INSTRUKCJA Strona 1 z 8 RB Strona Numer wyd. Data Zmiana 1-8 1 15-04-11 Zmianie uległ cały dokument. Dostosowanie do zmian organizacyjnych GL S.A., zmiana szablonu dokumentu.
Strona 2 z 8 RB 1. CEL Celem niniejszej instrukcji jest zapewnienie takiej organizacji, przygotowania i prowadzenia prac, aby wykonywana praca była bezpieczna. 2. ZAKRES STOSOWANIA Instrukcja odnosi się do wszystkich prac wymagających wejścia do wszelkiego rodzaju zbiorników, rurociągów i aparatów, zwanych dalej zbiornikami i aparatami. Instrukcja ma zastosowanie do prac wykonywanych na terenie: a) Grupy LOTOS S.A. w Gdańsku tj. przy ul. Elbląskiej 135 oraz na terenie ujęcia wody w Przejazdowie, przy ul. Benzynowej, b) spółki LOTOS Kolej sp. z o.o., przy ul. Michałki 25 w Gdańsku, c) instalacji Grupy LOTOS S.A. zlokalizowanych poza Gdańskiem. 3. DOKUMENTY ZWIĄZANE Procedura nr GKL.48.01.00.00 Instrukcja nr GKL.48.01.03.00 Zasady postępowania przy wykonywaniu prac w oparciu o pisemne zezwolenia Analiza Bezpieczeństwa Pracy Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z 01.10.1993r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji, remontach i konserwacji sieci kanalizacyjnych (Dz. U. Nr 96, poz. 437 z 1993r.) 4. DEFINICJE Prace wewnątrz zbiorników i aparatów prace w zbiornikach, kanałach, studniach, studzienkach kanalizacyjnych, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych zamkniętych przestrzeniach, do których wejście odbywa się przez włazy lub otwory o niewielkich rozmiarach lub jest w inny sposób utrudnione. 5. ODPOWIEDZIALNOŚĆ Wystawiający zezwolenie, jest odpowiedzialny za: przygotowanie zbiornika lub aparatu do wykonania w nim pracy, wystawienie zezwolenia, wyznaczenie osoby nadzorującej prace. Wykonawca prac jest odpowiedzialny za: uzyskanie zezwolenia, nadzorowanie prac wykonywanych przez pracowników,
Strona 3 z 8 RB opracowanie Analizy Bezpieczeństwa Pracy wymaganej procedurą nr GKL.48.01.00.00 Zasady postepowania przy wykonywaniu prac w oparciu o pisemne zezwolenia. przeprowadzenie instruktaŝu pracowników wykonujących prace w zbiorniku/aparacie, wyznaczenie pracowników asekurujących. Pracownik nadzorujący jest odpowiedzialny za: okresowe (zgodne z treścią zezwolenia) sprawdzanie sposobu wykonywania prac oraz miejsca wykonywania prac, sprawdzenie stanu zabezpieczeń, za wykonanie których odpowiedzialny jest wystawiający zezwolenie. Pracownik asekurujący jest odpowiedzialny za: stały kontakt z pracownikami przebywającymi w zbiorniku lub aparacie, udzielanie, w razie potrzeby, pomocy osobom przebywającym wewnątrz zbiornika lub aparatu. 6. OPIS POSTĘPOWANIA 6.1 Informacje ogólne 6.1.1 W czasie wykonywania prac w kanalizacji stosuje się zapisy Rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z 01.10.1993r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji, remontach i konserwacji sieci kanalizacyjnych (Dz. U. Nr 96, poz. 437 z 1993r.). W sytuacjach nieregulowanych rozporządzeniem zastosowanie mają zapisy instrukcji. 6.1.2 Prace naleŝy wykonywać przy okresowym nadzorze przez wyznaczonego pracownika ze strony wystawiającego zezwolenie i przy stałym nadzorze mistrza lub brygadzisty ze strony Wykonawcy, zaleŝnie od stopnia zagroŝenia i złoŝoności pracy. 6.1.3 W Analizie Bezpieczeństwa Pracy lub w wystawionym, zgodnie z procedurą nr GKL.48.01.00.00, pisemnym zezwoleniu na pracę musi być określone, kto wystawiający zezwolenie czy wykonawca jest odpowiedzialny za wykonanie konkretnych zabezpieczeń. 6.1.4 Pracownik lub pracownicy wykonujący pracę wewnątrz zbiornika powinni być asekurowani co najmniej przez jedną osobę znajdującą się na zewnątrz. Osoba asekurująca powinna być w stałym kontakcie z pracownikami znajdującymi się wewnątrz zbiornika oraz mieć moŝliwość niezwłocznego powiadomienia innych osób mogących, w razie potrzeby, niezwłocznie udzielić pomocy. 6.1.5 JeŜeli zachodzi konieczność pracy w sprzęcie ochrony dróg oddechowych (aparat butlowy ze spręŝonym powietrzem, maska z doprowadzeniem świeŝego powietrza), pra-
Strona 4 z 8 RB cownicy powinni posiadać aktualne zezwolenie lekarza na prace w takim sprzęcie oraz być przeszkoleni z jego obsługi. 6.1.6 Do pracy w zbiornikach i aparatach nie mogą być dopuszczeni pracownicy młodociani, staŝyści i praktykanci. 6.1.7 Przebywanie w zbiorniku i aparacie, a takŝe przy włazach osobom niezwiązanym z wykonywaną pracą i jej kontrolą jest zabronione. 6.2 Techniczne i organizacyjne przygotowanie prac 6.2.1 Pracownicy wyznaczeni do wejścia i prowadzenia prac muszą być szczegółowo pouczeni o zakresie i sposobie wykonania wyznaczonej pracy oraz o zastosowanych środkach bezpieczeństwa. Mistrz Wykonawcy (lub kompetentny pracownik wyznaczony przez Wykonawcę) przeprowadza instruktaŝ, który obejmuje następujące elementy: zakres prac do wykonania, zapisy zawarte w Analizie Bezpieczeństwa Pracy, sposób sygnalizacji pomiędzy pracującymi wewnątrz zbiornika, a asekurującymi ich na zewnątrz zbiornika, postępowanie w razie wystąpienia zagroŝenia. Zapoznanie pracowników powyŝszymi wymaganiami musi być potwierdzone na piśmie. 6.2.2 Zbiorniki i aparaty, w których mogą występować gazy, pary, ciecze i ciała stałe o właściwościach toksycznych, Ŝrących, parzących, wybuchowych, palnych lub gazy obojętne, zwane dalej mediami niebezpiecznymi, wymagają szczególnie starannego przygotowania do prowadzenia prac w ich wnętrzu. Przygotowanie to powinno obejmować: wyrównanie do ciśnienia atmosferycznego, opróŝnienie z zawartego medium i oczyszczenie. 6.2.3 Oczyszczanie naleŝy prowadzić w miarę moŝliwości bez wchodzenia pracownika do wnętrza: drogą przepłukania, mycia, neutralizacji, parowania, przedmuchania, zrywania nawisów itp. operacjami właściwymi dla medium, którym aparat lub zbiornik był wypełniony. Dobór metody powinien zapewnić najlepsze przygotowanie zbiornika lub aparatu do pracy w zakresie i stopniu moŝliwym do osiągnięcia bez wchodzenia do wnętrza. W przypadku, gdy celem pracy jest czyszczenie, ww. prace mają charakter oczyszczenia wstępnego. 6.2.4 Wszystkie rurociągi doprowadzające i odprowadzające media do zbiorników i aparatów, w tym równieŝ rurociągi odpowietrzeń, jeśli nie prowadzą bezpośrednio do atmosfery, powinny być odcięte zasuwami i zaślepione za pomocą zaślepek. 6.2.5 Wszystkie zaślepki muszą być oznaczone czytelnymi zawieszkami informującymi o tym, Ŝe w aparacie są wykonywane prace i nie moŝna usuwać zaślepki bez zgody gospodarza.
Strona 5 z 8 RB 6.2.6 Zaślepki powinny być wykonane z materiału wytrzymującego ciśnienie od strony czynnej, temperaturę i korozyjne działanie mediów, powinny posiadać języki wystające ponad złącze oraz odpowiednią średnicę i grubość. 6.2.7 Odcięcie za pomocą zaworów, kurków lub zasuw, nawet w układzie podwójnym, jest niewystarczające. JeŜeli konstrukcja połączeń nie pozwala na załoŝenie zaślepek (połączenia spawane) dopuszcza się zabezpieczenie o ile istnieje taka techniczna moŝliwość przez zamknięcie podwójnej armatury i otwarcie spustu lub odpowietrzenia pomiędzy nią. W tym przypadku armaturę naleŝy zabezpieczyć przed przypadkowym otwarciem. 6.2.8 Po przekazaniu instalacji do remontu dopuszcza się ślepienie nie poszczególnych zbiorników czy aparatów, lecz całych sekcji lub instalacji na granicy działki. 6.2.9 JeŜeli zachodzi konieczność pracy w innych temperaturach (± 5 0 C temperatury otoczenia) lub przy nadmiernym promieniowaniu cieplnym naleŝy stosować dodatkowe zabezpieczenie, wymienione w zezwoleniu, jak np.: nadmuch świeŝego powietrza, przerwy w pracy itp. 6.2.10 Po opróŝnieniu zbiornika lub aparatu z mediów niebezpiecznych oraz po przygotowaniu ich do wejścia ludzi, wystawiający zezwolenie zleca wykonanie analizy atmosfery wewnątrz aparatu na zawartość tlenu, stęŝeń substancji palnych i toksycznych. Próbki do analizy powinny być pobrane nie wcześniej niŝ na 1 godz. przed zamierzonym wejściem. Wyniki analiz naleŝy załączyć do zezwolenia. Dopuszczalne jest wykonywanie analiz przy uŝyciu detektora gazu i eksplozymetru. 6.2.11 Próbki do analiz naleŝy pobrać jeŝeli to moŝliwe z róŝnych przestrzeni zbiornika lub aparatu bez wchodzenia pracownika do wnętrza. 6.2.12 Na wejście do zbiornika lub aparatu moŝna zezwolić, gdy wyniki analiz potwierdzają brak zagroŝenia wybuchowego i toksycznego, a zawartość tlenu wynosi nie mniej niŝ 18% obj. JeŜeli stęŝenie tlenu jest poniŝej 18% obj., to w szczególnych przypadkach moŝna zezwolić na pracę wewnątrz zbiornika lub aparatu, praca w takich warunkach wymaga jednak stosowania sprzętu izolującego drogi oddechowe. 6.2.13 W przypadkach, gdy oczyszczenie wybranymi sposobami nie zapewni bezpiecznej atmosfery wewnątrz lub, jeśli w toku pracy moŝliwe jest wyzwalanie się niebezpiecznych mediów (przy obecności szlamu, osadów, porowatej wymurówki itp.) naleŝy stosować ciągłą wentylację o takiej krotności wymiany powietrza w ciągu godziny, aby nie wystąpiły zagroŝenia toksyczne i wybuchowe. StęŜenia substancji toksycznych i palnych naleŝy w czasie pracy kontrolować okresowo lub w sposób ciągły. Decyduje o tym osoba wystawiająca zezwolenie. 6.2.14 JeŜeli w zbiorniku lub aparacie zainstalowane są ruchome urządzenia mechaniczne (mieszadła, skrobaki itp.) naleŝy wyłączyć i zabezpieczyć napędy tych urządzeń, tak aby wykluczyć przypadkowe ich uruchomienie.
Strona 6 z 8 RB 6.2.15 Urządzenia elektryczne (grzejniki, silniki napędowe itp.) naleŝy odłączyć i zabezpieczyć przed przypadkowym podaniem napięcia. Natomiast tam, gdzie to jest moŝliwe, naleŝy równieŝ od silnika odpiąć kable i zaizolować końcówki. Czynności te muszą być wykonane przez uprawnionego elektryka i potwierdzone w zezwoleniu. 6.2.16 JeŜeli zachodzi konieczność prowadzenia prac w aparacie w czasie pracy pozostałej części instalacji technologicznej, naleŝy dodatkowo przedsięwziąć następujące środki ostroŝności: 1) przed przystąpieniem do prac wewnątrz aparatu, wystawiający zezwolenie sprawdza czy w bliskim otoczeniu aparatu nie ma nieszczelności (wycieków) węglowodorów lub innych niebezpiecznych substancji, które mogłyby zostać zaciągnięte do zbiornika poprzez otwarte włazy, 2) wokół aparatu naleŝy wyznaczyć strefę ochronną i ją odpowiednio oznakować, 3) wejście do zbiornika lub aparatu jest moŝliwe po indywidualnym wyślepieniu urządzenia, 4) zapewnić, aby w pobliŝu otwartego aparatu nie były prowadzone Ŝadne prace, które mogłyby spowodować zmianę atmosfery wewnątrz aparatu, 5) naleŝy bezwzględnie natychmiast ewakuować pracowników przebywających wewnątrz aparatu w przypadku zaistnienia na instalacji lub w jej sąsiedztwie innych zagroŝeń mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo i zdrowie przebywających w aparacie pracowników. 6.3 Organizacja i prowadzenie prac 6.3.1 Wnętrze zbiornika lub aparatu, a szczególnie miejsca pracy powinny być naleŝycie oświetlone przy uŝyciu źródła światła elektrycznego o bezpiecznym napięciu (zasilanego z transformatora bezpieczeństwa o napięciu 24V, umieszczonego poza aparatem). Lampa powinna być umocowana w taki sposób, aby wykluczyć moŝliwość jej upadku lub rozbicia. 6.3.2 Elektronarzędzia muszą być zasilane przez transformator separacyjny umieszczony na zewnątrz zbiornika lub aparatu. 6.3.3 Przed uŝyciem narzędzi i sprzętu ochronnego naleŝy sprawdzić ich stan techniczny. 6.3.4 Czyszczenie z mediów palnych powinno być prowadzone przy uŝyciu narzędzi w sposób wykluczający zapłon. 6.3.5 Zbiornik lub aparat powinien być uziemiony. 6.3.6 Maksymalną ilość pracowników wykonujących prace oraz ilość pracowników asekurujących określa kaŝdorazowo Wykonawca w uzgodnieniu z wystawiającym zezwolenie. 6.3.7 Rejestr osób wchodzących do przestrzeni zamkniętej (załącznik nr 1) uzupełnia i aktualizuje asekurujący. Rejestr prowadzony jest w danym dniu dla danej pracy.
Strona 7 z 8 RB 6.3.8 Przed wejściem do zbiornika lub aparatu muszą być ustalone sygnały alarmowe między pracującymi, a asekurującymi. 6.3.9 Jeden z pracowników asekurujących powinien cały czas obserwować pracowników znajdujących się wewnątrz zbiornika lub aparatu i komunikować się z nimi. Pozostali asekurujący mogą obsługiwać sprzęt doprowadzający świeŝe powietrze przy czym jeden obsługuje nie więcej niŝ 2 aparaty, lub wykonywać inną pracę w pobliŝu tak, aby w kaŝdej chwili móc udzielić pomocy przy ewakuacji pracowników z wnętrza zbiornika lub aparatu. 6.3.10 W przypadku prowadzenia prac w zbiorniku lub aparacie oddalonym od innych stanowisk pracy, przy braku łączności akustycznej naleŝy wprowadzić inne środki łączności umoŝliwiające natychmiastowe przekazanie sygnałów alarmowych. 6.3.11 KaŜdy z pracowników asekurujących musi być wyposaŝony w takie same środki ochrony indywidualnej, jak pracownik znajdujący się wewnątrz zbiornika. 6.3.12 Zmiana pracownika musi odbywać się na zewnątrz zbiornika lub aparatu. 6.3.13 Pracownik wchodzący lub wychodzący z wnętrza po drabinie powinien mieć wolne ręce. 6.3.14 Przy pracach spawalniczych i innych z ogniem otwartym wewnątrz zbiorników lub aparatów naleŝy stosować zasadę zapalania palnika na zewnątrz zbiornika lub aparatu, o ile jest to moŝliwe. 6.3.15 Zabrania się wkładania do zbiorników i aparatów butli z gazami technicznymi. 6.3.16 Prace z chemikaliami wykonywane wewnątrz zbiorników lub aparatów np. malowanie, układanie wykładzin itp., powinny być wykonywane przy zastosowaniu ciągłej wentylacji mechanicznej, uziemieniu zbiornika lub aparatu oraz przy zastosowaniu dodatkowych zabezpieczeń wynikających z technologii wykonywania pracy. 7. ZAPISY Brak. 8. WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW Załącznik nr 1 Rejestr osób wchodzących do przestrzeni zamkniętej
Strona 8 z 8 RB REJESTR OSÓB WCHODZĄCYCH DO PRZESTRZENI ZAMKNIĘTEJ Załącznik 1 Data... Nr aparatu.. Imię i Nazwisko Godzina wejścia Podpis osoby wchodzącej Godzina wyjścia Podpis osoby wychodzącej Aktualna liczba osób w przestrzeni zamkniętej Asekurujący