autoklawów. Skuteczność sterylizacji była systematycznie weryfikowana przez użytkowników w ramach kontroli wewnętrznych, poprzez stosowanie testów chemicznych (w każdym cyklu), testów biologicznych (co najmniej raz w miesiącu). Wszystkie skontrolowane placówki miały zawarte umowy z firmami, uprawnionymi do odbioru i utylizacji odpadów medycznych. Wszystkie kontrolowane placówki mają karty potwierdzające przekazanie odpadów medycznych. W roku 2014 kontynuowano proces dostosowywania warunków technicznych i funkcjonalnych pomieszczeń oraz warunków technicznych urządzeń w placówkach służby zdrowia, do obowiązujących wymogów. W ramach tych działań, między innymi: wyremontowano rejestrację, poczekalnię dla pacjentów, pomieszczenie socjalne, w gabinecie lekarskim wymalowano ściany na całej wysokości, wymieniono umeblowanie w podmiocie leczniczym pn.: Ośrodek Zdrowia w Markusach, wymieniono umeblowanie w Indywidualnej Specjalistycznej Praktyce Lekarskiej lek. Wojciecha Trębacza przy ul. Cichej w Pasłęku, wyremontowano toaletę dla pacjentów, pomieszczenie porządkowe w podmiocie leczniczym pn.: NZOZ TolVita s.c. Poradnia Lekarza Ogólnego i Dziecięcego w Suchaczu, wyremontowano rejestrację, gabinet lekarski, składzik porządkowy, wymieniono wyposażenie w gabinetach, rejestracji w podmiocie leczniczym pn.: NZOZ TolVita s.c. Poradnia Lekarza Ogólnego i Dziecięcego w Tolkmicku przy pl. Wolności. Strona: 16

III. OCENA ZAOPATRZENIA LUDNOŚCI W WODĘ W ROKU 2014 Nadzór nad jakością wody jest jednym z podstawowych zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Pracownicy PSSE w Elblągu realizowali ten nadzór w roku 2014 na terenie Powiatu Elbląskiego, prowadząc intensywny monitoring jakości wody oraz kontrolując funkcjonowanie systemu zaopatrzenia w wodę, a także ściśle współpracując z podmiotami wykonującymi zadanie zaopatrzenia ludności w wodę. W roku 2014 ok. 99% mieszkańców Powiatu Elbląskiego korzystało z wody dostarczanej przez zorganizowane systemy wodociągowe. Najlepsza sytuacja po tym względem miała miejsce w gminach Markusy, Milejewo i Gronowo Elbląskie, gdzie 100% gospodarstw domowych posiadało wodę wodociągową. W pozostałych gminach odsetek mieszkańców korzystających z wodociągów przedstawiał się następująco: gm. Tolkmicko 98,6% gm. Elbląg 99,3% gm. Pasłęk 94,7% gm. Młynary 99,3% gm. Godkowo 99,0% gm. Rychliki 95,8% Wśród 52 wodociągów i studni publicznych objętych nadzorem sanitarnym, wodę o niekwestionowanej jakości produkowało 40 wodociągów sieciowych, zaopatrujących 50777 (87,8%) mieszkańców Powiatu. W roku 2014 woda o jakości nie odpowiadającej wymogom sanitarnym pochodziła z 12 wodociągów, zaopatrujących 7070 osób (12,2%). Najmniej korzystna sytuacja miała miejsce w gminie Markusy, w której z wody o kwestionowanej jakości korzystało 4040 osób (96% ogółu mieszkańców gminy zaopatrywanych w wodę z wodociągów). W stosunku do roku 2013 jakość wody uległa pogorszeniu, po wyłączeniu z użytkowania ujęcia wody w Rachowie (zanik wody). Przeważająca część gminy Markusy jest zaopatrywana przez wodociąg w Żurawcu, korzystającego do początku roku 2014 z wody z w/w ujęcia. Ujęcie w Rachowie zostało zastąpione przez nowe ujęcie w Kępniewie. Woda z tego ujęcia zawiera ponadnormatywną zawartość jonu amonowego, rzutującego na oceną jakości. Należy jednak dodać, że wielkość przekroczenia tego wskaźnika jest niewielka i nie powinna negatywnie oddziaływać na jakość zdrowotną (jon amonowy powoduje problemy ze skutecznym uzdatnianiem ograniczaniem zawartości innych wskaźników). PPIS w Elblągu, na wniosek Gminnego Zakładu Komunalnego w Markusach, mając na względzie zaangażowanie w prace zmierzające do zmniejszenia zawartości jonu amonowego oraz niskie ryzyko zdrowotne, wydał decyzję o warunkowej przydatności wody do spożycia. Odstępstwa od normy występowały także w gminie Rychliki (1134 osób korzystających z kwestionowanej wody 29%) i w gminie Godkowo (413 osób 12,4%) oraz w gminie Pasłęk (1483 osób 7,7%). W stosunku do roku 2013, liczba wodociągów z kwestionowaną jakością wody nie zmieniła się, a procent ogółu mieszkańców powiatu zaopatrywanych w tę wodę utrzymywał się na zbliżonym poziomie (7534 mieszkańców 13,1%). Stwierdzane przekroczenia nie stanowiły wysokiego zagrożenia zdrowotnego. W celu uzyskania poprawy jakości wody PPIS w Elblągu prowadził działania administracyjne wystawiono 4 decyzje administracyjne nakazujące zapewnienie wody o odpowiedniej jakości w wodociągach: Drulity gm. Pasłęk, Krasin gm. Pasłęk, Jankowo gm. Rychliki i Żurawiec gm. Markusy wszczęte postępowania administracyjne będą kontynuowane w roku 2015. Zakończono postępowanie administracyjne wszczęte w latach ubiegłych, dot. jakości wody w wodociągu Pólko gm. Pasłęk (podłączono do wodociągu sieciowego w Pasłęku). Strona: 17

Postępowanie w sprawie wodociągu sieciowego Drulity gm. Pasłęk umorzono nastąpiłą zmiana administratora, w związku z czym wystawiono nową decyzję na Burmistrza Pasłęka. Nadal prowadzone są postępowania związane z 2. decyzjami wydanymi w roku 2008 (wodociągi w Mokajnach i Liszki), 1. decyzją administracyjną wydaną w roku 2011 (wodociąg Krosno Młyn), 1. decyzją wydaną w roku 2012 (wodociąg Nowe Kusy) oraz 3. decyzjami wydanymi w roku 2013 (wodociągi w Tumpitach, Karolinku i Osieku). W 2014 roku kontynuowano scalanie małych wodociągów z wodociągami produkującymi wodę o dobrej jakości zdrowotnej. W ramach tych działań podłączono miejscowości: Zielony Grąd i Pólko do wodociągu w Pasłęku; Buczyniec do wodociągu w Krasinie, a Dziśnity do wodociągu Gołutowo. Dobrą jakość wody w roku 2014 posiadały wszystkie wodociągi zlokalizowane w gminach: Elbląg, Milejewo, Gronowo Elbląskie, Młynary oraz Tolkmicko. Podobnie jak w latach ubiegłych, woda ze studni publicznej, funkcjonującej na terenie Powiatu w miejscowości Różany, odbiegała od obowiązujących norm. Studnia ta już od wielu lat traktowana jest jako studnia awaryjna. Woda pochodząca z tej studni, z uwagi na zasilanie podskórne lub pochodzące z płytkich warstw wodonośnych, jest niestabilna jakościowo, a ponadto jest obarczona dużym ryzykiem pojawienia się w nich skażeń bakteriologicznych, szczególnie groźnych dla zdrowia ludzi. W roku 2014 stwierdzono skażenie mikrobiologiczne w wodociągach sieciowych: Jankowo, Wysoka, Dymnik i Liszki w gm. Rychliki; Awajki, Sakówko wvgm. Pasłęk; Zalesie w gm. Milejewo, Godkowo oraz Masfrost w Tolkmicku. Po przeprowadzonych działaniach naprawczych przez administratorów w/w wodociągów oraz po uzyskaniu ujemnych wyników badania ponownie pobranej wody, wodociągi te zostały dopuszczone do eksploatacji. Ocena ryzyka zdrowotnego wiążącego się ze spożyciem wody z wodociągów Powiatu Elbląskiego W roku 2014, wśród wskaźników fizykochemicznych, w których stwierdzano przekroczenia dopuszczalnych norm, dominowały amonowy jon, mangan, żelazo i mętność. Stężenia tych wskaźników, przekraczających dopuszczalne normy, stwierdzono w 12 wodociągach zlokalizowanych w miejscowościach: Mokajny, Jelonki i Jankowo w gminie Rychliki; Krasin, Krosno Młyn, Całun Nowy, Drulity, Karolinek, Wakarowo i Awajki w gminie Pasłęk; Osiek w gminie Godkowo oraz w Żurawcu w gminie Markusy. Najwyższe stężenie jonu amonowego, odnotowano w wodociągu w Jelonkach gm. Rychliki 2,95 mg/l, manganu w wodociągu sieciowym w Krasinie gm. Pasłęk 1017 µg/l, a przekroczenie zawartości związków żelaza w wodociągu sieciowym w Mokajnach 2419 µg/l. Przyczyny odstępstw jakości wody od obowiązujących norm były różne. Najistotniejszymi z nich była słaba jakość wody surowej oraz nie w pełni skuteczne uzdatnianie wody. Scalanie wodociągów małych z większymi, które miało poprawić walory wody, paradoksalnie przyniosło w niektórych przypadkach pogorszenie jakości wody surowej. Trudno jednoznacznie wskazać przyczynę (przyczyny) tego stanu rzeczy, ale można przypuszczać, że zwiększony pobór z ujęć, które musiały obsługiwać dodatkowych odbiorców z przyłączanych odcinków, mógł spowodować nadmierne obciążenie warstw wodonośnych. Podanie wody z nowszych systemów o wyższym ciśnieniu wody do starych sieci, w których ciśnienie wody wcześniej było istotnie niższe, mogło wywołać zrywanie i wypłukiwanie starych osadów, co dawało efekt w postaci pogorszenia jakości wody. Innymi przyczynami mogły być czynniki zewnętrzne, a w szczególności wtórne zanieczyszczenie warstw wodonośnych, wynikającym z działalności rolniczej (nawożenie mineralne, ale także nawozami naturalnymi, bez dotrzymania obowiązujących rygorów), a także nieuregulowana miejscami gospodarka ściekowa (brak systemów kanalizacji odprowadzających ścieki do oczyszczalni). Strona: 18

Nadal pewien problem stwarzają małe, przestarzałe wodociągi lokalne. Brak odpowiedniej konserwacji, remontów i modernizacji urządzeń, a czasami błędy w ich eksploatacji, sprawiają, że utrzymanie dopuszczalnych norm jakości lub chociażby możliwych do tolerowania przekroczeń tych norm, staje się coraz trudniejsze. Dzięki stosunkowo licznym inwestycjom modernizacjom systemów zaopatrzenia ludności w wodę, zakończonych już lub będących w trakcie realizacji, już tylko w niektórych rejonach Powiatu funkcjonują jeszcze małe wodociągi o przestarzałej i niewydolnej technologii produkcji wody. Podłączenie wszystkich odbiorców indywidualnych do wodociągów korzystających z odpowiednio zasobnych ujęć, posiadających wodę o dobrej jakości oraz właściwe uzbrojenie techniczne uzdatniania i przesyłu wody, jest rozwiązaniem umożliwiającym kompleksowe zaopatrzenie ludności w wodę zdatną do spożycia. Działania te powinny być jednak poprzedzone gruntowną i rzetelną oceną prawdopodobnych skutków podłączania do istniejących systemów dodatkowych odbiorców. Jak wynika z ostatnich doświadczeń rozszerzenie sieci odbiorców może wiązać się z pogorszeniem jakości wody, które może być odczuwalne nie tylko przez nowych odbiorców, ale także przez dotychczasowych, którzy dotąd otrzymywali wodę spełniającą normy zdrowotne. Analiza koncepcji zwiększenia poboru wody z ujęcia musi uwzględniać jego możliwości oraz inne konsekwencje wprowadzenia wody o parametrach innych niż dotychczas, zastosowania innych (wyższych) ciśnień itp. Innym problemem, który powstał w miejscowościach, w których wykonano prace modernizacyjne sieci, są odmowy lub rezygnacje z wykonania przyłączy do poszczególnych posesji przez ich właścicieli. Powodem takich zjawisk jest brak własnych środków finansowych lub niechęć do ich angażowania w te przyłącza. Rezygnacja z korzystania wody wodociągowej, może doprowadzić do powrotu tych osób do innych źródeł wody indywidualnych ujęć wody z płytkich studni, których użytkowania zaprzestano wcześniej, a których woda może zawierać zanieczyszczenia fizykochemiczne i mikrobiologiczne w ilościach i składzie zagrażającymi zdrowiu. Wykaz wodociągów i studni produkujących wodę o niewłaściwej jakości Jakość wody do picia i ewentualne możliwe ryzyko zdrowotne, uzależnione są w znacznym stopniu od stanu technicznego obiektów i urządzeń wodnych. Istniejące obecnie znaczne rozdrobnienie systemów zaopatrzenia w wodę sprawia, że utrzymanie ujęć i stacji uzdatnia wody, przestarzałych technologicznie i nie poddawanych systematycznym gruntownym remontom i modernizacjom, staje się z przyczyn ekonomicznych trudne lub wręcz niemożliwe do wykonania. Stan taki występuje nadal, przede wszystkim na terenie gmin Pasłęk i Rychliki. Wodociągi: 1. Wodociąg sieciowy Krosno Młyn gm. Pasłęk 2. Wodociąg sieciowy Całun Nowy gm. Pasłęk 3. Wodociąg sieciowy Awajki gm. Pasłęk 4. Wodociąg sieciowy Drulity gm. Pasłęk 5. Wodociąg sieciowy Karolinek gm. Pasłęk 6. Wodociąg sieciowy Wakarowo gm. Pasłęk 7. Wodociąg sieciowy Krasin gm. Pasłęk 8. Wodociąg sieciowy Mokajny gm. Rychliki 9. Wodociąg sieciowy Jelonki gm. Rychliki 10. Wodociąg sieciowy Jankowo gm. Rychliki 11. Wodociąg sieciowy Osiek gm. Godkowo 12. Wodociąg sieciowy Żurawiec gm. Markusy Studnie publiczne: Studnia publiczna Różany gm. Gronowo Elbląskie Strona: 19

W roku 2014 nastąpiła poprawa jakości wody w niżej wymienionych wodociągach: poprawa jakości wody pod względem fizykochemicznym: Wodociąg sieciowy Pólko gm. Pasłęk poprawa jakości wody pod względem mikrobiologicznym : Wodociąg sieciowy Jankowo gm. Rychliki Wodociąg sieciowy Wysoka gm. Rychliki Wodociąg sieciowy Dymnik gm. Rychliki Wodociąg sieciowy Liszki gm. Rychliki Wodociąg sieciowy Sakówko gm. Pasłęk Wodociąg sieciowy Awajki gm. Pasłęk Wodociąg sieciowy Zalesie gm. Milejewo Wodociąg sieciowy Godkowo Wodociąg sieciowy Masfrost w Tolkmicku Problemy w zbiorowym zaopatrzeniu w wodę w roku 2014 W roku 2014 mikrobiologiczne skażenie wody stwierdzono w wodociągach Jankowo, Wysoka i Liszki w gm. Rychliki; Awajki i Sakówko w gm. Pasłęk; Zalesie w gm. Milejewo, Godkowo oraz Masfrost w Tolkmicku. w których stwierdzono obecność bakterii grupy Coli. W wodociągu sieciowym w Dymniku gm. Rychliki wykryto paciorkowce kałowe. We wszystkich przypadkach, po interwencjach PPIS przyczyny oraz skutki skażenia były niezwłocznie usuwane. Mieszkańcom tych miejscowości, do czasu usunięcia awarii, zapewniano wodę zdatną do picia. Administratorzy wodociągów informowali stosownymi komunikatami mieszkańców w/w miejscowości o zakazie spożywania wody w stanie surowym i w okresie skażenia dostarczał im wodę butelkowaną. Ocena miejsc wykorzystywanych do kąpieli W roku 2014 na terenie Powiatu działały 2 miejsca wykorzystywane do kąpieli zbiorniki o nazwach Jeziorko i Zakrzewko w Pasłęku. Nadzór laboratoryjny nad jakością wodą zapewniali organizatorzy tych miejsc. Wyniki przeprowadzonych badań jakość wody wykazały jej zgodność z normami higienicznymi. Ocena gospodarki ściekowej Stopień skanalizowania miejscowości uległ nieznacznej poprawie w stosunku do roku ubiegłego. Obecnie skanalizowanych jest 18% wsi. Taka sytuacja, wobec jednoczesnego wysokiego stopnia zwodociągowania terenu, rodzi nieprawidłowości w prowadzeniu gospodarki ściekowej, mogące stwarzać zagrożenia dla środowiska naturalnego i zdrowia ludzi. Ścieki bytowe z miejscowości nieskanalizowanych w najlepszym razie są gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, a następnie wywożone na pobliskie oczyszczalnie ścieków, przy czym dyskusyjna jest sprawa faktycznego braku odpływów nieczystości z tych zbiorników do środowiska (szczelności szamb i systematyczności ich opróżniania). Część gospodarstw rolnych nie posiada szczelnych zbiorników, a ścieki bytowe odprowadzane są do gleby, rowów melioracyjnych lub cieków wodnych. Odprowadzanie ścieków do środowiska stanowi potencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzi, z uwagi na możliwość zanieczyszczenia mikrobiologicznego i fizykochemicznego wód stanowiących źródła wody do spożycia przez ludzi, zanieczyszczenia płodów rolnych przeznaczonych do bezpośredniego spożycia (na surowo np. warzywa) oraz wody i karmy spożywanej przez zwierzęta hodowlane. Strona: 20

IV. OCENA STANU SANITARNEGO OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ W roku 2014 na terenie Powiatu pod nadzorem PPIS w Elblągu znajdowało się 276 obiektów użyteczności publicznej. Były to obiekty hotelarskie, zakłady fryzjerskie, odnowy biologicznej, baseny oraz inne obiekty (sportowe, kulturalnowidowiskowe, cmentarze, apteki, zakłady pogrzebowe, parkingi, place zabaw itp.). Z 217 obiektów zaplanowanych skontrolowano 158 obiektów o największym znaczeniu dla bezpieczeństwa sanitarnego. Pozostałe nie zostały skontrolowane z powodu problemów finansowych Stacji brak dostatecznych środków na transport. Podczas kontroli sanitarnych nie stwierdzono istotnych bieżących nieprawidłowości sanitarnych. Pod względem sanitarnotechnicznym, jako zły oceniono jeden obiekt użyteczności publicznej: Stadion Sportowy w Młynarach zły stan pomieszczeń pawilonu sanitarnego (stan taki utrzymuje się od dłuższego czasu i jest przedmiotem decyzji PPIS z 2011 r. termin realizacji 31.12.2014 r.). Na wyróżnienie, z uwagi na stan techniczny oraz bieżący stan sanitarny, zasługują: Hotel Młyn Klekotki w Klekotkach, Hotel Pod Srebrnym Dzwonem w Kadynach i Gabinety Kosmetyczne w tym hotelu, Zajazd Żuławy w Kazimierzowie, Zakład Fryzjerski z Solarium przy ul. Rynek 1 w Młynarach, Solarium przy ul. 3go Maja 48 w Pasłęku, Agroturystyka EKO FARMA VITALIS Zastawno (gm. Młynary), Agroturystyka Sałkowice (gm. Pasłęk), Świetlica wiejskia w Kamionku Wielkim (gm. Tolkmicko) oraz Park RekreacyjnoEdukacyjny w Pasłęku przy Pl. Tysiąclecia. Poprawie uległ stan sanitarnotechniczny holu Dworca PKP w Pasłęku (wyegzekwowany decyzją administracyjną PPIS). W ramach nadzoru nad imprezami masowymi, PPIS w Elblągu zaopiniował 12 takich przedsięwzięć (wszystkie opinie były pozytywne). Strona: 21

V. OCENA WARUNKÓW PRACY RAPORT SEKCJI HIGIENY PRACY Głównym kierunkiem podejmowanych przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Elblągu w roku 2014 działań była realizacja zadań zmierzających do ograniczenia narażenia pracowników na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, a tym samym zapobieganie występowaniu chorób zawodowych i innych schorzeń związanych z warunkami pracy. W roku 2014 na terenie Powiatu Elbląskiego, PPIS w Elblągu sprawował nadzór bieżący nad 402 obiektami, zatrudniającymi ok. 7,7 tys. pracowników. W zakładach pracy przeprowadzono 131 kontroli higienicznosanitarnych. Wzmożony nadzór sprawowano nad zakładami pracy, w których stwierdzono przekroczenia norm higienicznych stężeń bądź natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy oraz, w których występuje narażenie na czynniki rakotwórcze. Działania szczególne w roku 2014 ukierunkowane były na kontrole warunków pracy i oceny narażania zawodowego pracowników zatrudnionych w zakładach produkujących artykuły spożywcze, w zakładach przemysłu drzewnego oraz wykonujących prace polegające na usuwaniu bądź zabezpieczaniu wyrobów zawierających azbest. W wyniku stwierdzonych naruszeń przepisów higienicznosanitarnych Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny dla Miasta i Powiatu Elbląg w roku 2012 wydał 37 decyzji administracyjnych. Najczęściej spotykanymi uchybieniami były: brak badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, nie przestrzeganie częstotliwości wykonywania tych badań, niewłaściwy stan pomieszczeń higienicznosanitarnych, brak właściwej oceny ryzyka zawodowego, nieprzestrzeganie przepisów obowiązujących podmioty zawodowo stosujące substancje i preparaty chemiczne (brak lub nieprawidłowe karty charakterystyk, niewłaściwe warunki przechowywania chemikaliów). Do zakładów pracy na terenie Powiatu Elbląskiego, w których występowały szczególne zagrożenia zdrowotne dla pracowników, należały: Odlewnia ORWO i AJRAM Sp. z o.o. w Pasłęku, PPH KANIA w Rychlikach, Firma GODMAR w Milejewie, PPH GALWAN w Gronowie Górnym ze względu na narażenie pracowników na czynniki rakotwórcze w środowisku pracy. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu sprawował także nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustaw: o substancjach i preparatach chemicznych, o zapobieganiu narkomanii oraz o produktach biobójczych, poprzez kontrole podmiotów wprowadzających do obrotu produkty chemiczne, prekursory narkotykowe grupy 2 i 3 oraz produkty biobójcze, a także kontrolując podmioty gospodarcze wykorzystujące w/w produkty w swojej działalności zawodowej. PPIS w Elblągu prowadził min. kontrolę podmiotu wprowadzającego do obrotu "środki zastępcze" (tzw. "dopalacze"), który mieścił się na terenie Miasta Elbląga. Nie stwierdzono, aby podobny obiekt prowadził działalność na terenie Powiatu Elbląskiego. Biorąc jednak pod uwagą możliwość zagrożenia zdrowia i życia po ewentualnym zażyciu w/w środków, PPIS w Elblągu prowadził na całym terenie objętym swoim nadzorem sanitarnym ścisłą współpracę z Policją, Strażą Graniczną oraz placówkami ochrony zdrowia, w celu wczesnej identyfikacji zagrożeń w tym zakresie. Równolegle prowadzona była (jako kontynuacja działań podjętych w roku 2012) szeroko zakrojona działalność (w miarę posiadanych środków finansowych) informacyjna i edukacyjna, skierowana do ogółu społeczeństwa, ale przede wszystkim do młodzieży: zajęcia edukacyjne, narady, plakaty, informacje dla mediów publicznych. Działania te były prowadzone we współpracy z Policją. Strona: 22