Strona1 Agnieszka Świętek Scenariusz zajęć edukacyjnych nr 7.4 Temat zajęć: Zakładamy naszą firmę (2) 1. Cele lekcji: Uczeń: wymienia potrzebne dokumenty i informacje, które będą mu przydatne w trakcie procedury zakładania działalności gospodarczej, wskazuje dokumenty i urzędy, z których może uzyskać te dokumenty, wie, do jakich instytucji musi się kolejno zgłosić, by zarejestrować działalność gospodarczą, wie, że rozpoczęcie pewnych rodzajów działalności wymaga uzyskania koncesji i zezwoleń, wie, na czym polega zasada jednego okienka, potrafi wskazać utrudnienia w praktycznej realizacji zasady jednego okienka, potrafi wypełnić dokumenty konieczne do założenia własnej działalności gospodarczej: wniosek CEiDG-1, formularze: VAT-R, ZUA, ZZA, ZFA oraz Kartę zgłoszenia pracodawcy do PIP, analizuje oferty kont firmowych oferowanych przez banki i dokonuje wyboru oferty najbardziej korzystnej dla planowanej działalności, potrafi stwierdzić, czy w planowanej działalności musi być płatnikiem VAT, wyszukuje na stronach internetowych różnych instytucji publicznych informacje dotyczące procedury zakładania działalności gospodarczej i wymaganych dokumentów, rozwiązuje sytuacje problemowe i wykonuje powierzone zadania, współpracując w grupie. 2. Metody i techniki: obserwacja, burza mózgów, pogadanka, ćwiczenia praktyczne.
Strona2 3. Środki dydaktyczne: schemat kroków, które należy podjąć, by założyć działalność gospodarczą, objaśnienia do schematu zakładania działalności gospodarczej, karty pracy dla grup, wydruki formularzy: VAT-R, ZUA, ZZA, ZFA oraz Karty zgłoszenia pracodawcy do PIP, komputery z dostępem do internetu dla grup. 4. Typ lekcji: mieszana (kombinowana). 5. Formy organizacji pracy: praca zbiorowa i grupowa. 6. Literatura, materiały źródłowe, strony internetowe: 1. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., 2003, Ekonomia. Mikroekonomia, PWE, Warszawa. 2. Rachwał T., 2006, Podstawy przedsiębiorczości. Słownik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, Nowa Era, Warszawa. 3. Strona internetowa CEiDG: http://prod.ceidg.gov.pl/ceidg.cms.engine/ (data odczytu: 02.05.2013). 4. Portal dla firm: https://www.ifirma.pl/cgi-bin/webobjects/ceidg.woa/wa/faq/vat (data odczytu: 02.05.2013). 7. Kontrola uczniów: Kontrola uczniów polega na: sprawdzeniu zadania domowego z poprzedniej lekcji, bieżącym sprawdzaniu pracy uczniów na lekcji, w szczególności wykonania zadania w grupach.
Strona3 8. Nawiązanie do lekcji: Nauczyciel, nawiązując do poprzedniej lekcji i zadania domowego, pyta uczniów, czy teraz, po zarejestrowaniu działalności w CEiDG, mogą już zacząć prowadzenie przedsiębiorstwa. Następnie zadaje pytanie, czy aby dopełnić formalności, powinni się udać do jednego okienka? Rozpoczyna tym samym dyskusję nad tym: czym jest jedno okienko, jak skraca ono drogę do założenia działalności, jakich niezbędnych formalności w nim nie załatwimy, czyli niedoskonałości pomysłu. 9. Przebieg lekcji: 1. Czynności organizacyjne. 2. Nawiązanie do lekcji. Po dyskusji nauczyciel sprawdza, czy uczniowie wykonali zadanie domowe i mają w zeszycie notatkę dotyczącą jednego okienka. 3. Następnie nauczyciel przedstawia kolejne kroki zakładania działalności gospodarczej po rejestracji w CEiDG. W tym celu wykorzystuje schemat (załącznik 1) oraz przygotowane do niego objaśnienia (załącznik 2). 4. Uczniowie w trakcie wypowiedzi nauczyciela uzupełniają tabelę, w której wpisują kolejne instytucje i działania, które należy w nich podjąć, by ostatecznie uznać ich działalność gospodarczą za uruchomioną. Gdzie się udać? 1. Co tam załatwić? 2. 3. 4. 5. 5. Po zapoznaniu się uczniów z kolejnymi krokami zakładania działalności nauczyciel dzieli uczniów na pięć grup. Każda z grup będzie wykonywać zadanie dotyczące innego kroku zakładania ich działalności. Polecenia dla grup zawarte są w kartach pracy (załącznik 3).
Strona4 Niektóre grupy do wykonania zadania otrzymują wydrukowane przez nauczyciela formularze (załączniki 4, 5, 6, 7, 8 w osobnych plikach): - grupa 2 formularz VAT-R, - grupa 4 formularze ZUA, ZZA, ZFA, - grupa 5 Karta zgłoszenia pracodawcy do PIP. Głównym kryterium podziału uczniów na grupy powinny być ich predyspozycje do wykonania poszczególnych zadań. Nauczyciel powinien celowo dokonać wyboru członków poszczególnych grup, nie zważając na ich płeć i przynależność do grup koleżeńskich. Taki podział uczniów na grupy ma na celu: wzajemne poznanie się, przełamanie podziałów klasowych oraz wykształcenie umiejętności pracy zespołowej (jako przygotowanie do pracy w przyszłości, gdzie zwykle nie mamy wpływu na dobór współpracowników). 6. Po zakończeniu pracy grupowej uczniowie prezentują wyniki swojej pracy na forum klasy w kolejności zgodnej z krokami przedstawionymi przez nauczyciela. Przechodzą tym samym w całości procedurę założenia planowanej przez siebie działalności. 7. Nauczyciel dokonuje podsumowania lekcji. 10. Zadanie domowe: Nie przewiduje się zadania domowego.
Strona5 Załącznik 1 Schemat kroków zakładania działalności gospodarczej z objaśnieniami
Strona6 Załącznik 2 Objaśnienia do schematu kroków zakładania działalności gospodarczej Urząd gminy/miasta Do urzędu gminy/miasta udajemy się z przygotowanym i podpisanym wnioskiem CEiDG-1, który stworzyliśmy na poprzedniej lekcji. Wniosek CEiDG-1 jest równocześnie wnioskiem do Urzędu Statystycznego o nadanie numeru REGON (numeru identyfikacyjnego Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej) oraz wnioskiem do urzędu skarbowego o nadanie numeru NIP. Dlatego też tych wniosków nie musimy już składać osobno. Bank Do banku należy się udać w celu założenia konta firmowego. Założenie osobnego konta firmowego jest ważne, gdyż za jego pośrednictwem należy dokonywać wszelkich przelewów związanych z działalnością firmy: spłacać zobowiązania, otrzymywać należności, dokonywać przelewów do urzędu skarbowego czy ZUS-u. Jeżeli zakładana przez nas firma jest spółką, w banku do założenia konta firmowego wymagać będą wzorów podpisów osób uprawnionych do korzystania z konta, więc potrzebna będzie obecność wszystkich wspólników. Wizyta w banku sprawia czasem pewne trudności, gdyż bank wymaga potwierdzenia podpisanych umów pieczątką firmową. Na tym etapie nie możemy jej jednak wyrobić, gdyż nie posiadamy jeszcze niezbędnego na pieczątce numeru NIP, który z kolei nadaje urząd skarbowy, wymagający podania numeru konta bankowego. Pozornie patową sytuację rozwiązujemy albo prosząc w banku o założenie konta bez pieczątki, informując, że ją doniesiemy, albo składając w urzędzie skarbowym wniosek o NIP (w CEiDG-1) bez numeru konta bankowego, a po założeniu konta składamy wniosek aktualizacyjny. Urząd skarbowy Przez złożenie wniosku CEiDG-1 urząd skarbowy został poinformowany o formie opodatkowania, którą wybraliśmy do rozliczeń z podatku dochodowego, oraz złożony został automatycznie wniosek o numer NIP. Ważnym obowiązkiem, jaki pozostał do spełnienia, jest zarejestrowanie się jako płatnik podatku VAT przez wypełnienie stosownego wniosku na formularzu VAT-R i uiszczenie opłaty. Z obowiązku rejestracji jako płatnik podatku VAT zwolnieni są tylko nieliczni przedsiębiorcy.
Strona7 Korzyścią, jaka płynie z tej rejestracji dla przedsiębiorcy, jest późniejsza możliwość odliczania podatku VAT od faktur zakupu. Firma wyrabiająca pieczątki Kolejną instytucją, jaką należy odwiedzić po otrzymaniu numeru NIP i REGON jest firma zajmująca się wyrabianiem pieczątek. Bardzo często pieczątkę taką można wyrobić niemal od ręki. Na pieczątce firmowej muszą się znaleźć następujące dane: nazwa firmy, adres siedziby firmy, telefony kontaktowe, numer REGON, numer NIP. Pieczątką będziemy posługiwać się od tej pory w potwierdzaniu wszelkich dokumentów firmowych. Należy jednak pamiętać, że choć podbity, to bez podpisu każdy dokument jest nieważny! Zakład Ubezpieczeń Społecznych Pomimo częściowego zgłoszenia do ZUS-u dokonanego przez złożenie wniosku CEiDG-1, musimy zgłosić się do ZUS-u jako płatnik składek na ubezpieczenie społeczne swoje i swoich pracowników. W tym celu należy złożyć formularz zgłoszeniowy: ZFA, ZUA lub ZZA. Wybór formularza zależy od tego, czy praca w naszej firmie jest naszą i naszych pracowników jedyną pracą, a jeśli nie jest, czy ta druga praca jest pełnoetatowa. Formularz znajduje się na stronie internetowej ZUS-u. Do formularza należy dołączyć również kopię decyzji o nadaniu NIP i REGON. Od tej pory comiesięcznie, do 10 dnia kolejnego miesiąca musimy przelewać na konto ZUS-u składki na rzecz ubezpieczenia społecznego, na podstawie wypełnionej deklaracji ZUS-DRA lub ZUS-RSA. Inne instytucje W zależności od rodzaju i charakteru działalności, jaką planujemy rozpocząć, w procesie rejestracji opcjonalnie będzie potrzebne również zgłoszenie do kilku innych instytucji. Prawdopodobnie trzeba zgłosić się do Państwowej Inspekcji Pracy, że jest się pracodawcą, składając w formie tradycyjnej lub internetowej Kartę zgłoszenia pracodawcy, jeśli planujemy zatrudniać pracowników. Zgłoszenia do PIP dokonuje się aktualnie elektronicznie, do 30 dni od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej, wypełniając e-formularz, który można znaleźć na stronach internetowych PIP i wysyłając go do odpowiedniego terytorialnie inspektoratu pracy. Po weryfikacji wniosku PIP nadaje pracodawcy numer identyfikacyjny w PIP. Jeśli planowana działalność będzie miała związek z produkcją lub sprzedażą żywności, należy również złożyć do sanepidu wniosek o odbiór lokalu, w którym będzie wykonywana. Nazwą sanepid określa się wojewódzką lub powiatową stację sanitarno-epidemiologiczną. Jest to instytucja odpowiedzialna
Strona8 za kontrolowanie zachowania higieny w określonych prawem zakładach pracy. Pełne, aktualne wykazy działalności, jakie są zobowiązane do uzyskania zezwolenia sanepidu, można znaleźć na stronach internetowych stacji. Sanepid ma prawo kontrolować firmy pod względem przestrzegania przepisów związanych z higieną pracy i karać je mandatami w razie nieprawidłowości, a jeśli będą rażące i zagrażające życiu i zdrowiu klientów, nawet działalność taką wstrzymać do czasu poprawy warunków. Nasza działalność może też wymagać posiadania objętych obowiązkiem koncesji lub zezwoleń. Koncesje dotyczą zazwyczaj działalności na większą skalę, jak np. działalność radiowa i telewizyjna, przewozy lotnicze, wydobycie ropy i gazu czy obrót energią. Obowiązek zezwolenia dotyczy np. sprzedaży napojów alkoholowych w wypadku otwarcia restauracji czy hotelu.
Strona9 Załącznik 3 Karty pracy dla grup Grupa 1 bank Wszystkie rozliczenia, które prowadzone są przez firmę (zapłaty za faktury, wypłacanie pensji dla pracowników itd.), powinny być wykonywane przez jej konto firmowe. Wyjątkowym przypadkiem jest jedynie jednoosobowa działalność gospodarcza, w której rolę konta firmowego może pełnić konto prywatne właściciela. Wy jednak planujecie otworzyć spółkę, więc waszym zadaniem jest wybór banku, w którym założycie wasze konto firmowe. Poszukajcie w internecie stron banków oraz przeanalizujcie ich oferty kont firmowych. Porównując oferty, zwróćcie uwagę, w szczególności na to: Czy bank pobiera opłatę za prowadzenie konta? Czy przelewy internetowe są płatne? Czy wpłaty i wypłaty z konta są płatne? Czy występuję limity kwotowe wpłat i wypłat (np. nie można wypłacić jednorazowo więcej niż 10 000zł)? W jakich bankomatach można wypłacić pieniądze tego banku bez prowizji (czy są to bankomaty powszechnie dostępne, czy są w waszej okolicy?)? Po analizie dokonajcie wyboru i przygotujcie się do jego uzasadnienia reszcie klasy. Grupa 2 urząd skarbowy W urzędzie skarbowym ważnym dokumentem składanym przez zdecydowaną większość przedsiębiorców jest formularz VAT-R, na którym zgłaszają, że są płatnikami podatku VAT. W pierwszym roku działalności z tego obowiązku często firmy są zwolnione, gdyż warunkiem bycia płatnikiem podatku VAT jest osiągnięcie wartości sprzedaży opodatkowanej łącznie w poprzednim roku podatkowym w wysokości 150 000 zł. Osoby rozpoczynające działalność w trakcie roku podatkowego wyliczają kwotę przejścia na VAT proporcjonalnie. Są jednak działalności, w których przedsiębiorcy, niezależnie od osiągniętej sprzedaży, od rozpoczęcia sprzedaży muszą się zgłosić jako płatnicy VAT. Działalności te są związane z: importem towarów, wyrobami wykonanych z metali szlachetnych lub z wykorzystaniem tych metali, usługami jubilerskimi, towarami opodatkowanymi podatkiem akcyzowym (m.in. alkohol, papierosy, paliwo), nowymi środkami transportu, terenami
Strona10 budowlanymi oraz przeznaczonymi pod zabudowę, świadczeniem usług prawniczych oraz usług w zakresie doradztwa. Ponadto jako płatnicy VAT muszą się zgłosić wszystkie podmioty niemające siedziby lub miejsca zamieszkania na terytorium kraju. Czy zgodnie z powyższym opisem będziecie w pierwszym, lub drugim roku swojej działalności płatnikami VAT? Jeśli tak, wypełnijcie formularz VAT-R. Grupa 3 pieczątka firmowa Pieczątka firmowa jest ważną i wymaganą rzeczą w prowadzeniu firmy. Dzięki niej podpisywane dokumenty nabierają dodatkowo ważności. Na pieczątce firmowej muszą się znaleźć następujące dane: nazwa firmy, adres siedziby firmy, telefony kontaktowe, numer REGON, numer NIP. Można również zawrzeć na niej inne informacje, np. adres e-mail, ale trzeba pamiętać, by pieczątka była czytelna. Korzystając z internetu, wyszukajcie oferty firm wyrabiających pieczątki firmowe w waszej okolicy. Porównajcie je, zwracając w szczególności uwagę na cenę i czas realizacji, a następnie wybierzcie firmę, z której oferty skorzystacie. Grupa 4 ZUS Ważną formalnością związaną z procedurą zakładania firmy jest zgłoszenie się przedsiębiorcy do ZUSu jako płatnik składek na ubezpieczenie społeczne siebie i swoich pracowników. W tym celu przedsiębiorca wypełnia i składa formularze ZUA, ZZA, ZFA. Wybierzcie z podanych formularzy i wypełnijcie te, które powinniście złożyć, w zależności od sytuacji waszej jako właścicieli lub waszych pracowników. Grupa 5 inne instytucje Przedsiębiorstwo, w zależności od rodzaju i charakteru działalności, musi dokonać zgłoszenia do kilku innych instytucji. Pierwszą z nich jest Państwowa Inspekcja Pracy. Do PIP składa się Kartę zgłoszenia pracodawcy, jeśli planuje się zatrudnić pracowników. Wypełnijcie zatem Kartę zgłoszenia pracodawcy. Drugą instytucją, do której należy dokonać zgłoszenia działalności, jest sanepid. Jeśli planowana przez was działalność będzie miała związek z produkcją lub sprzedażą żywności, należy również złożyć wniosek do sanepidu o odbiór lokalu, w którym będzie wykonywana. Pełne, aktualne wykazy działalności, jakie są zobowiązane do uzyskania zezwolenia sanepidu, można znaleźć na stronach internetowych stacji. Jeśli wasza działalność podlega nadzorowi sanepidu, znajdźcie w internecie na
Strona11 stronie internetowej powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej, co będziecie musieli zrobić, jakie wnioski złożyć, by rozpocząć działalność. Możliwe jest również, że planowana przez was działalność będzie rodzajem działalności objętych obowiązkiem posiadania koncesji lub zezwolenia. Koncesje dotyczą raczej działalności na większą skalę, jak np. działalność radiowa i telewizyjna, przewozy lotnicze, wydobycie ropy i gazu, czy obrót energią. Bardziej prawdopodobne jest, że wasza działalność może być objęta obowiązkiem zezwolenia, np. na sprzedaż napojów alkoholowych. Poszukajcie w internecie, czy wasza działalność nie jest koncesjonowana lub objęta obowiązkiem posiadania zezwolenia.