I. Instrukcja uzupełnienia formularza programu nauczania przedmiotu Główka: Załącznik nr 5 Wydział, kierunek, poziom studiów, profil kształcenia: uzupełnia Wydział A Informacje ogólne: 1. Przedmiot: dokładna nazwa zgodna z programem studiów na danym kierunku. 2. Kod przedmiotu: do uzupełnienia po ustaleniu systemu kodowania. 3. Punkty ECTS (podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS): 1) punkty ECTS punkty zdefiniowane w europejskim systemie akumulacji i transferu punktów zaliczeniowych jako miara średniego nakładu pracy osoby uczącej się, niezbędnego do uzyskania zakładanych efektów kształcenia; 2) 1 punkt ECTS - odpowiada efektom kształcenia, których uzyskanie wymaga od studenta średnio 25-30 godzin pracy, przy czym liczba godzin pracy studenta obejmuje zajęcia organizowane przez uczelnię, zgodnie z planem studiów (w tym praktyki), oraz jego indywidualną pracę (w tym przygotowanie pracy dyplomowej i przygotowanie do egzaminu dyplomowego); 3) semestralny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia wynosi od 750 do 900 godzin co odpowiada 30 punktom ECTS; 4) nakład pracy należy obliczyć w tabeli nr 2 (zał. nr 2 do Uchwały Senatu Nr 70/000/2013 ). Liczba punktów ECTS na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych jest taka sama. Przy mniejszej liczbie godzin zajęć w uczelni na studiach niestacjonarnych należy uwzględnić większy nakład pracy własnej studenta. Wyliczając godziny pracy indywidualnej należy brać pod uwagę przeciętnego studenta. 4. Rodzaj przedmiotu: należy wpisać, zgodnie z programem studiów, czy przedmiot jest: obowiązkowy czy obieralny. 5. Język przedmiotu: podać język, w jakim prowadzone są zajęcia (w przypadku filologii należy podać, czy przedmiot realizowany jest w języku polskim, czy w języku danej specjalności językowej). 6. Rok studiów: zgodnie z planem studiów wpisać cyframi rzymskimi. 7. Semestr/y: zgodnie z planem studiów wpisać cyframi arabskimi. 8. Liczba godzin ogółem: suma godzin wszystkich form zajęć z przedmiotu na studiach stacjonarnych (s) i niestacjonarnych (ns). 9. Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze: formy zajęć należy podać wszystkie formy realizacji danego przedmiotu stosując pełną nazwę formy zajęć wg listy (skrót podany w nawiasie wykorzystywany jest w części E treści kształcenia oraz w tabelach sprawdzających): 1) wykłady (wyk1, wyk2, ); 2) konwersatoria (kon1, kon2,...); 3) seminaria (sem); 4) lektoraty języków obcych (lek1, lek2, ); 5) ćwiczenia (ćw); 6) warsztaty (war); 1
7) zajęcia laboratoryjne (lab); 8) zajęcia terenowe (zt); 9) projekty (pr). Liczba godzin wpisywana jest przy odpowiedniej formie zajęć, zgodnie z zatwierdzonym programem kształcenia; liczbę tę podaje się odrębnie dla każdej z przewidzianych form zajęć. 10. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia wpisujemy imię, nazwisko i stopień naukowy osoby odpowiedzialnej za realizację przedmiotu. Prowadzący zajęcia: należy zamieścić nazwiska wszystkich prowadzących zajęcia z przypisaniem do form dydaktycznych. B - Wymagania wstępne Należy podać zakres wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych, jakie powinien posiadać student przed rozpoczęciem realizacji danego przedmiotu / modułu (zdefiniować efekty kształcenia na wejściu). Korzystne byłoby wskazanie tych przedmiotów, których realizacja ułatwi studentowi naukę opisywanego przedmiotu. C - Cele kształcenia Cel przedmiotu: należy umieścić cele ogólne definiowane jako wyraz intencji prowadzącego/ych zajęcia. Cel jest to rodzaj wstępnej informacji, jakie efekty w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych powinny zostać osiągnięte przez studenta. D - Efekty kształcenia Efekty kształcenia: należy zamieścić opis zakładanych efektów uczenia się: wiedzy (EKW1, EKW2..), umiejętności (EKU1, EKW2 ), kompetencji społecznych (EKK1, EKK2 ), które student nabywa poprzez realizację danego przedmiotu. Efekt jest uszczegółowieniem celu: 1) jeżeli przedmiot jest realizowany w kilku formach: wykład, ćwiczenie, to należy zdefiniować efekt dla całego przedmiotu; 2) efekty uczenia się opisujemy za pomocą czasowników, np.: po ukończeniu przedmiotu (wykładu, ćwiczeń) student: definiuje rozpoznaje ; 3) definiując efekty kształcenia przedmiotu należy odnieść je do efektów kształcenia zatwierdzonych przez Senat uczelni dla danego kierunku studiów, uzupełniając tabelę nr 3: Powiązanie celów i efektów kształcenia przedmiotu treści programowych, metod i form dydaktycznych z celami i efektami zdefiniowanymi dla kierunku (załącznik nr 2 z dnia 17 grudnia 2013 r.). E - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach studiów 1. Liczba wierszy jest uzależniona od form zajęć realizowanych w ramach przedmiotu zgodnie z punktem A9. 2. Jasny i zwięzły opis treści poszczególnych zajęć realizowanych w ramach przedmiotu, pozwalający określić ich zakres tematyczny. 3. Jeżeli przedmiot realizowany jest w kilku formach np. w formie wykładu, ćwiczeń i laboratoriów treści wykładów, treści ćwiczeń i laboratoriów należy opisać oddzielnie. 4. Należy podać liczbę godzin poszczególnych form zajęć na studiach stacjonarnych (s) i niestacjonarnych (ns). 5. Treści programowe odnosimy do efektów kształcenia dla kierunku (tabela nr 3: Powiązanie celów i efektów kształcenia przedmiotu treści programowych, metod i form 2
dydaktycznych z celami i efektami zdefiniowanymi dla kierunku (załącznik nr 2 do Uchwały Senatu Nr 70/000/2013 ). Treści nie muszą się odnosić do 1 efektu, mogą się odnosić do kilku efektów kształcenia. F Metody nauczania oraz środki dydaktyczne 1. Należy podać metody dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych form prowadzenia zajęć w celu osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia. Na przykład: 1) w ramach wykładu: wykład konwersatoryjny, wykład problemowy; 2) w ramach pozostałych form zajęć: analiza tekstu źródłowego, analiza artykułów z czasopism fachowych, burza mózgów, case study, dyskusja dydaktyczna, gry decyzyjne, klasyczna metoda problemowa, prezentacje, debata za i przeciw, drzewo decyzyjne, metaplan, drama, portfolio (teczka), praca w grupach, symulacje, projekt, pomiar. 2. Środki dydaktyczne: wykorzystywane w trakcie zajęć narzędzia i pomoce dydaktyczne, na przykład: projektor, sprzęt multimedialny, specjalistyczne oprogramowanie,.. G - Metody oceniania 1. Należy wskazać, w jaki sposób zostaną sprawdzone i ocenione efekty kształcenia: Ocena formująca (F) ocena bieżąca, prowadzona na początku i w trakcie zajęć, przez nauczycieli i studentów. Pomaga ukierunkować nauczanie do poziomu studentów, a studentowi pomaga w uczeniu się. Na przykład: 1) F1 sprawdzian ustny wiedzy, umiejętności; 2) F2 sprawdzian pisemny wiedzy, umiejętności; 3) F3 sprawdzian praktyczny umiejętności; 4) F4 obserwacja podczas zajęć / aktywność; 5) F5. 2. Ocena podsumowującą (P) - prowadzona pod koniec przedmiotu, podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia określa i precyzuje warunki zaliczenia przedmiotu. Na przykład: 1) P1 egzamin pisemny (test, test z pytaniami / zadaniami otwartymi, dłuższa wypowiedz pisemna, rozwiązywanie problemu); 2) P2 egzamin ustny; 3) P4 projekt; 4) P5 prezentacja; 5) P6 esej; 6) P7 raport; 7) P8. 3. Inne możliwe do zastosowania metody oceniania: przygotowanie do zajęć, aktywność, autoprezentacja, dysertacja, kolokwium, raport z badań, portfolio, referat, projekt zespołowy, ćwiczenia praktyczne, itd.. 4. Należy wybrać z przedstawionej powyżej listy tylko te właściwe, z punktu widzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia dla danego przedmiotu, metody oceniania w trakcie zajęć i na ich zakończenie. 5. Te same metody oceniania mogą być stosowane jako metody formujące i podsumowujące (sprawdzian pisemny może sprawdzać część wiedzy w trakcie semestru, albo całość treści na zakończenie przedmiotu). 3
6. Metodom tym należy przypisać kolejne symbole: F1, F2, F3, P1, P2 Symboli tych należy użyć do wypełnienia tabeli 1. Sprawdzenie, czy metody oceniania gwarantują określenie zakresu, w jakim uczący się osiągnął zakładane kompetencje powiązanie efektów kształcenia, metod uczenia się i oceniania (załącznik nr 2 do Uchwały Senatu Nr 70/000/2013 ). 7. Forma zaliczenia przedmiotu (wpisywana do karty okresowych osiągnięć): 1) egzamin zwykle stosuje się dla przedmiotów, które realizowane są w formie wykładów lub w formie wykładów i innych form zajęć. Przedmioty realizowane wyłącznie w formie ćwiczeń, laboratoriów, projektów itp. mogą kończyć się egzaminem w przypadku gdy przedmiot realizowany jest przez kilka semestrów lub istnieje inne uzasadnienie na przeprowadzenie egzaminu. Jeśli przedmiot kończy się egzaminem, a oprócz wykładów realizowane są inne formy zajęć, to należy określić sposób zaliczenia każdej z form zajęć; 2) zaliczenie z oceną stosuje się zwykle dla przedmiotów realizowanych w innej formie niż wykłady; 3) zaliczenie bez oceny stosuje się jeśli student osiągnął zamierzone efekty z danego przedmiotu, ale nie ma możliwości lub potrzeby wartościowania stopnia osiągnięcia efektów kształcenia. 8. Przygotowanie do zaliczenia przedmiotu ma odzwierciedlenie w wyliczeniu nakładu jego pracy (w godzinach), jaki jest wymagany do uzyskania zaliczenia przedmiotu. H - Literatura przedmiotu 1. Obowiązkowa wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu). 2. Zalecana / fakultatywna poszerzająca wiedzę studentów. 3. Przy ustalaniu liczby pozycji składających się na wykaz literatury, należy uwzględnić ogólną liczbę punktów ECTS przyznawanych za dany przedmiot, obejmującą także szacowany czas pracy własnej studenta poświęcony na lekturę. 4. Należy pamiętać, że wykaz literatury przeznaczony jest dla studenta, dlatego trzeba wziąć pod uwagę dostępność przywoływanych pozycji. 4
II. Instrukcja uzupełnienia formularza karty nauczania modułu Definicja modułu kształcenia: 1) moduł kształcenia: zajęcia lub grupy zajęć wraz z przypisaniem do każdego modułu zakładanych efektów kształcenia oraz liczby punktów ECTS (ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 572, ze zm.); 2) modułem jest typowy przedmiot, ale także praktyka, zajęcia terenowe, przygotowanie pracy dyplomowej (ale także w przypadku dwu- lub trzysemestralnego cyklu zajęć prowadzących do przedłożenia pracy dyplomowej określona część tego cyklu realizowana w jednym semestrze. Modułem kształcenia może być zbiór przedmiotów obowiązkowych dla określonej specjalności lub specjalizacji w ramach kierunku studiów, czy też zestaw przedmiotów o określonej łącznej liczbie punktów ECTS wybrany przez studenta spośród przedmiotów należących do określonego, większego zbioru. (A. Kraśniewski: Jak przygotować programy kształcenia zgodnie z wymaganiami wynikającymi z Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, MNiSW, s. 16). Główka: Wydział, kierunek, poziom studiów, profil kształcenia: uzupełnia Wydział. A Informacje ogólne: 1. Nazwa modułu: dokładna nazwa zgodna z programem studiów na danym kierunku. 2. Kod przedmiotu : do uzupełnienia po ustaleniu systemu kodowania. 3. Punkty ECTS: liczba punktów ECTS wymaganych do zaliczenia modułu (nie zawsze jest to suma punków za wszystkie przedmioty wchodzące w skład modułu). 4. Rodzaj modułu: należy wpisać, zgodnie z programem studiów, czy moduł jest: obowiązkowy czy obieralny. 5. Język modułu: podać język, w jakim prowadzone są zajęcia (w przypadku filologii należy podać, czy przedmiot realizowany jest w języku polskim, czy w języku danej specjalności językowej). 6. Rok studiów: zgodnie z planem studiów wpisać cyframi rzymskimi. 7. Semestr/y: zgodnie z planem studiów wpisać cyframi arabskimi. 8. Liczba godzin ogółem: suma godzin wszystkich form zajęć z przedmiotów wchodzących w skład modułu realizowanych na studiach stacjonarnych (s) i niestacjonarnych (ns). W przypadku modułów obieralnych nie musi to być suma wszystkich godzin, tylko tych wymaganych do zrealizowania przez studenta. 9. Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze: patrz: Instrukcja programu nauczania przedmiotu pkt. I A9 (wszystkie przedmioty wchodzące w skład modułu muszą być realizowane w takiej samych formach i w takim samym wymiarze godzin). 10. Imię i nazwisko koordynatora modułu oraz prowadzących zajęcia wpisujemy imię, nazwisko i stopień naukowy osoby odpowiedzialnej za realizację modułu. Prowadzący zajęcia: należy zamieścić nazwiska wszystkich prowadzących zajęcia z przypisaniem do form dydaktycznych. 5
B - Wymagania wstępne Załącznik nr 5 Należy podać zakres wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych, jakie powinien posiadać student przed rozpoczęciem realizacji danego modułu (zdefiniować efekty kształcenia na wejściu). Korzystne byłoby wskazanie tych przedmiotów, których realizacja ułatwi studentowi naukę opisywanego modułu. C - Cele kształcenia Cel modułu: należy umieścić cele ogólne definiowane jako wyraz intencji prowadzącego/ych zajęcia. Cel jest to rodzaj wstępnej informacji, jakie efekty w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych powinny zostać osiągnięte przez studenta. D - Efekty kształcenia Efekty kształcenia: należy zamieścić opis zakładanych efektów uczenia się: wiedzy (EKW1, EKW2..), umiejętności (EKU1, EKW2 ), kompetencji społecznych (EKK1, EKK2 ), które student nabywa poprzez realizację danego modułu: 1) dla wszystkich przedmiotów wchodzących w skład modułu muszą być zdefiniowane te same efekty kształcenia; 2) definiując efekty kształcenia modułu należy odnieść je do efektów kształcenia zatwierdzonych przez Senat uczelni dla danego kierunku studiów, uzupełniając tabelę nr 1. Odniesienie założonych efektów kształcenia modułu do efektów zdefiniowanych dla całego programu i celów modułu (załącznik nr 4 do US nr 8/2012). E Zdefiniowane warunki realizacji modułu 1. Opis zależy od charakteru modułu wynikającego z definicji modułu: zbiór przedmiotów, praktyka, zajęcia terenowe, przygotowanie pracy dyplomowej,.. 2. Należy opisać sposób realizacji modułu, zasady wyboru przedmiotów wchodzących w skład modułu, itp. 3. Przykład opisu dla modułu definiowanego jako zbiór przedmiotów: Efekty kształcenia, treści programowe, formy zajęć, narzędzia dydaktyczne, oceniania i obciążenie pracy studenta, założone dla realizacji efektów kształcenia dla analizowanego modułu, zostały zaprezentowane szczegółowo w sylabusach przedmiotów wchodzących w skład niniejszego modułu i realizujących jego założenia: (wymienić przedmioty wchodzące w skład modułu). 6