CERTYFIKACJA I WERYFIKACJA. UWARUNKOWANIA GENERUJĄCE KOSZTY DLA ORGANIZACJI. GRZEGORZ MARCHEWKA PRS SA III Konferencja PF ISO 14000 Zarządzanie kosztami środowiskowymi
CERTYFIKACJA I WERYFIKACJA. UWARUNKOWANIA GENERUJĄCE KOSZTY DLA ORGANIZACJI. Grzegorz Marchewka auditor wiodący Biura Certyfikacji Systemów Zarządzania PRS S.A.
Program wystąpienia 1. Prezentacja PRS 2. Certyfikacja ISO 14001 i EMAS 3. Wymagania brzegowe certyfikacji systemów środowiskowych 4. Szacowanie czasu auditu 5. Koszty akredytacji 3
Historia PRS 1936 Utworzenie instytucji nadzorującej barki i statki towarowe pod nazwą Polski Rejestr Żeglugi Śródlądowej polskie towarzystwo klasyfikacyjne 4
Historia PRS ostatnie lata 2010 Konsolidacja usług certyfikacji systemów zarządzania i certyfikacji wyrobów w Pionie Certyfikacji PRS - przedsiębiorstwo o strategicznym znaczeniu dla gospodarki Polski 5
Zakres uprawnień PL-V-0006 Weryfikator EMAS AC 014 certyfikacja systemów zarządzania AB 1431 Akredytacje PCA PL-VG-0013 weryfikator roczny raportów dotyczących emisji gazów cieplarnianych AC 114 certyfikacja wyrobów badania wyrobów Notyfikacja w Komisji Europejskiej - nr 1463 6
Certyfikacja systemów zarządzania 7
Badania i certyfikacja wyrobów 8
Badania i certyfikacja wyrobów Rozporządzenia (UE) nr 305/2011 - zakładowa kontrola produkcji w zakresie konstrukcyjnych wyrobów metalowych i kruszyw ISO 22716 Kosmetyki. Dobre praktyki produkcji (GMP). Przewodnik Dobrych Praktyk Produkcji Weryfikacja rocznych raportów dotyczących emisji gazów cieplarnianych EU ETS Badania wyrobów UE we własnym, akredytowanym Laboratorium Badawczym 9
Szkolenia otwarte auditor wewnętrzny pełnomocnik systemów zarządzania wymagania aktualnych edycji norm i inne wymagania prawne wymagania dyrektyw EU pełnomocnik ZKP warsztaty doskonalące 10
Certyfikacja ISO 14001 11
ISO 14001 - sektory wiodące (2012 r.) 12
ISO 14001 - TOP w Europie (2012 r.) 25000 20000 19705 19470 15884 15000 10000 8633 7975 7034 5000 4215 3885 2762 2085 2014 0 WŁOCHY HISZPANIA WIELKA BRYTANIA RUMUNIA FRANCJA NIEMCY CZECHY SZWECJA SZWAJCARIA HOLANDIA POLSKA 13
EMAS TOP (17.03.2014) 7000 6000 5955 5000 4000 3000 ORGANIZACJE OBIEKTY 2000 1303 1097 1078 1000 0 HISZPANIA WŁOCHY 688 NIEMCY 1114 255 AUSTRIA 779 PORTUGALIA 394 60118 154 58 51 51 48 61 43 41 123 38 56 DANIA CYPR W. BRYTANIA BELGIA POLSKA GRECJA 14
EMAS - sektory topowe (17.03.2014) 15
EMS - wymagania akredytacyjne DACS -01 Akredytacja jednostek certyfikujących systemy zarządzania EMS PN-EN ISO/IEC 17021 Ocena zgodności. Wymagania dla jednostek prowadzących audity i certyfikację systemów zarządzania; IAF MD 1 Dokument obowiązkowy IAF dotyczący zasad próbkowania w procesach certyfikacji organizacji wielooddziałowych; IAF MD 2 Dokument obowiązkowy IAF dotyczący przenoszenia akredytowanej certyfikacji systemów zarządzania; IAF MD 5 Dokument obowiązkowy IAF dotyczący ustalania czasu trwania auditów QMS i EMS; IAF MD 11 Dokument obowiązkowy IAF dotyczący zastosowania normy ISO/IEC 17021 w auditach zintegrowanych systemów zarządzania; DA-06 Polityka dotycząca zapewnienia spójności pomiarowej. ISO/IEC TS 17021-2:2012 Część 2: Wymagania dotyczące kompetencji do auditowania i certyfikacji systemów zarządzania środowiskowego; EA-7/04 Zgodność z prawem jako część akredytowanej certyfikacji w odniesieniu do ISO 14001:2004. 16
Wymagania wobec jednostek certyfikujących (ISO 17021) ZASADY: bezstronność, kompetencja, odpowiedzialność, otwartość, poufność, reagowanie na reklamacje. INNE: struktura organizacyjna + komitet ds. bezstronności, utrzymywanie niezbędnych zasobów oraz środków informowania, utrzymywanie programów certyfikacji, utrzymywanie systemu zarządzania. 17
Wymagania wobec jednostek certyfikujacych (ISO 17021) Wymagania wobec personelu: Dysponowanie wystarczającą liczbą kompetentnego personelu, Zdefiniowanie procesu wyboru, szkolenia i formalnego upoważniania do działań, Zapewnienie nadzoru nad działaniami auditorów, monitorowanie działalności, Zapewnienie auditorom dostępu do aktualnych wymagań jednostki, Angażowanie auditorów kompetentnych, Zapewnienie możliwości zdobycia wymaganych kompetencji oraz: Odpowiednia wiedza dla całego personelu biorącego udział w procesie ertyfikacji, Odpowiednia wiedza w zakresie poszczególnych aspektów środowiskowych (emisje do powietrza, uwolnienia do wody i gleby, zużycie zasobów, emisje energii, odpady, ) dla auditorów. 18
Wymagania dotyczące personelu Kryteria: PN-EN ISO 19011: 2011 Wytyczne dotyczące auditowania systemów zarządzania PN-EN ISO/IEC 17021:2011 Ocena zgodności. Wymagania dla jednostek prowadzących audity i certyfikację systemów zarządzania ISO/IEC TS 17021-2:2012 Część 2: Wymagania dotyczące kompetencji do auditowania i certyfikacji systemów zarządzania środowiskowego DAVE-01 Akredytacja weryfikatorów środowiskowych EMAS. Wymagania szczegółowe. Rozporządzenie EMAS. wymagania własne Biura Certyfikacji Systemów Zarządzania PRS S.A. Wymagana: wiedza, umiejętności, doświadczenie. 19
EMS - wymagania dotyczące kompetencji personelu (ISO 17021-2) Działanie. Wiedza przeglądu wniosku / dobór zespołu auditującego/ określenie czasu auditu przegląd raportu/ podejmowanie decyzji certyfikacyjnych Auditowanie Terminologia X X X Mierniki środowiskowe - - X Techniki monitorowania środowiskowego Techniki oceny aspektów środowiskowych Aspekty środowiskowe projektowania Ocena efektów działalności środowiskowej - - X X X X - - X - X X Wymagania prawne i inne - X X Gotowość i reagowanie na awarie - - X Sterowanie operacyjne - - X Czynniki związane z lokalizacją X - X 20
EMAS - wymagania dotyczące personelu Kryteria: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu, DAVE-01 Akredytacja weryfikatorów środowiskowych EMAS. Wymagania szczegółowe. Wymagania (wybrane): wykształcenie wyższe II st. (techniczne, prawnicze, ekonomiczne, przyrodnicze lub ochrony środowiska), 4 lata doświadczenia zawodowego związanego z ochroną środowiska, w tym 2 lata dla każdego kodu NACE, 3 lata doświadczenia w systemie ISO 14001, 20 osobodni auditów środowiskowych w tym 6 osobodni weryfikacji EMAS, w ciągu 18 miesięcy szkolenia: 16 h (wymagania EMAS) + 10h (wymagania prawne), program szkoleń zatwierdzony przez Ministra Środowiska, szkolenia zakończone egzaminem. 21
EMS - zgodność z prawem (EA-7/04) Oznacza: PEŁNE WDROŻENIE MAJĄCEGO ZASTOSOWANIE PRAWODAWSTWA ŚRODOWISKOWEGO. ZGODNOŚĆ MA MIEJSCE WTEDY, GDY SPEŁNIONE SĄ WYMAGANIA I OSIĄGNIĘTO OCZEKIWANE ZMIANY W szczególności oznacza to, że organizacja: nie płaci kar; nie toczy się wobec niej żadne postępowanie karne lub cywilne; w wyniku kontroli różnych organów administracji nie wynikają wobec organizacji żadne działania przymusowe (nakazy, zakazy, upomnienia, ostrzeżenia); nie spodziewa się żadnych działań przymusowych organów administracji; zna wymagania prawne i je zrozumie, dokonała analizy zastosowania wymagań prawnych i wprowadziła konieczne zmiany dla uzyskania stanu zgodności. Jednostka certyfikująca: nie udziela certyfikatu do czasu wykazania zgodności prawnej, planuje wystarczająco dużo czasu na badanie na miejscu, opiera ocenę na podstawie obiektywnych dowodów, rozmyślna lub trwała niezgodność skutkuje zawieszeniem lub cofnięciem certyfikatu. 22
EMS - zasady próbkowania (IAF MD 1) Dotyczą organizacji wielooddziałowych (oddziałów stałych i tymczasowych). Podobne procesy w oddziałach. Wszystkie oddziały objęte są centralnie zarządzanymi auditami wewnętrznymi. Możliwość do przeanalizowania danych z wszystkich oddziałów. Centrala ma uprawnienia i zdolność do inicjowania zmian organizacyjnych. Nie mają zastosowania przepisy szczególne (np. gdy wymagane jest auditowanie przepisów lokalnych lub w programach dotyczących TS 16949 lub AS 91000). Co najmniej 25% próbki wybrane losowo. 23
EMS - zasady próbkowania Liczba obiektów w organizacji Audit certyfikacyjny wielkość próbki Audit nadzoru Audit ponownej oceny 1 1 1 1 2 1 1 1 3 2 1 1 4 2 1 2 5 2 1 2 6 2 1 2 7 3 2 2 8 3 2 2 9 3 2 2 10 3 2 3 x x 0,6 x 0,8 x 24
EMS - czas trwania auditu Mierzony liczbą auditorodni, (auditorodzień to 8 godzin). Czas auditu obejmuje czas badania na obiektach oraz czas na planowanie, przegląd dokumentacji, komunikowanie z klientem, pisanie raportu. Podstawą ustalenia czasu auditu jest efektywna liczba personelu oraz charakter, liczba i waga aspektów środowiskowych. Czas pracy nie obejmuje pracy ekspertów technicznych i auditorów szkolących się. Punktem wyjścia do ustalenia czasu auditu jest efektywna liczba personelu. Efektywna liczba personelu cały personel pełnoetatowy z uwzględnieniem wszystkich zmian, personelu sezonowego, kontraktowego, pracującego na część etatu. 25
EMS - czas trwania auditu Liczba personelu Etap 1 + Etap 2 Ilość osobo-dni Wysoka Średnia Niska Ograniczona 1-5 3 2,5 2,5 2,5 6-10 3,5 3 3 3 11-15 4,5 3,5 3 3 16-25 5,5 4,5 3,5 3 26-45 7 5,5 4 3 46-65 8 6 4,5 3,5 66-85 9 7 5 3,5 86-125 11 8 5,5 4 126-175 12 9 6 4,5 176-275 13 10 7 5 276-425 15 11 8 5,5 426-625 16 12 9 6 Załącznik B IAF MD 5:2013 wydanie 2 26
EMS - czas trwania auditu Liczba personelu Etap 1 + Etap 2 Ilość osobo-dni Wysoka Średnia Niska Ograniczona 626-875 17 13 10 6,5 876-1175 19 15 11 7 1176-1550 20 16 12 7,5 1551-2025 21 17 12 8 2026-2675 23 18 13 8,5 2676-3450 25 19 14 9 3451-4350 27 19 14 9 4351-5450 27 20 15 10.. 8501-1070 34 27 20 14 Załącznik B IAF MD 5:2013 wydanie 2 27
EMS - czas trwania auditu WYSOKA KATEGORIA ZŁOŻONOŚCI ASPEKTÓW SRODOWISKOWYCH: górnictwo i kopalnictwo, wydobycie ropy i gazu, garbowanie wyrobów włókienniczych i odzieży, roztwarzanie na pulpę w procesie wytwarzania papieru, w tym procesy recyklingu papieru, rafinacja ropy, chemikalia i farmaceutyki, produkcja pierwotna metale, przetwórstwo niemetali i wyroby obejmujące ceramikę i cement, wytwarzanie energii elektrycznej oparte na spalaniu węgla, budownictwo lądowe i wodne oraz rozbiórka, przetwarzanie odpadów niebezpiecznych i nie zaliczanych do niebezpiecznych, np. spalanie, itd., przetwarzanie ścieków i kanalizacja. 28
EMS - czas trwania auditu ŚREDNIA KATEGORIA ZŁOŻONOŚCI ASPEKTÓW SRODOWISKOWYCH: rybołówstwo/rolnictwo/leśnictwo, wyroby włókiennicze i odzież, z wyłączeniem garbarstwa, wytwarzanie desek, produkcja papieru i drukarstwo, z wyłączeniem roztwarzania na pulpę, przetwórstwo niemetali i wyroby obejmujące szkło, glinę, wapno, itd., obróbka wyrobów metalowych z wyłączeniem produkcji pierwotnej, obróbka powierzchniowa i chemiczna w ogólnej budowie maszyn, wytwarzanie sprzętu drogowego, kolejowego, lotniczego, statków, wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej nie opartej na spalaniu węgla, wytwarzanie, magazynowanie i dystrybucja gazu, pobieranie, oczyszczanie i dostarczanie wody, w tym gospodarka rzeczna, przetwórstwo żywności i tytoniu, transport i dystrybucja drogą morską, powietrzną, lądową, pośrednictwo w obrocie nieruchomościami komercyjnymi, zarządzanie nieruchomościami, czyszczenie przemysłowe, czyszczenie higieniczne, czyszczenie na sucho, zazwyczaj stanowiące część ogólnych usług. 29
EMS - czas trwania auditu NISKA KATEGORIA ZŁOŻONOŚCI ASPEKTÓW SRODOWISKOWYCH: hotele/ restauracje, drewno i wyroby z drewna, z wyłączeniem wytwarzania desek, nasycania i impregnacji drewna, wyroby z papieru, z wyłączeniem drukarstwa, roztwarzania na pulpę i produkcji papieru, wytwarzanie wtryskowe, formowanie i montaż wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych, z wyłączeniem wytwarzania surowców do produkcji gumy i tworzyw sztucznych, które są zaliczane do chemikaliów, obróbka plastyczna na gorąco i na zimno oraz wytwarzanie metali, z wyłączeniem obróbki powierzchniowej i innych rodzajów obróbki chemicznej i produkcji pierwotnej, ogólny montaż maszyn, z wyłączeniem obróbki powierzchniowej i innych obróbek chemicznych, handel hurtowy i detaliczny, montaż sprzętu elektrycznego i elektronicznego, z wyłączeniem wytwarzania czystych płytek obwodów drukowanych. 30
EMS - czas trwania auditu OGRANICZONA KATEGORIA ZŁOŻONOŚCI ASPEKTÓW SRODOWISKOWYCH: działania korporacji i zarządzanie korporacjami, centrale oraz zarządzanie holdingami, transport i dystrybucja usługi zarządzania, bez zarządzania rzeczywistą flotą transportową, telekomunikacja, ogólne usługi komercyjne, z wyłączeniem pośrednictwa w obrocie nieruchomościami komercyjnymi, zarządzania nieruchomościami, czyszczenie przemysłowe, czyszczenie higieniczne, czyszczenie na sucho, usługi edukacyjne. 31
EMS - czas trwania auditu Czynniki zwiększające: skomplikowana logistyka, wielojęzyczny personel, duży obszar, skomplikowane procesy, oddziały tymczasowe, aspekty pośrednie, opinie stron zainteresowanych, wrażliwość narażonego środowiska, uwarunkowania sektorowych przepisów środowiskowych, itp. Czynniki zmniejszające (max 30%): dojrzałość systemu zarządzania, wcześniejsza znajomość systemu, niska złożoność procesów, gdy możliwa jest ocena zgodności działań na podstawie zapisów, itp. 32
EMAS - czas trwania auditu Czas weryfikacji i walidacji - jak przy certyfikacji systemu zarządzania wg ISO 14001, powiększony o czas przeznaczony na badanie wymagań Rozporządzenia EMAS: Zał. I (Przegląd środowiskowy), Zał. II (Dodatkowe zagadnienia dotyczące ISO 14001), Zał. III (Wewnętrzny audit środowiskowy), Zał. IV (Deklaracja środowiskowa), Zał. V (Logo EMAS). Dodatkowe specyficzne uwarunkowania: próbkowanie obiektów, obowiązek powiadamiania akredytatora, sektory o szczególnym zagrożeniu. 33
EMAS program weryfikacji Program standardowy 1audit 2 audit 3 audit 4 audit Weryfikacja TAK TAK/NIE TAK/NIE TAK Walidacja TAK TAK TAK TAK Oświadczenie TAK TAK TAK TAK Program weryfikacji i walidacji możliwy dla MŚP 1 audit 2 audit 3 audit 4 audit 5 audit Weryfikacja TAK - - - TAK Walidacja TAK - TAK - TAK Potwierdzenie dla MŚP - TAK - TAK - Oświadczenie TAK - TAK - TAK 34
Koszty akredytacji DA -04 CENNIK OPŁAT ZA CZYNNOŚCI ZWIĄZANE Z AKREDYTACJĄ Opłata wstępna 2 500 zł. Opłata za ocenę akredytacyjną orientacyjnie 4 800 12 960 zł. Opłata za ocenę w nadzorze orientacyjnie 2 400 10 080 zł. Opłata za uczestnictwo 3 000 20 000 zł. Podstawę stanowi kalkulacja roboczogodziny (120 zł. brutto) Liczba roboczogodzin ustalana jest indywidualnie. 35
Kontakt: al. gen. J. Hallera 126 80-416 Gdańsk tel.: 58 751 12 73 fax: 58 341 77 69 dc@prs.pl www.prs.pl Dziękuj kuję za uwagę Grzegorz Marchewka Biuro Certyfikacji Systemów Zarządzania Polskiego Rejestru Statków S.A. tel.: 603 072 475 e- mail: g.marchewka@prs.pl 36