Próbna Nowa Matura z WSiP Marzec 2014 Egzamin maturalny z języka polskiego dla klasy 2 Poziom rozszerzony

Wypełnia uczeń Numer PESEL Kod ucznia Próbna Nowa Matura z WSiP Marzec 2014 Egzamin maturalny z języka polskiego dla klasy 2 Poziom rozszerzony Informacje dla ucznia 1. Sprawdź, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 12 stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi. 2. Na tej stronie i na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i kod. 3. Wybierz jeden z tematów zawartych w arkuszu i napisz wypracowanie. 4. Używaj długopisu lub pióra. Pisz czytelnie i starannie. 5. Pomyłki przekreśl. Nie używaj korektora. 6. Pisząc wypracowanie, możesz wykorzystać brudnopis. Zapisy w brudnopisie nie będą oceniane. 7. Na napisanie wypracowania masz 180 minut. 8. Za napisanie wypracowania możesz uzyskać maksymalnie 40 punktów. Powodzenia! Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2014

Wybierz jeden temat i napisz wypracowanie. Egzamin maturalny z języka polskiego dla klasy 2 Poziom rozszerzony Temat 1: Określ, jaki problem podejmuje Maria Janion w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autorkę, odwołując się do tego tekstu oraz do innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów. Maria Janion Rewolucja młodości Młodość romantyczna, traktowana nie tyle jako kategoria biologiczna bądź też socjologiczna, ile jako konstrukcja ideologiczna, jako rękojmia autentyczności, prawdy życia, niosła w sobie możliwość intensywnej rewaloryzacji wszystkich wartości przez romantyzm najwyżej cenionych. Młodość zatem utożsamiała się z uczuciem, wiarą i sercem, z kosmiczną miłością i uniwersalnym braterstwem, a także z ludem i jego prostotą, ze światem jego wierzeń i prawd żywych. W procesie samouświadamiania się młodości jako wyodrębnionego stanu i skupienia egzystencji stanu wzniosłości i zapału oraz skupienia najwyższych wartości moralnych poważną rolę odegrało rozpadanie się tradycyjnej rodziny i kształtowanie się nowych więzi przyjaźni, koleżeństwa, braterstwa i to częstokroć w nowym otoczeniu, to znaczy otoczeniu miejskim, bardziej sprzyjającym swobodzie myślenia i działania. Wychodząc spod kontroli i kurateli rodziny, a nawet czasem wypowiadając jej otwartą walkę jako synonimowi uwięzienia, niewolnictwa, przykucia, a co najmniej już ograniczenia i filisterstwa, romantycy mogli kultywować pokrewieństwa z wyboru, a nie z przymusu. Ten fakt w zasadniczy sposób określał ich biografie. Miłość, przyjaźń, związek bratni, pokrewieństwo dusz, magnetyzm serc, wreszcie komuna, wszystko to łamało ustalone podziały społeczno-towarzyskie i służyło utwierdzaniu charyzmatu młodości. Wyjście z domu, opuszczenie rodziny, pożegnanie ukochanej to podstawowe sytuacje symboliczne w polskim romantyzmie. Rodziną miała się stać nowa wspólnota, najczęściej sprzysiężenie młodzieńców, połączone więzami bezinteresownego, spontanicznego braterstwa, czułością i miłością bez przymusów, mające na celu prawdziwe wyjarzmienie Polski i reorganizację społeczeństwa. Wedle romantycznych wyobrażeń tylko sprzysiężenie młodzieńców mogło pchnąć świat nowymi tory, jak o tym mowa w Odzie do młodości. Gotowość do nieskończonego, bezgranicznego poświęcenia wyróżniała młodzież od reszty społeczeństwa, a zwłaszcza już odgradzała ją od samolubnych i małodusznych starców, którzy takie widzą świata koło, jakie tępymi zakreślają oczy. Bohaterowie romantycznych pokoleń: Konrad Wallenrod, Kordian, Konrad ujawniają podobną postawę w całej rozciągłości. Język literatury romantycznej stał się językiem spisku i to w wielu znaczeniach bo nie tylko językiem spisku, gotującego insurekcję, ale także i przede wszystkim językiem spisku młodzieńców przeciw obumarłemu, zimnemu światu, przeciw mędrkom, starcom i filistrom. Jak wynika z tego, co dotychczas zostało powiedziane, młodość romantyczna była m ł o d o ś c i ą z b u n t o w a n ą. Bunt i niepojednanie traktowała jako zasadniczy sposób istnienia nie tylko młodzieńca, lecz w ogóle człowieka nowożytnego. Nie podzielając bowiem oświeceniowej wiary w możliwość harmonijnego pogodzenia interesów jednostki i interesów społeczeństwa, romantyzm w obrębie swej antropologii tragicznej najczęściej żywił przeświadczenie o rozdarciu człowieka i nieuchronności konfliktu między jednostką a światem. Bunt romantyczny, nacechowany poczuciem głębokiego, organicznego, tragicznego niepogodzenia, stanowi zasadniczą postawę poznawczą romantyzmu. Cała wielka literatura romantyczna jest na niej zbudowana. 2 2014 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

Oczywiście, można w zasadniczy sposób kwestionować wartości kulturotwórcze tej postawy. Lakonicznie uczynił to na przykład Paul Claudel, zwierzając się z poczucia przepaści, dzielącej go od Wiktora Hugo, i tłumacząc, dlaczego tak się dzieje: Bo w gruncie rzeczy V. H. jest zrewoltowany, a wielkie dzieła nie budują się nigdy na rewolcie. Podobny ton wyczuwamy w wywodach T.S. Eliota o Williamie Blake'u: uwielbia go, ale zarazem doznaje w obcowaniu z nim jakiejś skazy. Jest to skaza buntu przeciw tradycji łacińskiej, oderwania od formy śródziemnomorskiej. Ale właśnie do cech europejskiej kultury nowożytnej tak, jak ją ukształtował romantyzm należy jedność postawy b u n t u, p o z n a n i a i t w ó r c z o ś c i, interpretowana niejednokrotnie jako podstawowa cecha t r a g i c z n e j z istoty swej kondycji ludzkiej. W tej jedności spełniała się romantyczna wolność człowieka, wolność ciągle rozdarta i stale zagrożona, wolność tragiczna. M. Janion, Gorączka romantyczna, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2007. Temat 2: Dokonaj interpretacji porównawczej podanych utworów. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów. Jan Kochanowski Psalm 8 Wszechmocny Panie, wiekuisty Boże, Kto się Twym sprawom wydziwować może? Kto rozumowi, którym niezmierzony Ten świat stworzony? Gdziekolwiek słońce miece strzały swoje, Wszędy jest zacne święte imię Twoje, A sławy niebo ogarnąć nie może Twej, wieczny Boże! Niech źli, jako chcą, Ciebie mierzią sobie; Z ust niemowlątek roście chwała Tobie Ku więtszej hańbie i ku potępieniu Złemu plemieniu. Twój czyn jest niebo, Twoich rąk robota Gwiazdy jaśniejsze wybranego złota; Ty coraz nowym światłem zdobisz wdzięczne Koło miesięczne. A człowiek co jest, że Ty, niestworzony Wszytkiego twórca i Pan niezmierzony, Raczysz ji pomnieć? Czym jest syn człowieczy Godzien Twej pieczy? Takeś go uczcił i przyochędożył, Żeś go z anioły telko nie położył; Postawiłeś go panem nad zacnymi Czyny swoimi. Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. 2014 3

Dałeś w moc jego wszytki bydła polne, Dałeś i leśne źwierzęta swowolne, On na powietrzu ptastwem, pod wodami Władnie rybami. Wszechmocny Panie, wiekuisty Boże, Kto się Twym sprawom wydziwować może? Kto rozumowi, którym niezmierzony Ten świat stworzony? Egzamin maturalny z języka polskiego dla klasy 2 Poziom rozszerzony J. Kochanowski, Dzieła polskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1989. Juliusz Słowacki Hymn Dla mnie na zachodzie Rozlałeś tęczę blasków promienistą; Przede mną gasisz w lazurowej wodzie Gwiazdę ognistą... Choć mi tak niebo Ty złocisz i morze, Jak puste kłosy, z podniesioną głową Stoję rozkoszy próżen i dosytu... Dla obcych ludzi mam twarz jednakową, Ciszę błękitu. Ale przed Tobą głąb serca otworzę, Jako na matki odejście się żali Mała dziecina, tak ja płaczu bliski, Patrząc na słońce, co mi rzuca z fali Ostatnie błyski... Choć wiem, że jutro błyśnie nowe zorze, Dzisiaj, na wielkim morzu obłąkany, Sto mil od brzegu i sto mil przed brzegiem, Widziałem lotne w powietrzu bociany Długim szeregiem. Żem je znał kiedyś na polskim ugorze, Żem często dumał nad mogiłą ludzi, Żem prawie nie znał rodzinnego domu, Żem był jak pielgrzym, co się w drodze trudzi Przy blaskach gromu, Że nie wiem, gdzie się w mogiłę położę, 4 2014 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

Ty będziesz widział moje białe kości W straż nieoddane kolumnowym czołom; Alem jest jako człowiek, co zazdrości Mogił popiołom... Więc że mieć będę niespokojne łoże, Kazano w kraju niewinnej dziecinie Modlić się za mnie co dzień... a ja przecie Wiem, że mój okręt nie do kraju płynie, Płynąc po świecie... Więc, że modlitwa dziecka nic nie może, Na tęczę blasków, którą tak ogromnie Anieli Twoi w niebie rozpostarli, Nowi gdzieś ludzie w sto lat będą po mnie Patrzący marli. Nim się przed moją nicością ukorzę, Pisałem o zachodzie słońca na morzu przed Aleksandrią. (19 października 1836 r.) J. Słowacki, Dzieła wybrane, t. 1, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1987. WYPRACOWANIE na temat nr Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. 2014 5

6 2014 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. 2014 7

8 2014 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. 2014 9

10 2014 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o. 2014 11

KARTA ODPOWIEDZI Wypełnia uczeń Numer PESEL Kod ucznia Wypełnia nauczyciel Temat A. Określenie problemu 0 3 6 9 B. Sformułowanie stanowiska 0 3 6 9 C. Poprawność rzeczowa 0 2 D. Zamysł kompozycyjny 0 3 6 E. Spójność lokalna 0 1 2 F. Styl tekstu 0 2 4 G. Poprawność językowa 0 2 4 H. Poprawność zapisu 0 2 4 Temat A. Koncepcja porównywania utworów 0 2 4 6 B. uzasadnienie tezy interpretacyjnej 0 4 8 12 C. Poprawność rzeczowa 0 2 D. Zamysł kompozycyjny 0 3 6 E. Spójność lokalna 0 1 2 F. Styl tekstu 0 2 4 G. Poprawność językowa 0 2 4 H. Poprawność zapisu 0 2 4 SUMA PUNKTÓW: 12 2014 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.