Druk nr 3861 Warszawa, 31 marca 2005 r.

SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IV kadencja Prezes Rady Ministrów RM 10-49-05 Druk nr 3861 Warszawa, 31 marca 2005 r. Pan Włodzimierz Cimoszewicz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie Marszałku, Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy - o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawy o przejęciu przez Skarb Państwa zobowiązań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieprzekazanych składek do otwartych funduszy emerytalnych oraz ustawy o pracowniczych programach emerytalnych. Projekt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej. W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Polityki Społecznej. Z szacunkiem (-) Marek Belka

Projekt U S T A W A z dnia o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawy o przejęciu przez Skarb Państwa zobowiązań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieprzekazanych składek do otwartych funduszy emerytalnych oraz ustawy o pracowniczych programach emerytalnych Art. 1. W ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 159, poz. 1667) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 8 w pkt 9 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 10-12 w brzmieniu: 10) pracodawca zagraniczny oznacza podmiot, niezależnie od jego formy prawnej, mający siedzibę na terytorium jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, który w rozumieniu właściwych przepisów prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy tego państwa jest pracodawcą lub osobą prowadzącą działalność na własny rachunek; 11) zagraniczny organ nadzoru oznacza krajowe władze państwa członkowskiego Unii Europejskiej właściwe w zakresie nadzoru nad realizacją programu emerytalnego pracodawcy zagranicznego; 12) program emerytalny pracodawcy zagranicznego oznacza zasady gromadzenia oszczędności na cele emerytalne obowiązujące pracodawcę zagranicznego. ;

2 2) po art. 8 dodaje się art. 8a w brzmieniu: Art. 8a. Jeżeli w ustawie jest mowa o ustawie o pracowniczych programach emerytalnych należy przez to również rozumieć odpowiednie przepisy prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy dotyczące organizacji programów emerytalnych właściwe dla państwa będącego siedzibą pracodawcy zagranicznego. ; 3) w art. 14 pkt 5 otrzymuje brzmienie: 5) listę osób wyznaczonych przez depozytariusza bezpośrednio odpowiedzialnych za należyte wykonywanie obowiązków określonych w umowie; ; 4) w art. 21 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 1. Rejestr funduszy prowadzi Sąd Okręgowy w Warszawie, zwany dalej sądem rejestrowym. ; 5) w art. 24 ust. 2 otrzymuje brzmienie: 2. Zmiana statutu wywołująca skutki finansowe w stosunku do członków pracowniczego funduszu, polegające na zwiększeniu obciążeń finansowych funduszu lub pogorszeniu warunków dysponowania przez członków środkami zgromadzonymi na ich rachunkach, wchodzi w życie na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1207). ; 6) w art. 29 ust. 2 otrzymuje brzmienie: 2. Towarzystwo tworzy i zarządza tylko jednym funduszem, chyba że zarządzanie więcej niż jednym funduszem jest skutkiem przejęcia przez towarzystwo zarządzania innym funduszem albo połączenia towarzystw. ; 7) w art. 30 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

3 2a. Akcje towarzystwa nie mogą być przedmiotem zabezpieczenia majątkowego ani być obciążone w żaden sposób. ; 8) art. 35 otrzymuje brzmienie: Art. 35. Założycielem pracowniczego towarzystwa może być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub pracodawca zagraniczny. ; 9) w art. 38 w ust. 2: a) w pkt 1 lit. a otrzymuje brzmienie: a) pisemne oświadczenie stwierdzające, że środki pieniężne na pokrycie kapitału zakładowego lub na nabycie akcji nie pochodzą z pożyczek, kredytów ani nie są w żaden sposób obciążone,, b) w pkt 2 lit. a otrzymuje brzmienie: a) pisemne oświadczenie stwierdzające, że środki pieniężne na pokrycie kapitału zakładowego lub na nabycie akcji nie pochodzą z pożyczek, kredytów ani nie są w żaden sposób obciążone, ; 10) w art. 54 w ust. 2 pkt 4 otrzymuje brzmienie: 4) listę osób, które zostaną wyznaczone przez depozytariusza, bezpośrednio odpowiedzialnych za należyte wykonywanie obowiązków określonych w projekcie umowy; ; 11) po art. 58 dodaje się art. 58a w brzmieniu: Art. 58a. 1. W przypadku udzielenia zezwolenia na utworzenie pracowniczego towarzystwa, którego akcjonariuszem jest pracodawca zagraniczny, organ nadzoru niezwłocznie zawiadamia zagraniczny organ nadzoru

4 o udzieleniu tego zezwolenia oraz przekazuje dane określające firmę, siedzibę i adres pracodawcy zagranicznego, a także zwraca się o przekazanie informacji o wymogach prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy dotyczących emerytur pracowniczych, w ramach których pracownicze towarzystwo zarządzające pracowniczym funduszem realizuje program emerytalny pracodawcy zagranicznego. 2. Organ nadzoru powiadamia pracownicze towarzystwo o wysłaniu zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1. 3. Przepis ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku udzielenia zezwolenia na zmianę statutu pracowniczego towarzystwa wynikającą z nabycia lub objęcia akcji przez pracodawcę zagranicznego. 4. Niezwłocznie po otrzymaniu informacji, o której mowa w ust. 1, organ nadzoru przekazuje w formie przesyłki listowej te informacje pracowniczemu towarzystwu, zarządzającemu pracowniczym funduszem, które zamierza realizować program emerytalny pracodawcy zagranicznego. Po otrzymaniu tej informacji pracownicze towarzystwo może rozpocząć realizację programu emerytalnego pracodawcy zagranicznego. 5. Pracownicze towarzystwo może rozpocząć realizację programu emerytalnego pracodawcy zagranicznego po upływie 3 miesięcy od dnia powiadomienia, o którym mowa w ust. 2. ; 12) w art. 59: a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:

5 1a. Organ nadzoru odmawia wydania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, jeżeli przedstawione osoby nie spełniają wymogów określonych w ustawie., b) w ust. 3 pkt 1 otrzymuje brzmienie: 1) w art. 41 ust. 1 pkt 1, 2 lub 5 dla członków zarządu towarzystwa;, c) ust. 4 otrzymuje brzmienie: 4. Organ nadzoru cofa zezwolenie członkom zarządu powszechnego towarzystwa także, gdy odmówią oni złożenia oświadczenia majątkowego, o którym mowa w art. 41a, albo gdy pomimo pisemnego wezwania organu nadzoru nie złożą tego oświadczenia w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania. ; 13) w art. 68 w ust. 8 pkt 2 otrzymuje brzmienie: 2) z dokumentów dołączonych do wniosku lub innych informacji wynika, że towarzystwo przejmujące zarządzanie funduszem lub którykolwiek z akcjonariuszy tego towarzystwa, albo którekolwiek z łączących się towarzystw lub którykolwiek z akcjonariuszy tych towarzystw w okresie ostatnich 5 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku posiada zaległości podatkowe lub zaległości z tytułu składek, do poboru których jest obowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych; ; 14) w art. 74 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 1. Likwidacja pracowniczego funduszu następuje na podstawie decyzji organu nadzoru o likwidacji. Organ nadzoru wydaje decyzję o likwidacji z urzędu. ; 15) art. 76 otrzymuje brzmienie:

6 Art. 76. 1. W przypadku likwidacji pracowniczego funduszu środki zgromadzone na rachunkach jego członków są rozdysponowywane, zgodnie z przepisami ustawy o pracowniczych programach emerytalnych. 2. W przypadku gdy akcjonariuszem pracowniczego towarzystwa jest pracodawca zagraniczny, środki zgromadzone na rachunkach jego członków, będących pracownikami tego pracodawcy, są po uzyskaniu zezwolenia organu nadzoru wypłacane członkowi lub przekazywane innemu zarządzającemu, na zasadach określonych w przepisach prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy dotyczących emerytur pracowniczych obowiązujących na terenie państwa, w którym pracodawca zagraniczny ma swoją siedzibę. Przed wydaniem decyzji organ nadzoru jest obowiązany zasięgnąć opinii zagranicznego organu właściwego dla siedziby pracodawcy zagranicznego. 3. Wniosek o wydanie zezwolenia, o którym mowa w ust. 2, składa pracodawca zagraniczny. 4. Jeżeli członek funduszu nie wyda dyspozycji co do sposobu wykorzystania środków, ich wykorzystanie następuje w formie jednorazowej wypłaty. 5. Środki nierozdysponowane zgodnie z ust. 1 i 2 są składane do depozytu sądowego. ; 16) w art. 86 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 1. Członkiem pracowniczego funduszu może zostać osoba fizyczna spełniająca warunki określone w ustawie o pracowniczych programach emerytalnych dla uczestnika pracowniczego programu emerytalnego albo osoba fizyczna będąca

7 uczestnikiem programu emerytalnego pracodawcy zagranicznego. ; 17) art. 87 otrzymuje brzmienie: Art. 87. Uzyskanie członkostwa w pracowniczym funduszu następuje na zasadach określonych w ustawie o pracowniczych programach emerytalnych. ; 18) art. 115 otrzymuje brzmienie: Art. 115. Wypłata jednorazowa jest dokonywana nie później niż w terminie 1 miesiąca od dnia otrzymania przez pracowniczy fundusz żądania członka funduszu. ; 19) w art. 128 ust. 2 otrzymuje brzmienie: 2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, otwarty fundusz informuje byłego współmałżonka uprawnionego o prawie, o którym mowa w art. 82 ust. 1. ; 20) w art. 130 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 1. Wypłata środków zgromadzonych na rachunku członka pracowniczego funduszu, które były objęte małżeńską wspólnością majątkową, w przypadku rozwiązania małżeństwa przez rozwód lub unieważnienia małżeństwa, następuje bezpośrednio na rzecz jego byłego współmałżonka w terminie 1 miesiąca od dnia przedstawienia funduszowi dowodu, że środki te przypadły byłemu współmałżonkowi. ; 21) art. 143 otrzymuje brzmienie: Art. 143. 1. Na podstawie ogólnego zezwolenia udzielonego przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych w drodze rozporządzenia i na warunkach określonych w tym zezwoleniu aktywa otwartego funduszu emerytalnego mogą być lokowane poza granicami

8 kraju w papiery wartościowe emitowane przez spółki notowane na podstawowych giełdach rynków kapitałowych państw obcych będących członkami OECD lub innych państw obcych, które zostaną określone w tym zezwoleniu, a także w papiery skarbowe emitowane przez rządy lub banki centralne tych państw oraz tytuły uczestnictwa emitowane przez instytucje wspólnego inwestowania mające siedzibę w tych państwach, jeżeli instytucje te oferują publicznie tytuły uczestnictwa i umarzają je na żądanie uczestnika. 2. Łączna wartość lokat aktywów otwartego funduszu w kategorii lokat, o których mowa w ust. 1, nie może przekroczyć 5% wartości tych aktywów. 3. Łączna wartość lokat aktywów pracowniczego funduszu denominowanych w walucie innej niż krajowa nie może przekroczyć 30% wartości tych aktywów. 4. Do lokat, o których mowa w ust. 1 i 3, stosuje się odpowiednio przepisy art. 142. ; 22) w art. 151 ust. 3 otrzymuje brzmienie: 3. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb udzielania przez fundusze pożyczek papierów wartościowych, dopuszczonych do publicznego obrotu, odmienne niż określone w przepisach regulujących publiczny obrót papierami wartościowymi tryb i warunki zawierania umowy pożyczki, dopuszczalny limit zaangażowania funduszu w udzielanie pożyczek papierów wartościowych oraz sposób uwzględniania pożyczonych papierów wartościowych przy stosowaniu ograniczeń w działalności lokacyjnej funduszu oraz

9 przy ustalaniu wartości aktywów funduszu, mając na względzie bezpieczeństwo aktywów funduszu i ochronę interesów członków funduszu. ; 23) uchyla się art. 183; 24) w art. 185 w ust. 3 uchyla się pkt 6; 25) dotychczasową treść art. 188 oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu: 2. W deklaracjach lub zeznaniach dotyczących dochodów Funduszu Gwarancyjnego, sporządzanych dla celów podatkowych, są wykazywane dane dotyczące wyłącznie części podstawowej Funduszu Gwarancyjnego. ; 26) art. 188a otrzymuje brzmienie: Art. 188a. 1. Roczne sprawozdanie finansowe części podstawowej Funduszu Gwarancyjnego sporządza Krajowy Depozyt. 2. Badanie i zatwierdzanie sprawozdania finansowego części podstawowej Funduszu Gwarancyjnego następuje według zasad przewidzianych dla badania i zatwierdzania rocznego sprawozdania finansowego Krajowego Depozytu. ; 27) po art. 188a dodaje się art. 188b w brzmieniu: Art. 188b. Krajowy Depozyt składa organowi nadzoru do zatwierdzenia roczne sprawozdania z działalności Krajowego Depozytu w zakresie administrowania częścią podstawową Funduszu Gwarancyjnego. ; 28) w art. 200 w ust. 2 po pkt 8 dodaje się pkt 8a w brzmieniu: 8a) współdziałanie z zagranicznymi organami nadzoru w ramach realizacji transgranicznej działalności instytucji pracowniczych

10 programów emerytalnych oraz nadzoru nad tymi instytucjami; ; 29) w art. 204 po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu: 4a. Jeżeli towarzystwo, depozytariusz lub osoba trzecia, której fundusz lub towarzystwo powierzyło wykonywanie niektórych czynności, uchybi terminowi, o którym mowa w ust. 4, organ nadzoru na prośbę zainteresowanego może przywrócić ten termin. Przywrócenie terminu może nastąpić, jeżeli zainteresowany uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Organ nadzoru informuje pisemnie zainteresowanego o przywróceniu terminu albo o jego odmowie. ; 30) w art. 204b w ust. 1 pkt 8 otrzymuje brzmienie: 8) podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania powiadomienia. ; 31) uchyla się art. 229. Art. 2. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm. 1) ) w art. 21 w ust. 1 w pkt 58 po lit. b dodaje się lit. c w brzmieniu: c) środków zgromadzonych w grupowej formie ubezpieczenia na życie związanej z funduszem inwestycyjnym lub w innej formie grupowego gromadzenia środków na cele emerytalne dla pracowników do pracowniczego programu emerytalnego, zgodnie z przepisami o pracowniczych programach emerytalnych,. Art. 3. W ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z późn. zm. 2) ) w art. 47 ust. 10i otrzymuje brzmienie:

11 10i. Odsetek, o których mowa w ust. 10a, nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekroczyłaby 2,00 zł, a dodatkowej opłaty, o której mowa w ust. 10c, nie wymierza się, jeżeli jej wysokość nie przekroczyłaby 2,00 zł.. Art. 4. W ustawie z dnia 23 lipca 2003 r. o przejęciu przez Skarb Państwa zobowiązań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieprzekazanych składek do otwartych funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 149, poz. 1450) w art. 3 wprowadza się następujące zmiany: 1) ust. 1 otrzymuje brzmienie: 1. Zakład przekazuje ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego w formie pisemnej i elektronicznej, nie później niż: 1) trzeciego dnia roboczego danego miesiąca kalendarzowego, w którym nie odbywa się wypłata transferowa, o której mowa w art. 8 pkt 3 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, 2) dwudziestego dnia danego miesiąca kalendarzowego, w którym odbywa się wypłata transferowa, o której mowa w art. 8 pkt 3 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, informację o wysokości zobowiązań z tytułu składek zewidencjonowanych do dwudziestego piątego dnia poprzedniego miesiąca kalendarzowego na kontach ubezpieczonych i nieprzekazanych do tego dnia do funduszy, z podziałem na poszczególne fundusze. ; 2) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

12 3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego przekazuje ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w terminie do: 1) piątego dnia roboczego danego miesiąca kalendarzowego, w którym nie odbywa się wypłata transferowa, o której mowa w art. 8 pkt 3 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, 2) dwudziestego drugiego dnia danego miesiąca kalendarzowego, w którym odbywa się wypłata transferowa, o której mowa w art. 8 pkt 3 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, pisemną informację, która powinna zawierać dane zawarte w informacji, o której mowa w ust. 1, oraz wskazanie rachunków papierów wartościowych, na które mają być przekazane obligacje na rzecz poszczególnych funduszy.. Art. 5. W ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1207) wprowadza się następujące zmiany: 1) do tytułu ustawy dodaje się odnośnik nr 1 w brzmieniu: 1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektywy 2003/41/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 czerwca 2003 r. w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami (Dz.Urz. UE L 235 z 23.09.2003) oraz dyrektywy Rady 98/49/WE z dnia 29 czerwca 1998 r. w sprawie ochrony uprawnień do dodatkowych świadczeń emerytalnych lub rentowych pracowników i osób prowadzących działalność na własny rachunek przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.Urz. WE L 209 z 25.07.1998). Dane dotyczące ogłoszenia

13 aktów prawa Unii Europejskiej ogłoszonych przed dniem 1 maja 2004 r., zamieszczone w niniejszej ustawie, dotyczą ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej wydanie specjalne. ; 2) w art. 2: a) pkt 2 otrzymuje brzmienie: 2) pracownik osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, osobę zatrudnioną na podstawie umowy zawartej w wyniku powołania lub wyboru do organu reprezentującego osobę prawną oraz członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych;, b) pkt 7 otrzymuje brzmienie: 7) instytucja finansowa zakład ubezpieczeń, fundusz inwestycyjny lub zarządzający zagraniczny, który zarządza środkami gromadzonymi w programie na podstawie umowy z pracodawcą;, c) pkt 13 otrzymuje brzmienie: 13) środki środki finansowe gromadzone w celu realizacji programu inwestowane w jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, jednostki ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego działającego na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, jednostki rozrachunkowe funduszy emerytalnych albo jednostki wyodrębnione przez zarządzającego zagranicznego na rachunku uczestnika prowadzonym przez zarządzającego lub środki pieniężne na rachunku uczestnika, prowa-

14 dzonym na podstawie zakładowej umowy emerytalnej przez zarządzającego;, d) w pkt 22 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 23 i 24 w brzmieniu: 23) zagraniczny organ nadzoru krajowe władze państwa członkowskiego Unii Europejskiej wyznaczone przez to państwo do wykonywania zadań związanych z nadzorowaniem realizacji programu emerytalnego przez pracodawcę mającego siedzibę w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej; 24) zarządzający zagraniczny podmiot niezależnie od jego formy prawnej mający swoją siedzibę na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, podlegający nadzorowi organu nadzoru tego państwa, którego przedmiotem działalności jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie, z przeznaczeniem na wypłatę uczestnikom programu emerytalnego po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. ; 3) w art. 5 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: 1a. Do programu nie może przystąpić pracownik, który ukończył 70 rok życia. ; 4) w art. 6: a) w ust. 1 w pkt 3 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 4 w brzmieniu: 4) zarządzania zagranicznego., b) w ust. 9 pkt 2 otrzymuje brzmienie: 2) przeznaczanie co najmniej 85% każdorazowej składki podstawowej na ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy oraz

15 co najmniej 1% składki na pokrycie kosztów ochrony ubezpieczeniowej;, c) po ust. 14 dodaje się ust. 15-17 w brzmieniu: 15. Jeżeli program jest prowadzony w formie zarządzania zagranicznego: 1) umowa z zarządzającym zagranicznym lub statut funduszu nie może przewidywać pokrycia ze składek ryzyk o charakterze ubezpieczeniowym; 2) wszystkie dokumenty niezbędne dla prowadzenia programu przewidują gromadzenie środków uczestników na zasadach określonych w ustawie i sporządzane są w języku polskim. 16. Do zarządzającego zagranicznego będącego zakładem ubezpieczeń stosuje się przepisy ust. 9-14. 17. Do zarządzającego zagranicznego posiadającego osobowość prawną, którego udziałowcem jest pracodawca stosuje się odpowiednio przepisy ustawy dotyczące formy funduszu emerytalnego. ; 5) w art. 10 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: 3. W przypadku gdy program ma być prowadzony w formie zarządzania zagranicznego, warunkiem rejestracji programu przez organ nadzoru jest również przekazanie temu organowi przez zagraniczny organ nadzoru informacji o tym, że akceptuje on zarządzanie programem przez zarządzającego zagranicznego. Przepis stosuje się odpowiednio w przypadku przejęcia przez zarządzającego zagranicznego zarządzania programem już istniejącym. ; 6) w art. 13 w ust. 1:

16 a) pkt 4 otrzymuje brzmienie: 4) warunki gromadzenia środków i zarządzania nimi w przypadku, o którym mowa w art. 17 ust. 3 i 4;, b) pkt 13 i 14 otrzymują brzmienie: 13) koszty i opłaty obciążające uczestnika i pracodawcę oraz warunki, o ile są przewidziane, na jakich mogą one zostać obniżone bez konieczności zmiany umowy zakładowej; 14) warunki zmiany umowy zakładowej; ; 7) w art. 18 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 1. Przystąpienie pracownika do programu na warunkach określonych w umowie zakładowej następuje na podstawie pisemnej deklaracji o przystąpieniu do programu, zwanej dalej deklaracją, po upływie jednego miesiąca od jej złożenia, chyba że pracodawca potwierdzi na piśmie przystąpienie do programu w terminie wcześniejszym. ; 8) w art. 20 ust. 6 otrzymuje brzmienie: 6. W przypadku upadłości pracodawcy uczestnik składa oświadczenia woli bezpośrednio zarządzającemu. Syndyk jest obowiązany do powiadomienia uczestników programu o sposobie składania oświadczenia woli w sprawach dotyczących programu w związku z upadłością pracodawcy w terminie 45 dni od dnia ogłoszenia upadłości. ; 9) w art. 22 w ust. 2 pkt 3 otrzymuje brzmienie: 3) określenie sumy składek dodatkowych, o której mowa w art. 25 ust. 4; ; 10) w art. 25 po ust. 5 dodaje się ust. 6 w brzmieniu: 6. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do środków wniesionych w ramach wypłaty transferowej. ;

17 11) w art. 31 w ust. 2 pkt 5 otrzymuje brzmienie: 5) dotyczące każdego pracodawcy informacje i dokumenty, o których mowa w art. 30 ust. 1 i ust. 2 pkt 1-3, 7 i 8; ; 12) w art. 35 w ust. 2: a) pkt 2 otrzymuje brzmienie: 2) niezgodności programu z przepisami prawa;, b) po pkt 2 dodaje się pkt 3 w brzmieniu: 3) nieuzyskania od zagranicznego organu nadzoru akceptacji dla przejęcia zarządzania przez zarządzającego zagranicznego, jeżeli program ma formę zarządzania zagranicznego. ; 13) po art. 35 dodaje się art. 35a w brzmieniu: Art. 35a. Organ nadzoru wpisuje program do rejestru programów niezwłocznie po otrzymaniu powiadomienia od zagranicznego organu nadzoru o akceptacji dla zamiaru przejęcia zarządzania pracowniczym programem emerytalnym przez zarządzającego zagranicznego, jeżeli wniosek o rejestrację programu spełnia warunki wynikające z przepisów ustawy. ; 14) w art. 36: a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: 1a. Zagraniczny zarządzający podlega nadzorowi organu nadzoru w zakresie zgodności jego działalności związanej z prowadzeniem programu z wymogami prawa polskiego., b) w ust. 6 w pkt 2 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 3 w brzmieniu: 3) art. 2 pkt 24, organ nadzoru niezwłocznie powiadamia o nieprawidłowościach zagraniczny organ nadzoru.,

18 c) po ust. 6 dodaje się ust. 7-9 w brzmieniu: 7. Organ nadzoru przygotowuje informację na temat wymagań prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy obowiązujących zagranicznego zarządzającego w przypadku, gdy przejmie on zarządzanie środkami gromadzonymi w ramach pracowniczego programu emerytalnego. 8. Organ nadzoru przekazuje informacje, o których mowa w ust. 7, zagranicznym organom nadzoru w terminie 2 miesięcy od otrzymania od nich powiadomienia, o którym mowa w art. 35a. 9. W przypadku zmiany wymagań, o których mowa w ust. 7, organ nadzoru przygotowuje również informację na temat tych zmian i przekazuje ją niezwłocznie odpowiednim zagranicznym organom nadzoru. ; 15) w art. 40: a) w ust. 2 w pkt 4 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje pkt 5 w brzmieniu: 5) stwierdzenia przez organ nadzoru uporczywego naruszania prawa przez zarządzającego zagranicznego., b) ust. 3 otrzymuje brzmienie: 3. Likwidacja programu następuje, jeżeli u osoby, o której mowa w art. 5 ust. 4, nie pozostają w zatrudnieniu pracownicy będący uczestnikami programu., c) w ust. 4 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu: Decyzja o wykreśleniu z rejestru może zawierać termin wykreślenia. ; 16) w art. 41: a) ust. 4 otrzymuje brzmienie:

19 4. Po uzyskaniu decyzji o wykreśleniu programu z rejestru programów odpowiednio pracodawca, syndyk lub likwidator pracodawcy przekazuje uczestnikom za potwierdzeniem lub przesyłką poleconą informację o likwidacji programu, powiadamiając ich jednocześnie o terminie, od którego zaprzestano naliczać, pobierać i odprowadzać składki, oraz o przyczynach likwidacji programu i o czynnościach, które podjęto zgodnie z przepisami prawa., b) ust. 7 otrzymuje brzmienie: 7. Obowiązek pracodawcy, syndyka lub likwidatora pracodawcy, o którym mowa w ust. 4, uważa się za zrealizowany także, jeżeli uczestnik dwukrotnie nie podejmie przesyłki poleconej. ; 17) w art. 43 po ust. 6 dodaje się ust. 7 w brzmieniu: 7. W przypadku, o którym mowa w ust. 2 pkt 4, środki zgromadzone na IKE uczestnika są przekazywane do programu i traktowane jak środki pochodzące ze składki dodatkowej, w rozumieniu niniejszej ustawy. ; 18) w art. 44 ust. 2 otrzymuje brzmienie: 2. Pracodawca, syndyk lub likwidator pracodawcy przekazuje zarządzającemu lub likwidatorowi zarządzającego informację o rachunku bankowym wskazanym przez uczestnika, na który należy dokonać zwrotu, oraz o rachunku, na który ma być przekazana kwota, o której mowa w art. 45. ; 19) art. 46 otrzymuje brzmienie: Art. 46. Wypłata, wypłata transferowa lub zwrot następuje w formie pieniężnej, z uwzględnieniem art. 103 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. ;

20 20) w art. 56: a) w ust. 2 zdanie wstępne otrzymuje brzmienie: W przypadku wpisania programu, o którym mowa w ust. 1, do rejestru programów:, b) po ust. 5 dodaje się ust. 6 w brzmieniu: 6. Jeżeli pracodawca prowadził do dnia 31 grudnia 2004 r. grupowe ubezpieczenie, o którym mowa w ust. 1, środki zgromadzone w ramach tego ubezpieczenia mogą być przekazane do programu pod warunkiem, że pracodawca do dnia 31 grudnia 2005 r. złoży wniosek o rejestrację programu. Przepisy ust. 2-4 stosuje się odpowiednio.. Art. 6. W przypadku uczestnika, który przystąpił do pracowniczego programu emerytalnego przed dniem 1 czerwca 2004 r., zarządzający albo likwidator zarządzającego w przypadku zwrotu przekazuje, zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 5 niniejszej ustawy, kwotę w wysokości 30% sumy składek podstawowych wpłaconych do programu po dniu 31 maja 2004 r. Art. 7. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. 1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 22, poz. 270, Nr 60, poz. 703, Nr 70, poz. 816, Nr 104, poz. 1104, Nr 117, poz. 1228, Nr 122, poz. 1324, z 2001 r. Nr 4, poz. 27, Nr 8, poz. 64, Nr 52, poz. 539, Nr 73, poz. 764, Nr 74, poz. 784, Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 968, Nr 102, poz. 1117, Nr 106, poz. 1150, Nr 110, poz. 1190, Nr 125, poz. 1363 i 1370 i Nr 134, poz. 1509, z 2002 r. Nr 19, poz. 199, Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 89, poz. 804, Nr 135, poz. 1146, Nr 141, poz. 1182, Nr 169, poz. 1384, Nr 181, poz. 1515, Nr 200, poz. 1679 i Nr 240, poz. 2058, z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 45, poz. 391, Nr 65, poz. 595, Nr 84, poz. 774, Nr 90, poz. 844, Nr 96, poz. 874, Nr 122, poz. 1143, Nr 135, poz. 1268, Nr 137, poz. 1302, Nr 166, poz. 1608, Nr 202, poz. 1956, Nr 222, poz. 2201, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2255 oraz z 2004 r. Nr 29, poz. 257, Nr 54, poz. 535, Nr 93, poz. 894, Nr 99, poz. 1001, Nr 109, poz. 1163, Nr 116, poz. 1203, 1205 i 1207, Nr 120, poz. 1252, Nr 123, poz. 1291, Nr 162, poz. 1691, Nr 210, poz. 2135, Nr 263, poz. 2619 i Nr 281, poz. 2779 i 2781. 2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 26, poz. 228, Nr 60, poz. 636, Nr 72, poz. 802, Nr 78, poz. 875 i Nr 110, poz. 1256, z 2000 r. Nr 9, poz. 118, Nr 95, poz. 1041, Nr 104, poz. 1104 i Nr 119, poz. 1249, z 2001 r. Nr 8,

21 poz. 64, Nr 27, poz. 298, Nr 39, poz. 459, Nr 72, poz. 748, Nr 100, poz. 1080, Nr 110, poz. 1189, Nr 111, poz. 1194, Nr 130, poz. 1452 i Nr 154, poz. 1792, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 41, poz. 365, Nr 74, poz. 676, Nr 155, poz. 1287, Nr 169, poz. 1387, Nr 199, poz. 1673, Nr 200, poz. 1679 i Nr 241, poz. 2074, z 2003 r. Nr 56, poz. 498, Nr 65, poz. 595, Nr 135, poz. 1268, Nr 149, poz. 1450, Nr 166, poz. 1609, Nr 170, poz. 1651, Nr 190, poz. 1864, Nr 210, poz. 2037, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2255 oraz z 2004 r. Nr 19, poz. 177, Nr 64, poz. 593, Nr 99, poz. 1001, Nr 121, poz. 1264, Nr 146, poz. 1546, Nr 173, poz. 1808, Nr 187, poz. 1925 i Nr 210, poz. 2135.

U Z A S A D N I E N I E Projektowana ustawa wprowadza zmiany w następujących ustawach: z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 159, poz. 1667), z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.), z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z późn. zm.), z dnia 23 lipca 2003 r. o przejęciu przez Skarb Państwa zobowiązań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieprzekazanych składek do otwartych funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 149, poz. 1450), z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1207). Znacząca część zmian zawartych w projekcie ustawy stanowi implementację przepisów dyrektywy Rady 98/49/WE z dnia 29 czerwca 1998 r. w sprawie ochrony uzupełniających praw emerytalnych pracowników i osób prowadzących działalność na własny rachunek przemieszczających się we Wspólnocie oraz dyrektywy 2003/41/UE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami. W zakresie dostosowania do dyrektywy 98/49/WE dokonano jedynie wskazania faktu implementacji do czego zobowiązuje art. 10 ww. dokumentu. W przypadku dyrektywy 41/2003/UE jej implementacji dokonano przy tworzeniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych. Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 ww. dyrektywy kraje członkowskie zobowiązane są implementować jej przepisy do ustawodawstwa krajowego w całości do dnia 23 września 2005 r., co jest celem prezentowanej ustawy. Omawiana część nowelizacji ma przede wszystkim na celu umożliwienie zagranicznym funduszom emerytalnym zarządzanie środkami gromadzonymi w ramach

2 pracowniczego programu emerytalnego oraz umożliwienie pracowniczym funduszom emerytalnym zarządzania środkami powierzonymi przez zagranicznych pracodawców realizujących tego typu programy w oparciu o przepisy miejscowego prawa. W pierwszym przypadku transpozycja musi zostać dokonana przede wszystkim w oparciu o zmianę ustawy o pracowniczych programach emerytalnych w drugim, przez zmianę ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Konsekwencją powyższego faktu jest konstrukcja przedstawianego projektu ustawy. Ponadto ustawa zawiera zmiany w ustawie o pracowniczych programach emerytalnych będące konsekwencją doświadczeń związanych z jej wdrożeniem w życie. Komentarza wymaga również kwestia zastosowanych w treści uzasadnienia pojęć. Pojęcia stosowane w polskim oficjalnym tłumaczeniu treści dyrektywy mają szerszy zakres pojęciowy niż te, do których należy się odwołać dokonując implementacji ww. przepisów. Ponadto zastosowanie w treści przepisów niektórych pojęć zdefiniowanych w dyrektywie np. pojęcia instytucji mogłoby być mylące w kontekście treści przepisów zmienianych ustaw. Dlatego, dokonując implementacji przepisów dyrektywy, zdecydowano się na zdefiniowanie i konsekwentne stosowanie pojęć odpowiadających stosowanym w treści dyrektywy, zarówno w treści przepisów jak i uzasadnienia. W treści uzasadnienia, w przypadku gdy mowa jest o przepisach dyrektywy stosowane są odpowiednie używane w niej pojęcia. W celu uczynienia treści uzasadnienia bardziej czytelną omawiany blok zmian został w części szczegółowej uzasadnienia wydzielony. Część szczegółowa Zmiany mające na celu dostosowanie prawa krajowego do przepisów dyrektywy 41/2003/UE. Definicja zawarta w projektowanym pkt 10 art. 8 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych stanowi przeniesienie definicji zawartej w art. 6 pkt c dyrektywy. Konieczność zdefiniowania omawianego pojęcia wynika z przyjęcia na gruncie dyrektywy innej definicji podmiotu realizującego pracowniczy program emerytalny na rzecz swoich pracowników niż definicja pracodawcy przyjęta w ustawie o pracowniczych programach emerytalnych. Przepis art. 20 ust. 1 dyrektywy stwierdza, że realizacja programu odbywa się Bez uszczerbku dla krajowego prawa socjalnego i prawa pracy w sprawie organizacji programów emerytalnych, włączając obowiązkowe

3 członkostwo i rezultaty układów zbiorowych, państwa członkowskiego, na którego terytorium działa instytucja finansująca. Jednocześnie zgodnie z brzmieniem art. 6c dyrektywy instytucja finansująca oznacza każde przedsiębiorstwo lub inny podmiot, które wpłacają składki do instytucji pracowniczych programów emerytalnych. W związku z tym, w przypadku gdy po wdrożeniu przepisów dyrektywy mieć będziemy do czynienia z sytuacją, gdy akcjonariuszem pracowniczego towarzystwa emerytalnego będzie pracodawca zagraniczny, realizować będzie on program w oparciu o zasady krajowego prawa socjalnego i prawa pracy w sprawie organizacji programów emerytalnych obowiązujące w państwie członkowskim, w którym znajduje się jego siedziba. Wyżej wymienione zasady różnią się w poszczególnych państwach w sposób bardzo znaczący. W przypadku akcjonariuszy pracowniczego towarzystwa emerytalnego krąg podmiotów będących pracodawcami zagranicznymi (realizujący program emerytalny na zasadach obowiązujących w ich państwach pochodzenia) nie jest więc tożsamy z kręgiem podmiotów realizujących ten program na zasadach obowiązujących w Polsce (opisanych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych). Ograniczenie omawianej definicji jedynie do państw członkowskich Unii Europejskiej nie rodzi niebezpieczeństwa naruszenia klauzuli niedyskryminacji wynikającej z przepisów innych umów międzynarodowych, których stroną jest Polska, ponieważ podstawowym warunkiem zastosowania tej klauzuli jest zachowanie zasady wzajemności. Przy implementacji omawianego przepisu zrezygnowano z mogącego wprowadzać w błąd stosowanego w treści dyrektywy określenia właściwe władze zastępując je pojęciem zagranicznego organu nadzoru. Definicja zawarta w projektowanym pkt 11 art. 8 przenosi do krajowego porządku prawnego definicję zawartą w art. 6 pkt g dyrektywy. Definicja zawarta w projektowanym pkt 12 art. 8 stanowi implementację definicji zawartej w art. 6 pkt b dyrektywy. Ze względu na zasadę tworzenia w ramach polskiego systemu pracowniczych programów emerytalnych jedynie funduszy o zdefiniowanej składce, definicję tą rozszerzono o wymóg tego, by przedmiotem działalności było gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie, z przeznaczeniem na wypłatę

4 członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Należy przy tym podkreślić, że omawiana definicja obejmuje jedynie fundusze o charakterze stricte emerytalnym. Fundusze inwestycyjne, kapitałowe fundusze tworzone przez ubezpieczycieli oraz zbliżone do nich fundusze tworzone przez instytucje kredytowe są bowiem, zgodnie z art. 2 ust. 2b dyrektywy, z pod niej wyłączone. Art. 20 ust. 1 dyrektywy wprowadza dla transgranicznego zarządzania środkami gromadzonymi w ramach programu warunek jednoczesnego spełniania przepisów prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy w sprawie organizacji programów emerytalnych państwa przyjmującego i państwa rodzimego. Wymóg ten znalazł odzwierciedlenie w tych przepisach ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, które odwołują się do innych regulacji. Dlatego projekt ustawy zawiera nowy art. 8a rozszerzający zakres odpowiednich przepisów, które muszą być spełnione, w przypadku gdy akcjonariuszem pracowniczego towarzystwa jest pracodawca zagraniczny. Nowe brzmienie art. 35 stanowi implementację przepisu art. 20 ust. 1 zdanie drugie oraz ust. 2 tego samego artykułu dyrektywy, zgodnie z którym państwa członkowskie zobowiązane są do zezwolenia uprawnionym na ich terytorium instytucjom pracowniczych programów emerytalnych na akceptowanie finansowania przez przedsiębiorstwa znajdujące się na terytorium innych państw członkowskich. Ponieważ wskazane jest ograniczenie zbędnych komplikacji obowiązujących w Polsce procedur, zezwolenie, o którym mowa w ust. 2 art. 20 dyrektywy, wydawane jest w formie zezwolenia organu nadzoru na utworzenie lub zmianę statutu pracowniczego towarzystwa emerytalnego. Zgodnie z brzmieniem art. 36 ustawy ilekroć w jej przepisach mowa jest o założycielach towarzystwa, należy przez to rozumieć także akcjonariuszy tego towarzystwa. Oznacza to, że pracodawca zagraniczny może nabyć akcje pracowniczego funduszu emerytalnego prowadzącego już działalność. Dodanie art. 35a jest konsekwencją przyjęcia zasady, że wpisanie do rejestru programu realizowanego przez zarządzającego zagranicznego powinno nastąpić dopiero po uzyskaniu od zagranicznego organu nadzoru akceptacji dla takiego zarządzania. Dodanie ust. 1 w art. 58a ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych stanowi implementację przepisu art. 20 ust. 3 dyrektywy oraz przepisu art. 20 ust. 4 dyrektywy, zgodnie z którym właściwe władze rodzimego państwa członkowskiego, dopóki nie mają powodu, aby wątpić, że struktura administracyjna lub

5 sytuacja finansowa instytucji lub nieposzlakowana opinia i kwalifikacje zawodowe lub doświadczenie osób kierujących instytucją są zgodne z działaniami proponowanymi przez przyjmujące państwo członkowskie, mogą one, w terminie trzech miesięcy od otrzymania informacji, o których mowa w art. 20 ust. 3 dyrektywy, przekazać informacje właściwym władzom przyjmującego państwa członkowskiego. Informacjami, o których mowa w art. 20 ust. 3 dyrektywy i które mają być przekazane zagranicznemu organowi nadzoru na podstawie przepisu art. 58a ust. 1, organ nadzoru dysponuje na podstawie przepisu art. 54 ust. 1 pkt 4 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Projektowany art. 58a realizuje przepis art. 20 ust. 5 dyrektywy dotyczący sposobu przekazywania informacji na temat zasad funkcjonowania programu wymaganych na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego. Nowe brzmienie art. 76 związane jest z koniecznością zagwarantowania respektowania przepisów prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy dotyczących emerytur pracowniczych obowiązujących na terenie państwa, w którym pracodawca zagraniczny ma swoją siedzibę, co wynika między innymi z przepisów art. 20 ust. 6 dyrektywy. Zmianie musiała ulec zawarta w art. 86 ust. 1 norma dotycząca prawa do bycia członkiem pracowniczego funduszu emerytalnego. Prawo do bycia członkiem tego funduszu zostało w projekcie rozszerzone na osoby będące uczestnikami zagranicznego programu emerytalnego pracodawcy zagranicznego. Wprowadzany przepis zmienianego art. 143 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych stanowi implementację przepisu art. 18 ust. 7c dyrektywy. Omawiany przepis dyrektywy wprowadza ograniczenie udziału aktywów nominowanych w innych walutach niż waluta, w jakiej wyrażone są zobowiązania danej instytucji do pułapu nieprzekraczającego 30% portfela inwestycyjnego. Nowo dodany w art. 200 ust. 2 po pkt 8a rozszerza zakres zadań organu nadzoru o współdziałanie z zagranicznymi organami nadzoru w ramach realizacji transgranicznej działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad tymi instytucjami. Art. 20 ust. 1 dyrektywy zobowiązuje państwa członkowskie do zezwolenia przedsiębiorstwom działającym na ich terytorium na powierzenie środków gromadzonych w ramach pracowniczego programu emerytalnego zagranicznym

6 zarządzającym mającym swoją siedzibę na terytorium innych państw członkowskich. Regulacje dyrektywy w omawianym zakresie dotyczą przede wszystkim pracodawców, dlatego powinny znaleźć się w ustawie o pracowniczych programach emerytalnych. W art. 6 ust. 1 w projektowanym pkt 4 wskazującym formy prowadzenia pracowniczych programów emerytalnych zagraniczny zarządzający został wskazany jako czwarta forma prowadzenia programów emerytalnych, czego konsekwencją jest konieczność zdefiniowania ww. pojęcia w pkt 24 art. 2. Przyjęta w tym miejscu definicja jest zgodna z definicją instytucji pracowniczych programów emerytalnych zawartą w art. 6a dyrektywy. Kolejną konsekwencją przyjętej koncepcji jest konieczność zmiany definicji zawartej w projektowanym pkt 7 art. 2 definicja ta powinna obejmować zagranicznego zarządzającego. Z podobną sytuacją mamy do czynienia w przypadku definicji środków zawartej w pkt 13 art. 2. Nowo dodany ust. 15 w art. 6 rozstrzyga ewentualne wątpliwości co do zasad na jakich odbywa się realizacja pracowniczego programu emerytalnego w formie zagranicznego zarządzającego. W szczególności w art. 6 dodany ust. 15 pkt 1 oraz ust. 16 przesądza o konieczności zastosowania tych samych zasad w przypadku produktu ubezpieczeniowego, co ma na celu zapewnienie równego traktowania krajowych i zagranicznych ubezpieczycieli. Celem przepisu art. 6 ust. 15 pkt 2 jest właściwa realizacja wymogów informacyjnych na rzecz uczestników i beneficjantów, o których mowa w art. 11 dyrektywy. Przyjęte rozwiązanie ma również znaczenie w odniesieniu do kwestii wypłaty transferowej środków, o której mowa w art. 8 ustawy o pracowniczych programach emerytalnych. Dyrektywa w art. 6 pkt 1 formułuje szeroką, niezależną od formy prawnej definicję instytucji, czyli w rozumieniu ustawy o pracowniczych programach emerytalnych zarządzającego zagranicznego. Należy więc przyjąć, że zarządzającym tym może być również instytucja o charakterze ubezpieczeniowym, zgodnie z ww. definicją ustanowioną (...) w celu zapewnienia świadczeń emerytalnych w kontekście działalności zawodowej na podstawie porozumienia lub umowy (...). Należy przyjąć, że charakter porozumienia, o którym tu mowa, będzie miało utworzenie przez pracodawców funduszu emerytalnego na zasadach obowiązujących w innym państwie członkowskim. Ponieważ ustawa o pracowniczych programach emerytalnych rozróżnia pojęcia instytucji finansowej oraz pojęcie funduszu emerytalnego, formułując różne

7 zasady wobec obu tych typów zarządzających, konieczne jest zawarcie stosownego odniesienia w art. 6 w dodanym ust. 17. Art. 20 dyrektywy wskazuje tryb w jakim odbywa się uzyskanie przez zagranicznego zarządzającego od jego organu nadzoru zezwolenia na przyjęcie finansowania przez pracodawcę oraz określa tryb w jakim odbywa się zawiadomienie o tym fakcie organu nadzoru państwa przyjmującego. Żaden z przepisów dyrektywy nie dotyczy natomiast kwestii zasad uzyskiwania przez pracodawcę zezwolenia na prowadzenie programu emerytalnego przez pracodawcę, w związku z tym rozszerzenie trybu rejestracji pracowniczego programu emerytalnego zawartego w przepisach ustawy o pracowniczych programach emerytalnych na formę zarządzającego zagranicznego jest z tymi przepisami zgodne. Dyrektywa określa natomiast szczegółowo (ust. 2 i 3 art. 20) zasady uzyskiwania przez instytucję zezwolenia właściwych władz państwa przyjmującego lub powiadamiania tych władz, jeżeli takie zezwolenie zostało wcześniej uzyskane, a następnie powiadamiania przez te ostatnie właściwych władz państwa rodzimego o akceptacji dla zarządzania zagranicznego (ust. 4 art. 20). Konieczne jest dodanie w art. 10 ust. 3, wskazanie w art. 35 ust. 2 pkt 3 oraz dodanie art. 35a ustawy o pracowniczych programach emerytalnych nie uzyskania od zagranicznego organu nadzoru akceptacji dla przejęcia zarządzania przez zarządzającego zagranicznego jako przesłanki odmowy rejestracji programu. Dyrektywa w ust. 9 art. 20 zawiera normę, zgodnie z którą instytucja podlega bieżącemu nadzorowi odpowiednich władz państwa przyjmującego w zakresie zgodności jego działalności związanej z prowadzeniem programu z wymogami prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy państwa przyjmującego. Implementację tej normy stanowi dodanie w art. 36 ust. 1a. Realizacja tej zasady odbywać się ma zgodnie z regulacją ust. 9 art. 20 dyrektywy w drodze koordynacji działań właściwych władz państwa rodzimego i przyjmującego w trybie określonym w ww. przepisie. Wymienioną normę prawną zrealizowano dodając art. 36 ust. 6 pkt 3. Jeżeli podjęte przez właściwe władze działania nie doprowadzą do usunięcia nieprawidłowości, ust. 10 art. 20 oryginalnego tekstu dyrektywy (tekst angielski) pozwala właściwym władzom przyjmującego państwa członkowskiego podjąć odpowiednie kroki w celu zapobieżenia lub ukrócenia dalszych nieprawidłowości włączając, w zakresie, w jakim jest to absolutnie niezbędne, uniemożliwienie działania instytucji w rodzimym państwie

8 członkowskim. Należy jednak pamiętać, że zagraniczny zarządzający znajduje się poza jurysdykcją polskiego państwa. W związku z tym niezbędne uniemożliwienie działania instytucji w przyjmującym państwie członkowskim musi być działaniem skierowanym wobec danego pracowniczego programu emerytalnego. Stosowną normę zawiera dodany przepis art. 40 ust. 1 w pkt 4. Art. 20 ust. 5 dyrektywy zobowiązuje właściwe władze państwa przyjmującego do przekazania właściwym władzom państwa rodzimego informacji na temat wymogów prawa ubezpieczeń społecznych i prawa pracy państwa przyjmującego, zaś ust. 8 tego samego artykułu do bieżącej aktualizacji tych informacji. Wyżej wymienioną normę realizują nowo dodawane przepisy ust. 7-9 w art. 36 ustawy o pracowniczych programach emerytalnych. Pozostałe zmiany Propozycja zmian w ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych dotyczy: zmiany w art. 14 pkt 5 oraz w art. 54 ust. 2 pkt 4 zmiany te mają charakter techniczny i służą wyeliminowaniu niejasności w kontekście art. 160 ust. 1 ustawy. Zmiana w art. 160 ust. 1 ustawy została wprowadzona nowelą z dnia 27 sierpnia 2003 r., natomiast nie został zmieniony jednocześnie art. 14 pkt 5 ustawy. Pozostawienie tych przepisów w aktualnym brzmieniu może prowadzić do wniosku, że obowiązują dwie listy osób wyznaczonych przez depozytariusza, zmiany w art. 21 ust. 1 zmiana jest następstwem wejścia w życie z dniem 1 stycznia 1999 r. art. 4 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 160, poz. 1064), zmiany art. 24 ust. 2 stanowi dostosowanie związane z wejściem w życie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. Nr 116, poz. 1207), która zastąpiła ustawę, do której odwołanie znajduje się w obecnie obowiązującej treści przepisu, zmiany w art. 29 ust. 2 jest konsekwencją zmiany dotyczącej art. 229 ustawy, dodania w art. 30 ust. 2a z uwagi na charakter prawny spółki akcyjnej, jaką jest towarzystwo emerytalne powinna być ograniczona możliwość dysponowania akcjami tej spółki. W obecnym stanie prawnym, co jest wątpliwe z punktu widzenia bezpieczeństwa systemu, akcje towarzystwa emerytalnego mogą być przedmiotem

9 jakiegokolwiek zabezpieczenia majątkowego, w tym również zastawu na akcjach. W związku z powyższym uzasadnione byłoby wykluczenie takiej możliwości, przez ustanowienie zakazu wykorzystywania akcji towarzystwa emerytalnego jako jakiejkolwiek formy zabezpieczenia majątkowego, czy też obciążenia w jakikolwiek sposób, zmian w art. 38 ust. 2 mają charakter techniczny i doprecyzowują przedmiotowe przepisy. Dodanie wyrazów lub na nabycie akcji ma służyć wyeliminowaniu wątpliwości, czy w przypadku nabycia akcji również należy złożyć stosowne oświadczenie w zakresie pochodzenia środków pieniężnych na nabycie akcji, bowiem z literalnego brzmienia przepisu wynika, że chodzi jedynie o środki na pokrycie kapitału zakładowego. W przypadku zaś nabycia akcji kapitał zakładowy już jest pokryty, natomiast istotne jest pochodzenie środków na nabycie akcji, dodania w art. 59 ust. 1a ustawodawca w art. 59 ust. 1 ustawy określa wymóg uzyskania przez nowych członków zarządu lub rady nadzorczej towarzystwa emerytalnego zezwolenia organu nadzoru. Jednocześnie nie zostały określone kryteria oceny kandydatów na członków zarządu lub rady nadzorczej. Proponowany przepis dookreśla pośrednio te kryteria przez wskazanie, że w toku postępowania powinno podlegać badaniu spełnianie przez kandydatów wymogów stawianych przepisami prawa. Jednocześnie proponowany przepis dookreśla w sposób wyraźny przesłanki wydania przez organ nadzoru decyzji odmownej, zmiany w art. 59 ust. 3 pkt 1 oraz ust. 4 mają na celu doprecyzowanie przepisów. W obecnym brzmieniu tych przepisów przesłanki cofnięcia zezwolenia dla pełnienia funkcji członków zarządu pracowniczych towarzystw były mniej rygorystyczne niż dla członków rady nadzorczej pracowniczego towarzystwa. Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem przepisu brak rękojmi należytego wykonywania funkcji członka zarządu pracowniczego towarzystwa nie był przesłanką cofnięcia przedmiotowego zezwolenia. Propozycja zmiany usuwa tę lukę, zmiany pkt 2 w art. 68 ust. 8 jest związana z brzmieniem ust. 3 pkt 1 lit. e pkt 2 lit. g. Ze względu na fakt, że do wniosku o wydanie przedmiotowego zezwolenia dołącza się dokumenty finansowe akcjonariuszy towarzystwa, to konsekwentnie jako przesłanka odmowy w ust. 8 pkt 2 powinna być również ocena dokumentów akcjonariuszy towarzystwa, a nie tylko towarzystwa,