OCENA STANU SANITARNEGO I SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU CIESZYŃSKIEGO ZA ROK 2006

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie OCENA STANU SANITARNEGO I SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU CIESZYŃSKIEGO ZA ROK 2006 CIESZYN 2007

Głównym celem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest ochrona zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwych i uciąŝliwych czynników środowiska oraz zapobieganie powstaniu chorób. Zadania te są realizowane, zgodnie z ustawowymi kompetencjami, poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieŝącego nadzoru sanitarnego, a takŝe poprzez prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska. Ponadto Państwowa Inspekcja Sanitarna organizuje, koordynuje i nadzoruje działalność oświatowo zdrowotną, w celu ukształtowania odpowiednich postaw i zachowań zdrowotnych. Niniejsza ocena stanu sanitarno- higienicznego powiatu cieszyńskiego opracowana została na podstawie nadzoru prowadzonego przez pracowników Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Cieszynie. Przedstawia ona stan bezpieczeństwa sanitarnego w powiecie i istniejące zagroŝenia dla zdrowia jego mieszkańców.

3

Oceniając stan sanitarny podano na wstępie zjawiska pozytywne i negatywne, które skrótowo obrazują ten stan, a w następnej części dane szczegółowe. Zjawiska pozytywne w zakresie epidemiologii : brak zachorowań na choroby, które mogą być przywleczone z innych rejonów, mimo coraz liczniejszych wyjazdów i podróŝy słuŝbowych, utrzymanie dobrego poziomu wykonawstwa szczepień ochronnych -zarówno tych objętych kalendarzem szczepień ochronnych, jak i dobrowolnych, w części finansowanych z budŝetu gminy. poprawa zgłaszalności podejrzeń i zachorowań na choroby zakaźne w zakresie zaopatrzenia ludności w wodę do spoŝycia: poprawa parametrów mikrobiologicznych wody podawanej do sieci z ujęcia Jaworzynka w zakresie gospodarki odpadami stałymi : program segregacji odpadów wprowadzony na terenach miast i gmin rytmiczny, sukcesywny wywóz odpadów komunalnych w zakresie stanu sanitarnego wybranych obiektów uŝyteczności publicznej: poprawa stanu sanitarnego pralni, szczególnie tych które piorą bieliznę szpitalną. dostosowywanie zakładów opieki zdrowotnej do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22.06.2005r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładów opieki zdrowotnej. W zakresie stanu sanitarnego obiektów Ŝywnościowo-Ŝywieniowych oraz jakości zdrowotnej środków spoŝywczych przestrzeganie temperatury eksponowania środków spoŝywczych łatwo psujących się zgodnie z zaleceniami producentów w większości sklepów spoŝywczych. poprawa warunków higieniczno-sanitarnych stoisk gastronomicznych na imprezach plenerowych jako rezultat podjętych działań wstępnych wśród organizatorów poprawa w zakresie prowadzenia dokumentacji GMP i GHP w zakładach nauczania i wychowania : poprawa warunków nauki poprzez oddanie nowej sali gimnastycznej w Zespole Szkół nr 5 w Pogórzu oraz pracowni komputerowej w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Cieszynie dalsza poprawa stanu technicznego węzłów sanitarnych oraz zaplecza sanitarnego przy salach gimnastycznych kontynuowanie działań związanych z organizowaniem miejsc spoŝywania II śniadań z ciepłym napojem w szkołach podstawowych w zakresie warunków pracy: podejmowanie przez pracodawców działań profilaktycznych w celu ochrony przed ponadnormatywnym hałasem poprzez właściwie dobrane ochrony słuchu, zmiany organizacji pracy (zmniejszenie ekspozycji czasu, rotacja pracowników) oraz działania techniczne (modernizacja linii produkcyjnej, wymiana wózków spalinowych z silnikiem Diesla na gazowe). 4

Zjawiska negatywne w zakresie epidemiologii: IV. utrzymywanie się na wysokim poziomie współczynnika zapadalności na bakteryjne zatrucia pokarmowe oraz bakteryjne zakaŝenia jelitowe, są to głównie pojedyncze zachorowania V. wystąpienie zbiorowych ognisk wirusowych zakaŝeń jelitowych spowodowanych norowirusami w zakresie zaopatrzenia ludności w wodę do spoŝycia: okresowe pogarszanie się jakości mikrobiologicznej wody podawanej do sieci z ujęcia Zebrzydowice, oraz parametrów fizyko-chemicznych wody do spoŝycia pochodzącej z wodociągów Wisła Czarne i Wisła Gościejów w zakresie stanu sanitarnego miast i wsi oraz wybranych obiektów uŝyteczności publicznej: brak na terenie powiatu parkingów z zapleczem sanitarnym dla podróŝnych, w zakresie stanu sanitarnego obiektów Ŝywnościowo-Ŝywieniowych jakości zdrowotnej środków spoŝywczych: zbyt małe zaangaŝowanie przedsiębiorców, analogicznie jak w roku ubiegłym, we wdroŝeniu systemu HACCP, brak wiedzy na ten temat pobieŝna znajomość przepisów sanitarno-higienicznych, szczególnie przepisów Unii Europejskiej, przez przedsiębiorców prowadzących działalność w obiektach Ŝywnościowo-Ŝywieniowych nieprawidłowości w znakowaniu wyrobów gotowych, szczególnie w piekarniach, świadczące o braku wiedzy merytorycznej przedsiębiorców w zakresie zakładów nauczania i wychowania : nieprzestrzeganie zasad higieny nauczania (mało ćwiczeń śródlekcyjnych, edukacja ruchowa najmłodszych w salach lekcyjnych, wciąŝ nieprawidłowe rozkłady lekcyjne, nadal niewystarczające wietrzenie sal lekcyjnych) niewykorzystywanie przez uczniów natryskowni po lekcjach wychowania fizycznego przy poprawiającej się bazie technicznej tych pomieszczeń. nie przystąpienie do sieci szkół promujących zdrowie dodatkowej szkoły (od kilku lat tylko SP i Gimnazjum w Pierśćcu) w zakresie warunków pracy : o o utrzymanie się zbliŝonej do lat ubiegłych ilości pracowników zatrudnionych w warunkach przekroczenia wartości najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń- ok. 1550 osób, w tym na hałas ok. 1500, na pyły ok.210 osób niepodejmowanie przez pracodawców walki z hałasem u źródła poprzez działanie techniczne z uwagi na brak oczekiwanych efektów przy duŝych poniesionych kosztach o praca ok. 320 osób w 17 zakładach w kontakcie z czynnikami rakotwórczymi o zwiększenie liczby stwierdzonych chorób zawodowych. 5

I OCENA STANU SANITARNEGO POWIATU CIESZYŃSKIEGO Warunki zdrowotne środowiska bytowania człowieka 1.1 Zaopatrzenie w wodę do spoŝycia przez ludzi: W powiecie cieszyńskim woda, przeznaczona do spoŝycia w ramach zbiorowego zaopatrzenia, ujmowana jest w 23 miejscach, z czego: 12 to ujęcia na wodach powierzchniowych, a 11 na podziemnych. Tabelarycznie przedstawiono podstawowe dane o tych ujęć w rozbiciu na wody podziemne i powierzchniowe. Ujęcia wody oparte na wodach podziemnych* : L.p. Ujęcie wody Produkcja w ody m 3 /dobę Procesy uzdatniania wody 1. Pogórze 13000 Filtracja, dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu 2. Skoczów Zawiśle 250 Dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu 3. Ustroń Jaszowiec 500 Napowietrzanie, sedymentacja, dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu 4. Kończyce Rudnik 1500 Napowietrzanie, filtracja, korekta odczynu ph, dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu 5. Goleszów Szwarc 35 Dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu 6. Kończyce Małe 300 Dezynfekcja przy uŝyciu Karolinka podchlorynu sodu 7. Koniaków Bukowina 94 Dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu 8. Górki Bucze 18 Dezynfekcja przy uŝyciu Dziecięcy Ośrodek podchlorynu sodu Leczniczo- Rehabilitacyjny Bucze 9. Kończyce Myśliwska/ 460 Odmanganianie, Staropolska odŝelazianie, dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu 10. Leszna Górna 4 OdŜelazianie, dezynfekcja przy uŝyciu lampy UV 11. Istebna Jasnowice 2 dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu Zaopatrywane miejscowości Cieszyn, gmina Skoczów- Pogórze, gmina Goleszów część Goleszowa BaŜanowice, Godziszów, Kisielów, Kozakowice, Gmina Dębowiec Ogrodzona, Gumna, gmina HaŜlach część Pogwizdowa część prawobrzeŝna Skoczowa, wsie Kiczyce, Pierściec, Kowale Dzielnica Ustronia Jaszowiec HaŜlach, Rudnik, Kończyce Wielkie, Zamarski, Brzezówka, część Pogwizdowa Część Goleszowa Kończyce Małe, Kaczyce Część Koniakowa Dziecięcy Ośrodek Leczniczo- Rehabilitacyjny Bucze Kończyce Małe, Kaczyce Leszna Górna Przejście graniczne Istebna Jasnowice Przejście graniczne 6

Ujęcia wody oparte na wodach powierzchniowych* : L. p. Ujmowanie wody 1. Strumień Zbiornik Goczałkowice Rzeka Wisła 2. Wisła Czarne Zbiornik Czarne /Rzeki Biała Wisełka, Czarna Wisełka/ 3. Wisła Gościejów Potok Gościejów 4. Ustroń Poniwiec Potok Górnik 5. Dzięgielów Potok Salamandra 6. Zebrzydowice Rzeka Piotrówka 7. Brenna Chrobaczy Potok Chrobaczy 8. Brenna Hołcyna Potok Hołcyna 9. Istebna Wilcze Potok Prądowiec 10. Istebna Zaolzie Potok Nad Brzyszkiem 11. Jaworzynka Kategoria Wody *A1,A2,A3 A3 Produkcja w m 3 /dobę 4000 kupowane jest przez Wodociągi Ziemi Cieszyńskiej Procesy uzdatniania wody Utlenianie wstępne, osadzanie, koagulacja, filtracja, ozonowanie, dezynfekcja przy uŝyciu chloru gazowego A2 9000 Osadzanie wstępne, koagulacja, sedymentacja, korekta ph, filtracja po koagulacji, dezynfekcja przy uŝyciu lampy UV, okresowo przy uŝyciu podchlorynu sodu A2 500 Osadzanie, sedymentacja, filtracja, dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu Zaopatrywane miejscowości Gmina Strumień, gmina Chybie Część Wisły, część Ustronia, lewobrzeŝna część Skoczowa, Ochaby, Dębowiec, Międzyświeć, Simoradz, Iskrzyczyn Część Wisły- dzielnice Partecznik i Jarzębata A1 250 Dezynfekcja przy uŝyciu lampy UV Część Ustronia dzielnica Poniwiec A2 100 Dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu Dzięgielów A3 232 Koagulacja, sedymentacja, filtracja, dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu A1 330 Osadzanie, dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu A1 250 Filtracja, dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu A2 101 Filtracja, dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu A2 13,2 Filtracja, dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu A3 90 Filtracja, dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu sodu Zebrzydowice, Marklowice Górne Część Brennej Część Brennej Część Istebnej Część Istebnej Jaworzynka Potok KręŜelka 12. Wojewódzkie Centrum A2 600 Filtracja, dezynfekcja przy uŝyciu podchlorynu Wojewódzkie Centrum Pediatrii w Pediatrii w Istebnej sodu Istebnej Potok Olecki *ustalone są trzy kategorie jakości wody A1,A2,A3 w zaleŝności od wartości granicznych wskaźników jakości wody, które z uwagi na ich zanieczyszczenie muszą być poddane standardowym procesom uzdatniania, w celu uzyskania wody przeznaczonej do spoŝycia ( A3- woda najbardziej zanieczyszczona) 7

W roku 2006 kontynuowano monitorowanie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi, wykonując badania kontrolne i przeglądowe. Częstotliwość pobierania próbek dostosowana była do wielkości produkcji wody i ilości odbiorców. Wyznaczono 75 punktów poboru prób. Były one usytuowane w stacjach uzdatniania wody oraz w wyznaczonych miejscach u odbiorców. Ocenę wody do dnia 18.08.06r dokonywano w oparciu o rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19.11.2002r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda przeznaczona do spoŝycia przez ludzi. PoniewaŜ. w/w rozporządzenie utraciło moc, jakość wody po tym terminie oceniano posiłkując się przepisami Dyrektywy 98/83/EC w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi, a w przypadku stwierdzenia w wodzie obecności bakterii chorobotwórczych Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie wystosowywał wystąpienia do właściwego wójta gminy lub burmistrza miasta informując o zaistniałej sytuacji. W ramach monitoringu kontrolnego oceniano następujące parametry wody: -wskaźniki fizyczne i organoleptyczne: mętność, barwa, zapach, smak, odczyn, twardość, przewodność właściwa -parametry chemiczne: Ŝelazo, mangan, chlorki, amoniak, azotyny, azotany, chlor wolny, -wskaźniki bakteriologiczne: bakterie grupy coli, Escherischia coli lub grupy coli typ kałowy (bakterie grupy coli termotolerancyjne), ogólna liczba bakterii w 37 0 C, Clostridia redukujące siarczyny (Clostridium perfringens) a w ramach monitoringu przeglądowego: parametry chemiczne: arsen, antymon, bor, glin, magnez, miedź, nikiel, selen, siarczany, benzo(a)piren, bromodichlorometan, benzo(b)fluoranten, benzo(ghi)perylen, benzo(k)fluoranten, dibromochlorometan, indeno(1,2,3-c,d)piren, substancje powierzchniowo czynne anionowe, tetrachlorometan ( czterochlorek węgla ), bromoform, chloroform, tetrachloroeten, THM, trichloroeten, tetrachloroeten, WWA, chrom, kadm, ołów, fluorki, utlenialność nadmanganianowa wskaźniki bakteriologiczne: paciorkowce kałowe, ogólna liczba bakterii w 22 0 C Kontrole laboratoryjne wykazały, Ŝe woda pod względem bakteriologicznym nie odpowiadała stawianym wymaganiom w następujących przypadkach: w wodzie pochodzącej z ujęcia powierzchniowego Wisła Czarne stwierdzono obecność bakterii Clostridium perfringens raz we wrześniu, oraz 3 razy w IV kwartale 2006r. Ponadto dwa razy stwierdzono zwiększoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C i w 22 0 C w wodzie pochodzącej z ujęcia powierzchniowego na rzece Wiśle w Strumieniu stwierdzono obecność bakterii grupy coli w sierpniu, wrześniu i październiku w kwietniu w wodzie pochodzącej z wodociągu Ustroń Jaszowiec raz stwierdzono zwiększoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C w sierpniu raz stwierdzono obecność bakterii Clostridium w wodzie pochodzącej z wodociągu Ustroń Poniwiec 8

w wodzie pochodzącej z ujęcia powierzchniowego w Wiśle Gościejów raz stwierdzono obecność bakterii Clostridium oraz zwiększoną ogólną liczbę bakterii w 22 0 C w wodzie pochodzącej z wodociągu Zebrzydowice stwierdzono 8 razy obecność bakterii Clostridium, dwa razy zwiększoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C i w 22 0 C oraz jeden raz obecność bakterii grupy coli na SUW Kończyce Małe Karolinka stwierdzono jednokrotnie zwiększoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C i w 22 0 C oraz jeden raz obecność bakterii Clostridium na SUW Kończyce Małe ul. Myśliwska raz stwierdzono zwiększoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C w wodzie pochodzącej z wodociągu Kończyce Rudnik czterokrotnie stwierdzono zwiększoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C w lutym i sierpniu w wodzie pochodzącej z wodociągu Goleszów Szwarc stwierdzono obecność bakterii grupy coli, bakterii Escherischia coli lub grupy coli typ kałowy (bakterie grupy coli termotolerancyjne). W sierpniu dodatkowo stwierdzono obecność paciorkowców kałowych w wodzie pochodzącej z wodociągu Istebna Wilcze raz stwierdzono zwiększoną ogólną liczbę bakterii w 22 0 C w wodzie pochodzącej z wodociągu Istebna Zaolzie raz stwierdzono zwiększoną ogólną liczbę bakterii w 22 0 C oraz obecność bakterii Clostridium we wrześniu stwierdzono obecność bakterii grupy coli wodzie pochodzącej z wodociągu Górki Bucze w wodzie pochodzącej z wodociągu Istebna Kubalonka trzykrotnie stwierdzono obecność bakterii Clostridium oraz bakterii grupy coli, dwukrotnie stwierdzono obecność paciorkowców kałowych oraz bakterii Escherischia coli lub grupy coli typ kałowy (bakterie grupy coli termotolerancyjne), raz stwierdzono zwiększoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C i w 22 0 C Pod względem fizyko-chemicznym stwierdzono: podwyŝszone stęŝenie manganu w wodach z ujęć: Zebrzydowice, Kończyce Karolinka, Kończyce ul. Myśliwska, Kończyce Rudnik (styczeń, sierpień, wrzesień) podwyŝszone stęŝenie Ŝelaza z ujęcia:, Ustroń Jaszowiec(kilkakrotnie), Strumień, Pogórze, Wisła Gościejów, Skoczów Zawiśle, Wisła Czarne, Zebrzydowice, Kończyce Małe Karolinka, Kończyce ul. Myśliwska, JZWiK Moravka, Kończyce Rudnik, Istebna Kubalonka, Leszna Górna, Istebna Jasnowice (sporadycznie) zaniŝoną twardość z ujęć: Brenna Hołcyna, Brenna Chrobaczy, Ustroń Poniwiec obniŝoną zawartość magnezu w wodzie pobranej z większości nadzorowanych ujęć. W znaczącej części nadzorowanych wodociągów są to pojedyncze przypadki. Tylko na wodociągu Skoczów Zawiśle i Brenna Hołcyna poziom magnezu w wodzie mieści się w normie na wodociągu Wisła Czarne oraz Dzięgielów raz podwyŝszoną zawartość boru podwyŝszoną zawartość niklu raz na wodociągu Ustroń Jaszowiec podwyŝszoną zawartość glinu dwa razy na wodociągu Wisła Czarne i raz na wodociągu Zebrzydowice Z cech organoleptycznych kwestionowano jedynie mętność z ujęć: Wisła Gościejów, Wisła Czarne (kilkakrotnie), Strumień, Pogórze, Zebrzydowice, Kończyce Małe Karolinka, 9

JZWiK Moravka, Cieszyn Nova Ves, Dzięgielów, Goleszów Szwarc, Jaworzynka, Istebna Kubalonka, Leszna Górna, Istebna Jasnowice (sporadycznie) Zawartość azotanów i azotynów w wodzie do spoŝycia Zawartość azotanów w wodach przeznaczonych do spoŝycia kształtowała się w przedziale od 0,4 do 31,22 mg/l (wg nieobowiązującego rozporządzenia norma wynosiła 50 mg/l). W przypadku azotynów równieŝ nie stwierdzono przekroczeń, ich zawartość kształtowała się na poziomie od 0,015 do 0,4 mg/l (wg nieobowiązującego rozporządzenia norma wynosiła 0,5 mg/l). Zawartość metali :chrom, kadm, ołów, nikiel Zawartość tych metali kształtowała się na poziomie mniejszym niŝ najwyŝsza dopuszczalna wartość wskaźnika, a najczęściej nie przekraczała granicy moŝliwej do oznaczenia laboratoryjnego (czyli na bardzo niskim poziomie) za wyjątkiem jednej próbki pobranej na wodociągu Ustroń Jaszowiec, w której zawartość niklu wyniosła 0,028 mg/l (wg nieobowiązującego rozporządzenia norma wynosiła 0,02 mg/l). W ocenie całorocznej tylko 1 wodociąg dostał ocenę negatywną pod względem bakteriologicznym był to wodociąg Zebrzydowice. Pod względem fizyko-chemicznym w ocenie całorocznej nie zdyskwalifikowano Ŝadnego z wodociągów. 1.2 Ocena jakości wody przeznaczonej do spoŝycia w poszczególnych miastach i gminach Miasto Cieszyn. Cieszyn zaopatrywany jest w wodę do spoŝycia z wodociągu Pogórze (oparty na wodzie podziemnej) oraz w niewielkim stopniu przez SUW Nova Ves z Czech (oparty na wodzie powierzchniowej). Całkowita produkcja wody wodociągu Pogórze wynosi około 15 000 m 3 /d, z czego ponad 9000 m 3 /d produkuje się dla miasta Cieszyna. W ramach nadzoru badano próbki wody pobierane u odbiorców zlokalizowanych w róŝnych punktach miasta, jak i u producenta w Stacji Uzdatniania Wody w Pogórzu. Z braku moŝliwości nie badano wody pobieranej u drugiego producenta dostarczającego wodę dla mieszkańców Cieszyna Stacji Uzdatniania Wody Nova Ves w Republice Czeskiej. W tym przypadku badana była tylko woda pobierana u odbiorców. Ogółem z wodociągu Pogórze oraz Nova Ves wykonano 49 badań jakości wody pod względem fizyko-chemicznym i bakteriologicznym. W Ŝadnej próbce nie stwierdzono obecności bakterii. Pod względem fizyko-chemicznym odnotowano kilkukrotne przekroczenia mętności, Ŝelaza i magnezu. Jeden raz stwierdzono niewłaściwe ph oraz twardość. Miasto i Gmina Skoczów. Gmina Skoczów zaopatrywana jest w wodę z wodociągów: Wisła Czarne, Pogórze, Skoczów Zawiśle. Całkowita produkcja wody dla gminy z w/w wodociągów wyniosła 4359 m 3 /d. Wodociąg Skoczów Zawiśle produkuje wodę do spoŝycia przez ludzi w ilości 250 m 3 /d. Wyniki badań próbek wody pochodzącej ze Stacji Uzdatniania Wody Skoczów Zawiśle wykazały pojedyncze przekroczenie Ŝelaza. W przypadku wody pochodzącej z ujęcia w Pogórzu badania nie wykazały przekroczeń. Wodę pochodzącą z wodociągu Wisła Czarne raz kwestionowano mikrobiologicznie i jeden raz przekroczona była mętności, Ŝelazo, magnez i twardość. 10

Miasto i Gmina Strumień. Wodociąg Strumień produkuje wodę w ilości 35 000 m 3 /d, z czego Wodociągi Ziemi Cieszyńskiej zakupują 4000 m 3 /d dla powiatu cieszyńskiego. Wodociąg ten zaopatruje w wodę do spoŝycia następujące miejscowości: Strumień, Bąków, Pruchna, Drogomyśl, Zabłocie, Zbytków, Chybie, Zaborze, Zarzecze. Ogółem wykonano 27 badań jakości wody pod względem fizyko-chemicznym i 26 badań jakości wody pod względem bakteriologicznym. Pod względem bakteriologicznym kwestionowano jakość wody z punktu monitoringowego usytuowanego w Szkole Podstawowa w Pruchnej (próby z dnia 01.80.06r.; 04.09.06r.; 09.10.06r.).W próbach tych stwierdzono obecność bakterii grupy Coli. Wodociągi przystąpiły do natychmiastowych działań celem doprowadzenia wody zdatnej do spoŝycia. Kolejne badania nie potwierdziły obecności zanieczyszczeń bakteriologicznych. W czterech próbkach stwierdzono obniŝoną zawartość magnezu, w dwóch przypadkach stwierdzono podwyŝszoną zawartość amoniaku i Ŝelaza oraz jednorazowo przekroczenie ph i mętności. W listopadzie 2006r. w związku z licznymi telefonicznymi skargami mieszkańców gminy Strumień i Chybie na zapach wody podawanej do spoŝycia przedstawiciele PPIS w Cieszynie skontrolowali Stację Uzdatniania Wody w Strumieniu oraz pobrali wodę do badań laboratoryjnych. W dniu kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości. Według oświadczenia Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S. A uciąŝliwy zapach wody mógł być spowodowany przechlorowaniem wody podawanej do sieci. PPIS w Cieszynie wystosował wystąpienie do Burmistrza Miasta i Gminy Strumień z dnia 08.11.2006r w sprawie jakości wody podawanej przez Stację Uzdatniania Wody w Strumieniu. Miasto Ustroń. Całkowita produkcja wody dla miasta Ustronia wynosiła około 3828 m 3 /d. Centrum Ustronia oraz część uzdrowiskowa -Ustroń Zawodzie (sanatoria, ośrodki rehabilitacyjne, szpitale) zaopatrywane są w wodę z wodociągu Wisła Czarne opartego na wodzie powierzchniowej. Część wczasowa Ustronia Ustroń Jaszowiec zaopatrywany jest w wodę z wodociągu Ustroń Jaszowiec opartego na wodzie podziemnej. Natomiast wodociąg Ustroń Poniwiec oparty na potoku Górnik zaopatruje w wodę tylko osiedle domków jednorodzinnych. Badania prowadzone w 2006r., kontrolujące jakość wody do spoŝycia, produkowaną przez wodociąg Ustroń Poniwiec dwukrotnie wykazały zaniŝoną ilość magnezu oraz niską twardość wody. Wskaźniki te nie mają znaczenia sanitarnego, a wody powierzchniowe, tym bardziej pochodzące z potoków górskich często charakteryzują się mniejszą twardością niŝszą zawartością magnezu niŝ wody podziemne. Jeden raz stwierdzono obecność bakterii Clostridium. Wodociągi przystąpiły do natychmiastowych działań celem doprowadzenia wody zdatnej do spoŝycia. Kolejne badania nie potwierdziły obecności tej bakterii. Woda pochodząca z wodociągu Ustroń Jaszowiec podczas całego roku 2006 raz była kwestionowana bakteriologicznie. Kolejne badania nie wykazały obecności bakterii. Pod względem fizyko-chemicznym pięciokrotnie odnotowano przekroczenia Ŝelaza, trzykrotnie mętności, dwa razy magnezu i raz niklu. Badania próbek wody, pochodzącej ze Stacji Uzdatniania Wody Wisła Czarne, pobieranej na terenie miasta Ustroń wykazywały kilkukrotne przekroczenie mętności. W próbce pobranej do badania 02.10.06r stwierdzono obecność bakterii Clostridium, podwyŝszoną ogólną liczbę bakterii w 22 0 C, podwyŝszoną zawartość glinu, Ŝelaza, mętności oraz nieodpowiednią twardość i barwę. W miesiącu wrześniu pobrano dodatkowo 9 próbek wody z uwagi na liczne zgłoszenia dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Pod względem mikrobiologicznym tylko w jednej próbce 11

stwierdzono podwyŝszoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C i w 22 0 C. Jak wykazało dochodzenie epidemiczne, zachorowania miały podłoŝe wirusowe (norowirusy). Miasto Wisła. Na terenie Wisły zlokalizowane są dwa wodociągi: Wisła Czarne, Wisła Gościejów. Całkowita produkcja wody dla miasta Wisły wynosi 1918 m 3 /d, z czego 500 m 3 /d pochodzi z wodociągu Wisła Gościejów. Badania próbek wody, pochodzących z wodociągu Wisła Czarne, prowadzone w 2006 r. wykazały przekroczenia wartości mętności wody (ogółem pobrano 37 próbek wody z czego w 16 odnotowano przekroczenie mętności). Pod względem mikrobiologiczny w badanej wodzie cztery razy stwierdzono obecność bakterii Clostridium. KaŜdorazowo Wodociągi przystępowały do natychmiastowych działań mających na celu poprawienie jakości wody. Powtórne badania nie wykazywały obecności bakterii. Prowadzone badania próbek wody pochodzącej z wodociągu Wisła Gościejów wykazały, iŝ w trakcie roku na jedenaście próbek 8 razy wystąpiły przekroczenia mętności. Raz stwierdzono obecność bakterii Clostridium. Po przeprowadzonych przez Wodociągi działaniach naprawczych, powtórne badanie nie wykazało obecności bakterii Clostridium. W miesiącu wrześniu pobrano dodatkowo 8 próbek wody z uwagi na liczne zgłoszenia dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Pod względem mikrobiologicznym w Ŝadnej próbce nie stwierdzono przekroczenia ilości bakterii. Tak jak w Ustroniu, zachorowania miały podłoŝe wirusowe (norowirusowe). Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie wystosował jedno wystąpienie do Burmistrza Miasta Wisła z dnia 07.12.2006r w związku ze stwierdzeniem obecności bakterii w wodzie pobranej w Urzędzie Miasta Wisła Plac Hoffa 3. Gmina Brenna Gminę Brenną zaopatrują w wodę 3 wodociągi: wodociąg Brenna Chrobaczy oparty na wodzie powierzchniowej (potok Chrobaczy) wodociąg Brenna Hołcyna oparty na wodzie powierzchniowej (potok Hołcyna) oraz wodociąg zakładowy-sanatorium w Górkach Bucze oparty na wodzie podziemnej, który z dniem 19.09.2006r został zlikwidowany. Obiekty zaopatrywane przez wodociąg Górki Bucze zostały podłączone do wodociągu Pogórze. Wodociąg Hołcyna produkuje wodę do spoŝycia przez ludzi w ilości 250 m 3 /d, zaopatrując 2,3 tys. ludności. Wodociąg Chrobaczy produkuje wodę w ilości 330 m 3 /d, zaopatrując 4tys. ludzi. Badania wody pobieranej u odbiorców z terenu Gminy Brenna, a takŝe na Stacjach Uzdatniania Wody Brenna Hołcyna i Brenna Chrobaczy nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych wartości badanych parametrów. Raz stwierdzono obniŝony odczyn. Badania te natomiast wykazały niską wartość (w dolnych granicach normy) lub wartość poniŝej normy twardości wody i zawartości magnezu. Wskaźniki te nie mają jednak większego znaczenia sanitarnego. Badania prowadzone w ciągu 2006r. na wodociągu Górki Bucze jeden raz wykazały obniŝony magnez oraz obecność bakterii grupy coli. Gmina Chybie. Gmina Chybie zaopatrywana jest w wodę do spoŝycia przez wodociąg Strumień. Wyniki badań próbek wody z terenu gminy pod względem fizykochemicznym nie wykazały przekroczeń badanych parametrów. Raz była obniŝona zawartość magnezu. Pod względem bakteriologicznym w Ŝadnej próbce nie stwierdzono przekroczeń mikrobiologicznych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie wystosował jedno wystąpienie do Wójta Gminy Chybie z dnia 08.11.2006r w sprawie jakości wody podawanej przez Stację Uzdatniania Wody w Strumieniu. 12

Gmina Dębowiec. Gmina Dębowiec zaopatrywana jest w wodę z dwóch wodociągów: Wisła Czarne i Pogórze. Całkowita produkcja wody dla gminy wynosi 770 m 3 /d. W 2006r ogółem pobrano 10 próbek wody do badań fizyko-chemicznych i mikrobiologicznych. Pod względem bakteriologicznym w Ŝadnej próbce nie stwierdzono przekroczeń. Pod względem fizyko-chemicznym trzy razy przekroczona była mętność, raz Ŝelazo i twardość. Gmina Goleszów. Gmina Goleszów zaopatrywana jest w wodę z wodociągu Pogórze, oraz w niewielkim stopniu przez wodociąg Goleszów Szworc, Dzięgielów oraz Leszna Górna. Całkowita produkcja wody dla gminy wynosi 1174 m 3 /d. Pod względem bakteriologicznym dwa razy stwierdzono obecność bakterii grupy coli, bakterii Escherischia coli lub grupy coli typ kałowy (bakterie grupy coli termotolerancyjne), raz stwierdzono obecność paciorkowców kałowych. Stwierdzono sporadyczne przekroczenia mętności, Ŝelaza oraz magnezu. Wodociąg Goleszów Szworc produkuje około 38 m 3 /d zaopatrując około 600 osób (domy jednorodzinne w obrębie ujęcia). Wieś Dzięgielów zaopatrywana jest w wodę przez wodociąg w Dzięgielowie. Wodociąg Leszna Górna zaopatruje przejście graniczne. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie wystosował jedno wystąpienie do Wójta Gminy Goleszów z dnia 13.11.2006r w związku ze stwierdzeniem obecności bakterii w wodzie pobranej w Przedszkolu w Goleszowie ul. Grabowa 35. Gmina HaŜlach. Gmina HaŜlach zaopatrywana jest w wodę do spoŝycia przez dwa wodociągi: Pogórze i Kończyce Rudnik. Ilość produkowanej wody dla całej gminy wynosi około 1400 m 3 /d. W 2006 roku wykonano 12 badań fizyko-chemicznych jakości wody i 16 badań mikrobiologicznych. Pod względem bakteriologicznym cztery razy stwierdzono podwyŝszoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C. Kolejne badania jakości wody potwierdziły jej zdatność do spoŝycia. W przypadku parametrów fizyko-chemicznych stwierdzono podwyŝszoną zawartość Ŝelaza w dwóch próbkach wody oraz obniŝoną zawartość magnezu. Gmina Istebna. Gmina Istebna zaopatrywana jest w wodę do spoŝycia przez sześć wodociągów: - Jaworzynka - Istebna Wilcze - Istebna Zaolzie - Koniaków Bukowina - Wojewódzkie Centrum Pediatrii Kubalonka - Istebna Jasnowice Ogółem zaopatrywanych jest w wodę do spoŝycia przez w/w wodociągi 8,75 tys. ludzi. W części próbek wody pochodzących z wodociągów zaopatrujących gminę Istebna stwierdzono obniŝoną twardość oraz zawartość magnezu. W próbkach wody pochodzących z wodociągu Koniaków Bukowina stwierdzono raz niewłaściwy smak i zapach oraz dwukrotnie zawartość magnezu poniŝej normatywnej wartości. Pod względem bakteriologiczny nie kwestionowano Ŝadne próbki. 13

W jednej próbce wody pochodzącej z wodociągu Istebna Wilcze stwierdzono zwiększoną ogólną liczbę bakterii w 22 0 C. Były to jednak wydarzenie epizodyczne, a kolejne badania ich nie potwierdziły. Pod względem bakteriologicznym woda spełniała wymagania w ciągu całego roku. W wodzie pochodzącej z wodociągu Istebna Zaolzie pobranej 03.04.06r stwierdzono obecność bakterii Clostridium. W związku z czym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie wydał decyzję orzekając natychmiastowe wyłączenie z eksploatacji stacji uzdatniania do czasu uzyskania wody podawanej do sieci o naleŝytej jakości zdrowotnej. Po działaniach podjętych przez Urząd gminy Istebna i powtórnym poborze wody 05.04.06r wyniki potwierdziły przydatność wody do spoŝycia przez ludzi. W wodzie pochodzącej z wodociągu Istebna Kubalonka w trzech próbkach stwierdzono obecność bakterii Clostridium i bakterii grupy coli, a w dwóch obecność paciorkowców kałowych. Po natychmiastowych działaniach podjętych przez właściciela mających na celu poprawę jakości wody i powtórnych badaniach nie stwierdzono obecności tych bakterii w wodzie. Na 14 badań fizyko-chemicznych wody w 9 stwierdzono przekroczoną mętność. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie wystosował jedno wystąpienie do Wójta Gminy Istebna z dnia 13.11.2006r w związku ze stwierdzeniem obecności bakterii w wodzie pobranej w Wojewódzkim Centrum Pediatrii Kubalonka Istebna 500. Gmina Zebrzydowice. Gmina Zebrzydowice zaopatrywana jest w wodę z następujących wodociągów: Zebrzydowice ul. Rzeczna, Kończyce Małe ul. Myśliwska/ Staropolska, Kończyce Małe Karolinka ul. Staffa, JZWiK z Jastrzębia. W wodzie produkowanej przez Kontenerową Stację Uzdatniania Wody w Zebrzydowicach ul. Rzeczna pod względem fizyko-chemicznym stwierdzono kilkukrotnie przekroczenie mętności oraz amoniaku. Do badań bakteriologicznych pobrano ogółem 25 próbek wody. W 8 próbkach stwierdzono obecność bakterii Clostridium. W związku z czym Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Cieszynie wydał trzy decyzje orzekające natychmiastowe wyłączenie z eksploatacji Kontenerowej Stacji Uzdatniania Wody w Zebrzydowicach do czasu uzyskania wody podawanej do sieci o naleŝytej jakości zdrowotnej. PPIS w Cieszynie wystosował równieŝ jedno wystąpienie z dnia 11.10.06r do Wójta gminy Zebrzydowice w związku ze stwierdzeniem obecności bakterii w wodzie pobranej na KSUW w Zebrzydowicach. W odpowiedzi na to wystąpienie Gminny Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Zebrzydowicach podjął decyzję o unieruchomieniu KSUW w Zebrzydowicach na ul. Rzecznej do czasu uzyskania wody podawanej do sieci o naleŝytej jakości zdrowotnej. Zaopatrzenie w wodę było realizowane w tym okresie z ujęcia podziemnego Karolinka w Kończycach Małych, ujęcia podziemnego Kończyce Małe Myśliwska/ Staropolska oraz JZWiK Moravka. Woda produkowana przez Stację Uzdatniania Wody Kończyce ul. Staropolska spełniała wymagania pod względem bakteriologicznym. W wodzie pochodzącej z Stacji Uzdatniania Wody Kończyce Karolinka oraz Kończyce ul. Myśliwska incydentalnie podwyŝszona była zawartość Ŝelaza i manganu. Ogółem w trzech próbkach stwierdzono podwyŝszoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C. Kolejne badania nie wykazały przekroczeń tego parametru. 14

1.3. Wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spoŝycia W powiecie cieszyńskim mamy 12 punktów ujmowania wody do celów wodociągowych. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakie powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spoŝycia (Dz.U. Nr 204 poz.1728). ustalone są trzy kategorie jakości wody A1,A2,A3 -w zaleŝności od wartości granicznych wskaźników jakości wody, co wpływa na planowanie procesów uzdatniania w celu uzyskania wody przeznaczonej do spoŝycia (A3- woda najbardziej zanieczyszczona). Klasa wody na dwóch ujęciach pogorszyła się. Są to potok Salamandra w Dzięgielowie i rzeka Wisła w Strumieniu do kategorii jakości A1 zakwalifikowano trzy wody z potoków: potok Hołcyna w Brennej, potok Chrobaczy w Brennej, potok Górnik w Ustroniu Poniwcu; do kategorii jakości A2 zakwalifikowano sześć wód: potok Salamandra w Dzięgielowie, potok Olecki w Istebnej, potok Prądowiec w Istebnej Wilcze, potok Nad Brzyszkiem w Istebnej Zaolziu, Zbiornik Czarne w Wiśle, potok Gościejów w Wiśle; do kategorii jakości A3 trzy wody: rzeka Piotrówka w Zebrzydowicach, rzeka Wisła w Strumieniu, potok KręŜelka w Jaworzynce. 1.4. Kąpieliska Przed i w sezonie letnim prowadzono kontrole laboratoryjne wód powierzchniowych zwyczajowo wykorzystywanych do kąpieli i rekreacji. W 2006 roku nadzorowano 13 takich miejsc. Kontrolami objęto rzekę Wisłę od wysokości campingu Jonidło w Wiśle aŝ do Ochab oraz rzekę Brennicę w Brennej i potok Leśnica w Brennej. We wszystkich badanych próbkach, za wyjątkiem jednej, parametry fizykochemiczne wody odpowiadały wymaganiom. Na początku sezonu wszystkie badania wody spełniały wymagania jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach, zarówno pod względem bakteriologicznym jaki i fizykofizycznym. W trakcie sezonu pogorszyła się jakość mikrobiologiczna rzeki Wisły. Nie odpowiadała wymaganiom pod względem bakteriologicznym: - rzeka Wisła w Wiśle (na wys. Campingu Jonidło ) - rzeka Wisła w Wiśle Centrum (na wysokości muszli koncertowej) - rzeka Wisła w Ustroniu Jaszowcu (na wysokości mostu) - rzeka Wisła w Ustroniu Nierodzimiu (na wysokości restauracji Gościniec ) - rzeka Wisła w Ustroniu (na wysokości kortów tenisowych) - rzeka Wisła w Skoczowie (wys. mostu kolejowego) - rzeka Wisła w Ochabach 15

Baseny kąpielowe W powiecie cieszyńskim zewidencjonowanych jest 17 basenów całorocznych oraz 8 sezonowych. W 2006 roku pobrano do badań laboratoryjnych ogółem 145 próbek wody z basenów całorocznych oraz 32 próbki z basenów sezonowych. Najczęściej przekraczanymi parametrami fizykochemicznymi były chlorki i amoniak. Pod względem bakteriologicznym kwestionowano jakość wody z następujących basenów: w Szkole Podstawowej w Cisownicy (dwukrotnie stwierdzono podwyŝszoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C) w Szkole Podstawowej nr 4 w Cieszynie (jeden raz stwierdzono podwyŝszoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C) w Pływalni Delfin w Skoczowie (gronkowce w jednej próbce wody) w Szpitalu Reumatologiczno-Rehabilitacyjnym w Ustroniu (jeden raz stwierdzono obecność gronkowców, bakterii grupy coli oraz bakterii grupy coli typ kałowy ) w DW Mazowsze (2 razy stwierdzono podwyŝszoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C) w Hotelu Belweder (gronkowce w jednej próbce wody) w OW Regor w Brennej (raz stwierdzono obecność gronkowców, bakterii grupy coli oraz podwyŝszoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C) w Hotelu Gołębiewski (raz stwierdzono podwyŝszoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C) w OWS Start (raz stwierdzono obecność gronkowców, bakterii grupy coli oraz podwyŝszoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C) w DW Jano (cztery razy stwierdzono podwyŝszoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C) w Hotelu Hajduk (pięć razy stwierdzono podwyŝszoną ogólną liczbę bakterii w 37 0 C, dwa razy stwierdzono obecność bakterii grupy coli, dwa razy stwierdzono obecność bakterii grupy coli typ kałowy, trzy razy stwierdzono obecność gronkowców) W basenach sezonowych kilkakrotnie stwierdzono obecność bakterii oraz podwyŝszoną mętność, amoniak i chlorki. 1.5. Sanitarna ocena powietrza atmosferycznego Podobnie jak w latach poprzednich na terenie działania Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Cieszynie zlokalizowane jest tylko 1 stanowisko do pomiaru opadu pyłu, na terenie Browaru Cieszyńskiego. Wyniki zostaną opracowane przez pracowników Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Katowicach i opublikowane w biuletynie dotyczącym Zanieczyszczenia atmosfery w województwie śląskim w późniejszym terminie. 1.6. Ocena stanu sanitarnego obiektów uŝyteczności publicznej W roku 2006, wzorem lat ubiegłych największą poprawę stanu sanitarnohigienicznego obserwowano w obiektach noclegowych szczególnie hotelach i pensjonatach (zdarzały się obiekty noclegowe na które wpływały interwencje od osób korzystających z nich), w zakładach kosmetycznych i pralniach. Natomiast nie stwierdzono znaczącej poprawy w szaletach publicznych, w których przeprowadzano tylko drobne remonty bieŝące (malowanie ścian). 16

Obiekty wczasowo-turystyczne. W ewidencji zarejestrowane były 163 obiekty w tym hotele, domy wypoczynkowe, gościńce, zajazdy, ośrodki campingowe, pola namiotowe oraz pokoje gościnne. W wyniku przeprowadzonych kontroli sanitarnych wydano 2 decyzje oraz kilka zaleceń na poprawę stanu sanitarno-technicznego (nakazywały one odnowienie powierzchni ścian i sufitów w pokojach, sanitariatach, wymiany wykładzin podłogowych). Za zły stan porządkowy nałoŝono 2 mandaty karne. W 2006 roku przyjęto do rozpatrzenia zwiększoną ilość interwencji dotyczących obiektów noclegowych, interwencje te były najczęściej wynikiem zaniedbania czy teŝ nieuczciwości właścicieli obiektów szczególnie na terenie miasta Wisły. Mimo zgłaszanych interwencji nie moŝna ocenić ogółu obiektów noclegowych jako złe, większość z nich oferuje usługi o bardzo wysokim i wysokim standardzie, dotyczy to równieŝ nowo uruchamianych. Zakłady usługowe. W omawianym okresie mimo upłynięcia terminu dostosowania zakładów fryzjerskich i kosmetycznych do wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17.02.2004r. w sprawie szczegółowych wymagań sanitarnych, jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, tatuaŝu i odnowy biologicznej, nadal większość zakładów nie spełnia tych wymagań, szczególnie jeŝeli chodzi o sanitariaty i składziki porządkowe. Spowodowane to jest zbyt małą powierzchnią pomieszczeń czy teŝ architekturą budynków, która nie pozwala na modernizację pomieszczeń.. W 2007 roku podobnie jak w ubiegłym roku, w trakcie przeprowadzanych kontroli sanitarnych będzie połoŝony nacisk na dostosowanie zakładów do wymagań rozporządzenia. Poprawia się natomiast stan sanitarny pralni, szczególnie tych, które piorą bieliznę szpitalną. Ukończono modernizację pralni w Ustroniu Jaszowcu, natomiast pralnię, która nie spełniała warunków technicznych w Cieszynie zlikwidowano. Szalety publiczne. W ewidencji zarejestrowanych jest 12 szaletów, w tym 1 sezonowy w Brennej. W 2006r. nie wydano decyzji, nie nałoŝono mandatów karnych. Mimo obniŝającego się standardu nie modernizowano ich, a jedynie we własnym zakresie przeprowadzano malowania ścian. W Ŝadnym z nich nie stwierdzono braku środków czystościowych czy dezynfekcyjnych. Zdarzały się przypadki,ŝe szalety były nieczynne, bez podania przyczyn, zapewne związane to było z niesolidnością obsługujących szalety. 1.7. Stan sanitarny placówek lecznictwa stacjonarnego i ambulatoryjnego W ewidencji zarejestrowane były 92 zakłady opieki zdrowotnej i 110 gabinetów indywidualnej praktyki lekarskiej. W 2006 roku wydano 63 opinie o spełnieniu wymagań dla zakładów opieki zdrowotnej określonych w nowym rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 22 czerwca 2005r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, jedynie 10 zakładów spełniało te wymagania. Część z zakładów posiadało zaopiniowane programy dostosowania do wymagań w/wrozporządzenia, w niektórych trwają prace modernizacyjne, inne planują budowę nowych obiektów. W dalszym ciągu trwają zakrojone na szeroką skalę prace modernizacyjne w Śląskim Szpitalu Reumatologiczno-Rehabilitacyjnym w Ustroniu oraz w Wojewódzkim Centrum Pediatrii w Istebnej. śaden szpital powiatu cieszyńskiego nie spełniał cytowanego wcześniej rozporządzenia. Zaopatrzenie w sprzęt jednorazowy, środki czystości, preparaty dezynfekcyjne, odzieŝ ochronną było wystarczające. Postępowanie z odpadami medycznymi prawidłowe, w większości zakładów odpady medyczne są odbierane codziennie przez specjalistyczne firmy posiadające odpowiednie pozwolenia i przekazywane do spalenia. 17

1.8. Stan sanitarny miast i wsi Podobnie jak w latach poprzednich poprawia się estetyka miast i wsi. W ciągu całego ubiegłego roku wykonywane były nowe chodniki dla pieszych, naprawiano lub modernizowano drogi w samych miejscowościach lub na drogach dojazdowych, zadbano takŝe o czystość terenów rekreacyjnych. Do poprawy tego stanu przyczyniła się równieŝ prowadzona gospodarka odpadami komunalnymi, która zobowiązywała właścicieli nieruchomości do segregacji odpadów i podpisywania umów na ich odbiór, dotyczyło to równieŝ właścicieli domków letniskowych Nie stwierdzano dzikich wysypisk śmieci, nie notowano interwencji dotyczących zaśmiecania terenów rekreacyjnych czy teŝ rowów przydroŝnych. Zarówno ulice, chodniki i tereny rekreacyjne sprzątane były na bieŝąco. - Ocena stanu sanitarnego zakładów prowadzących działalność Ŝywnościowo-Ŝywieniową W roku 2006 w ewidencji znajdowało się 2408 zakładów, z czego skontrolowano 1987, w tym 1 wytwórnię kosmetyków i 3 wytwórnie opakowań Ŝywności oraz 3 miejsca obrotu przedmiotami uŝytku. We wszystkich obiektach objętych nadzorem przeprowadzono 3100 kontroli sanitarnych, w tym 12 kontroli w wytwórniach i miejscach obrotu przedmiotami uŝytku. W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono, Ŝe 5 obiektów nie odpowiada ustalonym wymaganiom (3 zakłady produkcyjne i 2 sklepy). Stanowi to 0,46% w stosunku do wszystkich obiektów sklasyfikowanych. Wydano 223 decyzje administracyjne nakazujące usunięcie stwierdzonych uchybień, w tym 2 decyzje przerwania działalności. Winnych uchybień ukarano 178 mandatami karnymi na łączną kwotę 22390 PLN. W trakcie bieŝącego nadzoru sanitarnego pobrano do badań laboratoryjnych 698 prób, 678 próbek Ŝywności, 20 próbek przedmiotów uŝytku w tym 48 prób pobrano w związku z zatruciem pokarmowym. Spośród 698 prób, 36 prób pobrano w ramach monitoringu. Próby badane były w zintegrowanym laboratorium województwa śląskiego, posiadającym akredytację Polskiego Centrum Akredytacji oraz (nieliczne) w akredytowanych laboratoriach państwowej inspekcji sanitarnej w Rzeszowie i Tarnobrzegu, w kierunku badań GMO lub histaminy i 3 MCPD oraz w Państwowym Zakładzie Higieny w Warszawie w kierunku mykotoksyn i akryloamidu. o Charakterystyka obiektów nadzorowanych Spośród obiektów Ŝywnościowo-Ŝywieniowych objętych nadzorem, 89 to zakłady produkcyjne, w których przeprowadzono łącznie w 2006 roku 221 kontroli sanitarnych, wydano 28 decyzji administracyjnych i nałoŝono 12 mandatów karnych na kwotę 3100 zł. W tej grupie obiektów oceniono, Ŝe trzy nie spełniają wymagań w zakresie stanu technicznosanitarnego (ciastkarnia, wytwórnia napojów i zakład garmaŝeryjny) Do największych zakładów produkcyjnych naleŝą m.in.: Kraft Foods Polska Oddział OLZA w Cieszynie, MOKATE S.A. w Ustroniu, USTRONIANKA Sp. z o.o. w Ustroniu, Cukrownia i Rafineria CHYBIE w Chybiu, Zakład Cukierniczy INDA w Skoczowie. Najwięcej obiektów zewidencjonowano w grupie zakłady Ŝywienia zbiorowego typu otwartego (bary, restauracje itp.), co jest związane z charakterem turystyczno- 18

wypoczynkowym wielu miejscowości powiatu cieszyńskiego i duŝą migracją ludności, zwłaszcza w okresach wypoczynku letniego i zimowego oraz w weekendy. Większość stanowią bary, w których sprzedaje się głównie piwo i galanterię cukierniczą pakowaną. Spośród restauracji największe znaczenie, ze względu na duŝą ilość jednorazowo wydawanych potraw, mają obiekty usytuowane w hotelu Gołębiewski w Wiśle. W tej grupie obiektów naleŝy równieŝ wyróŝnić zakłady małej gastronomii, które często uruchamiane są sezonowo, w trudnym terenie np. przy szlakach turystycznych, narciarskich, gdzie dojazd jest często utrudniony bądź niemoŝliwy. Znaczną grupę stanowią obiekty obrotu Ŝywnością (sklepy i kioski)- łącznie 718 obiektów. Jednak w większości to małe punkty, które zaopatrują ludność z najbliŝszego otoczenia. Do duŝych zaliczane są sklepy sieci: Kaufland, Biedronka, Albert, Spar, Intermarche. Zakłady Ŝywienia zbiorowego zamknięte (zorganizowane Ŝywienie określonych grup konsumentów, w szczególności w szpitalach, zakładach opiekuńczo-wychowawczych, Ŝłobkach, przedszkolach, szkołach, internatach, zakładach pracy) to kolejna duŝa grupa obiektów. Pod nadzorem znajduje się 411 obiektów tego typu. W niej jest 6 bloków Ŝywienia w szpitalach i 10 w sanatoriach, gdzie jednorazowo moŝe być Ŝywionych nawet około 1000 pacjentów. Stan techniczno-sanitarny tej grupy obiektów nie budzi większych zastrzeŝeń. Tabela nr 1 Liczba obiektów objętych nadzorem w latach 2005 i 2006. Rodzaj obiektów objętych nadzorem Liczba obiektów 2005 2006 Kierunek zmian Zakłady produkcji Ŝywności Obiekty obrotu Ŝywnością Zakłady Ŝywienia zbiorowego typu otwartego Zakłady Ŝywienia zbiorowego typu zamkniętego Zakłady "małej gastronomii" Środki transportu Ŝywności Wytwórnie przedmiotów uŝytku Miejsca obrotu przedmiotami uŝytku 104 89-15 821 812-9 745 756 + 11 401 411 + 10 96 99 + 3 264 233-31 2 5 + 3 3 3 Bez zmian Obiekty ogółem 2431 2408-23 19

2.2. Ocena poszczególnych grup obiektów Ŝywnościowo-Ŝywieniowych Zakłady produkcji Ŝywności W roku 2006 w ewidencji znajdowało się 89 zakładów, w tym skontrolowano 81. Trzy obiekty nie odpowiadają ustalonym wymaganiom, stanowi to 4,22% w stosunku do wszystkich obiektów sklasyfikowanych. Spośród zakładów produkcyjnych będących pod nadzorem PPIS w Cieszynie największy % stanowią piekarnie, których w roku 2006 nadzorowano 35. DuŜą grupę obiektów stanowią równieŝ ciastkarnie ( 14 zakładów) i wytwórnie napojów bezalkoholowych ( 6 zakładów) Najczęściej stwierdzane uchybienia to m.in.: zły stan sanitarno-techniczny pomieszczeń, brak pełnej dokumentacji GHP, GMP i HACCP, nieprawidłowe znakowanie wyrobów rozpoczęcie produkcji bez decyzji PPIS w Cieszynie Pod nadzorem PPIS w Cieszynie znajduje się jeden producent herbat, tj. MOKATE S.A. w Ustroniu. W zakładzie przeprowadzono 5 kontroli sanitarnych, wydano jedną decyzje administracyjną na prawidłowe znakowanie herbat. W zakresie znakowania kwestionowano: brak podania ilościowej zawartości składnika, który eksponowano w nazwie oraz w postaci graficznej, brak informacji dotyczącej wartości odŝywczej, ilość podana bez ich dziennego zalecanego spoŝycia. W zakładzie produkowane są środki spoŝywcze specjalnego przeznaczenia Ŝywieniowego, tj. herbatki z senesem i kruszyną. W związku z opinią Komisji ds. Kwalifikacji Produktów z Pogranicza, która stoi na stanowisku iŝ produkty zawierające senes i kruszynę powinny znajdować się wyłącznie w produktach leczniczych wszczęto postępowanie administracyjne. Ponadto w obrocie przeprowadzono 1 kontrolę tematyczną w zakresie znakowania, oceniono 3 herbaty, nie stwierdzono nieprawidłowości. Pod nadzorem PPIS w Cieszynie znajduje się 6 wytwórni wód źródlanych oraz napojów gazowanych i niegazowanych. Łącznie przeprowadzono w nich 24 kontrole. ZastrzeŜenia dotyczyły zarówno stanu technicznego jak i znakowania. Kwestionowano m.in.: nazwa handlowa wody róŝna od nazwy źródła i miejsca wydobycia, oznaczenie wody źródlanej jako mineralnej, brak partii produkcyjnej, brak informacji o nasyceniu CO 2 DuŜy udział w grupie zakładów produkcyjnych stanowią piekarnie, których w roku 2006 pod nadzorem było 35. Przeprowadzono w nich 69 kontroli. Podczas kontroli tematycznych w zakresie znakowania stwierdzono liczne nieprawidłowości m.in. brak w wykazie składników wszystkich uŝytych surowców, bądź wymienianie w składzie surowców, które nie są uŝywane do produkcji, całkowity brak składu produktu, nieprecyzyjne oznakowanie składników, wymienienie składników bez ich segregacji wg masy w porządku malejącym, niewłaściwe oznaczenie daty minimalnej trwałości, brak funkcji technologicznej zastosowanych substancji dodatkowych, zamieszczenie oświadczenia Ŝywnościowego bez podania informacji dot. wartości odŝywczej. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami wydano 2 decyzje administracyjne na prawidłowe znakowanie wyrobów gotowych ( piekarnie ). 20

W 2006 roku w nadzorowanych zakładach produkujących Ŝywność w ramach urzędowej kontroli Ŝywności pobrano 60 prób do badań mikrobiologicznych i fizykochemicznych. Zdyskwalifikowano 10 próbek, co stanowi 16,67 % zbadanych ogółem w tej grupie zakładów. Wskaźnik ten jest niŝszy w stosunku do roku ubiegłego, kiedy to zdyskwalifikowano 24% próbek. Wszystkie zdyskwalifikowane próbki to lody (pobrane z automatów do lodów). Zdyskwalifikowano je za ponadnormatywne parametry mikrobiologiczne (ale nie stwierdzono bakterii chorobotwórczych). Obiekty obrotu Ŝywnością W roku 2006 skontrolowano 617 obiektów z 812 prowadzących działalność handlową na terenie powiatu. Zły stan sanitarny stwierdzono w 2 obiektach, co stanowi 0,32 % w stosunku do liczby obiektów skontrolowanych. Negatywnie oceniono w/w obiekty z powodu nieprawidłowego przechowywania środków spoŝywczych, brak oznakowania oraz brak dokumentacji o pochodzeniu środków spoŝywczych. Do uchybień najczęściej występujących w zakresie stanu technicznego w obiektach obrotu Ŝywnością naleŝą: brak bieŝącej ciepłej wody przy umywalce do mycia rąk, zły stan sanitarno-techniczny ścian, sufitów, podłóg, Nieprawidłowości (w duŝej mierze zaleŝne od zachowań personelu) to głównie: brak wdroŝonych w działalności zakładu instrukcji dobrej praktyki higienicznej (GHP) i dobrej praktyki produkcyjnej(gmp) i opracowania zasad HACCP wprowadzanie do obrotu śr. spoŝywczych po terminie waŝności, niewłaściwe przechowywanie śr. spoŝywczych, brak segregacji w urządzeniach chłodniczych Ogółem w miejscach obrotu w ramach urzędowej kontroli Ŝywności pobrano do badań 479 próbek Ŝywności, z czego zakwestionowaniu 2 próby tj.0,42% (morele suszone za ponadnormatywną zawartość substancji dodatkowych dozwolonych oraz rodzynki za nieprawidłowe znakowanie) Obrót Ŝywnością w systemie targowiskowym, obnośnym i obwoźnym. Pod nadzorem PPIS w Cieszynie znajduje się 7 targowisk W roku 2006 obiekty zlokalizowane na terenie targowisk objęto szczególną kontrolą zgodnie z wytycznymi GIS i PWIS. Celem przeprowadzonych kontroli było sprawdzenie skali sprzedaŝy mięsa i wyrobów mięsnych oraz prawidłowości wprowadzania ich do obrotu. Podczas prowadzenia działań na targowiskach na terenie powiatu cieszyńskiego nie stwierdzono takich praktyk. Zakłady Ŝywienia zbiorowego W 2006 roku skontrolowano 1049 zakładów Ŝywienia zbiorowego. Najczęstsze uchybienia: nieprawidłowa funkcjonalność pomieszczeń zły stan sanitarno-techniczny ścian i podłóg, 21