Rozdzia³ 12 Siedem zasad efektywnego zarz¹dzania plikami 376 U ywanie narzêdzi do zarz¹dzania plikami 378 Nowa funkcja! Wyszukiwanie plików 395 Us³uga indeksowania i jêzyk kwerend 400 Tworzenie kwerend 403 Administrowanie us³ug¹ indeksowania 409 Zarz¹dzanie plikami i ich wyszukiwanie Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami Rozdzia³ 12: Zarz¹dzanie plikami i ich wyszukiwanie Jeszcze nie tak dawno, w czasach, gdy pojemnoœæ dysku mierzono w megabajtach, najpowa niejszym problemem zwi¹zanym z zarz¹dzaniem plikami, jaki napotyka³ typowy u ytkownik komputera, by³ brak miejsca na dysku. Obecnie, kiedy powszechnie spotyka siê dyski o wielkoœci 20 gigabajtów (a sam system operacyjny zajmuje niemal gigabajt) wa niejsze staj¹ siê inne problemy. Choæ nadal jest wiele prawdy w stwierdzeniu, e nie ma czegoœ takiego, jak wystarczaj¹co pojemny dysk twardy, to jednak dla wiêkszoœci u ytkowników brak miejsca na dysku nie jest ju tak dotkliwym problemem jak do niedawna. Obecnie problemem staje siê efektywne zarz¹dzanie dostêpn¹ przestrzeni¹ na dysku i umiejêtnoœæ odszukania wa nych dokumentów zapisanych gdzieœ w tych pojemnych urz¹dzeniach. W tym rozdziale przedstawiamy strategie efektywnego zarz¹dzania plikami, opisujemy niektóre narzêdzia do zarz¹dzania plikami wchodz¹ce w sk³ad systemu Microsoft Windows XP oraz funkcje indeksowania i wyszukiwania. Us³uga indeksowania systemu Windows XP opiera siê na jêzyku kwerend, który umo liwia szybkie wyszukanie dokumentów ze wzglêdu na ich treœæ lub inne cechy. Nie trzeba opanowaæ wszystkich tajników tego jêzyka, aby móc wydajnie z niego korzystaæ. Jednak im g³êbsza bêdzie twoja wiedza, tym mniejsze ryzyko zgubienia wa nego dokumentu.
376 Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami Siedem zasad efektywnego zarz¹dzania plikami Siódemka to szczêœliwa liczba, cieszymy siê wiêc, e uda³o nam siê znaleÿæ dok³adnie tyle zasad. Oto one: Korzystaj z folderu Moje dokumenty W rozdziale 8 (patrz Szybkie otwieranie ulubionych dokumentów na stronie 237) przedstawiliœmy wiele argumentów przemawiaj¹cych za korzystaniem z folderu Moje dokumenty. Wiêkszoœæ programów i tak bêdzie próbowaæ zapisywaæ i wyszukiwaæ dokumenty w tym folderze, a zatem najlepiej stworzyæ w³asn¹ strukturê przechowywania dokumentów (czyli swoje foldery i podfoldery) na bazie tego domyœlnego folderu. Jeœli nie podoba ci siê lokalizacja, w której Windows XP umieœci³ folder Moje dokumenty (domyœlna lokalizacja to %UserProfile%\Moje dokumenty, który jest podfolderem na dysku, na którym zainstalowano system Windows), mo esz go przenieœæ (patrz Przenoszenie folderów ze standardowego po³o enia profili na stronie 950). Kolejn¹ zalet¹ folderu Moje dokumenty jest to, e wymusza on oddzielenie dokumentów i plików wykonywalnych. Przechowywanie dokumentów razem z aplikacjami nara a je na przypadkowe usuniêcie podczas odinstalowywania lub aktualizacji aplikacji. Folder Moje dokumenty zapobiega równie wykorzystaniu pulpitu jako miejsca sk³adowania dokumentów. Pulpitu systemu Windows nale y u ywaæ w taki sam sposób, jak pulpitu biurka jako powierzchni tymczasowej. Mo na przechowaæ na nim coœ przez jakiœ czas (na przyk³ad plik pobrany z Internetu, który nastêpnie zostanie przeczytany, zainstalowany, usuniêty lub przeniesiony). Jednak jeœli bêdziesz gromadziæ na nim swoj¹ codzienn¹ pracê, szybko dorobisz siê jedynie ba³aganu, a ponadto nie bêdziesz móg³ korzystaæ z us³ug dostêpnych w standardowych folderach Eksploratora Windows (na przyk³ad paska Foldery i widoku Szczegó³y). Stosuj spójne metody nazywania plików i folderów Zarówno Pomocnik wyszukiwania systemu Windows XP, jak i us³uga indeksowania pomog¹ ci wszystko odnaleÿæ. Jednak mo esz oszczêdziæ sobie wielu k³opotów, opracowuj¹c w³asny schemat nazewniczy ró nych dokumentów najczêœciej u ywanych typów. Twórz krótkie nazwy D³ugie nazwy plików, których stosowanie sta³o siê mo liwe w systemie Windows kilka lat temu, stanowi³y mi³e u³atwienie w porównaniu z oœmioznakowym ograniczeniem systemu MS-DOS oraz wczeœniejszych wersji Windows. Nie oznacza to jednak, e zawsze nale y stosowaæ zdania opisowe zamiast ³atwo rozpoznawalnych nazw. D³ugie nazwy zazwyczaj nie s¹ wyœwietlane w ca³oœci i w dodatku wprowadzaj¹ ba³agan. Krótsze nazwy u³atwiaj¹ wyszukiwanie plików. Niech czêœæ nazwy pliku przejm¹ nazwy folderów. Zamiast tworzyæ plik o nazwie Wielcy pisarze polscy pierwszy rozdzia³ pierwsza wersja.doc, mo na stworzyæ podobn¹ strukturê folderów.
Rozdzia³ 12: Zarz¹dzanie plikami i ich wyszukiwanie 377 Taka struktura pomo e zwalczyæ pokusê stosowania d³ugich nazw plików. Segreguj pracê bie ¹c¹ i zakoñczon¹ Jednym ze sposobów uproszczenia systemu przechowywania dokumentów jest usuwanie ukoñczonych dokumentów, b¹dÿ poprzez ich archiwizacjê na zewnêtrznym noœniku danych (na przyk³ad na taœmie lub p³ycie CD), b¹dÿ przenosz¹c je do podfolderu archiwum. Doskona³ym pomys³em jest równie kompresowanie archiwizowanych dokumentów; nawet olbrzymi dysk twardy kiedyœ siê zape³ni. Informacje na temat kompresowania plików znajduj¹ siê w rozdziale Kompresja NTFS i foldery skompresowane (zip) na stronie 383. Grupuj podobne pliki Przechowywanie plików jednego typu (lub podobnych typów) w jednym folderze pozwala wykorzystaæ szablon nowego folderu w Eksploratorze Windows i u³atwia póÿniejsze odszukanie potrzebnych dokumentów. Na przyk³ad umieszczaj¹c wszystkie zdjêcia z podró y lub zrobione w jednym okresie czasu w jednym folderze (o ile nie umieœcisz ich tam ju wiêcej), bêdziesz móg³ skorzystaæ z nowego widoku Przezrocze i szybko wybraæ zdjêcie do nowego projektu. Unikaj p³askich struktur folderów Jeœli musisz utworzyæ tak wiele podfolderów, e w menu Foldery nie mo esz ich wszystkich obj¹æ jednym spojrzeniem, zastanów siê nad stworzeniem menu alfabetycznego, podobnego do tego z rysunku 12-1. Rysunek 12-1. Menu alfabetyczne zapobiega zbyt p³askiej strukturze folderów. U ywaj skrótów i ³¹czy OLE zamiast wielu kopii dokumentów Jeœli korzystasz z tego samego dokumentu w wielu miejscach, nie twórz jego kopii. Zamiast tego utwórz skróty do tego dokumentu. Szczegó³owe informacje znajduj¹ siê w podrozdziale Tworzenie i dostosowywanie skrótów do dokumentów na stronie 381. Podobnie, jeœli chcesz wykorzystaæ ten sam fragment tekstu w wielu dokumentach, zamiast zwyk³ego polecenia Wklej u yj polecenia Wklej ³¹cze (Wklej specjalnie).
378 Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami Utworzone ³¹cze OLE zachowuje ³¹cze do Ÿród³a tekstu w twoim dokumencie. Jeœli zmienisz tekst Ÿród³owy, wszystkie dokumenty zawieraj¹ce ³¹cza do niego zostan¹ automatycznie zaktualizowane. U ywanie narzêdzi do zarz¹dzania plikami Pliki mo esz przenosiæ i kopiowaæ w taki sam sposób, jak przenosisz i kopiujesz tekst w dokumencie czyli kopiuj¹c lub wycinaj¹c ze Schowka, a nastêpnie wklejaj¹c w nowe miejsce. Jednak system Windows udostêpnia kilka narzêdzi, które jeszcze bardziej u³atwiaj¹ przenoszenie plików, pomagaj¹ œledziæ statystyki dokumentów, umo liwiaj¹ kompresowanie i dekompresowanie plików oraz umo liwiaj¹ wykonywanie innych istotnych zadañ zwi¹zanych z zarz¹dzaniem dokumentami. Przenoszenie plików za pomoc¹ paska Foldery Kiedy przenosisz lub kopiujesz pliki z jednego folderu do drugiego, zw³aszcza wtedy, gdy znajduj¹ siê one w ró nych czêœciach struktury folderów, najprostsz¹ metod¹ jest wyœwietlenie paska Foldery i przeci¹gniêcie pliku lub plików mysz¹. Ka dy folder w czêœci Foldery mo e s³u yæ jako cel takiego przenoszenia ( punkt zrzutu ). Aby przenieœæ element z Folderu A do Folderu B, nale y wyœwietliæ go w Folderze A, w³¹czyæ pasek Foldery, przeci¹gn¹æ element z Folderu A i upuœciæ go na Folder B (na pasku Foldery). Domyœlnie Eksplorator Windows nie wyœwietla paska Foldery. Mo na go w³¹czyæ, klikaj¹c opcjê Foldery na pasku Przyciski standardowe lub klikaj¹c Widok, Pasek eksploratora, Foldery. UWAGA Pasek Foldery jest nieco ³atwiejszy w obs³udze w systemie Windows XP ni we wczeœniejszych wersjach Windows. Dodatkowe informacje znajduj¹ siê w ramce Nawigacja na pasku Foldery w prostym widoku folderów na stronie 350. DLA EKSPERTÓW Jeœli zaznaczysz grupê elementów w Eksploratorze Windows, a nastêpnie wybierzesz Plik, Zmieñ nazwê lub naciœniesz klawisz [F2], bêdzie to wygl¹da³o tak, jakby zmiana mia³a dotyczyæ nazwy tylko ostatniego z zaznaczonych elementów. Jednak po wpisaniu nowej nazwy i naciœniêciu klawisza [Enter] przekonasz siê, e wszystkie zaznaczone elementy maj¹ now¹ nazwê z kolejnym numerem w nawiasie, który odró - nia je od siebie. Na przyk³ad zaznacz trzy pliki o ró nych nazwach, naciœnij [F2], wpisz Nowa nazwa i naciœnij Enter. Wszystkie trzy pliki zostan¹ przemianowane na Nowa nazwa, Nowa nazwa (1) i Nowa nazwa (2). Ta funkcja grupowej zmiany nazwy pojawi³a siê dopiero w systemie Windows XP i mo e byæ niespodziank¹ dla czêœci u ytkowników. Jeœli przypadkowo zmienisz nazwê folderu pe³nego plików zamiast zmieniæ nazwê tylko jednego, naciœnij [Ctrl+Z] (lub wybierz Edycja, Cofnij Zmieñ nazwê). Ostatni z przemianowanych plików (Nowa nazwa (2) w podanym przyk³adzie) przybierze poprzedni¹ nazwê. Ponownie naciœnij [Ctrl+Z] i kolejny plik powróci do poprzedniej nazwy. W ten sposób mo esz przywróciæ nazwy wszystkich plików, oprócz tego, którego nazwa rzeczywiœcie mia³a zostaæ zmieniona.
Rozdzia³ 12: Zarz¹dzanie plikami i ich wyszukiwanie 379 Sprawdzanie i ustawianie w³aœciwoœci pliku Okno dialogowe W³aœciwoœci pliku lub folderu (lub zaznaczonych plików lub folderów) zawiera wiele po ytecznych informacji na temat zaznaczonego elementu lub elementów. Aby wyœwietliæ te informacje, kliknij dany element prawym przyciskiem myszy i z menu skrótów wybierz W³aœciwoœci. Rodzaj wyœwietlonych informacji zale y od typu wybranego elementu. Rysunek 12-2 przedstawia zak³adkê Ogólne okna dialogowego W³aœciwoœci dokumentu Microsoft Word, u ytego do utworzenia tego rozdzia³u (gdy by³ on jeszcze w trakcie tworzenia). Rysunek 12-2. Zak³adka Ogólne okna dialogowego W³aœciwoœci dokumentu zawiera informacje o wielkoœci pliku, dacie jego utworzenia, atrybutach i aplikacji, za pomoc¹ której zosta³ utworzony. Jak widzisz, ta czêœæ okna dialogowego W³aœciwoœci zawiera informacje o wielkoœci pliku, lokalizacji, datach, programie domyœlnym i innych atrybutach. Jest tu nawet przycisk, który umo liwia zmianê programu domyœlnego. Inne i prostsze sposoby zmiany powi¹zañ miêdzy dokumentem i aplikacj¹ opisano w podrozdziale Zmiana programu powi¹zanego z plikami okreœlonego typu na stronie 367. Wiêkszoœæ w³aœciwoœci zawartych na zak³adce Ogólne jest tylko do odczytu (czyli zosta³y one ustawione przez system operacyjny i nie mo esz ich zmieniæ) i jest ³atwo dostêpna w Eksploratorze Windows, bez koniecznoœci wyœwietlania okna dialogowego W³aœciwoœci. Zak³adki Podsumowanie i Niestandardowe, w przypadku dokumentów, których okno dialogowe W³aœciwoœci oferuje takie zak³adki, zawieraj¹ mniej standardowe informacje i wartoœci, które mo esz ustawiaæ samodzielnie. Rysunek 12-3 przedstawia widok Zaawansowane zak³adki Podsumowanie, a 12-4 zak³adkê Niestandardowe naszego dokumentu Word dla rozdzia³u 12.
380 Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami kliknij te pola, aby wprowadziæ nowe informacje Rysunek 12-3. Niektóre w³aœciwoœci na zak³adce Podsumowanie mo na dowolnie zmieniaæ. Rysunek 12-4. Mo esz wykorzystaæ zak³adkê Niestandardowe do utworzenia w³asnych w³aœciwoœci i ustawiæ ich wartoœci. UWAGA Jeœli zak³adka Podsumowanie w oknie dialogowym W³aœciwoœci znacznie siê ró ni od tej pokazanej na rysunku 12-3 i zawiera przycisk Zaawansowane, kliknij go. Zak³adka Zaawansowane umo liwia dostêp do wiêkszej liczby w³aœciwoœci ni zwyk³a zak³adka W³aœciwoœci. Zwróæ równie uwagê, e zak³adka Zabezpieczenia nie pojawia siê, jeœli u ywasz Prostego udostêpniania plików w systemie Windows XP Home Edition lub jeœli dokument nie jest przechowywany na partycji NTFS. Patrz¹c na zak³adkê W³aœciwoœci, trudno siê zorientowaæ, które w³aœciwoœci s¹ tylko do odczytu, a które mo na konfigurowaæ i zmieniaæ. Jeœli masz w¹tpliwoœci, czy mo - na zmieniæ dan¹ w³aœciwoœæ, wybierz j¹ w kolumnie Wartoœæ. Jeœli mo na j¹ zmieniæ, pojawi siê okno edycji.
Rozdzia³ 12: Zarz¹dzanie plikami i ich wyszukiwanie 381 Zgodnie z rysunkiem 12-4, zak³adka Niestandardowe umo liwia tworzenie w³asnych w³aœciwoœci i ustawianie ich wartoœci. Lista Nazwa, pokazana na rysunku 12-4, zawiera sugerowane w³aœciwoœci niestandardowe. W polu Nazwa mo esz jednak wpisaæ dowoln¹ nazwê. Podanie wartoœci dla elementu uaktywnia przycisk Dodaj, który umo liwia dodanie w³aœciwoœci pliku. Programy zawieraj¹ce w³aœciwoœci edytowalne, jak Microsoft Word, umo liwiaj¹ dostêp do nich w swoich w³asnych systemach menu. Na przyk³ad w programie Word, wybieraj¹c Plik, W³aœciwoœci, mo na ustawiæ wartoœci w³aœciwoœci, takich jak Tytu³, Temat i Kategoria bie ¹cego dokumentu. Natomiast okno dialogowe W³aœciwoœci daje inny sposób dostêpu do w³aœciwoœci zwi¹zanych z zarz¹dzaniem plikami. WSKAZÓWKA U ywaj us³ugi indeksowania do wyszukiwania plików Do wyszukiwania plików na podstawie ich w³aœciwoœci mo esz wykorzystaæ us³ugê indeksowania. Na przyk³ad mo esz wyszukaæ wszystkie pliki, których wartoœæ w³aœciwoœci Kategoria to Manuskrypt. Dodatkowe informacje znajduj¹ siê w podrozdziale Us³uga indeksowania i jêzyk kwerend na stronie 400. U ywanie widoku Szczegó³y do przegl¹dania i porównywania w³aœciwoœci wielu plików Najwa niejsze w³aœciwoœci dostêpne w oknie dialogowym W³aœciwoœci mo na równie wyœwietliæ w kolumnach w widoku Szczegó³y w Eksploratorze Windows. Widok Szczegó³y umo liwia tak e sortowanie plików w oparciu o wartoœci ich w³aœciwoœci od najwiêkszych do najmniejszych, od najstarszych do najnowszych itd. Dodatkowe informacje na temat dostosowania widoku Szczegó³y znajduj¹ siê w podrozdziale Dostosowywanie widoku Szczegó³y na stronie 355. Tworzenie i dostosowywanie skrótów do dokumentów Skróty do dokumentów umo liwiaj¹ otwieranie dokumentów z innych miejsc ni miejsce ich przechowywania na przyk³ad z pulpitu. (Nie zalecamy przechowywania dokumentów na pulpicie, ale trzymanie tam skrótów do dokumentów, z którymi aktualnie pracujesz, nie jest z³ym pomys³em przy za³o eniu, e usuniesz te skróty, gdy nie bêd¹ ju potrzebne, oraz e nie boisz siê, i skorzysta z nich niepowo³ana osoba!). Oto najprostszy sposób tworzenia na pulpicie skrótu do dokumentu: 1. Wyœwietl dokument w Eksploratorze Windows (pamiêtaj, aby jego okno nie by³o zmaksymalizowane). 2. Przytrzymaj wciœniêty klawisz [Alt] i przeci¹gnij dokument na pulpit. 3. Zmieñ nazwê skrótu, usuwaj¹c wyrazy Skrót do (opcjonalnie). Ma³a strza³ka w lewym dolnym rogu ikony informuje, e jest to skrót. Po utworzeniu skrótu na pulpicie mo esz przypisaæ mu skrót klawiaturowy. (Jak widzisz, wyraz skrót ma w Windows wiele znaczeñ). Ten skrót klawiaturowy do twojego skrótu to kombinacja klawiszy, która pozwala go uruchomiæ (czyli otworzyæ dokument w jego programie macierzystym) bez koniecznoœci wyszukiwania go na pulpicie. Aby przypisaæ skrót klawiaturowy, wykonaj nastêpuj¹ce czynnoœci:
382 Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami 1. Kliknij skrót prawym przyciskiem myszy, z menu podrêcznego wybierz W³aœciwoœci i kliknij zak³adkê Skrót. 2. Wpisz literê lub inny znak w oknie Klawisz skrótu. (System Windows sam poprzedzi go kombinacj¹ [Ctrl+Alt+]). Jeœli wolisz inn¹ kombinacjê klawiszy, mo esz u yæ klawiszy [Ctrl], [Alt] i [Shift] z dowolnym znakiem z klawiatury. 3. Znajduj¹c siê w oknie dialogowym W³aœciwoœci, mo esz równie wybraæ z listy Uruchom sposób otwierania okna programu czy ma ono byæ zminimalizowane, normalne, czy zmaksymalizowane. WSKAZÓWKA Przetestuj swój skrót do skrótu Nie wszystkie kombinacje klawiszy [Ctrl] i [Alt] ze znakiem litery lub innym klawiszem funkcyjnym mog¹ byæ wykorzystane w skrócie. Na przyk³ad nie mo esz u ywaæ skrótów, które powodowa³yby konflikt z ju istniej¹cymi skrótami. Zamiast staraæ siê nauczyæ i zapamiêtaæ, które z nich mo na, a których nie mo na u ywaæ, po prostu sprawdÿ swój skrót, zanim zaczniesz go stosowaæ. Jeœli nie mo esz wpisaæ danej kombinacji, spróbuj innej. UWAGA System Windows pozwoli przypisaæ skróty klawiaturowe do skrótu do dokumentu przechowywanego w innych folderach ni pulpit. Jednak nie bêd¹ one dzia³aæ. Zabezpieczanie plików za pomoc¹ atrybutu Tylko do odczytu Jeœli masz na dysku twardym dokumenty u ywane wy³¹cznie jako materia³y referencyjne tzn. takie, których nie musisz zmieniaæ lub których nie wolno zmieniaæ, warto ustawiæ dla nich opcjê Tylko do odczytu. Jeœli dokonasz edycji takiego dokumentu, a nastêpnie spróbujesz go zapisaæ, program wyœwietli okno dialogowe Zapisz jako, proponuj¹c podanie nowej nazwy pliku i pilnuj¹c, aby plik oryginalny pozosta³ niezmieniony.
Rozdzia³ 12: Zarz¹dzanie plikami i ich wyszukiwanie 383 Aby nadaæ plikowi status Tylko do odczytu, kliknij go prawym przyciskiem myszy i z menu podrêcznego wybierz W³aœciwoœci. Na zak³adce Ogólne w oknie dialogowym W³aœciwoœci zaznacz pole wyboru Tylko do odczytu. UWAGA Pliki tylko do odczytu mo na przenosiæ, usuwaæ, zmieniaæ ich nazwy i oczywiœcie otwieraæ. Aby zabezpieczyæ konkretne pliki przed dostêpem czy usuniêciem przez innych u ytkowników, nale y u yæ rozbudowanych funkcji bezpieczeñstwa systemu Windows XP. (Informacje na temat zabezpieczania plików znajduj¹ siê w rozdziale 13 Zabezpieczenie plików i folderów. Informacje na temat szyfrowania plików znajduj¹ siê w rozdziale 14 Szyfrowanie informacji ). Aby zabezpieczyæ siê przed przypadkowym usuniêciem pliku, wykonaj jego kopiê zapasow¹! (Dodatkowe informacje na temat zapobiegania przypadkowemu usuniêciu plików znajduj¹ siê w podrozdziale Kosz u ywanie i konfigurowanie na stronie 392). DLA EKSPERTÓW Nie mo esz nadaæ atrybutu Tylko do odczytu ca³emu folderowi. Niemniej jednak okno dialogowe W³aœciwoœci folderu zawiera pole wyboru Tylko do odczytu. S³u y ono do ustawiania lub usuwania tego atrybutu dla wszystkich plików znajduj¹cych siê w bie ¹cym folderze. Czynnoœæ ta nie obejmuje plików tworzonych póÿniej. DLA EKSPERTÓW W wiêkszoœci przypadków, kiedy otwierasz okno dialogowe W³aœciwoœci danego folderu, pole wyboru Tylko do odczytu bêdzie zawieraæ zielony kwadracik. Oznacza to stan mieszany lub nieokreœlony. System Windows wyœwietla zielony kwadracik w oknie dialogowym W³aœciwoœci folderu, poniewa zbyt d³ugo trwa³oby sprawdzenie atrybutu Tylko do odczytu wszystkich zawartych w nim plików. Aby dodaæ atrybut Tylko do odczytu do zawartoœci folderu, kliknij kilkukrotnie to pole wyboru, a pojawi siê znak zaznaczenia. Aby usun¹æ ten atrybut, kliknij ponownie. W obu przypadkach podczas zamykania okna dialogowego system Windows zapyta, czy chcesz zastosowaæ zmiany do podfolderów w zaznaczonym folderze, czy tylko do zawartych w nim plików. Nowa funkcja! Kompresja NTFS i foldery skompresowane (zip) Nawet bardzo du y dysk twardy w koñcu siê zape³ni. Aby pomóc Ci unikn¹æ takiej sytuacji, system Windows XP oferuje dwa rodzaje kompresji plików: kompresja NTFS i Foldery skompresowane (zip). Pierwszy rodzaj, dostêpny wy³¹cznie na dyskach z systemem plików NTFS, jest taki sam, jak ten w systemie Windows 2000. Drugi rodzaj to wykorzystanie standardowego formatu zip (format kompresji u ywany przez aplikacjê WinZip i programy innych firm). Mo esz u ywaæ jednej z tych metod kompresji lub obu. Oto kilka podstawowych informacji na temat kompresji NTFS i Folderów skompresowanych (zip): Kompresja NTFS zapewnia umiarkowany stopieñ kompresji, lecz jest niezwykle ³atwa w u yciu. Po skompresowaniu zestawu plików i folderów (lub ca³ego dysku NTFS), pliki wygl¹daj¹ i zachowuj¹ siê dok³adnie tak samo jak wczeœniej, zarówno w oknie Eksploratora Windows, jak i w oknach dialogowych u ywanych aplikacji. Jedyna ró nica polega na tym, e pliki zajmuj¹ mniej miejsca na dysku.
384 Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami Eksplorator Windows i aplikacje dekompresuj¹ skompresowane pliki NTFS podczas ich otwierania i kompresuj¹ je ponownie, gdy je zapisujesz. Ta kompresja i dekompresja przebiega tak szybko, e nie powinieneœ zauwa yæ adnej ró nicy w wydajnoœci komputera. Pliki skompresowane w systemie NTFS s¹ skompresowane, dopóki pozostaj¹ na dysku NTFS. Jeœli przeniesiesz skompresowany plik na dysk z partycj¹ FAT32 lub wyœlesz go poczt¹ elektroniczn¹ do kolegi, zostanie przywrócony normalny rozmiar pliku, a plik stanie siê zgodny z systemami innych komputerów i oprogramowaniem innych u ytkowników. Kompresja NTFS nie jest zgodna z szyfrowaniem NTFS. Plik mo na skompresowaæ lub zaszyfrowaæ, ale nie mo na wykonaæ na nim obu tych operacji równoczeœnie. O wiele lepszy stopieñ kompresji od kompresji NTFS oferuje opcja Folderów skompresowanych (zip). Ponadto Foldery skompresowane pozostaj¹ skompresowane niezale nie od tego, gdzie siê znajduj¹. A zatem jest to idealny sposób na kompresowanie du ych plików do wys³ania poczt¹ elektroniczn¹ lub umieszczenia na stronach internetowych. Poniewa metoda Folderów skompresowanych (zip) wykorzystuje standardowy format kompresji, wielu twoich wspó³pracowników bêdzie mog³o korzystaæ z plików skompresowanych w ten sposób, nawet jeœli w ogóle nie u ywaj¹ systemu Windows. Eksplorator Windows kompresuje i dekompresuje pliki w Folderach skompresowanych (zip) w locie. Jednak twoje programy ju tego nie potrafi¹. Dlatego plik skompresowany Zipem mo esz otworzyæ, klikaj¹c go dwukrotnie w Eksploratorze Windows, jednak nie otworzysz go, u ywaj¹c polecenia Otwórz. Z powodu ró nic miêdzy tymi dwoma rodzajami kompresji Foldery skompresowane (zip) najlepiej nadaj¹ siê do: tworzenia skompresowanych archiwów plików, które nie s¹ ju potrzebne, ale których nie chcesz jeszcze ca³kowicie usuwaæ; wysy³ania poczt¹ elektroniczn¹ za³¹czników lub umieszczania dokumentów na stronach FTP lub WWW; uzyskania maksymalnej wolnej przestrzeni na dysku, który jest niemal ca³kowicie zape³niony. Z drugiej strony, kompresja NTFS doskonale siê sprawdza w codziennej pracy. Stosuj¹c j¹ nie zaoszczêdzisz zbyt wiele wolnej przestrzeni, lecz ³atwo jest j¹ w³¹czyæ i jest tak prosta w codziennej pracy, e prawdopodobnie szybko zapomnisz, e z niej korzystasz. Kompresja NTFS Kompresjê NTFS w³¹cza siê, zmieniaj¹c atrybuty pliku, podobnie jak ustawia siê status Tylko do odczytu. Aby skompresowaæ plik lub folder za pomoc¹ kompresji NTFS, wykonaj nastêpuj¹ce czynnoœci: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy plik lub folder (lub kilka zaznaczonych plików lub folderów) w Eksploratorze Windows i z menu skrótów wybierz polecenie W³aœciwoœci.
Rozdzia³ 12: Zarz¹dzanie plikami i ich wyszukiwanie 385 2. Na zak³adce Ogólne w oknie dialogowym W³aœciwoœci kliknij przycisk Zaawansowane. 3. Zaznacz opcjê Kompresuj zawartoœæ, aby zaoszczêdziæ miejsce na dysku, i kliknij przycisk OK w obu oknach dialogowych. Jeœli zosta³ zaznaczony folder, pojawi siê nastêpuj¹ce okno dialogowe: W wiêkszoœci przypadków powinieneœ zaznaczyæ drugie pole wyboru. Jeœli zastosujesz atrybut kompresji tylko do bie ¹cego folderu, dodane póÿniej pliki zostan¹ skompresowane, lecz pliki ju istniej¹ce nie bêd¹ poddane kompresji. Mo esz skompresowaæ od razu ca³y dysk NTFS. Mo e to zaj¹æ komputer na kilka godzin (w ci¹gu których wydajnoœæ innych aplikacji znacznie spadnie), ale wystarczy to zrobiæ tylko raz. Jeœli zamierzasz pozostawiæ komputer bez nadzoru, kiedy system Windows bêdzie kompresowa³ pliki, upewnij siê, e wszystkie uruchomione aplikacje zosta³y zamkniête. System Windows nie mo e skompresowaæ plików otwartych, a jeœli napotka taki plik, wstrzyma wykonywane operacje i bêdzie czekaæ na decyzjê u ytkownika (mo esz zamkn¹æ plik i spróbowaæ ponownie albo poleciæ komputerowi pomin¹æ otwarty plik i kontynuowaæ kompresowanie innych plików). Raczej nie chcesz wróciæ rano do pracy, aby dowiedzieæ siê, e system czeka³ ca³¹ noc na Twoj¹ decyzjê. Nowa funkcja! U ywanie Folderów skompresowanych (zip) Jeœli znasz program WinZip, to na pewno nie jest ci obce pojêcie archiwum grupy plików, które zosta³y skompresowane i po³¹czone w jeden plik. Za pomoc¹ programu WinZip mo esz rozpakowaæ (dekompresowaæ) pliki z archiwum pojedynczo lub wszystkie równoczeœnie, a tak e dodawaæ nowe pliki do archiwów ju istniej¹cych. W Eksploratorze Windows archiwum jest reprezentowane tak: Jeœli u ywasz Folderów skompresowanych (zip), archiwum wygl¹da tak: Eksplorator Windows wyœwietla archiwum jako folder, stosuj¹c specjaln¹ ikonê. Aby zobaczyæ, co zawiera archiwum, wystarczy otworzyæ folder. Aby otworzyæ plik w ar-
386 Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami chiwum, kliknij go dwukrotnie. Jeœli plik jest dokumentem powi¹zanym z jak¹œ aplikacj¹, Eksplorator Windows uruchomi ten program i automatycznie otworzy w nim kopiê tego dokumentu w trybie Tylko do odczytu. Jeœli dwukrotnie klikniêty element jest plikiem wykonywalnym, uruchomi siê o ile nie wymaga dodatkowych plików, które równie zosta³y skompresowane. W takiej sytuacji musisz najpierw rozpakowaæ (zdekompresowaæ) wszystkie potrzebne pliki, a nastêpnie uruchomiæ lub zainstalowaæ skompresowan¹ aplikacjê (patrz podrozdzia³ Rozpakowywanie plików i folderów z archiwum na stronie 389). Tworzenie nowego Folderu skompresowanego (zip) Aby utworzyæ nowe archiwum Folderów skompresowanych (zip), wykonaj nastêpuj¹ce czynnoœci: 1. W Eksploratorze Windows wyœwietl folder, w którym chcesz umieœciæ nowe archiwum. 2. Kliknij prawym przyciskiem myszy puste miejsce w tym folderze. 3. Z menu podrêcznego wybierz Nowy, Folder skompresowany (zip). 4. Zmieñ domyœln¹ nazwê folderu, zostawiaj¹c jednak rozszerzenie.zip, które pozwala na jego poprawne dzia³anie. Dodawanie plików i folderów do Folderu skompresowanego (zip) Aby dodaæ pliki i foldery do archiwum, zwyczajnie skopiuj je lub przenieœ do Folderu skompresowanego (zip). Jeœli kopiujesz plik, bêdziesz posiadaæ skompresowan¹ wersjê skopiowanego elementu w Folderze skompresowanym (zip) i wersjê oryginaln¹ poza nim. Jeœli przenosisz plik, bêdziesz mieæ tylko wersjê skompresowan¹ i zwolnisz trochê miejsca na dysku. Archiwizowanie plików za pomoc¹ polecenia Wyœlij do Mo esz utworzyæ archiwum i skopiowaæ do niego jeden lub kilka plików lub folderów u ywaj¹c polecenia Wyœlij do. Aby skompresowaæ pojedynczy plik lub folder, wykonaj nastêpuj¹ce czynnoœci: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy plik lub folder. 2. Z menu podrêcznego wybierz Wyœlij do, Folder skompresowany (zip). System Windows utworzy archiwum o takiej samej nazwie, jak nazwa zaznaczonego elementu. Aby skompresowaæ kilka plików lub folderów, wykonaj nastêpuj¹ce czynnoœci: 1. Zaznacz wszystkie elementy do skompresowania. 2. Kliknij prawym przyciskiem myszy zaznaczone elementy. 3. Z menu podrêcznego wybierz Wyœlij do, Folder skompresowany (zip). Nowe archiwum bêdzie mia³o tak¹ sam¹ nazwê, jak element klikniêty prawym przyciskiem myszy. Mo esz u yæ polecenia Zmieñ nazwê (nacisn¹æ [F2]), jeœli nie chcesz u ywaæ nazwy bie ¹cej. Zabezpieczanie archiwum has³em Format ZIP umo liwia zastosowanie has³a, które chroni przed nieautoryzowanym rozpakowaniem skompresowanych elementów. Jeœli do przypisania has³a do archiwum u yto aplikacji WinZip, system Windows XP rozpozna to i za ¹da podania tego has³a przy rozpakowywaniu elementów z tak zabezpieczonego pliku.
Rozdzia³ 12: Zarz¹dzanie plikami i ich wyszukiwanie 387 U ywanie aplikacji WinZip i Folderów skompresowanych (zip) Mo esz u ywaæ równoczeœnie aplikacji WinZip i Folderów skompresowanych (zip). Jeœli aplikacja WinZip jest ju zainstalowana w twoim komputerze, archiwa bêd¹ wyœwietlane przy u yciu ikony tego programu lub ikony Folderów skompresowanych (zip), w zale noœci od domyœlnego skojarzenia plików zip. Jeœli ikony archiwów to foldery z suwakami, domyœlnym programem dla plików zip s¹ Foldery skompresowane (zip). Mo esz to zmieniæ (powi¹zaæ te pliki z programem WinZip) w nastêpuj¹cy sposób: 1. W Eksploratorze Windows wybierz Narzêdzia, Opcje folderów. 2. Kliknij zak³adkê Typy plików. 3. W kolumnie Rozszerzenia wybierz ZIP. 4. Kliknij Przywróæ. (Mo esz równie klikn¹æ Zmieñ. Nastêpnie w oknie dialogowym Otwieranie za pomoc¹ kliknij WinZip Executable). Jeœli zainstalowano ju aplikacjê WinZip i pozostawisz Foldery skompresowane (zip) jako domyœln¹ aplikacjê do archiwów, nadal bêdziesz mieæ dostêp do wszystkich poleceñ, które WinZip dodaje do menu podrêcznego dla plików i folderów. I nadal mo liwe bêdzie otwieranie Folderu skompresowanego (zip) w aplikacji WinZip wystarczy klikn¹æ go prawym przyciskiem myszy i wybraæ opcjê Otwórz za pomoc¹, WinZip Executable. Aby zabezpieczyæ has³em nowe archiwum, utworzone za pomoc¹ Folderów skompresowanych (zip), wykonaj nastêpuj¹ce czynnoœci: 1. Zaznacz dowolny plik w Folderze skompresowanym (zip) (nie sam folder). 2. Wybierz Plik, Dodaj has³o, po czym wype³nij okno dialogowe Dodawanie has³a. W ten sposób wszystkie pliki w folderze bêd¹ chronione tym samym has³em. Jeœli archiwum zawiera foldery, ich zawartoœæ równie zostanie zabezpieczona has³em.
388 Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami Pamiêtaj, e pliki nowo dodane do Folderu skompresowanego (zip) zabezpieczonego has³em nie przejmuj¹ tego has³a. Aby zabezpieczyæ nowe pliki has³em, najpierw usuñ has³o bie ¹ce z wszystkich pozosta³ych plików w tym archiwum (zaznacz dowolny plik, wybierz Plik, Usuñ has³o, po czym podaj odpowiednie informacje w oknie dialogowe Wymagane has³o). Nastêpnie ustaw nowe has³o, stosuj¹c tê sam¹ procedurê, jak podczas tworzenia go po raz pierwszy. UWAGA Przypisanie has³a do archiwum chroni przed nieautoryzowanym rozpakowaniem (otwarciem) jego plików. Jednak nie chroni to przed otwarciem samego Folderu skompresowanego (zip) i odczytaniem nazw plików. Jeœli nazwy plików zawieraj¹ informacje poufne, nie nale y polegaæ na zabezpieczeniu Folderu skompresowanego (zip) has³em. Ochrona archiwum has³em nie zapobiega równie usuniêciu jego elementów. Pamiêtaj tak e, e pliki usuniête z Folderu skompresowanego (zip) nie trafiaj¹ do Kosza, a zatem nie mo na ich odzyskaæ. DLA EKSPERTÓW Podczas procesu rozpakowywania system Windows tworzy ukryte foldery tymczasowe. Foldery te, zawieraj¹ce nieskompresowane wersje rozpakowanych elementów, s¹ usuwane w momencie zamkniêcia Folderu skompresowanego (zip). Jeœli Eksplorator Windows przestanie reagowaæ, zanim zamkniesz archiwum, foldery tymczasowe pozostan¹ na dysku twardym, w folderze macierzystym lub skompresowanym. Pliki, które by³y zabezpieczone has³em w archiwum, nie s¹ ju chronione w folderach tymczasowych. Jeœli podczas pracy z Folderem skompresowanym (zip) Eksplorator Windows ulegnie awarii, pamiêtaj, aby usun¹æ ukryte foldery tymczasowe. Praca z plikami i folderami w Folderze skompresowanym (zip) Rysunek 12-5 przedstawia Folder skompresowany (zip) zawieraj¹cy kilka plików i wiele podfolderów (które zawieraj¹ dodatkowe pliki i podfoldery). Na rysunku panel zadañ zosta³ zast¹piony przez pasek Foldery. Jak widzisz (patrz na pasek Adres), Folder skompresowany (zip) to w rzeczywistoœci plik o rozszerzeniu.zip. Funkcja Foldery skompresowane (zip) pozwala Eksploratorowi Windows na wyœwietlanie archiwum tak, jakby to by³ folder, dziêki czemu mo esz korzystaæ ze standardowych funkcji Eksploratora Windows, aby sprawdziæ zawartoœæ tego archiwum. Jeœli wyœwietlisz archiwum w widoku Szczegó³y, Eksplorator Windows wyœwietli informacje o oryginalnym i skompresowanym rozmiarze ka dego elementu. (Te same informacje mo esz uzyskaæ dla poszczególnych elementów, klikaj¹c je prawym przyciskiem myszy i otwieraj¹c okno dialogowe W³aœciwoœci). Pasek Foldery, podobnie jak ca³y Eksplorator Windows, zachowuje siê jednak nieco inaczej w przypadku plików skompresowanych. Nazwy skompresowanych podfolderów zawartych w archiwum nie pojawi¹ siê, dopóki ich nie otworzysz. Zauwa ysz równie, e jeœli wyœwietlisz folder zawieraj¹cy zwyk³e podfoldery, Foldery skompresowane (zip) i pliki, to Foldery skompresowane (zip) bêd¹ pogrupowane z plikami, a nie z folderami. Jak wspomniano powy ej, mo esz otworzyæ kopiê skompresowanego dokumentu tylko do odczytu, klikaj¹c go dwukrotnie w Folderze skompresowanym (zip). Kiedy to zrobisz, Eksplorator Windows utworzy ukryty folder tymczasowy, rozpakuje do niego dokument, a nastêpnie otworzy nieskompresowany dokument w powi¹zanym programie. Jeœli dokonasz edycji i zechcesz zapisaæ ten dokument, program wyœwietli okno dialogowe Zapisz jako, poniewa dokument ten posiada atrybut Tylko do odczytu. Niestety za-
Rozdzia³ 12: Zarz¹dzanie plikami i ich wyszukiwanie 389 proponuje on równie zapisanie dokumentu (pod now¹ nazw¹) w folderze tymczasowym. Jeœli go tam zapiszesz, Eksplorator Windows nie usunie tego folderu po ostatecznym zamkniêciu Folderu skompresowanego (zip). Pozostanie on ukryty i, jeœli Eksplorator Windows nie wyœwietla ukrytych plików i folderów, twój plik pozostanie niewidoczny. Aby unikn¹æ ba³aganu zwi¹zanego z ukrytymi plikami tymczasowymi na dysku oraz zachowaæ kontrolê nad plikami, które chcesz zatrzymaæ, pamiêtaj, aby przy zapisywaniu edytowanego pliku podaæ œcie kê do jednego z folderu dokumentów. Rysunek 12-5. Folder skompresowany (zip) wygl¹da jak zwyk³y folder, jednak w rzeczywistoœci jest to plik o rozszerzeniu.zip. Jeœli chcesz dokonaæ edycji dokumentu po jego otworzeniu w folderze skompresowanym (zip), najlepszym wyjœciem jest zapisanie go pod jego oryginaln¹ nazw¹ w innym folderze (w takich przypadkach dobrym miejscem jest pulpit). Nastêpnie, kiedy ju skoñczysz, przeci¹gnij dokument z nowej lokalizacji z powrotem do Folderu skompresowanego (zip). System Windows wyœwietli okno dialogowe z pytaniem, czy ma zast¹piæ istniej¹cy skompresowany plik. UWAGA Do wyszukiwania nazw plików w skompresowanych folderach mo esz wykorzystaæ Asystenta wyszukiwania. Jednak nie mo esz wyszukiwaæ zawartoœci pliku (konkretnych s³ów czy wyra eñ w skompresowanych plikach). (Dodatkowe informacje na temat Asystenta wyszukiwania znajduj¹ siê w podrozdziale Wyszukiwanie plików na stronie 395). Rozpakowywanie plików i folderów z archiwum Aby rozpakowaæ pojedynczy element lub grupê elementów z Folderu skompresowanego (zip), przeci¹gnij wybrany element poza ten folder na pulpit lub do innego folderu. Aby jednoczeœnie usun¹æ skompresowan¹ kopiê lub kopie, kliknij zaznaczenie prawym przyciskiem myszy, a nastêpnie z menu podrêcznego wybierz Przenieœ tutaj.
390 Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami Aby rozpakowaæ wszystkie elementy z Folderu skompresowanego (zip), zaznacz folder i wybierz Plik, Wyodrêbnij wszystkie. Kreator zapyta o folder docelowy. Kopiowanie plików na dysk CD Aby skorzystaæ z do³¹czonej do komputera nagrywarki i zapisaæ pliki na p³ycie CD-R lub CD-RW, nie potrzebujesz specjalnego oprogramowania. Oto najprostszy sposób: 1. W³ó czysty dysk CD-R do napêdu (lub dysk CD-RW, którego zawartoœæ bêdziesz usuwaæ i nadpisywaæ). 2. Kliknij prawym przyciskiem myszy plik lub folder, lub zaznaczenie plików lub folderów, które chcesz skopiowaæ na dysk CD-R. 3. Z menu podrêcznego wybierz Wyœlij do, Stacja dysków CD. 4. Powtarzaj te czynnoœci dla wszystkich elementów, które chcesz skopiowaæ. 5. Otwórz napêd CD w oknie Mój komputer. 6. Kliknij Zapisz te pliki na dysku CD na pasku zadañ lub wybierz Plik, Zapisz te pliki na dysku CD. Informacje na temat ustawiania i konfigurowania nagrywarki dysków CD-R i CD-RW, a tak e informacje dotycz¹ce oprogramowania do nagrywania dysków innych firm, znajduj¹ siê w rozdziale Praca z napêdami CD i CD-RW na stronie 768. Jeœli nie chcesz korzystaæ z polecenia Wyœlij do, mo esz przeci¹gaæ pliki do folderu dysku CD w Eksploratorze Windows. Mo esz równie u yæ poleceñ Kopiuj i Wklej. Kopiuj¹c pliki i foldery do folderu dysku CD, niezale nie od stosowanej metody, system Windows przygotowuje je do przeniesienia na zapisywalny dysk CD. Folder CD staje siê faktycznie buforem tymczasowym s³u ¹cym do nagrania dysku. Kiedy pliki s¹ kopiowane do tego obszaru tymczasowego, zobaczysz nastêpuj¹ce okno dialogowe:
Rozdzia³ 12: Zarz¹dzanie plikami i ich wyszukiwanie 391 DLA EKSPERTÓW Wypalanie p³yt CD w systemie Windows XP wymaga du ej iloœci wolnego miejsca na dysku i du ej uwagi, jeœli chcesz unikn¹æ b³êdu zwi¹zanego z niewystarczaj¹c¹ iloœci¹ miejsca na dysku. Podczas przeci¹gania plików lub folderów do okna dysku CD i dodawania ich do listy Pliki gotowe do zapisania na dysku CD system Windows tworzy kopiê ka dego pliku w folderze %UserProfile%\Local Settings\Application Data\Microsoft\CD Burning. Jeœli planujesz zape³niæ dysk CD o pojemnoœci 700 MB plikami, które znajduj¹ siê ju w twoim komputerze, to zu yjesz dodatkowe 700 MB przestrzeni dyskowej na same kopie. Nastêpnie, kiedy chcesz ju nagraæ dysk CD, system Windows tworzy obraz dysku CD z plików zgromadzonych w folderze CD Burning, wykorzystuj¹c dodatkow¹ przestrzeñ na dysku lub napêdzie okreœlonym w oknie dialogowym W³aœciwoœci napêdu CD. Plik ten, który jest ukryty, pojawi siê w folderze g³ównym okreœlonego napêdu pod nazw¹ CD Burning Stash File. Choæ system Windows usunie zbêdne pliki po zakoñczeniu nagrywania p³yty, w rezultacie twój system wykorzystuje przestrzeñ tymczasow¹ o wielkoœci dwukrotnie wiêkszej od rozmiaru kopiowanych plików. W przypadku niektórych plików Eksplorator Windows zachowuje metadane dane o danych pliku. Te informacje na przyk³ad wymiary obrazu graficznego lub informacje o jakoœci pliku dÿwiêkowego nie mog¹ zostaæ skopiowane na dysk CD. Kiedy zobaczysz informuj¹ce o tym okno dialogowe, mo esz pomin¹æ plik lub skopiowaæ go bez metadanych. Mo esz równie zaznaczyæ pole wyboru, aby system Windows nie wyœwietla³ podobnych komunikatów podczas bie ¹cego procesu kopiowania. Po przeniesieniu kilku plików do folderu dysku CD stanie siê on podobny do folderu pokazanego na rysunku 12-6. kliknij jedno z tych ³¹czy, aby zapisaæ p³ytê CD lub usun¹æ wszystkie pliki i zacz¹æ od nowa takimi strza³kami oznaczone s¹ ikony plików i folderów gotowych do zapisania na dysku Rysunek 12-6. System Windows umieszcza skierowan¹ w dó³ strza³kê przy ikonach plików i folderów, które maj¹ zostaæ zapisane na dysku CD.
392 Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami Pamiêtaj, e folder dysku CD nie informuje o ca³kowitej wielkoœci elementów w obszarze tymczasowym. (Nawet jeœli wyœwietlisz Pasek stanu i zaznaczysz wszystkie elementy folderu, nie uzyskasz takiej informacji). Aby dowiedzieæ siê, czy nie próbujesz skopiowaæ zbyt wielu danych, naciœnij Ctrl+A, a nastêpnie kliknij prawym przyciskiem myszy dowolny element i z menu podrêcznego wybierz W³aœciwoœci. Aby wszystkie pliki zmieœci³y siê na standardowym dysku CD, ich ca³kowita wielkoœæ nie mo e przekraczaæ 650 MB. W przypadku dysków o du ej pojemnoœci mo na zapisaæ nawet 850 MB. System Windows XP zapisuje dyski audio w formacie Red Book, a dane w formacie ISO 9660 i Joliet. Oznacza to, e dyski audio mo na odtwarzaæ w konwencjonalnych odtwarzaczach dysków CD, natomiast dyski danych na komputerach z zainstalowanymi innymi systemami operacyjnymi (na przyk³ad na Macintoshach) oraz starszymi wersjami systemu Windows lub MS-DOS. WSKAZÓWKA SprawdŸ ca³kowity rozmiar danych, zanim rozpoczniesz kopiowanie Jeœli próbujesz skopiowaæ zbyt wiele danych, Kreator zapisywania na dysku CD, który zarz¹dza procesem nagrywania, natychmiast wyœwietli ostrze enie i poleci usun¹æ czêœæ plików z folderu tymczasowego. Innymi s³owy, kreator nie jest w stanie skopiowaæ tylu plików i zostawi resztê na drugi dysk CD. A zatem mo esz oszczêdziæ sobie k³opotu, wczeœniej sprawdzaj¹c, czy mieœcisz siê w okreœlonym limicie. Kiedy klikniesz Zapisz te pliki na dysku CD, pojawi siê Kreator zapisywania na dysku CD. W pierwszym oknie kreatora mo esz wpisaæ nazwê dysku CD. Podana nazwa mo e zawieraæ do 16 znaków pomo e ci zidentyfikowaæ zawartoœæ dysku, kiedy otworzysz go póÿniej w Eksploratorze Windows. Kosz u ywanie i konfigurowanie Kosz stanowi ochronê przed przypadkowym usuniêciem plików. W wiêkszoœci przypadków, kiedy usuniesz jeden lub kilka plików lub folderów, usuniête elementy trafiaj¹ do Kosza i nie s¹ natychmiast usuwane. Jeœli zmienisz zdanie, mo esz otworzyæ Kosz
Rozdzia³ 12: Zarz¹dzanie plikami i ich wyszukiwanie 393 i odzyskaæ wyrzucone elementy. W koñcu, kiedy Kosz siê zape³ni, system Windows rozpocznie jego opró nianie, trwale usuwaj¹c pliki, które znajduj¹ siê w nim najd³u ej. Nastêpuj¹ce elementy nie trafiaj¹ do Kosza: pliki przechowywane na dyskach wymiennych pliki przechowywane na dyskach sieciowych pliki usuniête z Folderów skompresowanych (zip) Mo na równie samodzielnie zdecydowaæ o pominiêciu Kosza, trwale usuwaj¹c elementy, przytrzymuj¹c w tym celu wciœniêty klawisz [Shift] podczas naciskania klawisza [Del]. Mo e siê to okazaæ potrzebne, kiedy chcesz siê pozbyæ bardzo du ych plików, które na pewno nie bêd¹ ju potrzebne. Pomijanie Kosza zwolni w takim przypadku nieco przestrzeni dyskowej. Mo esz równie trwale wy³¹czyæ Kosz. (Dodatkowe informacje znajduj¹ siê w sekcji Wy³¹czanie Kosza na stronie 394). WSKAZÓWKA Przeszukaj Kosz We wczeœniejszych wersjach systemu Windows Pomocnik wyszukiwania nie bra³ pod uwagê Kosza. Teraz to siê zmieni³o. Aby do³¹czyæ do opcji wyszukiwania usuniête pliki, pamiêtaj, aby zaznaczyæ w Pomocniku wyszukiwania opcjê Pliki i foldery. Dodatkowe informacje znajduj¹ siê w podrozdziale Wyszukiwanie plików na stronie 395. Zmiana iloœci miejsca zarezerwowanego na Kosz Chocia folder Kosz (miejsce, w którym mo esz sprawdziæ, które pliki zosta³y usuniête i sk¹d mo esz je przywróciæ) zawiera jedn¹ listê wszystkich elementów usuniêtych z wszystkich lokalnych dysków twardych, w rzeczywistoœci system Windows tworzy oddzielne Kosze dla ka dego dysku. Domyœlnie, kiedy rozmiar Kosza danego napêdu osi¹gnie 10 procent ca³ej pojemnoœci dysku, system Windows trwale usunie najstarsze pliki. Jeœli uwa asz, e 10 procent to zbyt wiele (lub zbyt ma³o) przestrzeni, aby zapobiec przypadkowemu usuniêciu potrzebnych plików, mo esz zmieniæ limit rozmiaru, wykonuj¹c nastêpuj¹ce czynnoœci: 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy ikonê Kosza na pulpicie. 2. Z menu skrótów wybierz polecenie W³aœciwoœci. 3. Aby okreœliæ nowe maksimum, które zostanie zastosowane do wszystkich lokalnych dysków twardych, upewnij siê, e na zak³adce Globalne zaznaczono pole wyboru U yj jednego ustawienia dla wszystkich dysków (rysunek 12-7). Nastêpnie przesuñ suwak w lewo lub w prawo. 4. Jeœli jednak wolisz ustawiæ wielkoœæ Kosza oddzielnie dla ka dego napêdu, usuñ zaznaczenie pola wyboru U yj jednego ustawienia dla wszystkich dysków. Nastêpnie ustaw suwak na zak³adce ka dego dysku oddzielnie. Suwaki nie bêd¹ dostêpne, jeœli najpierw nie wyczyœcisz pola wyboru U yj jednego ustawienia dla wszystkich dysków.
394 Czêœæ III: Zarz¹dzanie plikami Rysunek 12-7. System Windows zazwyczaj przeznacza na Kosz maksymalnie 10 procent pojemoœci dysku. Wy³¹czanie Kosza Jeœli nie chcesz korzystaæ z Kosza, w oknie dialogowym W³aœciwoœci Kosza zaznacz pole wyboru Nie przenoœ plików do Kosza i natychmiast kasuj pliki po usuniêciu. Oznacza to ustawienie maksymalnej pojemnoœci na 0 procent i mo na to zrobiæ dla wszystkich napêdów lub tylko dla wybranych. Rezygnacja z komunikatów potwierdzeñ Niezale nie od tego, czy Kosz jest w³¹czony, czy wy³¹czony, kiedy coœ usuwasz, system Windows wyœwietla okno potwierdzenia. Jeœli chcesz je wy³¹czyæ, przejdÿ do zak³adki Globalne w oknie dialogowym W³aœciwoœci Kosza i usuñ zaznaczenie pola wyboru Wyœwietl okno dialogowe potwierdzaj¹ce usuwanie. W przeciwieñstwie do czynnoœci opisanych poprzednio, jest to ustawienie globalne. Przywracanie plików i folderów Kiedy otworzysz Kosz, system Windows wyœwietla nazwy ostatnio usuniêtych elementów w zwyk³ym oknie Eksploratora Windows, co pokazano na rysunku 12-8. W widoku Szczegó³y mo esz sprawdziæ, kiedy dany element zosta³ usuniêty i z którego folderu. Mo esz u yæ nag³ówków kolumn, aby posortowaæ zawartoœæ folderu na przyk³ad aby u góry wyœwietliæ elementy, które s¹ w Koszu najd³u ej, a póÿniejsze poni ej. Pamiêtaj, e usuniête foldery s¹ przedstawione jako foldery; nie widzisz nazw elementów w nich zawartych. Jeœli jednak przywrócisz usuniêty folder, system Windows odtworzy go wraz z zawartoœci¹. Aby przywróciæ element, zaznacz go i kliknij ³¹cze Przywróæ ten element w panelu zadañ. (Jeœli panel zadañ nie jest widoczny, wybierz Plik, Przywróæ). Polecenie Przywróæ umieszcza element z powrotem w folderze, z którego zosta³ usuniêty. Jeœli ten folder ju nie istnieje, system Windows zapyta, czy chcesz go utworzyæ ponownie. Jeœli chcesz, mo esz przywróciæ plik lub folder w innej lokalizacji. Zaznacz element, wybierz Edycja, Przenieœ do folderu, po czym podaj now¹ lokalizacjê. (Mo esz równie mysz¹ przenieœæ element z Kosza i umieœciæ w dowolnej lokalizacji).