Kleszcz mały czy duży Nic dobrego nie wróży! Martyna Kos
Czym są kleszcze? Kleszcz - pajęczak zaliczany do rzędu roztoczy bywa częstym towarzyszem miłośników przyrody i lasów. Kleszcze są pasożytami zewnętrznymi głównie kręgowców - ludzi i zwierząt. Wyglądem przypominają małe, czarne pajączki. W swoim życiu przechodząc przez 3 fazy rozwoju: larwy, nimfy aż do postaci dorosłej potrzebują tylko 3 razy "spożyć" krew. Wyróżnia się rodziny kleszczy: o twarde - częściowo okryte twardym pancerzem, o miękkie - pozbawione tego pancerza. Jest ich kilkaset gatunków.
Gdzie można je spotkać? Kleszcz pospolity występuje powszechnie na terenie całej Polski. Najczęściej w lasach liściastych i mieszanych, w miejscach o dużej wilgotności. Spotyka się je na trawie i w niskich krzakach. Wiszą na źdźbłach trawy i na spodzie liści, z tego powodu są niewidoczne. Kleszcz zwykle nie przemieszcza się dalej niż kilka metrów w ciągu swojego życia i oczekując na ofiarę może wytrzymać 2 lata bez jedzenia. Wzrost temperatury powoduje wzrost aktywności kleszczy, która rozpoczyna się na przełomie marca i kwietnia, a trwa do października/listopada.
Dlaczego kleszcze są groźne? Ukłucie tego pajęczaka zazwyczaj jest niezauważalne. Po wkłuciu się kleszcz wtryskuje do rany ofiary ślinę, która zawiera związki przeciwbólowe, dzięki którym ofiara najczęściej nie czuje, że została zaatakowana. Jeśli pasożyt zakażony jest bakteriami i wirusami wywołującymi choroby, może dojść do zakażenia.
Najpopularniejsze choroby przenoszone przez kleszcze Borelioza symptomem choroby jest rumień wędrujący. Wykwitom rumienia często towarzyszą takie objawy jak: pieczenie, świąd i ból, zmęczenie, bóle głowy i mięśni, oraz stany podgorączkowe. Zapalenie opon mózgowych objawami mogą być: wysoka gorączka, zaburzenia świadomości, śpiączka, zaburzenia psychiczne, oczopląs, światłowstręt oraz bóle głowy i wymioty. Choroba może kończyć się trwałymi uszkodzeniami nerwów czaszkowych.
Najpopularniejsze choroby przenoszone przez kleszcze Babezjoza - Pierwsze symptomy to nieregularne skoki temperatury, pocenie się, dreszcze, bóle głowy i mięśni oraz nudności i wymioty, a u osób z obniżoną odpornością często zaburzenia oddechowe, niedokrwistość, niewydolność nerek, a także zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby. Gorączka plamista - objawia się bólami głowy, gorączką, wysypką oraz bólami mięśni. W niektórych przypadkach choroba wiąże się z wylewem krwi poza naczynia i powstaniem wykwitów plamisto-grudkowych lub wybroczyn.
O tym, że nie wolno lekceważyć zagrożenia chorobami przenoszonymi przez kleszcze najlepiej świadczą alarmujące statystyki. W ostatnich latach nastąpił w Polsce 30-krotny wzrost zachorowań na kleszczowe zapalenie opon mózgowych, a borelioza stała się jedną z najczęstszych chorób zakaźnych w kraju.
Jak ustrzec się przed kleszczem? Aby zapobiec chorobom przenoszonym przez kleszcze należy pamiętać o : odpowiednim, szczelnym ubraniu, które powinno ochraniać całe ciało, starannym obejrzeniu całego ciała po wyjściu z lasu, parku; stosowaniu środków odstraszających, czyli repelentów, których substancje aktywne powodują, że człowiek jest niewyczuwalny dla kleszczy. szybkiej interwencji w razie ukąszenia kleszcza.
Jak usuwać kleszcze? Najlepiej usuwać je przy pomocy pęsety. Należy złapać kleszcza jak najbliżej skóry (nie ma wtedy obawy, że szczypce rozgniotą kleszcza lub spowodują, że wydzieli on zawartość jamy brzusznej do ranki) i delikatnie, ale zdecydowanym ruchem pociągnąć przeciwnie do kierunku wkłucia. Kleszcze "wkręcają" się w ciało prawie zawsze w prawo, zatem wyciągając skręcamy lekko w lewo. Po wyjęciu kleszcza ranę należy zdezynfekować (spirytusem salicylowym lub wodą utlenioną), a ręce dokładnie umyć. Jeśli kleszcz zagnieździł się bardzo głęboko lepiej samemu nie podejmować próby usunięcia pasożyta tylko jak najszybciej zgłosić się do lekarza.
Wbrew obiegowym opiniom nie należy kleszcza wykręcać, zgniatać, przypalać, smarować tłuszczami, benzyną, środkami dezynfekującymi ani innymi substancjami. Czynności te mogą powodować zwracanie treści pokarmowych przez kleszcze, co może podnieść ryzyko infekcji drobnoustrojami przez nie przenoszonymi.
Ciekawostki Kleszcze są ślepe, mają jednak świetnie rozwinięty zmysł powonienia; Kleszcz bez jedzenia może żyć do dwóch lat; Na świecie żyje ponad 800 gatunków kleszczy; Rozmiar kleszcza w porównaniu z zapałką
Dorosłe osobniki osiągają kilka mm długości (samice do 4mm, samce 2,5mm). Po obfitym posiłku z krwi potrafią zwiększyć rozmiary do ponad 1cm.
Wiemy już, jakie zagrożenia niosą za sobą kleszcze. Bądźmy więc ostrożni i czujni, zwłaszcza teraz, gdy zbliżają się wakacje i trwa okres największej aktywności tych podstępnych pasożytów.