Program Rewitalizacji Gminy Mniów na lata został opracowany przy udziale Funduszu Spójności w ramach PO PT

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Programu Rewitalizacji Gminy Mniów na lata 2016-2023 wrzesień 2016 Strona 1 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Program Rewitalizacji Gminy Mniów na lata 2016-2023 został opracowany przy udziale Funduszu Spójności w ramach PO PT 2014-2020 Opracowano na podstawie Wytycznych Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 (MIiR/H 2014-2020/20(01)/07/2015 Dokument przygotowany przez firmę: Strona 2 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Wyjaśnienie pojęć W niniejszej diagnozie pojawią się liczne terminy specjalistyczne, np. związane z polityką społeczną, wymagające zdefiniowania. W ramach procesu rewitalizacji w Gminie Mniów przyjmuje się, że wymienione poniżej terminy będą używane w opisanym znaczeniu. BEZDOMNOŚĆ - to kryzysowy stan egzystencji osoby nieposiadającej faktycznego miejsca zamieszkania. BEZROBOCIE - polega na tym, że osoba zdolna do pracy, aktywnie poszukująca jej i faktycznie gotowa do jej podjęcia nie znajduje zatrudnienia. Bezrobocie rejestrowane natomiast, to formalny stan wpisania kogoś do rejestru prowadzonego przez Powiatowy Urząd Pracy. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ - Według Europejskiego Forum Niepełnosprawności osobą niepełnosprawną jest jednostka w pełni swoich praw, znajdująca się w sytuacji upośledzającej ją na skutek barier środowiskowych, ekonomicznych i społecznych, których z powodu występujących u niej uszkodzeń nie może przezwyciężyć w taki sposób, jak inni ludzie. INTEGRACJA SPOŁECZNA - Z punktu widzenia jednostki, proces jej włączania społecznego, przełamywania jej wykluczenia. Z punktu widzenia społeczeństwa proces budowania spójności społecznej. KAPITAŁ SPOŁECZNY - termin z pogranicza ekonomii i socjologii, oznaczający kapitał (jako element procesu produkcji i życia w zorganizowanym społeczeństwie), którego wartość opiera się na wzajemnych relacjach społecznych i zaufaniu jednostek, które dzięki niemu mogą osiągać więcej korzyści (z ekonomicznego i społecznego punktu widzenia) MARGINALIZACJA - wykluczenie z udziału w życiu społecznym jednostek, grup społecznych lub w ujęciu globalnym społeczeństw w stosunku do ich otoczenia społecznego. Wykluczenie społeczne może odnosić się do procesu wykluczania jednostek i grup albo do stanu wykluczenia. Wykluczenie jest rozumiane jako niemożliwość bycia uczestnikiem ważnych społecznie aspektów życia społecznego, jak gospodarcze, polityczne czy kulturowe. Skutkiem marginalizacji (procesu) jest wykluczenie społeczne (stan). OBSZAR ZDEGRADOWANY - Obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym, w przypadku występowania na nim ponadto, co najmniej jednego z następujących negatywnych zjawisk: Gospodarczych w szczególności niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych przedsiębiorstw lub Środowiskowych w szczególności przekroczenia standardów, jakości środowiska, obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, lub Przestrzenno- funkcjonalnych w szczególności niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej, jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej, jakości terenów publicznych, lub Technicznych w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowaniu rozwiązań technicznych umożliwiających Strona 3 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska. Obszar zdegradowany może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic, pod warunkiem stwierdzenia na każdym z podobszarów występowania koncentracji negatywnych zjawisk społecznych oraz gospodarczych, środowiskowych, przestrzennofunkcjonalnych lub technicznych 1. OBSZAR REWITALIZACJI- obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechującego się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk. Obszar rewitalizacji nie może być większy niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkały przez więcej niż 30% mieszkańców gminy. REWITALIZACJA - to proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji W niniejszej diagnozie jako obszary zdegradowane traktuje się sołectwa, w których zidentyfikowano zjawiska kryzysowe w sferze społecznej oraz przynajmniej jednej ze sfer: gospodarczej, i/lu środowiskowej i/lub przestrzenno-funkcjonalnej i/lub technicznej. Poniżej prezentujemy analizę ilościowo-jakościową, która ma na celu identyfikację czynników i zjawisk kryzysowych. Wyznaczając obszary rewitalizacji brano pod uwagę ponad 20 różnych wskaźników. 1 Ustawa z dnia 9 października 2015r. o rewitalizacji Strona 4 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych Poniżej prezentujemy analizę ilościowo-jakościową, która ma na celu identyfikację czynników i zjawisk kryzysowych oraz wytypowanie sołectw, które są najbardziej dotknięte kryzysem społecznym oraz gospodarczym, technicznym, funkcjonalno-społecznym lub środowiskowym. Analiza ilościowa problemów w sferze społecznej Analizując problemy społeczne wzięto pod uwagę przede wszystkim dane z Ośrodka Pomocy Społecznej, Policji, Powiatowego Urzędu Pracy nt. bezrobocia rejestrowanego w poszczególnych sołectwach, USC. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Mniowie jest gminną jednostką organizacyjną i budżetową utworzoną do realizacji zadań własnych i zleconych gminy z zakresu pomocy społecznej. W Gminie Mniów w 2015 r. czterema głównymi powodami udzielania pomocy i wsparcia były: ubóstwo, bezrobocie, długotrwała lub ciężka choroba oraz niepełnosprawność. W 2014 r. powyższy ranking wyglądał podobnie. Liczbę osób/rodzin oraz przyczyny korzystania z pomocy społecznej w latach 2014-2015 obrazuje poniższa tabela Tabela 1: Liczba rodzin i osób korzystających z pomocy GOPS w latach 2014-2015 2014 2015 Wyszczególnienie Liczba Liczba Liczba Liczba rodzin osób rodzin osób Bezrobocie 233 729 219 649 Ubóstwo 222 675 221 632 Niepełnosprawność 113 245 120 259 Długotrwała lub ciężka choroba 101 275 111 281 Przemoc 0 0 0 0 Bezradność w sprawach 23 96 26 108 opiekuńczo-wychowawczych Trudności po opuszczeniu zakładów 1 1 1 1 karnych Alkoholizm 6 20 5 18 Sytuacja kryzysowa 1 2 4 6 Zdarzenia losowe 5 12 4 6 Źródło: dane GOPS w Mniowie Wskaźnik 1: Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu bezrobocia w latach 2014-2015 Metodologia: wzięto pod uwagę, że łącznie w ciągu 2 lat 2354 osób skorzystało z zasiłku z powodu bezrobocia (osoby w poszczególnych latach mogły się powtarzać). Licząc średnią dla sołectwa podzielono 2354/22 sołectw co dało w zaokrągleniu 107 osób. W związku z tym 11 sołectw zaznaczonych na czerwono jest powyżej średniej są to: Mniów, Borki, Baranów, Malmurzyn, Cierchy, Grzymałków, Pępice, Rogowice, Serbinów, Wólka Kłucka, Zaborowice. Tabela 2 Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu bezrobocia w latach 2014-2015 L.p. Sołectwo 2014 2015 Razem 1 Mniów 172 100 272 2 Borki 100 80 180 Strona 5 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Baran w tym 95 27 122 3 Baran 54 8 62 Chyby 41 19 60 Konterwers 0 0 0 4 Cierchy 36 134 170 5 Gliniany Las 39 21 60 6 Grzymałków 94 59 153 7 Lisie Jamy 5 4 9 Malmurzyn w tym 85 55 140 8 Malmurzyn 21 15 36 Piaski 35 23 58 Stachura 29 17 46 9 Mokry Bór 0 0 0 10 Pałęgi 16 14 30 11 Pępice 69 54 123 12 Pieradła 17 9 26 13 Podchyby 8 5 13 Przełom w tym 36 10 46 14 Przełom 24 8 32 Olszyna 12 1 13 Pielaki 14 1 15 15 Rogowice 116 89 205 16 Serbinów 83 38 121 17 Skoki 34 19 53 Straszów w tym 33 19 52 18 Straszów 20 7 27 Sośnina 13 12 25 19 Węgrzynów 50 36 86 20 Wólka Kłucka 200 140 340 21 Zaborowice 62 54 116 22 Zachybie 0 8 8 Razem 1364 990 2354 Średnia dla sołectwa 107 Źródło: GOPS Mniów Wskaźnik 2: Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu ubóstwa w latach 2014-2015 Metodologia: wzięto pod uwagę, że łącznie w ciągu 2 lat 1895 osób skorzystało z zasiłku z powodu ubóstwa (osoby w poszczególnych latach mogły się powtarzać). Licząc średnią dla sołectwa podzielono 1895/22 sołectwa co dało zaokrągleniu 86 osób. Sołectwami gdzie zjawisko ubóstwa jest dość duże są: Borki z powodu ubóstwa w ciągu 2 lat skorzystało z pomocy 196 osób Wólka Kłucka 195 osób Rogowice- 194 osoby Mniów 189 osób Strona 6 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Baranów 134 osoby Grzymałków 120 osób Pępice 119 osób Serbinów 95 osób Tabela 3 Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu ubóstwa w latach 2014-2015 L.p. Sołectwo 2014 2015 Razem 1 Mniów 112 77 189 2 Borki 120 76 196 Baran w tym 114 20 134 3 Baran 73 11 84 Chyby 41 9 50 Konterwers 0 0 0 4 Cierchy 11 18 29 5 Gliniany Las 32 14 46 6 Grzymałków 72 48 120 7 Lisie Jamy 10 11 21 Malmurzyn w tym 57 30 87 8 Malmurzyn 5 1 6 Piaski 36 17 53 Stachura 16 12 28 9 Mokry Bór 1 4 5 10 Pałęgi 12 7 19 11 Pępice 80 39 119 12 Pieradła 1 1 2 13 Podchyby 4 6 10 Przełom w tym 24 10 34 14 Przełom 24 10 34 Olszyna 0 0 0 Pielaki 0 0 0 15 Rogowice 104 90 194 16 Serbinów 55 40 95 17 Skoki 30 24 54 Straszów w tym 58 23 81 18 Straszów 45 11 56 Sośnina 13 12 25 19 Węgrzynów 48 36 84 20 Wólka Kłucka 182 113 295 21 Zaborowice 42 35 77 22 Zachybie 2 1 3 Razem 1171 724 1895 Średnia dla sołectwa 86 Źródło: GOPS Mniów Strona 7 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Wskaźnik 3: Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu niepełnosprawności w latach 2014-2015 W analizowanym okresie spadła liczba osób korzystających z pomocy z powodu niepełnosprawności. Metodologia: wzięto pod uwagę, że łącznie w ciągu 2 lat 790 osób skorzystało z zasiłku z powodu niepełnosprawności (osoby w poszczególnych latach mogły się powtarzać). Licząc średnią dla sołectwa podzielono 790/22 sołectwa co dało w zaokrągleniu 36 osób. Niżej zaznaczono 5 sołectw, które są powyżej średniej. Najwięcej osób pobierających zasiłek z powodu niepełnosprawności zamieszkuje sołectwo Pępice, Mniów, Borki oraz Grzymałków. Tabela 4 Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu niepełnosprawności w latach 2013-2015 L.p. Sołectwo 2014 2015 Razem 1 Mniów 85 52 137 2 Borki 32 23 55 Baran w tym 4 0 4 3 Baran 3 0 3 Chyby 1 0 1 Konterwers 0 0 0 4 Cierchy 2 12 14 5 Gliniany Las 18 7 25 6 Grzymałków 42 33 75 7 Lisie Jamy 5 6 11 Malmurzyn w tym 15 19 34 8 Malmurzyn 3 2 5 Piaski 8 11 19 Stachura 4 6 10 9 Mokry Bór 2 4 6 10 Pałęgi 7 2 9 11 Pępice 123 91 214 12 Pieradła 2 7 9 13 Podchyby 3 3 6 Przełom w tym 1 7 8 14 Przełom 1 0 1 Olszyna 0 4 4 Pielaki 2 3 5 15 Rogowice 9 9 18 16 Serbinów 11 12 23 17 Skoki 19 16 35 Straszów w tym 1 6 7 18 Straszów 1 6 7 Sośnina 0 0 0 19 Węgrzynów 10 18 28 20 Wólka Kłucka 12 12 24 21 Zaborowice 25 19 44 22 Zachybie 0 0 0 Razem 430 360 790 Strona 8 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Średnia dla sołectwa 36 Źródło: GOPS Mniów Wskaźnik 4: Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu wielodzietności w latach 2014-2015 Metodologia: wzięto pod uwagę, że łącznie w ciągu 2 lat 714 osób skorzystało z zasiłku z powodu wielodzietności (osoby w poszczególnych latach mogły się powtarzać). Licząc średnią dla sołectwa podzielono 714/22 sołectw co dało w zaokrągleniu 32 osoby. Niżej zaznaczone 7 sołectw, które są powyżej średniej. Tabela 5 Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu wielodzietności w latach 2014-2015 L.p. Sołectwo 2014 2015 Razem 1 Mniów 16 12 28 2 Borki 13 15 28 Baran w tym 78 7 85 3 Baran 59 6 65 Chyby 19 1 20 Konterwers 0 0 0 4 Cierchy 0 6 6 5 Gliniany Las 7 6 13 6 Grzymałków 48 29 77 7 Lisie Jamy 0 0 0 Malmurzyn w tym 5 5 10 8 Malmurzyn 0 0 0 Piaski 0 0 0 Stachura 5 5 10 9 Mokry Bór 0 0 0 10 Pałęgi 4 1 5 11 Pępice 73 52 125 12 Pieradła 0 0 0 13 Podchyby 0 0 0 Przełom w tym 0 0 0 14 Przełom 0 0 0 Olszyna 0 0 0 Pielaki 0 0 0 15 Rogowice 13 9 22 16 Serbinów 51 21 72 17 Skoki 14 16 30 Straszów w tym 11 4 15 18 Straszów 11 4 15 Sośnina 0 0 0 19 Węgrzynów 29 16 45 20 Wólka Kłucka 76 42 118 21 Zaborowice 20 15 35 22 Zachybie 0 0 0 Strona 9 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Razem 458 256 714 Średnia dla sołectwa 32 Źródło: GOPS Mniów Wskaźnik 5: Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu potrzeby ochrony macierzyństwa w latach 2014-2015 Metodologia: wzięto pod uwagę, że łącznie w ciągu 2 lat 446 osób skorzystało z zasiłku z powodu potrzeby ochrony macierzyństwa (osoby w poszczególnych latach mogły się powtarzać). Licząc średnią dla sołectwa podzielono 446/22 sołectw co dało w zaokrągleniu 20 osób. Tabela 6 Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu potrzeby ochrony macierzyństwa w latach 2014-2015 L.p. Sołectwo 2014 2015 Razem 1 Mniów 25 25 50 2 Borki 40 14 54 Baran w tym 25 3 28 3 Baran 25 3 28 Chyby 0 0 0 Konterwers 0 0 0 4 Cierchy 10 13 23 5 Gliniany Las 0 0 0 6 Grzymałków 11 0 11 7 Lisie Jamy 0 0 0 Malmurzyn w tym 23 10 33 8 Malmurzyn 0 0 0 Piaski 23 10 33 Stachura 0 0 0 9 Mokry Bór 0 0 0 10 Pałęgi 2 5 7 11 Pępice 60 44 104 12 Pieradła 0 0 0 13 Podchyby 1 1 2 Przełom w tym 0 4 4 14 Przełom 0 4 4 Olszyna 0 0 0 Pielaki 0 0 0 15 Rogowice 21 25 46 16 Serbinów 19 2 21 17 Skoki 2 5 7 Straszów w tym 17 8 25 18 Straszów 17 8 25 Sośnina 0 0 0 19 Węgrzynów 1 1 2 20 Wólka Kłucka 19 5 24 Strona 10 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element 21 Zaborowice 4 1 5 22 Zachybie 0 0 0 Razem 280 166 446 Średnia dla sołectwa 20 Źródło: GOPS Mniów W 10 sołectwach liczba osób korzystających z zasiłków z tytułu potrzeby ochrony macierzyństwa przekroczyła średnią: Mniów, Borki, Baran, Cierchy, Malmurzyn, Pępiece, Rogowiec, Serbinów, Straszów i Wólka Kłucka. Wskaźnik 6: Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby w latach 2014-2015 Długotrwała choroba oznacza utrudnienie, ograniczenie lub uniemożliwienie w pełni sprawnego funkcjonowania w środowisku ze względu na stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy. Metodologia: wzięto pod uwagę, że łącznie w ciągu 2 lat 788 osoby skorzystało z zasiłku z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby (osoby w poszczególnych latach mogły się powtarzać). Licząc średnią dla sołectwa podzielono 788/22 sołectw co dało w zaokrągleniu 36 osób. Niżej zaznaczono 7 sołectw, które są powyżej średniej. Tabela 7 Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby w latach 2014-2015 L.p. Sołectwo 2014 2015 Razem 1 Mniów 0 31 31 2 Borki 41 25 66 Baran w tym 2 3 5 3 Baran 2 0 2 Chyby 0 0 0 Konterwers 0 3 3 4 Cierchy 29 15 44 5 Gliniany Las 1 1 2 6 Grzymałków 17 16 33 7 Lisie Jamy 6 2 8 Malmurzyn w tym 37 31 68 8 Malmurzyn 14 6 20 Piaski 13 17 30 Stachura 10 8 18 9 Mokry Bór 0 0 0 10 Pałęgi 26 10 36 11 Pępice 63 39 102 12 Pieradła 0 11 11 13 Podchyby 0 0 0 Przełom w tym 1 8 9 14 Przełom 1 2 3 Olszyna 0 4 4 Pielaki 2 2 4 Strona 11 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element 15 Rogowice 31 37 68 16 Serbinów 10 13 23 17 Skoki 29 31 60 Straszów w tym 11 1 12 18 Straszów 11 1 12 Sośnina 0 0 0 19 Węgrzynów 12 12 24 20 Wólka Kłucka 61 39 100 21 Zaborowice 23 24 47 22 Zachybie 0 0 0 Razem 433 355 788 Średnia dla sołectwa 36 Źródło: GOPS Mniów Wskaźnik 7: Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego latach 2014-2015 Środowisko rodzinne jest pierwszym środowiskiem wychowawczym w życiu dziecka, w którym uczą się nawiązywać kontakty z innymi ludźmi i zdobywa pierwsze doświadczenia z dziedziny współżycia społecznego. Na środowisko rodzinne składają się: struktura rodziny, atmosfera wychowawcza w domu, warunki materialne i zdrowotne, stopień wykształcenia rodziców i ogólna struktura środowiska. W rodzinach zaburzonych rodzicom brakuje umiejętności tworzenia właściwego klimatu życia rodzinnego, rozładowywania napięć powstałych poza domem, właściwych wzorców komunikacji i dawania rodzinie poczucia bezpieczeństwa, obdarzania dzieci uwagą. Rodziny te często żyją w takich społecznościach, które nie chcą ingerować w życie innych lub nie potrafią pomóc, gdyż same nie posiadają właściwych wzorców. W wielu sytuacjach dzieci pochodzące z tych rodzin pozostawi one są same sobie większość wolnego czasu spędzają wśród rówieśników na podwórku, częściej pojawiają się u nich problemy szkolne. Dzieci odrzucone przez środowisko rodzinne szukają akceptacji wśród rówieśników, łączą się w grupy subkulturowe, zaczynają wagarować, uciekać z domu i popadać w konflikt z prawem. Problemy opiekuńczo - wychowawcze, przemoc w rodzinie, konflikty międzypokoleniowe wielokrotnie są przyczyną umieszczania dzieci i młodzieży w placówkach opiekuńczo - wychowawczych lub resocjalizacyjnych, a dla dorosłych ofiar rodzinnej przemocy są powodem szukania schronienia i porad w placówkach i organizacjach pomocowych. W 2015 roku z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych ze świadczeń pomocy społecznej w gminie skorzystały 102 osoby. Liczba ta w ostatnich latach zmalała. Metodologia: wzięto pod uwagę, że łącznie w ciągu 2 lat 265 osoby skorzystało z zasiłku z powodu bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego (osoby w poszczególnych latach mogły się powtarzać). Licząc średnią dla sołectwa podzielono 265 /22 sołectw co dało w zaokrągleniu 12 osób. Niżej kolorem czerwonym zaznaczono 8 sołectw, które są powyżej średniej. Tabela 8: Liczba osób korzystająca z zasiłków z powodu bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego latach 2014-2015 L.p. Sołectwo 2014 2015 Razem 1 Mniów 6 8 14 2 Borki 14 7 21 3 Baran w tym 0 1 1 Baran 0 0 0 Strona 12 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Chyby 0 0 0 Konterwers 0 1 1 4 Cierchy 2 0 2 5 Gliniany Las 9 6 15 6 Grzymałków 30 20 50 7 Lisie Jamy 1 3 4 Malmurzyn w tym 25 7 32 8 Malmurzyn 3 0 3 Piaski 22 3 25 Stachura 0 4 4 9 Mokry Bór 0 0 0 10 Pałęgi 38 7 45 11 Pępice 5 2 7 12 Pieradła 9 2 11 13 Podchyby 0 1 1 Przełom w tym 0 1 1 14 Przełom 0 0 0 Olszyna 0 0 0 Pielaki 5 1 6 15 Rogowice 0 0 0 16 Serbinów 1 6 7 17 Skoki 9 12 21 Straszów w tym 2 0 2 18 Straszów 2 0 2 Sośnina 0 0 0 19 Węgrzynów 7 19 26 20 Wólka Kłucka 0 0 0 21 Zaborowice 0 0 0 22 Zachybie 0 0 0 Razem 163 102 265 Średnia dla sołectwa 12 Źródło: GOPS Mniów Analiza demograficzna Gminy Mniów i poszczególnych sołectw Gminę Mniów na koniec 2015r. zamieszkiwało 9496 osób. W ciągu ostatnich 3 lat w gminie zwiększa się liczba mieszkańców o 44 osoby. Tabela 9: Struktura ludności na terenie Gminy Mniów w latach 2013-2015 Struktura ludności Stan na koniec roku 2013 Stan na koniec roku 2014 Stan na koniec roku 2015 Stan ludności ogółem, w 9452 9458 9496 Kobiety 4850 4882 4885 Mężczyźni 4602 4576 4611 Urodzenia żywe ogółem 113 96 98 Strona 13 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Zgony ogółem 99 73 92 Przyrost naturalny 14 23 6 Źródło: Ewidencja ludności, Urząd Gminy Mniów Wskaźnik obciążenia demograficznego. Analiza wskaźnika obciążenia demograficznego, tj. liczby ludności w wieku poprodukcyjnym (powyżej 59/64 roku życia) na 100 osób w wieku produkcyjnym, potwierdza tendencję stałego wzrostu ludności w wieku emerytalnym. Poniżej przedstawiono tabelę obrazującą zmiany wskaźnika obciążenia demograficznego na przestrzeni czterech ostatnich lat. Tabela 10: Zmiany wskaźnika obciążenia demograficznego w latach 2011-2014 GMINA MNIÓW 2012 2013 2014 2015 Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym 55,5 55,4 55,6 54,9 Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym 64,5 68,4 72,0 75,4 Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym 21,8 22,5 23,3 23,6 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego maj 2016r. Na koniec 2015r. w Gminie Mniów wskaźnik obciążenia demograficznego osiągnął wartość 23,6 i był dużo niższy w porównaniu ze wskaźnikiem dla województwa, który wynosił 33,10; oraz dla Polski 31,4. Świadczy to o tym, że społeczeństwo gminy jest stosunkowo młode i wolniej się starzeje. Wskaźnik 8: Liczba sołectw, w których nastąpił spadek liczby mieszkańców Metodologia: wzięto pod uwagę liczbę mieszkańców na koniec 2013 i 2015 i porównano je ze sobą. Poniżej zostały zaznaczone te sołectwa, w których odnotowano największy spadek liczby mieszkańców. Tabela 11: Liczba sołectw, w których nastąpił największy spadek liczby ludności Sołectwo Liczba mieszkańców 2013r. Liczba mieszkańców 2015r. wzrost/spadek Mniów 1966 1956-10 Borki 596 589-7 Baran 260 280 20 Baran 91 98 7 Chyby 127 133 6 Konterwers 42 49 7 Cierchy 348 354 6 Gliniany Las 135 139 4 Grzymałków 543 551 8 Lisie Jamy 92 97 5 Malmurzyn w tym 535 541 6 Malmurzyn 174 179 5 Strona 14 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Piaski 141 142 1 Stachura 220 220 0 Mokry Bór 70 73 3 Pałęgi 244 248 4 Pępice 567 567 0 Pieradła 349 343-6 Podchyby 77 76-1 Przełom 338 332-6 Przełom 183 180-3 Olszyna 40 39-1 Pielaki 115 113-2 Rogowice 287 266-21 Serbinów 374 385 11 Skoki 376 383 7 Straszów w tym 326 335 9 Straszów 288 294 6 Sośnina 38 41 3 Węgrzynów 590 599 9 Wólka Kłucka 570 577 7 Zaborowice 724 722-2 Zachybie 85 81-4 Źródło: Ewidencja ludności, Urząd Gminy Mniów Wskaźnik 9 Liczba dokonanych przestępstw i wykroczeń w poszczególnych na terenie gminy w latach 2013-2015 Poczucie bezpieczeństwa lub jego brak przesądza o jakości życia i rozwoju społeczeństwa. Dlatego ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego należą do zasadniczych zadań instytucji państwa i samorządu oraz są elementem strategii rozwiazywania problemów społecznych. Bezpieczeństwu publicznemu zagraża przestępczość, mimo tego, że stanowi margines życia społecznego poprzez swą intensywność i częstotliwość może mieć wpływ na formowanie się postaw i zachowań ludności oraz odciskać ślad w jej funkcjonowaniu. Zgodnie z danymi przedstawionymi przez Powiatową Komendę Policji w Kielcach w analizowanym okresie 2013-2015 liczba popełnionych przestępstw w roku 2015 w stosunku do roku 2013. W 2015r. najwięcej odnotowano przypadków kradzieży mienia. Tabela 12 Przestępstwa/wykroczenia odnotowane na terenie gminy Mniów w latach 2013-2015 Kategoria przestępstwa/wykroczenia 2013 2014 2015 Ustawa o narkomanii 173 82 49 Fałszerstwa gospodarcze 1 - - Fałszerstwa kryminalne 1 3 - Kradzież z włamaniem 31 13 5 Paserstwo 1 2 - Nierzeźwo kierujący 43 10 4 Razem kradzież cudzej rzeczy 33 7 6 Razem oszustwa 5 3 8 Razem rozbójnicze 5 1 1 Strona 15 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Razem rozbój 4 - - Ustawa o narkomanii 5 1 2 Uszkodzenie rzeczy 7 2 2 Bójka, pobicie 2 2 - Przeciwko środowisku 2 - - Znieważenie funkcjonariusza publicznego - 3 - Znęcanie się nad rodziną 2 3 2 Uszczerbek na zdrowiu - 2 2 Niealimentacja 3 7 5 Naruszenie zakazu sądowego 15 11 5 Wypadek drogowy 6 16 12 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Komisariatu Policji w Kielcach Wskaźnik 10 Analiza kapitału społecznego Kapitał społeczny zwykle oceniany jest następujących kategoriach: aktywność obywatelska, mierzona między innymi udziałem w wyborach i zaangażowaniem w działalność organizacji społecznych, zaradność mieszkańców, połączona z chęcią współpracy i pomagania innym (np. pomoc sąsiedzka), wzajemny poziom zaufania i bezpieczeństwa mieszkańców (również socjalnego), religijność oraz niski poziom występowania patologii społecznych. Analizując kapitał społeczny wzięto pod uwagę m.in.: organizacje pozarządowe (stowarzyszenia, fundacje) działające w poszczególnych sołectwach. Organizacje pozarządowe stanowiące trzeci, obok publicznego i prywatnego, sektor społeczeństwa są znaczącą częścią każdego efektywnie i demokratycznie funkcjonującego państwa. Dostarczają usług obywatelom, nierzadko wypełniając lukę, której nie zapełnia sektor publiczny i rynkowy. Realizują zadania, które wynikają z polityki państwa lub te, których mimo istniejącego zapotrzebowania, nie realizują ani podmioty publiczne ani prywatne zorientowane na zysk. Na terenie Gminy Mniów działaj 11 organizacji pozarządowych. Rada Gminy co roku przyjmuje program współpracy Gminy Mniów z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego. W wśród organizacji mogących prowadzić działalność pożytku publicznego i animujących życie Gminy Mniów należy wymienić Tabela 13 Wykaz organizacji pozarządowych działających na terenie Gminy Mniów z siedzibą na terenie Gminy Mniów Lp. Nazwa organizacji pozarządowej Adres 1. Stowarzyszenie Rozwoju Kultury i Sportu Victoria Mniów ul. Kolonia 98, 26-080 Mniów 2. Stowarzyszenie "Koło Gospodyń Wiejskich Żurawinki", Borki Borki 82, 26-080 Mniów 3. Stowarzyszenie "Wszyscy Razem", Zaborowice Zaborowice 83, 26-080 Mniów 4. Stowarzyszenie Olimp Serbinów Serbinów 58, 26-080 Mniów 5. Stowarzyszenie "RAZEM DLA WSI I SZKOŁY", Rogowice Rogowice 123, 26-080 Mniów 6. Koło Łowieckie Cietrzew, Mniów ul. Kolonia 42, 26-080 Mniów 7. Świętokrzyski Związek Pszczelarzy Sekcja Pszczelarska Mniów Strona 16 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element 8. Stowarzyszenie artystów i twórców ludowych Dorzecza Bobrzy 9. 45 Drużyna Wielopoziomowa Przeczesywacze Bagien im. Szarych Szeregów z Mniowa Źródło: Dane Urzędu Gminy w Mniowie ul. Gajowa 144, 26-080 Mniów ul. Ekologiczna 26, 26-080 Mniów Tabela 14 Wykaz organizacji pozarządowych działających na terenie Gminy Mniów z siedzibą poza terenem Gminy Mniów 1. Caritas Diecezji Kieleckiej Jana Pawła II 3 Kielce 2. Stowarzyszenie Nadzieja Rodzinie ul. Karczówkowska 36 25 711 Kielce Źródło: Dane Urzędu Gminy w Mniowie Analiza ilościowa problemów w sferze środowiskowej Analizując aspekty środowiskowe wzięto pod uwagę w szczególności negatywne zjawiska dotyczące obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska (zwłaszcza obszary chronione). Wskaźnik 1: Liczba sołectw, w których liczba kilogramów azbestu pozostająca do utylizacji jest większa niż średnia dla sołectwa Metodologia: wzięto pod uwagę, że łącznie do utylizacji pozostało jeszcze na terenie całej gminy 4 943 532 kg azbestu. Licząc średnią dla sołectwa podzielono 4 943 532/22 sołectw co dało w zaokrągleniu średnio 224706 kg azbestu/sołectwo. Powyżej średniej jest 6 sołectw zaznaczonych w poniższej tabeli kolorem czerwonym. Tabela 15: Inwentaryzacja azbestu na terenie Gminy Mniów w podziale na sołectwa Pozostało do unieszkodliwienia [kg] L.p. Sołectwo Razem osoby fizyczne osoby prywatne % 1 Mniów 649 814 647 834 1 980 13,14% 2 Borki 354 255 354 090 165 7,17% Baran w tym 187 220 186 945 275 3 Baran 187 220 186 945 275 Chyby 0 0 0 3,79% Konterwers 0 0 0 4 Cierchy 204 380 204 380 0 4,13% 5 Gliniany Las 53 900 53 900 0 1,09% 6 Grzymałków 214 940 210 980 3 960 4,35% 7 Lisie Jamy 44 517 44 517 0 0,90% Malmurzyn w tym 306 075 306 075 0 8 Malmurzyn 118 415 118 415 0 Piaski 58 025 58 025 0 6,19% Stachura 129 635 129 635 0 9 Mokry Bór 33 440 33 440 0 0,68% 10 Pałęgi 179 355 179 300 55 3,63% Strona 17 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element 11 Pępice 313 170 301 510 11 660 6,33% 12 Pieradła 148 555 148 555 0 3,01% 13 Podchyby 129 085 33 715 95 370 2,61% Przełom w tym 203 115 203 115 0 14 Przełom 133 870 133 870 0 Olszyna 0 0 0 4,11% Pielaki 69 245 69 245 0 15 Rogowice 150 645 150 645 0 3,05% 16 Serbinów 157 795 157 355 440 3,19% 17 Skoki 321 255 292 930 28 325 6,50% Straszów w tym 195 800 195 800 0 18 Straszów 195 800 195 800 0 3,96% Sośnina 0 0 0 19 Węgrzynów 327 063 325 908 1 155 6,62% 20 Wólka Kłucka 251 185 251 075 110 5,08% 21 Zaborowice 432 003 432 003 0 8,74% 22 Zachybie 85 965 85 965 0 1,74% 224706 218183,5 6522,5 4,55% Źródło: Urząd Gminy Mniów Mapa nr 1 Obszary gminy na których występuje azbest Źródło: http://esip.bazaazbestowa.gov.pl/geoserwis.html Strona 18 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Wskaźnik 2 emisja substancji szkodliwych do powietrza 2 Najwyższą emisją CO 2 cechuje się transport- 48,84% całej emisji. Niewiele niższą wartość blisko 47% całej emisji przyjmuje sektor mieszkalny. Dużo niższe wartości przyjmują pozostałe sektory, od 1,87% do 0,93%. Łączna emisja dwutlenku węgla z terenu gminy Mniów wynosi 39452,87 Mg/rok, pyłu PM10 129,5299 Mg/rok a benzo(a)pirenu 60,4190kg/rok. Największą ilością wytwarzanej energii finalnej na terenie gminy Mniów odznacza się sektor transportowy. Przedstawione wartości zawierają całość konsumowanej energii łącznie z tą zawartą w zużytym prądzie elektrycznym. Dla gminy Mniów w 2014 roku ilość zużytej energii finalnej wynosiła 540643,26 GJ, co odpowiada 150178,68 MWh. Tabela 16 Dane zbiorcze z poszczególnych sektorów Wskaźnik 3 Liczba sołectw na terenie, których występują obszary chronione oraz Obszary Natura 2000 Na terenie gminy Mniów występują następujące formy ochrony przyrody: dwa obszary włączone w sieć ekologiczną NATURA 2000: Dolina Krasnej (PLH 26001) zatwierdzona przez Komisję Europejską, jako obszar mający znaczenie dla Wspólnoty decyzją z dnia 13.11.2007 r.. Teren ten w znacznej części pokryty jest lasami, wśród których przeważają bory sosnowe. Znaczne powierzchnie w dolinie zajmują kompleksy wilgotnych łąk i torfowisk. Jest to w regionie najlepiej zachowana bagienna dolina rzeki. Występują tu dobrze wykształcone i zachowane olsy oraz inne wilgotne siedliska, zwłaszcza o charakterze bagiennym: łęgi, bory bagienne, torfowiska, turzycowiska i łąki trzęślicowe. Lasy Suchedniowskie (PLH 260010) zatwierdzone przez Komisję Europejską, jako obszar mający znaczenie dla Wspólnoty decyzją z dnia 12.12.2008 r.. Teren ten porośnięty jest lasami mieszanymi i borami. W obniżeniach terenu zachowały się torfowiska i wilgotne łąki. Jest to główna ostoja modrzewia polskiego i jodły. Granica obszaru pokrywa się z Suchedniowsko Oblęgorskim Parkiem Krajobrazowym. dwa obszary chronionego krajobrazu: Konecko Łopuszniański Obszar Chronionego Krajobrazu (K-ŁOChK) i Suchedniowsko Oblęgorski obszar Chronionego Krajobrazu (S-OOChK). Suchedniowsko Oblęgorski Park Krajobrazowy (S-OPK) położony jest na zachód od drogi nr 7. Park ten obejmuje ochroną unikatowe zasoby przyrodnicze rejonu świętokrzyskiego oraz liczne obiekty Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. W części zachodniej parku rozciąga się Pasmo Oblęgorskie z 2 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Mniów na lata 2016-2022 Strona 19 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element najwyższym wzniesieniem Górą Sieniewską (444 m n.p.m.). Część wschodnią stanowi zwarty kompleks naturalnych lasów mieszanych Puszczy Świętokrzyskiej. Suchedniowską część parku w 93,2 % zajmują lasy, a w 3,2 % grunty orne. W oblęgorskiej części 59,7 % powierzchni stanowią lasy, a grunty orne 29,9 %. Występują tu prawie wszystkie gatunki drzew i krzewów Niżu Polskiego. Drzewostany są przeważnie mieszane z sosną i jodłą. Konecko Łopuszniański Obszar Chronionego Krajobrazu został utworzony rozporządzeniem Wojewody Świętokrzyskiego nr 89/2005 z dnia 14 lipca 2005 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Święt. Nr 150, poz. 1950 z późn. zm.). Prawie 50 % tego obszaru zajmują duże kompleksy o charakterze naturalnym z wielogatunkowymi drzewostanami, z przewagą jodły i sosny, z domieszką dębu, świerka, buku i grabu. W północno wschodniej i północnej części obszaru występują siedliska borowe. 4 pomniki przyrody dwa użytki ekologiczne rezerwat Krasna Góra którego celem jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnego odcinka rzeki Krasna i fragmentu jej doliny z występującymi cennymi zbiorowiskami roślinnymi oraz chronionymi i rzadkimi gatunkami zwierząt, głównie ptaków Suchedniowsko-Oblęgorski Park Krajobrazowy. Do szczególnych celów ochrony Parku należy: 1) zachowanie cennych biocenoz z chronionymi i rzadkimi gatunkami flory i fauny; 2) racjonalne wykorzystanie zasobów złóż kopalin; 3) zachowanie naturalnych fragmentów ekosystemów wodnych (rozlewisk i starorzeczy); 4) zachowanie populacji roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową; 5) zachowanie siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, w tym w szczególności torfowisk; 6) zachowanie różnorodności geologicznej, w tym obszarów występowania rzeźby lessowej; 7) zachowanie układów i obiektów zabytkowych, w tym pozostałości Staropolskiego Okręgu Przemysłowego, a także licznych miejsc pamięci narodowej; 8) preferowanie zabudowy nawiązującej do regionalnej tradycji i otaczającego krajobrazu; 9) zachowanie wartości historycznych, kulturowych i etnograficznych; 10)zachowanie istniejących punktów i ciągów widokowych; 11)ograniczanie negatywnego wpływu działalności gospodarczej na krajobraz stanowisko dokumentacyjne odsłonięcie geologiczne - nieczynny kamieniołom średnioziarnistych piaskowców Metodologia: z uwagi na cenne zasoby przyrodnicze znajdujące się na obszarach chronionych uznano, że warto zwrócić uwagę na sołectwa przez które przebiegają tego typu obszary - wykazując je jako te, które należy chronić przed szczególną ingerencją człowieka zgodnie z wszelkiego rodzaju zakazami, o których mówią przepisy prawa. W związku z tym na obszarach chronionych znajdują się wszystkie sołectwa (zob. poniższą mapę). Strona 20 z 49

Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych wraz z opisem skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych stanowiąca element Mapa nr 2 Obszary chronione na terenie Gminy Mniów Użytki ekologiczne Rezerwaty Parki Krajobrazowe Parki Narodowe Obszar Chronionego Krajobrazu Zespoły Przyrodniczo Krajobrazowe Natura 2000 obszary ptasie Natura 200 Obszary siedliskowe Stanowiska dokumentując Pomnik przyrody Źródło: http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/ Strona 21 z 49

Wskaźnik 3 Liczba sołectw na terenie, których występują pomniki przyrody Poniższa tabela zawiera informacje na temat pomników przyrody występujących na terenie Gminy Mniów Tabela 17: Pomniki przyrody Numer w rej. RDOŚ 315 Nazwa pomnika przyrody dęby szypułkowe, szt. 3 Data utworzenia 1993-12-30, 1994-02-17 Opis pomnika trzy dęby o średnicy pni na wysokości 1.30 m od ziemi - 1,17m, 1,18m i 1,21m, wysokości ok. 30m Miejscowość Wólka Kłucka Nr działki 722 dąb szypułkowy 2000-05-25 w wieku ok. 250 lat Grzymałków 230/1 201 głaz narzutowy 1987-10-02 Głaz narzutowy o owalnym kształcie mający wymiary: obwód - 3,60 m, długość - 1,30 m, szerokość - 1,10 m, wysokość - 0,90 m. Głaz jest silnie zwietrzały na powierzchni, zbudowany z czerwonego granitu gruboziarnistego Mniów lut-97 Wgłębiony łomik piaskowców o wymiarach: długość ok.. 15 m, szerokość ok.. 8 m, głębokość ok.. 2-3 m. Odsłaniają się tutaj piaskowce 199 przeławicone mułowcami i odsłonięcie 1987-10-02 iłowcami jury dolnej - liasu tzw. geologiczne Serii ostrowieckiej. W osadach liczne skamieniałości śladowe: ślady mieszkania i żerowania zwierząt dennych, ślady przepływania i przesuwania się ryb po dnie. Gliniany Las 781 Źródło: http://kielce.rdos.gov.pl/formy-ochrony-przyrody 396 Tabela 18: Podsumowanie problemów w sferze środowiskowej L.p. Sołectwo/wskaźnik 1 Liczba sołectw, w których liczba kilogramów azbestu pozostająca do utylizacji jest większa niż średnia dla sołectwa 2 Liczba sołectw na terenie, których występują obszary chronione oraz obszary Natura 2000 3 Liczba sołectw na terenie, których występują pomniki przyrody 1 Mniów 1 1 1 3 2 Borki 1 1 2 3 Baran 1 1 4 Cierchy 1 1 Razem Strona 22 z 49

5 Gliniany Las 1 1 2 6 Grzymałków 1 1 2 7 Lisie Jamy 1 1 8 Malmurzyn 1 1 9 Mokry Bór 1 1 10 Pałęgi 1 1 11 Pępice 1 1 2 12 Pieradła 1 1 13 Podchyby 1 1 14 Przełom 1 1 15 Rogowice 1 1 16 Serbinów 1 1 17 Skoki 1 1 2 18 Straszów 1 1 19 Węgrzynów 1 1 2 20 Wólka Kłucka 1 1 2 21 Zaborowice 1 1 2 22 Zachybie 1 1 Źródło: opracowanie własne Analiza ilościowa problemów w sferze gospodarczej Analizując sferę gospodarczą wzięto pod uwagę negatywne zjawiska dotyczące niskiego stopnia przedsiębiorczości. Wskaźnik 1: Liczba sołectw, w których liczba zarejestrowanych firm w Centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej (CEiDG) jest poniżej średniej dla sołectwa Metodologia: wzięto pod uwagę, że łączna liczba firm zarejestrowana w CEiDG wynosiła 356. Licząc średnią dla sołectwa podzielono 356/22 sołectw co dało w zaokrągleniu średnio 16 firm/sołectwo. Z analizy wynika, że poniżej średniej jest 13 sołectw. Tabela 19: Liczba sołectw, w których liczba zarejestrowanych firm w Centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej (CEiDG) jest poniżej średniej dla sołectwa Sołectwo Liczba działalności gospodarczych 31.05.2016 Mniów 112 Borki 25 Baran w tym 8 Baran 4 Chyby 4 Konterwers - Cierchy 4 Gliniany Las - Grzymałków 26 Lisie Jamy 6 Strona 23 z 49

Malmurzyn w tym 13 Malmurzyn 8 Piaski 4 Stachura 1 Mokry Bór 3 Pałęgi - Pępice 27 Pieradła 11 Podchyby 3 Przełom w tym 17 Przełom 10 Olszyna 2 Pielaki 5 Rogowice 7 Serbinów 12 Skoki 18 Straszów w tym 7 Straszów 7 Sośnina - Węgrzynów 21 Wólka Kłucka 1 Zaborowice 33 Zachybie 2 Razem 356 Średnia dla sołectwa 16 Źródło: Centralna ewidencja i informacja o działalności gospodarczej (CEiDG) Wskaźnik 2: Liczba nowo powstałych podmiotów w latach 2013-2015 w sołectwach gminy Mniów Potencjał przedsiębiorczości to nie tylko potencjał istniejących podmiotów gospodarczych, ale też potencjał postawy przedsiębiorczej wśród mieszkańców, a więc gotowość do podejmowania aktywności z własnej inicjatywy. Potencjał istniejących przedsiębiorstw jest pośrednim wskaźnikiem obrazującym lokalne szanse na znalezienie zatrudnienia. Natomiast od potencjału postawy przedsiębiorczej zależy gotowość do podejmowania ryzyka: przekwalifikowywania się, poszukiwania lepszej pracy oraz podejmowania własnej działalności gospodarczej. Najwięcej nowo rejestrowanych podmiotów odnotowuje sołectwo Mniów, Pępice, Borki, Zaborowice. Najmniej podmiotów w ciągu ostatnich trzech lat powstało w sołectwach Pielaki oraz Cierchy. Tabela 20 Nowo zarejestrowane w rejestrze REGON podmioty gospodarki narodowej Wyszczególnienie ogółem 2013 2014 2015 Średnia Baran 0 2 0 0,7 Borki 5 3 6 4,7 Chyby 3 2 1 2,0 Cierchy 1 0 0 0,3 Strona 24 z 49

Grzymałków 0 6 3 3,0 Malmurzyn 3 1 1 1,7 Mniów 21 17 19 19,0 Mokry Bór 1 1 1 1,0 Pałęgi 1 1 0 0,7 Pępice 2 10 3 5,0 Pielaki 1 0 0 0,3 Pieradła 3 4 0 2,3 Podchyby 0 0 2 0,7 Przełom 3 2 6 3,7 Rogowice 1 1 2 1,3 Serbinów 2 3 3 2,7 Skoki 0 4 1 1,7 Straszów 0 1 3 1,3 Węgrzynów 4 6 3 4,3 Wólka Kłucka 5 4 2 3,7 Zaborowice 4 7 3 4,7 Źródło: Główny Urząd Statystyczny BDL. Analiza ilościowa problemów w sferze przestrzenno-funkcjonalnej Analizując sferę przestrzenno-funkcjonalną wzięto pod uwagę negatywne zjawiska dotyczące niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej jakości terenów publicznych. Wskaźnik 1 Liczba sołectw, w których brak jest lub jest tylko częściowo wykonana kanalizacja lub przydomowe oczyszczalnie ścieków Metodologia: wzięto pod uwagę czy problem dot. gospodarki ściekowej został rozwiązany. Nie analizuje się gospodarki wodnej, gdyż Gmina w 99 % zwodociągowana. L.p. Tabela 21: Wskaźniki zwodociągowania Gminy Mniów Wyszczególnienie Jednostka miary Stan na dzień 31-12-2015 1. Wskaźnik zwodociągowania gminy % 99 2. Długość sieci wodociągowej rozdzielczej km 135,6 3. Podłączenia wodociągowe prowadzące 2502 (mieszkalne szt. do budynków mieszkalnych 2433) 4. Zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych m3/mieszk./rok 210 700 Źródło: Urząd Gminy Mniów Kanalizacja sanitarna na terenie Gminy Długość sieci kanalizacji sanitarnej na terenie Gminy wynosi 56,7 km, co daje zaledwie 36% skanalizowania gminy. Skanalizowane są następujące sołectwa Mniów, Borki, Grzymałków, Pieradła, Pielaki, Węgrzynów, Zaborowice. Pozostałe sołectwa nie posiadają kanalizacji sanitarnej. Strona 25 z 49

Tabela 22: Wskaźniki skanalizowania Gminy Mniów L.p. Wyszczególnienie Jednostka miary Stan na dzień 31-12-2015 1. Wskaźnik skanalizowania gminy % 36 2. Długość sieci kanalizacji sanitarnej km 56,7 3. 4. Podłączenia kanalizacyjne prowadzące do budynków mieszkalnych Ilość zbiorników bezodpływowych na ścieki szt. szt. 932 (mieszkania 899) 5. Ścieki odprowadzane do kanalizacji m3 /mieszk./rok 80500 Źródło: Urząd Gminy Mniów Tabela 23: Analiza sołectw pod kątem posiadanej infrastruktury wodociągowej, kanalizacyjnej Sołectwo WODOCIĄG TAK () KANALIZACJA TAK () Mniów Baran Borki Chyby Konterwers Cierchy Gliniany Las Grzymałków Lisie Jamy Malmurzyn Piaski Stachura Mokry Bór Pałęgi Pępice Pieradła Przełom Olszyna Pielaki Rogowice Serbinów Skoki Straszów Sośnina Węgrzynów Wólka Kłucka Zaborowice Zachybie Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Strona 26 z 49

l.p. Wskaźnik 2 Stan infrastruktury drogowej 3 Układ drogowy Mniowa oparty jest głównie na drodze krajowej nr 74. Główny element układu - droga krajowa nr 74 przebiegająca przez środek miejscowości Mniów i skupiająca wzdłuż swojego przebiegu znaczną część zabudowy, powoduje zagrożenie i uciążliwość dla ruchu pieszego. Jest w dobrym stanie technicznym, ale nie ma odpowiednich do swej klasy technicznej parametrów. Jako droga klasy technicznej G, posiada liczne włączenia do ruchu, co dla tej klasy drogi jest niedopuszczalne, jest również powodem ograniczenia rozwoju miejscowości gminnej. Aby uniknąć częstych włączeń do drogi klasy G, należy wybudować obwodnicę miejscowości, która wyprowadzi wzmożony ruch samochodów ciężarowych (tirów) poza tereny zabudowane i możliwość rozwoju Mniowa. Wybrane drogi powiatowe służące powiązaniom zewnętrznym powinny być dostosowane do swojej klasy technicznej (L). Można stwierdzić, że tylko jedna droga powiatowa realizuje funkcje dla tej kategorii dróg. Drogi gminne w przeważającej części posiadają słabe nawierzchnie, zbyt wąskie jezdnie, braki w poboczach, odwodnieniu. Gęstość dróg jest na ogół wystarczająca. Poprawa stanu technicznego na niektórych drogach powiatowych i gminnych usprawni przemieszczanie się wewnątrz gminy i zwiększenie prędkości komunikacyjnej. Tabela 24 Sieć dróg powiatowych oraz droga krajowa na terenie gminy Mniów. Numer drogi Nazwa drogi Kilometraż Długość w mb. Droga krajowa 74 Sulejów Kielce 56+700 63+800 7.100 Drogi powiatowe 0450 T Stąporków Hucisko Krasna Serbinów Mniów 10+700 27+140 16.440 Węgrzynów Borki Grzymałków Kuźniaki Ruda Strawczyńska 0463 T Piaski Król. - Pieradła Pielaki 1+200 4+123 2.923 0466 T Chyby Kontrewers Adamek 0+000 2+927 2.927 0467 T Salata Zaborowice Serbinów Rogowice 0+000 11+480 11.480 Długojów Umer 0468 T Zaborowice Mniów 0+000 2+877 2.877 0469 T dr. kraj. Nr 74 Ćmińsk Kościelny Kobylaki - 0+000 12+523 12.523 Przyjmo Pępice Cierchy Skoki Grzymałków Gliniany Las Smyków 0470 T Górniki Kłucko Straszów - Grzymałków 5+134 8+730 2.596 0471 T Stanowiska Kłucko Filipy 6+204 7+032 828 0472 T Kłucko Pałęgi Wólka Kłucka 0+655 3+777 3.122 0488 T Węgrzynów Piaski Malmurzyn Oblęgor 0+000 4+774 4.774 Strawczynek 0489 T Pępice Porzecze 0+000 2+351 2.351 0491 T Przełom Borki 0+000 2+623 2.623 Źródło: Strategia Rozwoju Gminy Mniów na lata 2014-2024 stary numer aktualny numer 1 1544003 002202T 348001 T Tabela 25 Sieć dróg gminnych na terenie gminy Mniów. DROGI PUBLICZNE GMINNE nowy Przebieg drogi / ulicy Nazwa numer ( początek, przez, koniec ) Podchyby przez wieś Od końca wsi Podchyby do drogi do dr. Zaborowice- powiatowej Nr 0467T(Salata Umer) w m. Serbinów Podchyby. 3 Strategia Rozwoju Gminy Mniów na lata 2014-2024 Strona 27 z 49

2 1544004 002203T 348002 T Grzymałków Wrzoski Pałęgi 3 1544005 002204T 348003 T Straszów Pałęgi 4 1544006 002205T 348004 T Skoki Niedźwiedź 5 1544009 002208T 348005 T Salata Zazdrość 6 1544010 002209T 348006 T 7 1544012 002211T 348007 T 8 1544013 002212T 348008 T 9 1544014 002213T 348009 T Lisie Jamy Muszczarz Zachybie Staszów Stanowiska Huta Kozów Zaborowice Pielaki Gać Kamienna Wola - Trawniki - Baran - Chyby 10 348010 T Mniów ul. Centralna 11 348011 T Mniów ul. Wrzosowa 12 348012 T Mniów ul. Leśna 13 348013 T Baran Zaborowice 14 348014 T 15 348015 T Stachura Przecinka Stachura Staszów Sośnina Gliniany Las Od dr. powiatowej Nr 0450T (Stąporków Ruda Strawczyńska) w m. Grzymałków Wrzoski do dr. powiatowej Nr 0472T (Kłucka - Wólka Kłucka) w m. Pałęgi. Od dr. powiatowej Nr 0470T (Górniki - Grzymałków) w m. Straszów do dr. gminnej Nr 002203T (Grzymałków Pałęgi) w m. Pałęgi. Od dr. powiatowej Nr 0469T (Ćmińsk Kościelny - Smyków) w m. Skoki do granicy gminy w kier. m. Niedźwiedź. Od granicy gminy do dr. powiatowej Nr 0469T (Ćmińsk Kościelny Smyków) w m. Zazdrość. Od dr. kraj. Nr 74 w m. Lisie Jamy do granicy gminy w m. Muszczarz oraz od granicy gminy w m. Muszczarz do dr. powiatowej Nr 0491T (Przełom Borki) w m. Zachybie. Od dr. powiatowej Nr 0470T (Górniki Grzymałków) w m. Straszów do granicy gminy w kier. m. Stanowiska. Od dr. powiatowej Nr 0468T (Zaborowice - Mniów) w m. Zaborowice Pielaki do dr. powiatowej Nr 0463T (Piaski Królewieckie - Pielaki) w m. Pielaki - Gać. Od granicy gminy do dr. powiatowej Nr 0466T (Chyby - Adamek) w m. Baran Chyby Od dr. powiatowej Nr 0450T (Stąporków Ruda Strawczyńska) w m. Mniów do ul. Wrzosowej w m. Mniów Od dr. powiatowej Nr 0488T (Węgrzynów - Promnik) w m. Mniów do końca zagospodarowanego terenu ul. Wrzosowej. Od dr. kraj. Nr 74 w m. Mniów ul. Kielecka do dr. powiatowe Nr 0450T (Stąporków Ruda Strawczyńska) w m. Mniów ul. Gajowa. Od dr. gminnej Nr 002213T (Kamienna Wola Chyby) w m. Baran do dr. powiatowej Nr 0467T (Salata Umer) w m. Zaborowice. Od dr. powiatowej Nr 0488T (Węgrzynów - Promnik) w m. Stachura Przecinka do drogi powiatowej Nr 0469T (Ćmińsk Kościelny Smyków) w m. Stachura Od dr. gminnej Nr 002211T (Straszów Huta Kozów) w m. Straszów Sośnina do drogi powiatowej Nr 0469T (Ćmińsk Kościelny Smyków) w m. Gliniany Las. Strona 28 z 49

16 348016 T Wólka Kłucka Wiązowa przez wieś 17 348017 T Wólka Kłucka Skoki Od dr. powiatowej Nr 0450T (Stąporków Ruda Strawczyńska) w m. Wólka Kłucka do końca wsi Wiązowa. Od dr. powiatowej Nr 0450T (Stąporków Ruda Strawczyńska) w m. Wólka Kłucka - Skoki do dr. powiatowej Nr 0469T (Ćmińsk Kościelny - Smyków) w m. Skoki. 18 348018 T Wólka Kłucka Wrzoski Od dr. powiatowej Nr 0472T (Kłucko Wólka Kłucka) w m. Wólka Kłucka do dr. gminnej Nr 002203T (Grzymałków - Pałęgi) w m. Wrzoski. Źródło: Strategia Rozwoju Gminy Mniów na lata 2014-2024 Wskaźnik 3 Liczba sołectw na terenie, których znajdują się zabytki wpisane do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Świętokrzyskiego Na terenie gminy Mniów znajdują się zabytki widniejące w rejestrze zabytków województwa świętokrzyskiego są to: Tabela 26: Wykaz zabytków na terenie Gminy Mniów Miejscowość Zabytek Numer w rejestrze Grzymałków cmentarz par., nr rej.: 1143 z 24.06.1992 A.424 Mniów kościół par. pw. św. Stanisława, nr rej.: 401 z 15.01.1957 oraz 296 z 15.02.1967 A.425 cmentarz par., nr rej.: 1144 z 24.06.1992 A.426 zespół dworski: Wólka Kłucka dwór, nr rej.: 22 z 17.03.1947 oraz 284 z 15.02.1967 otoczenie w granicach ogrodzenia, nr rej.: 22 z 17.03.1947 spichlerz, nr rej.: 284 z 15.02.1967 A.427/1-3 Źródło: Rejestr zabytków nieruchomych województwa świętokrzyskiego Strona 29 z 49

Zdjęcie nr 1 Kościół par. pw. św. Stanisława w Mniowie Źródło http://www.mniow.pl Zdjęcie nr 2 Kołłątajówka sołectwo Wólka Kłucka Źródło http://www.mniow.pl Strona 30 z 49

Wskaźnik 4 Liczba sołectw na terenie, których znajdują się miejsca pamięci Do walorów turystycznych należy zaliczyć pamiątki historyczne w postaci: pomnika pomordowanych w 1943 r. w Serbinowie czy Pomnik na cmentarzu parafialnym w Mniowie. Zdjęcie nr 3 Miejsce pamięci Mokry Bór Wskaźnik 5 Dostęp do usług zdrowotnych na terenie gminy Spośród najważniejszych placówek służby zdrowia na terenie gminy Mniów należy wymienić: 1. Gminy Ośrodek Zdrowia w Mniowie. 2. Filia Gminnego Ośrodka Zdrowia w Grzymałkowie. 3. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Rodzinna Raszówka w Mniowie. 4. Prywatne gabinety stomatologiczne. 5. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej DENTOS-MEDIC w Mniowie. 6. Świętokrzyskie Centrum Ratownictwa Medycznego i Transportu Sanitarnego w Kielcach Oddział Mniów. Do Ośrodka Zdrowia w Mniowie zapisanych jest 9stan na 31.12.2015r.) 6418 pacjentów. Zarówno Ośrodek w Mniowie jak i filę w Grzymałkowie należy doposażyć oraz zmodernizować aby zwiększyć dostęp do podstawowych usług zdrowotnych. Poniższa tabela przedstawia dane nt. Liczba osób zapisanych do ośrodka zdrowia w Mniowie w podziale na wiek. Strona 31 z 49

Tabela 27: Liczba osób zapisanych do ośrodka zdrowia w Mniowie Grupy wiekowe Gminny OZ w Mniowie mężczyźni kobiety 0-6 156 165 7-15 244 308 16-19 203 206 20-65 2131 2000 Powyżej 65 369 636 Razem 3103 3315 Źródło: Urząd Gminy Mniów Zdjęcie nr 4 3. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Rodzinna Raszówka w Mniowie Źródło: http://przychodniaraszowka.pl/ Zgodnie z mapą potrzeb gmina charakteryzuje się niskim dostępem do usług, w tym usług zdrowotnych. Przede wszystkim należy poprawić jakość świadczonych usług oraz je rozszerzyć. Strona 32 z 49

Wskaźnik 6 Dostęp do edukacji oraz jakość usług edukacyjnych 4 Zgodnie z zadaniami określonymi w ustawie o systemie oświaty Gmina jest zobowiązana do prowadzenia przedszkoli i szkół podstawowych oraz gimnazjum. Wychowanie przedszkolne Na terenie gminy funkcjonują 2 przedszkola. W związku ze zmniejszeniem liczby oddziałów przedszkolnych maleje również liczba nauczycieli oraz pracowników administracyjno-biurowych Ilość dzieci w poszczególnych oddziałach w zasadzie nie przekracza norm a placówki są w pełni wykorzystane. Sytuację w przedszkolach przedstawia poniższa tabela: Tabela 28 Przedszkola w Gminie Mniów - stan na 14.09.2013 r. Lp. Placówka Liczba Liczba Liczba oddziałów dzieci nauczycieli 1 Przedszkole w Mniowie 3 75 6+k* 2 Przedszkole w Zaborowicach 1 25 2+k RAZEM 4 100 8+2k * - katechetka Źródło: Zespół Obsługi Placówek Oświatowych w Mniowie Przedszkola znajdują się w obiektach stanowiących mienie komunalne - ich stan techniczny jest zadawalający, jednak wymaga pewnych niezbędnych remontów, modernizacji. Od kilku lat zapotrzebowanie na miejsca w przedszkolach jest na tym samym poziomie. Dobra lokalizacja obiektów w pełni zabezpiecza potrzeby mieszkańców na najbliższe lata. Oprócz przedszkoli zorganizowano 8 oddziałów przedszkolnych. 4 Strategia Rozwoju Gminy Mniów na lata 2014-2024 Strona 33 z 49