PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI GÓRCZYNA

1

Załącznik do Uchwały nr XLIV/362/2010 Rady Miejskiej w Szlichtyngowej z dnia 24 września 2010 roku Gmina Szlichtyngowa PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI GÓRCZYNA na lata 2010-2016 Urząd Miasta i Gminy w Szlichtyngowej Rynek 1 67-407 Szlichtyngowa www.umig.szlichtyngowa.org tel. 065 549 23 27 fax. 065 549 23 41 2

SPIS TREŚCI: I. OPIS CELÓW I ZNACZENIA OPRACOWANIA PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI. II. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI, W KTÓREJ BĘDZIE REALIZOWANA OPERACJA / INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCĄ ODNOWIE MIEJSCOWOŚCI. 2.1. Położenie 2.2. Komunikacja 2.3. Klimat 2.4. Przyroda, ekologia 2.5. Liczba mieszkańców 2.6. Ludność, integracja społeczna 2.7. Powierzchnia 2.8. Instytucje 2.9. Zakłady pracy 2.10. Gospodarstwa rolne 2.11. Edukacja 2.12. Rozwój 2.13. Infrastruktura 2.14. Kultura, sport, organizacje społeczne 2.15. Zabytki i historia III. SWOT ANALIZA SILNYCH I SŁABYCH STRON MIEJSCOWOŚCI, W KTÓREJ BĘDZIE REALIZOWANA OPERACJA. IV. OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ INWESTYCYNYCH I PRZEDSIĘWZIĘĆ AKTYWIZUJĄCYCH SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ W OKRESIE CO NAJMNIEJ 7 LAT. 3

I. OPIS CELÓW I ZNACZENIA OPRACOWANIA PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI. Plan Odnowy Miejscowości Górczyna stanowi ujęcie stanu obecnego i propozycji rozwoju wsi. W opracowaniu planu brali udział zarówno pracownicy Urzędu Miasta i Gminy, jak i przedstawiciele lokalne społeczności. Program oparty jest na następujących dokumentach strategicznych: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Szlichtyngowa, Miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, Strategii Rozwoju Gminy Szlichtyngowa, Poprzez przeprowadzone spotkanie wiejskie (konsultacje społeczne) i zgłaszanie potrzeb, POM odzwierciedla potrzeby lokalnej społeczności. Przy konstruowaniu POM Górczyna brano pod uwagę wytyczne, zawarte w projekcie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Odnowa i rozwój wsi objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2008-2013. Projekt rozporządzenia określa co powinien zawierać Plan Odnowy Miejscowości. Jest to: a) charakterystyka miejscowości, w której będzie realizowana operacja, b) inwentaryzacja zasobów służącą ujęciu stanu rzeczywistego, c) ocenę mocnych i słabych stron miejscowości, w której będzie realizowana operacja, d) opis planowanych zadań w perspektywie 7 lat od dnia przyjęcia dokumentu; Dodatkowo niezbędne są uchwały: a) zebrania wiejskiego lub rady dzielnicy lub rady osiedla, lub rady miasta w sprawie przyjęcia planu odnowy miejscowości, w której będzie realizowana operacja, b) rady gminy lub rady miasta w sprawie zatwierdzenia planu odnowy miejscowości. Plan Odnowy Miejscowości stanowi załącznik do wniosku o wsparcie przedsięwzięcia z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, Oś 3 Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej, Działanie Odnowa i rozwój wsi. Według przyjętego PROW-u na lata 2007-2013 wspierane działania będą wpływać na poprawę jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Umożliwi rozwój tożsamości społeczności wiejskiej, 4

zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej obszarów wiejskich. Pomocy finansowej udzieli się podmiotom z tytułu inwestycji w zakresie: 1) budowy, przebudowy, remontu lub wyposażenia obiektów: a) pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe, b) służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury, 2) kształtowania obszaru przestrzeni publicznej; 3) budowy remontu lub przebudowy infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych lub społeczno-kulturalnych; 4) zakupu obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie, w tym budynków będących zabytkami, z przeznaczeniem na cele publiczne; 5) odnawiania, eksponowania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych, budynków będących zabytkami lub miejsc pamięci; 6) kultywowania tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów. Jak konstruowano Plan Odnowy Miejscowości Górczyna: 1. Przeprowadzono opis, inwentaryzację stanu obecnego. 2. Przygotowano prezentację dla mieszkańców miejscowości. 3. Zorganizowanie spotkania z mieszkańcami miejscowości. 4. Przyjęcie w drodze uchwały (zebrania wiejskiego) POM Górczyna. 5. Zatwierdzenie POM Górczyna przez Radę Miejską w Szlichtyngowej. 5

II. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI, W KTÓREJ BĘDZIE REALIZOWANA OPERACJA / INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCĄ ODNOWIE MIEJSCOWOŚCI. 2.1. Położenie Górczyna położona jest w południowej części województwa lubuskiego, na terenie powiatu wschowskiego przy drodze krajowej nr 12. Jest to duża miejscowość sołecka w Gminie Szlichtyngowa. Na północy Górczyny rozciągają się ujęcia wody pitnej dla miasta Szlichtyngowa i okolicznych wsi: Górczyna- Puszcza, Dryżyna, Wyszanów, Zamysłów. Ważniejsze odległości od m. Górczyna: Głogów: 15,7 km, czas przejazdu:17 min, średnia prędkość: 70,4 km/h Leszno: 30,4 km, czas przejazdu:34 min, średnia prędkość: 70,4 km/h Zielona Góra: 75,7 km, czas przejazdu:1 h 24 min, średnia prędkość: 70,4 km/h Wrocław: 111,8 km (czas przejazdu:2h 4 min, średnia prędkość: 65,0 km/h). Warszawa: 419,6 km (czas przejazdu:6h 11 min, średnia prędkość: 83,1 km/h) Lokalizacja wsi w stosunku do Szlichtyngowej www.map24.pl 6

2.2. Komunikacja Wzdłuż m. Góczyna przebiega droga krajowa nr 12 relacji: Łęknica (granica PL U) Beredyszcze (granica PL- UKR). Jest to najdłuższa droga krajowa w Polsce. Średniodobowy ruch na tej drodze w Górczynie przekracza 7.700 pojazdów / dobę. 2.3. Klimat Klimat suchy, słoneczny, ciepły. Średnia temperatura w latach 1990-1997 wyniosła 8 8,5 st. C. Najniższe średnie temperatury występują w styczniu -1,5 st. C. Najwyższe średnie temperatury występują w lipcu + 18 st. C. Średnie opady atmosferyczne w latach 1990 97 wyniosły 550 600 mm (najwięcej lipiec i sierpień). 2.4. Przyroda, ekologia: Jednym za najważniejszych elementów przyrody jest Park Górczyński, w którym rośnie wiele pomników przyrody m.in. najcenniejszy i najstarszy dąb zasadzony przez Jana II Sobieskiego. Na terenie obrębu wsi Górczyna znajduje się ujecie wody, które zaopatruje w wodę miasto Szlichtyngowę liczące przeszło 1389 mieszkańców oraz wsie Górczyna, Puszcza, Wyszanów, Dryżyna. Składa się z dwóch studni głębinowych o zasobach 78,0 m 3 /h. Na zachód od Górczyny rozciąga się kompleks leśny zarządzany przez Nadleśnictwo Głogów oraz dwa oddziały leśne o pow. ok. 30 ha, gdzie występuje roślinność o nazwie śnieżyca. 7

2.5 Liczba mieszkańców W grudniu 2009 roku liczba mieszkańców wynosiła 481 osób. Liczba mieszkańców w Górczynie na przestrzeni kilku ostatnich lat kształtowało się w następujący sposób: 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 444 438 444 452 465 472 481 490 480 470 460 450 440 430 420 410 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 L. mieszk. 2.6. Ludność, integracja społeczna: Duże zainteresowanie osiedlaniem się w Górczynie obserwuje się od kilkunastu lat, jednak znaczące nasilenie trwa od 2002 r. Obecnie powstają nowe osiedla domów jednorodzinnych, co potwierdza tezę, iż proces ten trwa nadal. Osiedlająca się w ostatnim czasie w Górczynie ludność, to głownie mieszkańcy okolicznych miast i wsi. Traktują oni wieś jako miejsce odpoczynku po pracy. Dużym wyzwaniem jest zapewnienie integracji tej społeczności z mieszkającymi tu od lat ludźmi. W tym celu należy organizować różnego rodzaju przedsięwzięcia, imprezy plenerowe integracyjne. Największą wartość maja inicjatywy oddolne, dlatego ważnym jest, aby Gmina stworzyła podstawy infrastrukturę, dzięki której takie pomysły będą realizowane. 8

2.7. Powierzchnia Górczyna zajmuje 518,4033 ha. Na powierzchnię tą składają się: Rodzaj gruntu Powierzchnia (ha) Rodzaj gruntu Powierzchnia (ha) Grunty orne 302,3177 Komunikacja 21,8417 Sady 2,6576 Tereny osiedlowe zabudow. 4,8539 Łąki 87,1317 Tereny osiedlowe niezabudow. 0,2047 Pastwiska 33,5366 Tereny osiedlowe zielone 2,8427 Lasy 44,3500 Tereny różne - Wody - Nieużytki 3,0941 2.8. Instytucje: Na terenie wsi Górczyna znajduje się świetlica wiejska, dwukondygnacyjna, gdzie znajdują się dwie sale u góry i dwie na dole oraz strzelnica, użytkowana przez Liga Obrony Kraju Koło Miejskie Szlichtygowa. Na strzelnicy organizowane są zawody gminne i powiatowe. 2.9. Zakłady pracy: W Górczynie nie ma większych zakładów pracy, zlokalizowanych jest kilka firm usługowych m.in.: Surowce Wtórne, Przedsiębiorstwo Budowlane ROBPOL, P.P.U. Wasielewski oraz Biuro Rachunkowe. 2.10. Gospodarstwa rolne: Górczyna to miejscowość typowo rolnicza. Znajdują się tu 27 gospodarstw o łącznej powierzchni 245,8431 ha, w tym 2 duże o powierzchni pow. 30,00 ha. Są to : - gospodarstwo Stanisława Gnacego o pow. 95,1185 ha, - gospodarstwo Kazimierza Sówki o pow. 56,8829 ha 2.11. Edukacja: W Górczynie nie ma placówek oświatowych, ponieważ znajdują się one w sąsiadującej Szlichtyngowej. Są to: Szkoła Podstawowa im JP II i Przedszkole w Szlichtyngowej oraz Gimnazjum. 9

2.12. Rozwój Wieś Górczyna należy do najszybciej rozwijających się miejscowości w Gminie Szlichtyngowa. Wzrost liczby mieszkańców obserwowany jest każdego roku. Obrazuje się to licznymi budowami domków jednorodzinnych. Z powodu bliskiego położenia od Głogowa, Górczyna traktowane są jako miejsce, gdzie ludzie po pracy, z dala od zgiełku miejskiego mogą wypocząć w atrakcyjnie położonym miejscu. Dodatkowym magnesem są uzbrojone, bądź łatwe do uzbrojenia grunty. Droga krajowa o dużym natężeniu ruchu jest z jednej strony uciążliwością, z drugiej strony daje pewność szybkiego dostania się do miasta. Z racji swojej kategorii utrzymywana jest na wysokim poziomie przejezdności w okresie zimowym. Teren Górczyny nie jest w całości objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Przy drodze krajowej znajdują się tereny, należące do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przeznaczone pod przemysł i przetwórstwo. Studium Uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Szlichtyngowa określa rozwój Górczynę w kierunku budownictwa jednorodzinnego oraz usługowego. Planowane do wykonania w latach 2010 2016: modernizację świetlicy wiejskiej wraz z zagospodarowaniem jej otoczenia, rewitalizacja Parku Górczyńskiego oraz wykonaniem niezbędnych ścieżek, odnowa sceny, wykonanie nowej płyty tanecznej wraz z murowanym zapleczem, urządzenia boiska do piłki siatkowej, urządzenie ścieżki zdrowia, urządzenie placu zabaw dla dzieci, wykonanie nowej drogi dojazdowej do bloków jako droga p.poż. do parku, wykonanie oświetlenia strzelnicy, zagospodarowanie placu piknikowego na strzelnicy. 2.13. Infrastruktura We wsi istnieje sieć wodociągowa i kanalizacyjna oraz sieć energetyczna i telekomunikacyjna. Zdecydowana większość mieszkańców korzysta z tych urządzeń. 10

Kanalizacja sanitarna grawitacyjno tłoczna oparta jest na dwóch przepompowniach ścieków. System połączony jest z miejską siecią kanalizacyjną i odprowadzany do oczyszczalni ścieków w Górczynie. Górczyna ujęta jest w programie Aglomeracji Szlichtyngowa, który wpisany jest w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Woda w Górczynie doprowadzana jest z ujęcia wody Górczyna należącego do Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Szlichtyngowej. We wsi nie ma sieci gazowej. 2.14. Kultura, sport, organizacje społeczne: Ze względu na bardzo bliskie położenie Szlichtyngowy, organizacje kulturalne, sportowe oraz społeczne mają siedzibę w mieście, ale obejmują swoim działaniem również Górczynę. 2.15. Historia i zabytki: Dwór w Górczynie W Górczynie znajdowała się siedziba rodu Szlichtingów. Dwór założył Jan Jerzy Szlichting, sędzia ziemski wschowski. Już od roku 1634 skupował on częściami od spadkobierców rodziny Kotwiczów Górczyńskich leżącą przy granicy śląskiej wieś Górczynę. Całość wykupił w 1643 r. i już w roku 1644, 20 lipca wyjednał od króla Władysława IV Wazy przywilej założenia na gruncie tej wsi miasteczka na prawie magdeburskim pod nazwą Szlichtyngowa. Jak świadczą dokumenty z 1672 roku, dwór Szlichtingów w Górczynie był na wskroś polski stroje, obyczaje, język i tradycję zachowywano tu, mimo że mieszkańcy miasteczka mówili po niemiecku. Wojny zniszczyły dwór, a w latach 70 został on całkowicie rozebrany. Parki Górczyński Częścią integralną dworu był park pałacowy, który istnieje do dnia dzisiejszego. W parku rośnie dąb, z którym wiąże się opowieść historyczna. Mianowicie znane jest w dziejach Wschowy powstanie w 1677 r., gdy starszy cechmistrz sukienniczy Daniel Cybon nie mogąc odebrać 15000 pożyczonych pieniędzy miastu, doprowadził do poważnych rozruchów, w wyniku czego zginął. Daniel Cybon był chrześniakiem króla Jana III Sobieskiego. Król nie mógł przybyć na pogrzeb chrześniaka, więc odwiedził jego grób dopiero po odsieczy wiedeńskiej jesienią w 1683 r. Przebywał na dworze u Szlichtynga w Górczynie. Zasadził tu dąb w parku obok dworu. Drzewo miało świadczyć o przyjaźni i o pobycie króla w Górczynie. Dąb ma 25m wysokości, 500cm obwodu. 11

Cmentarz niemiecki. W Górczynie znajduje się miejsce upamiętniające założycieli Szlichtyngowej. Jest to ściana pozostałość kaplicy na starym cmentarzu niemieckim. Wmurowano w nią pamiątkową tablicę i corocznie w rocznicę nadaniu praw miejskich Szlichtyngowej składane są w tym miejscu wiązanki kwiatów. Cmentarz Żydowski. Cmentarz żydowski w Górczynie jest obecnie jedynym materialnym śladem miejscowego sztetl. Nekropolia została założona w drugiej połowie XVIII wieku, w lesie poza miastem, przy drodze z Głogowa do Wschowy. Pierwsze pochówki miały miejsce podobno już w 1752 roku. Do dziś zachowało się kilkadziesiąt macew, w większości wykonanych z szarego piaskowca. Przewieziono tu także część płyt nagrobnych z cmentarza żydowskiego ze Wschowy. Przetrwało również kamienne ogrodzenie, wzniesione w XIX wieku. Dzięki wysiłkom lokalnych społeczników i władz samorządowych udało się powstrzymać proces niszczenia nekropolii. Teren został uporządkowany, a cmentarz wpisany do rejestru zabytków. WIDOK OGÓLNY NA CMENTARZ ŻYDOWSKI 12

PŁYTY NAGROBNE W ewidencji konserwatorskiej znajdują się także: domy nr 10, 13,2, brama do zakładu rolnego (pozostałość z dworu Szlichtingów), obora i stodoła. 13

III. SWOT ANALIZA SILNYCH I SŁABYCH STRON MIEJSCOWOŚCI, W KTÓREJ BĘDZIE REALIZOWANA OPERACJA. Silne strony: położenie przy drodze krajowej nr 12, bliska lokalizacja dużego ośrodka miejskiego (Głogów, Wschowa), posiadana infrastruktura techniczna (kanalizacja, woda, sieć energetyczna i telekomunikacyjna), duże zainteresowanie budownictwem jednorodzinnym, zainteresowanie inwestorów. Słabe strony: uciążliwość z tytułu dużego natężenia ruchu samochodowego, brak miejsca rozrywki i czynnego spędzania czasu (tereny rekreacyjne, ćwiczebne, sala sportowa, boiska) dla dzieci i młodzieży, brak sieci gazowej, brak inicjatyw i miejsca integracji społecznej mieszkańców, duże potrzeby uzbrajania nowych terenów pod inwestycje. Szanse: dalszy rozwój miejscowości wynikający z lokowania inwestycji i budowy domów jednorodzinnych, integracja społeczności lokalnej, pozyskanie środków zewnętrznych na inwestycje gminne pozwalające na podnoszenie standardu życia mieszkańców, rozwój usług publicznych (budowa miejsc rekreacyjnych dla dzieci i młodzieży), powstanie nowych miejsc pracy, tereny przeznaczone pod usługi przy drodze krajowej nr 12. Zagrożenia: brak zainteresowania dalszymi inwestycjami we wsi (budownictwo indywidualne, lokalizacja inwestycji), brak integracji społecznej nowych i starych mieszkańców wsi, brak identyfikacji społecznej z miejscem zamieszkania. 14

IV. OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ INWESTYCYNYCH I RZEDSIĘWZIĘĆ AKTYWIZUJĄCYCH SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ W OKRESIE CO NAJMNIEJ 7 LAT. I) Mając na uwadze minimalizowanie zagrożeń i słabych stron wynikających z analizy stanu i możliwości rozwoju Górczyny, mieszkańcy jako priorytetowe zadanie zgłaszają modernizację świetlicy wiejskiej wraz z zagospodarowaniem jej otoczenia oraz: - rewitalizacja Parku Górczyńskiego oraz wykonaniem niezbędnych ścieżek, - odnowa sceny, - wykonanie nowej płyty tanecznej wraz z murowanym zapleczem, - urządzenie boiska do piłki siatkowej, - urządzenie ścieżki zdrowia, - urządzenie placu zabaw dla dzieci, - wykonanie nowej drogi dojazdowej do bloków jako droga p.poż. do parku, - wykonanie oświetlenia strzelnicy, - zagospodarowanie placu piknikowego na strzelnicy. Realizacja powyższego zadania wpłynie na poprawę jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi. Wyremontowana świetlica służyć będzie integracji społecznej, a zagospodarowanie placu wokół świetlicy obiektami sportowymi i rekreacyjnymi stworzy alternatywne możliwości spędzania czasu przez młodzież i dzieci. II) Kalkulacja kosztów: L.p. Nazwa zadania Rok Szacunkowy koszt w PLN 1. Modernizację świetlicy wiejskiej wraz z zagospodarowaniem 2013 350.000 jej terenu 2. Zagospodarowanie jej otoczenia na cele rekreacyjno sportowe: - wykonanie nowej drogi dojazdowej do bloków jako droga 2010 60.000 - urządzenie placu zabaw dla dzieci, 2011 5.000 - urządzenia boiska do piłki siatkowej, 2012 5.000 - rewitalizacja parku górczyńskiego oraz wykonaniem 2013 20.000 niezbędnych ścieżek, - budowa amfiteatru wraz z zapleczem, 2014 150.000 - wykonanie nowej płyty tanecznej, 2014 7.000 - urządzenie ścieżki zdrowia w Parku Górczyńskim, 2015 10.000 - wykonanie oświetlenia strzelnicy, 2016 6.000 - zagospodarowanie placu piknikowego na strzelnicy. 2016 3.000 15