SYMBOLE GRAFICZNE NONIKÓW ENERGII Noniki energii ródło cinienia Symbol graficzny nonika energii Przewód roboczy Przewód sterujcy Przewód odpowietrzajcy Połczenia przewodów(stałe) Skrzyowanie przewodów Odpowietrzenie bezporednio do atmosfery Odpowietrzenie przez przyłcze Przewód zalepiony Połczenie przewodów Szybkozłczka połczona Szybkozłczka z zaworami zwrotnymi połczona 1
ZAWORY ROZDZIELAJCE Zawory rozdzielajce s urzdzeniami, które wpływaj na drog przepływu powietrza, mianowicie otwieraj, zamykaj lub zmieniaj kierunek. OZNACZANIE ZAWORÓW ROZDZIELAJCYCH Zawory na rysunkach układów oznacza si symbolami funkcjonalnymi. Symbole te nie mówi o rozwizaniu konstrukcyjnym, lecz pokazuj jedynie działanie zaworu. Zawory przedstawia si jako kwadraty Liczba zestawionych ze sob kwadratów mówi o iloci moliwych połoe elementu sterujcego w zaworze Funkcja i sposób działania s schematycznie pokazane wewntrz pola kwadratu. Linie wskazuj moliwe połczenia dróg. Strzałki pokazuj kierunek przepływu. Odcicia przelotu pokazywane s wewntrz pola kwadratu za pomoc poprzecznych kresek 2
Połczenia przelotów wewntrz zaworu przedstawione s za pomoc kropki Przyłcza doprowadzajce i odprowadzajce nanoszone s przy polu połoenia zerowego wzgldnie wyjciowego Inne połoenia przedstawiane s przez przesunicie kwadratów tak, e przeloty pokryj si z przyłczami a b Połoenia elementu mona oznacza małymi literami alfabetu a, b, c i przez 0 a b Zawór z 3 połoeniami sterujcymi. Połoenie rodkowe = połoeniu zerowemu aaa a 0 b Na schematach za połoenie zerowe zaworów z wymuszonym połoeniem powrotnym np. przez spryn przyjmuje si połoenie, które zajmuje ruchomy element sterujcy zaworu w momencie, gdy na zawór nie działaj adne sygnały zewntrzne. 3
Połoeniem wyjciowym nazywamy takie połoenie ruchomego elementu sterujcego zaworu, jakie wystpuje w momencie włczenia cinienia do układu pneumatycznego, jak równie w przypadku podłczenia napicia elektrycznego i rozpoczcia przewidywanego programu przełczania. Wylot powietrza bezporednio do atmosfery, bez przyłcza na przewód. Wylot powietrza do atmosfery z przyłczem na przewód. W celu zabezpieczenia prawidłowego montowania zaworów w układach pneumatycznych poszczególne przyłcza oznacza si duymi literami lub numerami jak niej: A, B, C, przyłcza robocze 2, 4, 6, P. przyłcze zasilajce powietrza 1 R, S, T, przyłcze odpowietrzajce 3, 5, 7, Z, Y, X, przyłcza sterujce 12, 14, 16, L przyłcze odprowadzajce 9 4
Zestawienie zaworów rozdzielajcych Oznaczenie Połoenie zerowe Symbol Zawór rozdzielajcy 2/2 zamknity Zawór rozdzielajcy 2/2 otwarty Zawór rozdzielajcy 3/2 zamknity Zawór rozdzielajcy 3/2 otwarty Zawór rozdzielajcy 3/3 zamknity Zawór rozdzielajcy 4/2 Zawór rozdzielajcy 4/3 Zawór rozdzielajcy 4/3 1 przewód zasilany 1 przewód odpowietrzony w połoeniu rodkowym zamknity A i B odpowietrzone Zawór rozdzielajcy 5/2 Zawór rozdzielajcy 6/3 2 przyłcza odpowietrzone 3 kierunki przepływu 5
Sposoby sterowania zaworów L.p. Sposób sterowania Rodzaj sterowania Symbol sterowania 1 Sił mini Ogólnie Przyciskiem Dwigni Pedałem 2 Mechaniczne Popychaczem Spryn Rolk Rolk działajc w jednym kierunku 3 Elektryczne z elektromagnesem jednocewkowym 4 Cinieniem przez wzrost cinienia bezporednie przez spadek cinienia 6
porednie wzrostem cinienia przez zawór pomocniczy spadek cinienia przez zawór pomocniczy 5 Złoone zaworem pomocniczym włczanym elektromagnesem zaworem pomocniczym lub elektromagnesem Przykład: A Zawór rozdzielajcy 3/2 sterowany przyciskiem, powrót za pomoc spryny P Ze wzgldu na czas trwania rozróniamy dwa rodzaje sygnałów sterujcych: 1. Sygnał uruchamiajcy cigły Sygnał sterujcy ( rczny, mechaniczny lub elektryczny ) działa w sposób cigły w czasie, powrót odbywa si rcznie lub mechanicznie za pomoc spryny. 2.Sygnał uruchamiajcy impulsowy. Zawór jest przesterowywany za pomoc sygnału impulsowego(chwilowego) Powrót odbywa si po otrzymaniu drugiego sygnału impulsowego. 7
Zawory przepływowe Zawór przepływowy - funkcja Zawór zwrotny bez spryny Symbol graficzny Zawór zwrotny ze spryn Zawór zwrotny sterowany Zawór przełcznik obiegu X A Y Zawór szybkiego spustu A P. R R R Zawór podwójnego sygnału X A Y Zawór dławicy ze stał zwk (dławienie zalene od lepkoci medium) Zawór dławicy nastawialny Zawór dławico - zwrotny nastawialny laminarny Zawór odcinajcy Zawory te słu do bezstopniowego otwierania lub zamykania przelotu powietrza poniej symbol uproszczony 8