Czy to drzewo jest bezpieczne? zarys metodyki podstawowej diagnostyki drzew i zasady budowania systemu zarządzania drzewostanem w Polsce dr inż. Marzena Suchocka OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA Jak zarządzać zadrzewieniami przydrożnymi w Polsce Warszawa, 4 marca 2014
dlaczego potrzebujemy metody oceny drzew?
pielęgnacja
ryzyko wywrócenia, ubezpieczyciel, sąd dlaczego potrzebujemy metody oceny drzew?
podstawowa diagnostyka drzewa ocena drzewa pod kątem występowania cech mających wpływ na jego stabilność: - wykonywana przez osobę nadzorującą teren (inspektor, zarządca), dostępna dla przeszkolonego nie-dendrologa - polega na wizualnej ocenie stanu drzewa, ewentualnie z użyciem prostych narzędzi - jeśli rozeznanie stanu drzewa przekracza możliwości inspektora, zleca się badanie specjaliście - powinna być elementem długofalowego monitoringu
o inspiracjach
Visual Tree Assesment VTA Turyn
Quantified Tree Risk Assesment QTRA Londyn
Electronic Landscape Manager ELM Truro/Kornwalia
Baumkontrolle Hamburg
trendy w monitoringu drzew dzielenie terenu na strefy dwupoziomowy system inspekcji podstawowa i specjalistyczna podstawowa diagnostyka wizualna z użyciem prostych narzędzi, specjalistyczna tylko dla małej części drzew okresowy monitoring co 1-3 lata, częściej jeśli trzeba konieczność szkoleń jako gwarancja działania systemu
narzędzia do podstawowej diagnostyki drzewa mapa terenu z naniesionymi drzewami do oceny najlepiej: urządzenie do wprowadzania danych GPS dedykowany formularz nowa wersja! podstawowe przyrządy pomiarowe taśma miernicza (najlepiej certyfikowana), wysokościomierz aparat fotograficzny, kamera inspekcyjna przydatne: sonda metalowa, młotek drewniany/ gumowy
pierwszy formularz wartość drzewa zagrożone obiekty (target) wartość obiektu użytkowanie możliwość usunięcia obiektu uszkodzenie drzewa kształt korony widoczne wady drzewa siedlisko sumaryczną ocenę ryzyka wskazania minimalizowania
formularz po weryfikacji
Formularz: lista kontrolna do przeglądu drzewa
Podchodząc do drzewa obserwujemy jego ogólny pokrój i identyfikujemy problemy widoczne z daleka. A następnie notujemy dane identyfikujące drzewo w dziale Metryczka
WARTOŚĆ DRZEWA
WARTOŚĆ DRZEWA
UŻYTKOWANIE
UŻYTKOWANIE
UŻYTKOWANIE
SIEDLISKO
historia miejsca: rury podziemne, zdjęcie lub nasypanie gleby, sąsiedztwo budynków nawierzchnie itd.
EKSPOZYCJA NA WIATR
korzenie cechy mające wpływ na stabilność drzewa
Rys. J. Stolarczyk odziomek cechy mające wpływ na stabilność drzewa
rozkład powodowany przez grzyby Nazwa łacińska Schizophyllum commune Nazwa polska rozszczepka pospolita Fot. K. Kujawa Typ rozkładu biała zgnilizna cechy mające wpływ na stabilność drzewa
SZYBKI ROZKŁAD cechy mające wpływ na stabilność drzewa
pień cechy mające wpływ na stabilność drzewa
nasada korony cechy mające wpływ na stabilność drzewa
korona cechy mające wpływ na stabilność drzewa
korona cechy mające wpływ na stabilność drzewa
POKRÓJ DRZEWA strzała podkrzesanie Kłoda, 3 przewodniki cechy mające wpływ na stabilność drzewa
RYZYKO: Prawdopodobieństwo, że w wyniku upadku drzewa lub jego części ucierpi człowiek lub jego mienie
OCENA RYZYKA 1. Nie zaobserwowano oznak wskazujących na prawdopodobieństwo upadku drzewa lub jego części 2. Zaobserwowano oznaki wskazujące na prawdopodobieństwo upadku drzewa lub jego części 3. Wymagane jest badania specjalistyczne
BADANIA SPECJALISTYCZNE mikroodwierty za pomocą rezystografu Fot. M Ziemiańska
testy obciążeniowe
arbotom
WSKAZANIA MINIMALIZOWANIA RYZYKA
MOŻLIWOŚĆ USUNIĘCIA OBIEKTU
OBNIŻENIE KORONY
zamknięcie parku prędkości wiatru
Systematyczny monitoring zadrzewień strefy o różnym stopniu akceptacji ryzyka: 1 drogi, poczynając od najbardziej uczęszczanych 2 szkoły 3 parki i place zabaw 4 pozostałe tereny zielone, obiekty sportowe 5 lasy miejskie, tereny chronione, zielone korytarze
Systematyczny monitoring zadrzewień częstotliwość inspekcji Kategoria strefy ryzyka Czas przeglądu Zalecane metody przeglądu Uwagi wysokie ryzyko coroczny pieszo/indywidualna inspekcja drzew należy rozważyć przedłużenie czasu przeglądu do 18 miesięcy (okres bezlistny/drzewa ulistnione) umiarkowane ryzyko co dwa lata pieszo/indywidualna inspekcja drzew rozważyć inspekcję z samochodu co drugi rok. niskie ryzyko co pięć lat pieszo/indywidualna inspekcja drzew lub wizyta samochodem wszystkie strefy po gwałtownych burzach wizyta samochodem jeżeli zaobserwowano potencjalnie zagrażające drzewa należy kontynuować inspekcję pieszą
Podstawowe zasady zarządzania danymi sortowanie danych
warianty zaawansowania systemu: 1. prosty system przeglądów z użyciem papierowego formularza 2. jw. plus zarządzanie danymi w pliku Excel 3. wprowadzanie danych do bazy w GIS
Po co? Podstawowa i specjalistyczna diagnostyka umożliwia: ocenę ryzyka związanego z drzewem określenie priorytetów i eliminowanie największych problemów właściwe zarządzanie drzewostanem i monitoring bezpieczniejsze drzewa a także zabezpieczenie wobec roszczeń i więcej satysfakcji z drzew
Dziękuję za uwagę dr inż. Marzena Suchocka architekt krajobrazu Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa