Mauzoleum Lenina grobowiec przy Placu Czerwonym w Moskwie, umiejscowiony w bezpośrednim sąsiedztwie północno-wschodniej części murów Kremla. Został wzniesiony w latach 1929-1930 wg projektu Aleksieja Wiktorowicza Szczusiewa, w stylu konstruktywistycznym. Jest miejscem spoczynku przywódcy rewolucji październikowej Włodzimierza Ilicza Lenina, a w latach 1953-1961 był również miejscem spoczynku jego następcy, Józefa Wissarionowicza Stalina.
Włodzimierz Lenin (ros. Владимир Ленин), właśc. Władimir Iljicz Uljanow (ur. 22 kwietnia 1870, zm. 21 stycznia 1924 w Gorkach Leninowskich pod Moskwą) rosyjski polityk, organizator i przywódca rewolucji październikowej, a następnie pierwszy przywódca Rosji Radzieckiej. Współzałożyciel i lider partii bolszewickiej. Teoretyk ideologii komunizmu.
Już w kilka dni po śmierci Lenina Biuro Polityczne RKP(b), pomimo sprzeciwu rodziny i wbrew woli samego Lenina pragnącego by jego szczątki poddano kremacji i złożono w Piotrogrodzie, podjęło decyzję o pochowaniu ciała w specjalnym mauzoleum na placu Czerwonym. Jednocześnie zlecono profesorowi Aleksiejowi Iwanowiczowi Abrikosowowi wstępne zabalsamowanie wodza rewolucji.
Pierwsze prowizoryczne mauzoleum wzniesiono jeszcze w styczniu 1924 roku, wg projektu Aleksieja Wiktorowicza Szczusiewa. Niewielka, sosnowa budowla i dwie stróżówki warty honorowej ukończone zostały jeszcze przed pogrzebem Lenina, który odbył się 27 stycznia Jeszcze w tym samym roku na miejscu poprzedniego powstało drugie, większe mauzoleum. Wzniesione zostało z drewna dębowego o zbliżonym, choć znacznie bardziej rozbudowanym projekcie architektonicznym. Ciało Lenina spoczęło wówczas w sarkofagu wykonanym wg projektu Konstantina Stiepanowicza Mielnikowa.
W 1929 roku podjęto decyzje o budowie nowego, o wiele bardziej okazałego grobowca. Rozpisano wówczas konkurs na projekt samego mauzoleum, jak również nowego sarkofagu, ostatecznie jednak zdecydowano się zachować dotychczasowy projekt Szczusiewa, nieznacznie tylko zmodyfikowany przez Mielnikowa. Prace budowlane trwały od lipca 1929 do października 1930 roku. Budowlę na planie prostokąta o pow. 5800 metrów kwadratowych wzniesiono z porfiru, czerwonego i czarnego granitu, trzech rodzajów marmuru i dwóch labradoru. Składa się ona z trzech zasadniczych elementów: wysokiej na około 3 metry podstawy, umiejscowionej ponad nią galerii oraz schodkowego zakończenia. Reprezentacyjne wejście, zwieńczone nadprożem z ważącego 60 ton bloku skalnego, na którym przybrane nazwisko wodza rewolucji (Ленин), prowadzi do wyłożonej czerwonym oraz czarnym granitem i umieszczonej nieco poniżej poziomu placu sali sarkofagowej o powierzchni 2400 metrów kwadratowych, gdzie na postumencie wykonanym z bloku labradoru spoczywa kryształowy, pancerny sarkofag Włodzimierza Lenina. Mumia Lenina dodatkowo chroniona jest przez stalowe barierki uniemożliwiające zwiedzającym bezpośrednie zbliżenie się do sarkofagu. W podziemiach, poniżej komory grobowej, znajdują się dwie kondygnacje laboratoriów biochemicznych i pomieszczeń zaplecza technicznego. W 1940 roku na polecenie Biura Politycznego mumia Lenina spoczęła w nowym sarkofagu. Sarkofag ten eksponowany był do 1973 roku, kiedy to zamieniono go na kolejny, wyposażony w szyby pancerne jest on dziełem rzeźbiarza Nikołaja Wasiliewicza Tomskiego
Ciało wodza opuściło mauzoleum tylko jeden raz, podczas II wojny światowej. W 1941 roku wywieziono je z zagrożonej niemieckim atakiem Moskwy, do Tiumeni w azjatyckiej części ZSRR. W 1953 roku w mauzoleum złożono zmumifikowane ciało Józefa Stalina, jednakże w okresie destalinizacji, 31 października 1961 roku, na mocy uchwały XXII Zjazdu KPZR zostało ono pogrzebane pod murami Kremla. W czasach Związku Radzieckiego mauzoleum Lenina pełniło również funkcję trybuny, z której Stalin i jego następcy wraz z kierownictwem Partii odbierali pochody i defilady wojskowe. W latach 1992-1994 nie organizowano takich masowych przedsięwzięć. W 1995 roku defiladę 9 maja zorganizowano na Górze Pokłonnej, a w roku następnym majowa defilada zwycięstwa była po raz ostatni odbierana z trybuny mauzoleum. W kolejnych latach budowano w tym celu tymczasowe trybuny przed mauzoleum. Przed wejściem do mauzoleum była wystawiana wojskowa warta honorowa nr 1, zlikwidowana w październiku 1993 roku (ponownie zaczęto ją wystawiać od 12 grudnia 1997 roku, ale przed Grobem Nieznanego Żołnierza w Parku Aleksandryjskim).
Mumia dwukrotnie w ciągu tygodnia poddawana jest zabiegom zabezpieczającym, natomiast raz na 18 miesięcy przeprowadzana jest jej gruntowna konserwacja (wtedy też grobowiec jest niedostępny dla zwiedzających). Mauzoleum otwarte jest dla zwiedzających od wtorku do czwartku, w sobotę i w niedzielę, w godzinach od 10. do 13., z wyjątkiem okresów, gdy mumia poddawana jest konserwacji. Zabronione jest wnoszenie broni, niebezpiecznych przedmiotów, materiałów wybuchowych, aparatów fotograficznych i kamer.
Mauzoleum Lenina kilkukrotnie stało się obiektem zamachów. M.in. w 1959 roku jeden ze zwiedzających rzucił w sarkofag młotkiem i rozbił jego osłonę. Miały też miejsce dwa zamachy bombowe w 1967 roku i 1973 roku. Po rozwiązaniu ZSRR ujawniły się otwarcie opinie o konieczności likwidacji mauzoleum i pochowaniu ciała Lenina zgodnie z jego wolą, na Cmentarzu Wołkowskim w Sankt Petersburgu. Społeczeństwo rosyjskie i siły polityczne są jednak w tej sprawie podzielone. Rosyjscy komuniści są zdecydowanie przeciwni likwidacji mauzoleum i pochówkowi ciała, natomiast za likwidacją budowli opowiedział się na początku lat 90. prezydent Borys Jelcyn oraz patriarcha Moskwy i Wszechrusi Aleksy II. W 2001 roku Władimir Putin wypowiedział się za zachowaniem budowli.
Mauzoleum- мавзолей Sarkofag- саркофаг Przywódca- лидер Polityk- политик Pogrzeb- похороны Zamach- убийство Budowla- строительство
Natalia Michalczyk Sandra Zygmaniak