BADANIE RUCHU TURYSTYCZNEGO W BYDGOSZCZY 2012 METODOLOGIA PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA Dr Robert Brudnicki Instytut Gospodarki Turystycznej i Geografii WSG Pracownia Geografii Turystyki 1
Bariery wynikające z charakteru badanego zjawiska Większość danych gromadzonych przez statystykę publiczną obejmuje wyłącznie rejestrowaną bazę noclegową, natomiast brak jest danych dotyczących struktury i dynamiki uczestników migracji turystycznych. Inne dane (np.. z instytucji, obiektów) mają najczęściej charakter fragmentaryczny, wycinkowy. Ruch turystyczny jest trudno mierzalny, brak jest możliwości skonstruowania operatu losowania dla populacji, jaką są turyści (ze względu na: mobilność przestrzenną turystów, strukturę oraz liczebność populacji). 2
Rekomendowane rozwiązania Zachodzi konieczność stosowania kilku wzajemnie uzupełniających się i weryfikujących metod badawczych; stanowiących specyficzną kombinację metod opartych na wykorzystaniu materiałów wtórnych oraz różnego rodzaju technik badań kwestionariuszowych (tzw. częściowych). Konsekwencją takiego postępowania jest co prawda brak pełnej reprezentatywności statystycznej badań jednak, jak wskazuje praktyka nie obniża to znacząco ich wartości poznawczej, ponieważ badania te dostarczają informacji, które nie są możliwe do uzyskania w inny sposób. 3
Założenia podstawowe 1. Liczba ankiet/liczba przebadanych respondentów - 2000 (błąd statystyczny 2,7-3%), 2. Harmonogram badań - przeprowadzenie badań podstawowych (wywiady kwestionariuszowe - przełom 04./05. do końca 09. 2012) + dodatkowo badania uzupełniające (w bazie noclegowej - dot. całego roku), raport styczeń 2013 3. Prowadzenie badań ilościowych i jakościowych z implementacją sprawdzonych i ogólnie przyjętych rozwiązań badawczych stosowanych w badaniach ruchu turystycznego w ośrodkach i centrach turystyczno-krajoznawczych oraz dużych miastach, 4. Zastosowanie nowoczesnych rozwiązań - zarządzanie informacją (budowa bazy wyników w oparciu o rozwiązania mobilne/ tablety/wykorzystanie internetu 4
Założenia podstawowe - najważniejsze cele 1) określenie szacunkowej liczby turystów krajowych i zagranicznych i odwiedzających jednodniowych, 2) charakterystyka wizyt (cech specyficznych) ze względu na: cele, długość pobytu, osoby towarzyszące w trakcie podróży, używane środki transportu, poziom wykorzystania usług turystycznych itp.. 3) analiza preferencji i zachowań odwiedzających, tj.: sposobu spędzania czasu, stopnia satysfakcji, oceny jakości oferty turystycznej, bezpieczeństwa eństwa itp., jak również odniesienia jakości świadczonych usług do obowiązujących cen, 4) ocena atrakcji turystycznych Bydgoszczy (ranking najczęściej odwiedzanych miejsc, atrakcji oraz produktów turystycznych) oraz poziom deklaracji chęci powrotu (ponownego odwiedzenia miasta), 5) określenie przeciętnego poziomu wydatków poniesionych w trakcie pobytu. 5
Aby wypełnić cele badania w postępowaniu badawczym przyjęto zastosowanie kilku wzajemnie uzupełniających się metod 1) metody eksperckiej bazując na wiedzy, doświadczeniu oraz opiniach ekspertów (praktyków - przedstawicieli branży, środowiska lokalnego oraz badaczy) 2) metody desk reserch analiza źródeł wtórnych (zastanych) 3) metody kwestionariuszowej standaryzowanych wywiadów bezpośrednich 6
W badaniach zakłada się uwzględnienie następujących kategorii odwiedzających 1) turystów odwiedzających (krajowych, zagranicznych) włączając mieszkańców regionu, spędzających przynajmniej jedną noc w publicznych lub prywatnych obiektach noclegowych Bydgoszczy (w grupie tej powinny znaleźć się także osoby nocujące u krewnych lub znajomych), 2) odwiedzających jednodniowych nie nocujących ani w publicznych, ani w prywatnych obiektach noclegowych a odwiedzających go w celach: służbowych wypoczynkowych, leczniczych, krajoznawczych, religijnych, sportowych, rodzinnych, społecznych, politycznych i innych (z wyjątkiem zarobkowych). 7
Schemat doboru próby Aby zwiększyć wiarygodność wyników badań proponuje się: rozważyć potrzebę umiejętnego zbierania informacji o przyjazdach odwiedzających z regionu - konieczna będzie pewna ingerencja w sposób doboru próby (np( np.. przyjęcie założenia o badaniu konkretnego odsetka odwiedzających jednodniowych z regionu w relacji do liczby ogółem założonych w badaniu respondentów) 8
Schemat doboru próby Aby zwiększyć wiarygodność wyników badań proponuje się: wyznaczyć proporcjonalnie strukturę próby poprzez odniesienie się do: a) liczby korzystających z noclegów w poszczególnych rodzajach obiektów noclegowych (na podstawie danych GUS lub podmiotów) b) wytypowanych przez ekspertów miejsc - najbardziej popularnych, najchętniej odwiedzanych (tzw. atrakcji turystycznych) zlokalizowanych granicach dwóch stref - PT i IPT - koncertujących ruch turystyczny i odwiedzających jednodniowych w 9
Schemat doboru próby Aby zwiększyć wiarygodność wyników badań proponuje się: przyjęcie założenia, że połowa ankiet (wywiadów) zostanie przeprowadzona w samych obiektach noclegowych, a druga połowa w zidentyfikowanych atrakcjach (w obu przypadkach z uwględnieniem doboru proporcjonalnego i warstwowania) 10
Schemat doboru próby Aby zwiększyć wiarygodność wyników badań proponuje się: wprowadzenie podziału badań na podokresy (pobór ankiet dokonywany w konkretnych, wylosowanych okresach np. weekendy i dni powszednie danego miesiąca (proporcjonalnie do jego znaczenia w całym sezonie) oraz z uwzględnieniem/lub bez uwzględniania kalendarza ważniejszych imprez koncentrujących intensywny ruch turystyczny w Bydgoszczy. 11
Schemat doboru próby Aby zwiększyć wiarygodność wyników badań proponuje się: biorąc pod uwagę dane GUS o liczbie turystów zagranicznych odwiedzających Bydgoszcz przyjąć założenie, że pobór ankiet od turystów zagranicznych powinien kształtować się na poziomie 15%-20% zakładanej ogólnej liczby przebadanych osób (2 tys. respondentów) 12
PANEL EKSPERCKI Organizatorom badania oraz jego wykonawcy zależy na włączeniu się w proces konstrukcji narzędzia badawczego reprezentantów środowiska branżowego i tym samym umożliwieniu wpływu na jego kształt, artykulacji potrzeb i oczekiwań w stosunku do projektu badawczego oraz zapewnienia szerokiej akceptacji dla całego procesu badawczego. 13
PANEL EKSPERCKI Biorąc pod uwagę Państwa wiedzę, doświadczenie i wysokie zaangażowanie w rozwój turystyki w Bydgoszczy - podczas panelu dyskusyjnego prosimy o Państwa: wskazówki do pozyskania próby badawczej, zalecenia odnośnie uwzględnienia w badaniach specyfiki miasta i charakterystycznych oraz istotnych dla Bydgoszczy (z punktu widzenia rozwoju turystyki) miejsc, obiektów i wydarzeń koncentrujących ruch turystyczny (tzw. atrakcje turystyczne), opinii w stosunku do ostatecznego kształtu narzędzia (ankiety) i pytań w niej zawartych, dyrektyw do instrukcji ankieterskich 14
BADANIE RUCHU TURYSTYCZNEGO W BYDGOSZCZY 2012 METODOLOGIA PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA PANEL EKSPERCKI Dziękuję za uwagę 15