Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Radomsku

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Radomsku OCENA STANU SANITARNEGO POWIATU RADOMSZCZAŃSKIEGO ZA ROK 2013

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 SPIS TREŚCI: Wstęp... 3 I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych... 4 II. Stan sanitarny, techniczny, funkcjonalność pomieszczeń podmiotów leczniczych stacjonarnych i ambulatoryjnych... 18 III. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością... 22 IV. Jakość wody przeznaczonej do spożycia oraz wody do kąpieli... 25 V. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej i kąpielisk... 28 VI. Stan sanitarny szkół i innych placówek oświatowo wychowawczych... 31 VII. Warunki sanitarno higieniczne środowiska pracy... 36 VIII. Zapobiegawczy nadzór sanitarny... 43 IX. Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia... 46 2

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 WSTĘP Głównym celem działalności Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku w roku 2013 było promowanie zdrowotnego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej. Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Radomsku zapewnia realizację zadań Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, w zakresie sprawowania nadzoru nad warunkami : 1) higieny środowiska; 2) higieny pracy w zakładach pracy; 3) higieny procesów nauczania i wychowania; 4) higieny wypoczynku i rekreacji; 5) zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku; 6) higieniczno sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne - w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych. Tak więc podstawowym zadaniem Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku jest szeroko rozumiana działalność nadzorowa, polegająca na kontroli i czuwaniu, czy spełnione są wymagania obowiązujących przepisów w zakresie utrzymania pożądanych norm zdrowotnych. Dzięki profesjonalnej, stale podnoszącej swoje kwalifikacje kadrze pracowników, pracę w systemie zarządzania jakością tut. Stacja jest w stanie zapewnić wykonywanie swoich zadań na właściwym poziomie. Działalność Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku prowadzona jest w oparciu o tworzony corocznie na podstawie Wytycznych Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi Plan zasadniczych przedsięwzięć, w którym określany jest cel, główne kierunki działania i zasadnicze zamierzenia przyjęte do realizacji na dany rok dla poszczególnych komórek organizacyjnych, harmonogram nadzoru nad obiektami oraz harmonogramy poboru próbek. Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Radomsku obejmuje swoim działaniem powiat radomszczański tj. 3 miasta i 14 gmin ( 378 miejscowości). W roku 2013 nadzorem objęto 2375 obiektów. Przeprowadzono ogółem 2501 kontroli, wydano 663 decyzje administracyjne merytoryczne oraz 287 decyzji płatniczych, pobrano 976 próbek do badań, nałożono 136 mandatów karnych na kwotę 34.100 zł. oraz 4 kary pieniężne na kwotę 120.000 zł. W 2013 roku przeprowadzano również liczne kontrole poza harmonogramem, wynikające z otrzymanych powiadomień w ramach funkcjonującego systemu RASFF, wniesionych podań od ludności wnioskujących o podjęcie interwencji oraz na polecenie Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi ( kontrole akcyjne) itp. Poniższa ocena ma na celu poznanie wyników działań, jakie na rzecz społeczeństwa powiatu radomszczańskiego podejmuje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny i może być jednocześnie pomocna przy podejmowaniu przez organy samorządowe decyzji na rzecz dalszej poprawy w zakresie zdrowia publicznego w Powiecie Radomszczańskim. 3

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 I. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH 1. Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych Analiza sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych jest własnym źródłem informacji na temat stanu zdrowia społeczeństwa. Systematyczne, wieloletnie gromadzenie danych statystycznych, czyli po prostu nadzór epidemiologiczny, daje możliwość obserwowania zmian w zachorowalności, trendów i tendencji oraz cykliczności występowania pewnych chorób, czy wreszcie skuteczności podejmowanych działań zapobiegawczych, w tym przede wszystkim szczepień ochronnych. Czułość nadzoru decyduje między innymi o szybkości reagowania w przypadku pojawienia się chorób zawlekanych lub rzadko występujących, ale o dużym potencjale zakaźnym. Skuteczność funkcjonowania nadzoru w dużej mierze zależy od podstawowego ogniwa w systemie zbierania danych, jakim jest rzetelne zgłaszanie rozpoznanych przypadków. Problemy z przepływem informacji mogą w konsekwencji spowodować zbyt późne podjęcie działań zapobiegawczych, co w przypadku niektórych chorób zakaźnych grozi wybuchem epidemii. Ocena sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych w powiecie radomszczańskim została sporządzona w oparciu o dane o przypadkach zachorowań i zakażeń, jakie zostały zgłoszone do Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Radomsku w 2013 roku zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi. W całej Polsce zgłaszanie, kwalifikacja i rejestracja zachorowań na niektóre choroby zakaźne opiera się na opracowanych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego Definicjach przypadków chorób zakaźnych. Zastosowanie powyższych definicji ma na celu ujednolicenie zgłaszalności i zapewnienie porównywalności danych, zbieranych w ramach nadzoru epidemiologicznego w Polsce oraz we Wspólnocie Europejskiej. Wywiady epidemiologiczne (raporty jednostkowe) w przypadkach zachorowań na choroby zakaźne, zakażenia lub zatrucia, opracowane przez Sekcję Nadzoru Epidemiologii Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku, po weryfikacji, przeanalizowaniu i uzupełnieniu przez Wojewódzką Stację Sanitarno Epidemiologiczną w Łodzi są przesyłane do Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie. Przygotowywane są również i przesyłane do NIZP PZH tygodniowe, dwutygodniowe, miesięczne, kwartalne i roczne meldunki i sprawozdania o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażeniach i zatruciach. Analizą zostały objęte jednostki i zespoły chorobowe, które stanowiły problem epidemiologiczny, lub były monitorowane w ramach realizowanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną programów. Dane za rok 2013 zostały porównane z danymi za dwa poprzednie lata oraz w niektórych chorobach z danymi za pięć lat. Współczynniki zapadalności dla chorób zostały policzone na 100 tys. ludności. Współczynnik zapadalności (zachorowalności) to liczba nowych zachorowań na określoną chorobę na danym terenie w określonym czasie w stosunku do liczby ludności wg stanu 30.06 * współczynnik (1000, 10000 czy 100000). 4

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 Powiat Radomszczański wg danych GUS ( stan na 30.06.2013 r.) zamieszkuje : Ludność tys. ogółem Kobiety Mężczyźni 116 522 59 378 57 144 W powiecie radomszczańskim ogółem w roku 2013 r. zarejestrowano 1783 zachorowania na choroby zakaźne, zakażenia i zatrucia w związku z czym 484 osoby były hospitalizowanych. 1.1. Choroby szerzące się drogą pokarmową Zatrucia i zakażenia pokarmowe W roku 2013 w powiecie radomszczańskim korzystnie przedstawia się sytuacja epidemiologiczna zatruć i zakażeń jelitowych tabela 1. Obserwowana w ostatnich latach sukcesywna poprawa sytuacji epidemiologicznej zatruć pokarmowych jest między innymi następstwem konsekwentnie realizowanego nadzoru w obszarze bezpieczeństwa żywności oraz popularyzowania wiedzy zdrowotnej. Aktualnie, problem ten nie stanowi zagrożenia. W minionym 2013 roku podobnie jak w roku 2012 zatruciom pokarmowym uległo 39 osób, z których 30 wymagało hospitalizacji. Zachorowania powodowane były wyłącznie pał. Salmonella, podobnie jak w latach poprzednich dominującym typem serologicznym była Salmonella Enteritidis (36 przypadków). Najczęstszą przyczyną zatruć było spożywanie potraw sporządzonych z dodatkiem jaj, niezupełnie poddanych obróbce termicznej, nieprzestrzeganie podstawowych zasad higieny. Zgłaszane zatrucia miały charakter indywidualny. W 2013 r. rejestrowano dwa ogniska choroby przenoszonej drogą pokarmową zbiorowe zatrucie pokarmowe ( w 2012 r. nie rejestrowano ognisk - zbiorowych zatruć pokarmowych). 1. Zbiorowe zatrucie pokarmowe wystąpiło wśród osób przebywających w Centrum Pomocy Bliźniemu MONAR w Klizinie gm. Kodrąb. Zachorowało 5 osób, w tym dwoje dzieci do lat 14. Uznano, że czynnikiem etiologicznym ogniska choroby przenoszonej drogą pokarmową mogły być bakterie i rotawirusy. Brak podstawowych zasad higieny, przeterminowana żywność i popełniane błędy żywieniowe mogły przyczynić się do wystąpienia objawów chorobowych 2. Drugie ognisko choroby przenoszonej droga pokarmową wystąpiło w mieszkaniu prywatnym w Sokolej Górze. Zachorowało 6 osób, w tym dwoje dzieci do lat 14. Stwierdzono, że czynnikiem etiologiczny, ogniska choroby przenoszonej drogą pokarmową były bakterie Salmonella Enteritidis. Uznano, że na przyczynę wystąpienia ogniska złożyło się kilka czynników. Zachorowania rozłożyły się w czasie. Należy domniemywać, że bliski kontakt z drobiem, głaskanie kurcząt przez dzieci, prace porządkowe w kurniku i nieprzestrzeganie przez wszystkich mieszkańców posesji podstawowych zasad higieny takich jak mycia rąk mogły przyczynić się do wystąpienia objawów chorobowych. 5

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 Tabela 1. Zatrucia pokarmowe i zakażenia (liczba przypadków) w latach 2011-2013 Jednostka chorobowa Liczba zachorowań 2013 2012 2011 współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Zatrucia pokarmowe (Salmonellozy) 39 33,47 40 34,16 40 34,24 Zatrucia pokarmowe (Czerwonka) 0 0 0 0 0 0 Zatrucia pokarmowe (Jadem kiełbasianym) 0 0 0 0 0 0 W 2013 r. zarejestrowano niewiele więcej przypadków niż w 2012 r. zakażeń z objawami żołądkowo-jelitowymi wywołanych przez czynniki bakteryjne wykazane w tabeli 2 oraz inne określone i nieokreślone bakterie. Spośród zarejestrowanych zachorowań największą liczbę stanowiły przypadki wywołane przez Escherichia coli inną i BNO /17 przypadków/ oraz wywołane przez i inne czynniki określone i nieokreślone /15 przypadków/. Tabela 2. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe w powiecie radomszczańskim w latach 2011-2013 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe Liczba zachorowań 2013 2012 2011 współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności wywołane przez E.coli biegunkotwórczą wywołane przez E.coli inną i BNO wywołane przez Yersinia enterocolitica, 6 5,14 3 2,56 1 856,09 17 14,58 15 12,81 14 11,98 0 0 3 2,56 3 2,56 wywołane przez i inne czynniki określone i nieokreślone 16 13,73 15 12,81 10 8,56 RAZEM 39 33,47 36 30,75 28 23,97 Ze 168 przypadków wirusowych zakażeń jelitowych 94 przypadki to nieżyty jelitowe wywołane przez Rotawirusy. Najliczniejszą grupę chorych, bo aż 36,90 % z ogółu zarejestrowanych przypadków wirusowych zakażeń stanowiły dzieci do lat 2 (62 przypadki). 6

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 W 2013 r. nie stwierdzono zachorowań na dur brzuszny, dury rzekome i czerwonkę. Obecnie na terenie powiatu radomszczańskiego zamieszkuje 3 stałych nosicieli pałeczek duru brzusznego tj. osób bez objawów klinicznych z dodatnim wynikiem badania bakteriologicznego. Ryzyko zakażenia ze strony nosicieli wzrasta na terenach wiejskich, w okresie powodzi oraz po obfitych opadach deszczu. W 2013 r. rejestrowano 1 przypadek Salmonellozy pozajelitowej ( w roku 2012 r. rejestrowano 2 przypadki, w roku 2011 rejestrowano 1 przypadek). W 2013 r. w następstwie wykonanych badań laboratoryjnych zarejestrowano 11 nosicieli bakterii Salmonella, w tym 5 po przebyciu zakażenia pokarmowego, 3 wykryty w ramach badań ze styczności, 3 w grupie badających się dla celów sanitarnoepidemiologicznych. Po przeleczeniu i ponownym wykonaniu badań 10 nosicieli wykreślono z ewidencji. 1.2. Zakażenia krwiopochodne Wirusowe zapalenia wątroby Zachorowalność na wirusowe zapalenie wątroby w powiecie radomszczańskim utrzymuje się na bezpiecznym poziomie i nie stanowi większego problemu epidemiologicznego. Od kilku lat w PSSE Radomsko nie rejestruje się zachorowań na wzw typ A. Również korzystnie przedstawia się sytuacja epidemiologiczna krwiopochodnych typów wirusowego zapalenia wątroby. Jest to następstwem konsekwentnej, wieloletniej realizacji szczepień ochronnych przeciwko wzw typu B oraz pełnienia w podmiotach leczniczych właściwego nadzoru epidemiologicznego eliminującego przyczyny szerzenia się tych zakażeń. W 2013 r. nie rejestrowano zachorowań na ostre wzw typu B ( w 2012 r. odnotowano 1 zgłoszenie zachorowania na ostre wzw typu B, w 2011 r. nie rejestrowano żadnego przypadku). W 2013 r. w porównaniu do roku 2012 zapadalność na wirusowe zapalenia wątroby B i C była na podobnym poziomie, rejestrowano o 3 przypadki więcej wzw typ C. Większość zgłaszanych i rejestrowanych przypadków wzw B i C nadal stanowią przypadki przewlekłego wzw B i C, czyli przypadki zakażeń wirusami HBV i HCV, do których doszło przed kilkoma, a nawet kilkunastoma latami co może świadczyć o lepszej zgłaszalności tych przypadków, a także o lepszej obecnie wykrywalności. Zakażenia wirusem HCV częściej niż zakażenia HBV ujawniają się dopiero w fazie przewlekłego zapalenia wątroby. Nie bez znaczenia jest również fakt braku profilaktyki wzw C w postaci szczepień ochronnych. Liczbę zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby w powiecie radomszczańskim przedstawia Tabela 3 i Rysunek I.1. W PSSE Radomsko w 2013 r. zarejestrowano 11 nosicieli Ag HBs co stanowi około 0,010% ludności powiatu, natomiast w 2012 r. rejestrowano 14 nosicieli Ag HBs. U 10 osób wykryto przeciwciała anty HCV. Powyższe dane wskazują na jeszcze powszechne występowanie tych czynników chorobotwórczych w populacji i obligują podmioty lecznicze do zachowania czujności i kontynuowania dalszych działań zapobiegawczych w tym zakresie. Nosiciel to osobnik zarażony chorobą zakaźną lub posiadający nieprawidłową wersję genu recesywnie dziedziczonej choroby genetycznej, lecz nie wykazujący objawów chorobowych. Nosiciel, choć sam nie doświadcza objawów choroby, może ją przekazywać innym organizmom (niekoniecznie własnego gatunku) bądź potomstwu. 7

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 Sekcja Nadzoru Epidemiologii prowadziła nadzór nad osobami chorymi i osobami z kontaktu z chorym czy nosicielem. Ogółem w 2013 r. przeprowadzono nadzór nad 96 osobami z kontaktu. Tabela 3. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby w latach 2009-2013 Jednostka chorobowa Wirusowe zapalenie wątroby typu A Wirusowe zapalenie wątroby -ostre Wirusowe zapalenie wątroby typu B- przewlekłe Wirusowe zapalenie wątroby typu C Wirusowe zapalenie wątroby inne nie określone 2013 2012 2011 2010 2009 Liczba zachorowań Liczba zachorowań Liczba zachorowań Liczba zachorowań Liczba zachorowań 0 0 0 0 0 0 1 0 1 2 5 5 7 10 6 9 6 12 3 9 1 1 1 0 0 RAZEM 15 13 20 14 17 20 Liczba zachorowań 15 10 5 WZW inne nie określone WZW typ A WZW typ C WZW typ B 0 2009 2010 2011 2012 2013 Rysunek I.1. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby w latach 2009-2013 1.3. Choroby wieku dziecięcego W roku 2013 r. w porównaniu do roku 2012 zwiększyła się liczba zachorowań na płonicę i ospę wietrzną. Wzrost zachorowań na te choroby cechuje się cykliczną zmiennością charakterystyczną dla chorób wieku dziecięcego. Zapadalność na krztusiec w porównaniu z rokiem 2012 spadała, przy czym 70 % zarejestrowanych zachorowań stanowiły przypadki możliwe ( 21 przypadków ) tj. takie, w których rozpoznanie postawiono na podstawie obrazu klinicznego, bez potwierdzenia 8

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 laboratoryjnego. Można przypuszczać, że część zachorowań zgłoszonych jako przypadki krztuśca może być spowodowana przez pałeczki krztuśca rzekomego lub nawet inne drobnoustroje. Wzrasta również wiek osób chorujących na krztusiec. Coraz więcej choruje młodzieży i osób dorosłych na co niewątpliwie mają wpływ prowadzone obowiązkowe szczepienia ochronne p/krztuścowi wykonywane u dzieci w 1-2 r. ż. oraz w 6 r. ż., a także brak szczepień przypominających po 10 r. ż. W 2013 r. w porównaniu do roku 2012 odnotowano wzrost zapadalności na ospę wietrzną. Zarejestrowano 1086 przypadków. Najwięcej zachorowań zarejestrowano w przedziale wiekowym 05-09 lat ( 511 przypadków). Nie są prowadzone obowiązkowe szczepienia ( za wyjątkiem grup ryzyka). Utrzymująca się na tym samym niskim poziomie liczba zachorowań na świnkę może być spowodowana wprowadzeniem do kalendarza szczepień ochronnych szczepień, ale może być również wynikiem cyklicznej zmienności liczby zachorowań na te choroby, albowiem różyczka podlega wahaniom epidemicznym pomimo prowadzonych obowiązkowych szczepień w 2 i 10 r. ż. W przypadku świnki obserwuje się niską zapadalność w związku z wprowadzeniem drugiego szczepienia p/odrze, śwince i różyczce w 10 r. ż. Wszystkie przypadki tych chorób zarejestrowano jako przypadki możliwe, czyli rozpoznane na podstawie obrazu klinicznego, bez potwierdzenia laboratoryjnego. W roku 2013 zaobserwowano nieznaczny wzrost zachorowań na różyczkę (30 przypadków) wśród mężczyzn w przedziale wiekowym 15-19 lat (21 przypadków) nieszczepionych. W 2013 r. nie rejestrowano przypadków zachorowań na odrę, podczas gdy w latach 2012 i 2011 rejestrowano po 1 przypadku. W 2013 r. do PSSE Radomsko nie zgłoszono przypadków OPW u dzieci do lat 14 (w 2012 r. nie zgłoszono przypadków OPW u dzieci do lat 14, w 2011 r. zgłoszono 1 przypadek, w którym nie wykryto wirusów poliomyelitis). W ramach programu eliminacji poliomyelitis cały czas prowadzony jest nadzór nad przypadkami ostrych porażeń wiotkich u dzieci do lat 14, w ramach których powinny być wykonane w tych przypadkach badania w kierunku obecności wirusów nagminnego porażenia dziecięcego oraz utrzymane na wysokim poziomie wykonawstwo szczepień p/poliomyelitis. 9

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 Liczbę zachorowań na choroby wieku dziecięcego przedstawia tabela 4 oraz Rysunek I.2. Tabela 4. Liczba zachorowań na choroby wieku dziecięcego w latach 2011-2013 Jednostka chorobowa Liczba zachorowań 2013 2012 2011 współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności Ospa wietrzna 1086 932,01 875 747,45 185 158,37 Krztusiec 30 25,73 106 90,05 45 38,52 Świnka nagminne zapalenie przyusznic 7 6,00 7 5,97 8 6,84 Różyczka 30 25,73 6 5,12 5 4,28 Płonica 40 34,31 90 76,88 3 2,56 Odra 0 0 1 854,23 1 855,20 Ostre porażenie wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat 0 0 0 0 1 855,20 Liczba zachorowań 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Liniowy 2 2011 2012 2013 Rysunek I.2 Liczba zachorowań na ospę wietrzną w latach 2011-2013 10

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 1.4. Zakażenia ośrodkowego układu nerwowego neuroinfekcje W roku 2013 wśród zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych dominowały zakażenia o etiologii bakteryjnej ( 2 przypadki wsp. zapadalności 1,70 ), poza tym w roku 2013 rejestrowano 1 przypadek zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych o etiologii wirusowej. 1.5. Choroba inwazyjne Podobnie jak w 2012 r. w 2013 r. rejestrowano 1 przypadek inwazyjnej choroby meningokokowej - Neisseria meningitidis W 2013 r. rejestrowano 1 przypadek inwazyjnej choroby pneumokokowej posocznica. W 2012 r. zarejestrowano 1 przypadek inwazyjnej choroby pneumokokowej zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych ( w 2011 r. nie rejestrowano przypadków ). W 2013 r. podobnie jak w latach poprzednich nie rejestrowano przypadków inwazyjnej choroby wywołanej przez Haemophilus influenzae typu B. 1.6. Inne choroby zakaźne Zakażenia HIV i zachorowania na AIDS W 2013 r. podobnie jak w 2012 r. i 2011 r. zgłoszono 1 nowe zakażenie HIV u mieszkańca powiatu radomszczańskiego. Grypa i zachorowania grypopodobne W powiecie radomszczańskim liczbę zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne w latach 2011-2013 przedstawiono w tabeli 5. Tabela 5. Liczba zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne w latach 2011-2013 Jednostka chorobowa Grypa i infekcje grypopodobne Liczba zachorowań 8271 w tym 13 przypadków potwierdzonych 2013 2012 2011 współczynnik zapadalności Liczba zachorowań współczynnik zapadalności 7096,40 2601 2221,86 Liczba zachorowań 5526 w tym 41 AH1N1v współczynnik zapadalności 4730,75 W roku sprawozdawczym do PSSE Radomsko zgłoszono 8271 zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne ( wsp. zapadalności 7096,40 ), w tym 2399 dzieci do lat 14. Dane pochodzą ze sprawozdań Mz - 55 meldunki o zachorowaniach i podejrzeniach zachorowań na grypę. Kontynuowano nadzór epidemiologiczno-wirusologiczny nad grypą oparty na systemie SENTINEL. W nadzorze SENTINEL w 2013 r. uczestniczyło 2 lekarzy z Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Kamieńsku ul. Wieluńska 23. Pobrano wymazy z nosa i gardła od 21 osób chorych. 13 przypadków grypy potwierdzono laboratoryjnie tj. 10 - grypa typ AH1N1v, 3 przypadki grypa typu A. 11

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 Skutecznym sposobem ochrony przed grypą jest unikanie dużych skupisk ludzkich w okresie epidemii, utrzymanie właściwego poziomu higieny osobistej i środowiska oraz poddanie się szczepieniom ochronnym. Rozpowszechnianie szczepień p/ grypie nadal jest niewielkie i nie ma wpływu na sytuację epidemiologiczną choroby ( tabela 8 ). Najwyższą tygodniową zapadalność w 2013 r. zanotowano w okresie od : 23.01.2013 r. do 31.01.2013 r. Porównanie zachorowalności na grypę i infekcje grypopodobne w latach 2009-2013 przedstawiono poniżej na Rysunku I.3. Liczba zachorowań Liczba zachorowań 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 1200 1000 800 600 400 200 0 1-7.01 8-15.01 16-22.01 23-31 1-7.02 8-15.02 16-22.02 23-28.02 1-7.03 8-15.03 16-22.03 23-31.03 1-7.04 8-15.04 16-22.04 23-30.04 1-15.05 16-31.05 1-15.06 1-30.06 Liniowy 1 2009 2010 2011 2012 2013 1-15.07 16-31.07 1-15.08 16-31.08 1-15.09 16-30.09 1-7.10 8-15.10 16-22.10 23-31.10 1-7.11 8-15.11 16-22.11 23-30.11 1-7.12 8-15.12 16-22.12 23-31.12. Liniowy 1 2009 2010 2011 2012 2013 Rysunek I.3. Porównanie zachorowalności na grypę i infekcje grypopodobne w latach 2009-2013 12

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 Gruźlica Od 2009 roku zgłaszanie zachorowań na gruźlicę i prowadzenie rejestru w województwie łódzkim zostały przejęte przez Państwową Inspekcję Sanitarną. W związku z powyższym PWIS w Łodzi opracował Procedury postępowania w zakresie zwalczania i zapobiegania gruźlicy na terenie woj. łódzkiego. Procedury te określiły zadania i obowiązki wszystkich podmiotów biorących udział w zwalczaniu i zapobieganiu gruźlicy. W 2013 r. w PSSE w Radomsku zarejestrowano mniej niż w 2012 przypadków rozpoznanej gruźlicy tj. 37 przypadków (wsp. zapadalności 31,74), w tym rejestrowano 26 przypadków gruźlicy potwierdzonej mikroskopowym badaniem z posiewem bakteriologicznym, w roku 2012 rejestrowano 20 przypadków (wsp. zapadalności 49,99). Objęto nadzorem epidemiologicznym 162 osoby z kontaktu domowego, miejsca pracy. Powiat radomszczański podobnie jak w 2012 r. w roku 2013 pod względem liczby zachorowań na gruźlicę zajmuje III miejsce w województwie łódzkim. W 2013 r. w powiecie radomszczańskim 4 osoby z rozpoznaną gruźlicą zmarły (w 2012 r. - 2 osoby, w 2011 r. 7 osób, w 2010 r. - 8 osób). Najwyższą zapadalność odnotowano w grupach wiekowych 45-64 /16 przypadków/. Wyższą zapadalność rejestrowano wśród mieszkańców miasta -19 przypadków, niż wsi - 18 przypadków, oraz wśród mężczyzn 25 przypadki niż kobiet -12 przypadków. Porównanie zachorowań i zgonów na gruźlicę w latach 2009-2013 przedstawiono na Rysunku I.4. 70 60 50 40 30 20 10 0 kobie ty mę żczyźni miasto wie ś zgony 2009 2010 2011 2012 2013 Rysunek I.4. Porównanie zachorowalności na gruźlicę w powiecie radomszczańskim w latach 2009-2013 13

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 Borelioza z Lyme Spośród innych chorób zakaźnych podlegających obowiązkowemu zgłaszaniu i rejestracji wymienić należy boreliozę. Na terenie działania PSSE Radomsko w 2013 r. zarejestrowano 29 przypadków, w 2012 roku podobnie jak w 2011 r. zarejestrowano 24 przypadki ( wsp. zapadalności 20,54 ). Z analizy przeprowadzonych wywiadów epidemiologicznych wynika, że większość zakażonych była narażona na kontakt z wektorami przenoszącymi chorobę wskutek przebywania w lesie, ogródku przydomowym lub nie przypomina sobie momentu ukłucia przez kleszcza. Pokąsania przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę Na 131 osób, które miały kontakt ze zwierzętami 13 osób zakwalifikowano do szczepień. W 2013 r. zarejestrowano o 7 przypadków mniej pokąsań przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę niż w roku 2012. Sekcja Nadzoru Epidemiologii PSSE w Radomsku ściśle współpracuje z Inspekcją Weterynaryjną w zakresie chorób odzwierzęcych. Najczęstszymi sprawcami pokąsań były zwierzęta domowe (131 przypadków), głównie psy (121 przypadków tj. 92,36 %) i koty (10 przypadków tj. 7,63 %). 2. Szczepienia ochronne analiza wykonawstwa szczepień ochronnych. Najważniejszym celem zdrowotnym szczepień ochronnych jest zapobieganie określonemu zakażeniu lub chorobie zakaźnej u zaszczepionej osoby lub populacji. Uodpornienie czynne dzieci w Polsce wykonywane jest w drodze realizacji Programu Szczepień Ochronnych. Szczepienia ochronne w powiecie radomszczańskim prowadzone są w 26 podmiotach leczniczych oraz na oddziale noworodkowym szpitala. Podczas przeprowadzonych kontroli w punktach szczepień zwrócono szczególną uwagę na: wdrażanie obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych, stan zaszczepienia dzieci i młodzieży, postępowanie z preparatami szczepionkowymi zgodnie z opracowaną procedurą, maksymalne wykorzystanie szczepionek wielodawkowych, daty ważności, sposób magazynowania i transportowania preparatów szczepionkowych, prawidłowe opracowanie dokumentacji związanej z niepożądanymi odczynami poszczepiennymi. Realizacja szczepień ochronnych w ramach Programu Szczepień Ochronnych ma wpływ na sytuację epidemiologiczną nadzorowanego terenu, w szczególności przyczynia się do spadku liczby zachorowań na choroby zakaźne i spadku liczby występujących powikłań po przebytej chorobie. W 2013 r. zarejestrowano 9 niepożądanych odczynów poszczepiennych, w tym 7 łagodnych, 1 ciężki i 1 poważny (w 2012 r. rejestrowano 6 NOP, w 2011 r. rejestrowano 5 NOP ). U wszystkich dzieci nastąpił pełny powrót do zdrowia po tygodniu od wystąpienia NOP. 20 osób na terenie powiatu radomszczańskiego w 2013 r. uchylało się od szczepień ochronnych. W stosunku do roku 2012 przybyły 3 osoby. 14

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 Wobec rodziców dzieci uchylających się od szczepień postępowano zgodnie z wytycznymi Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi dotyczącymi postępowania w sytuacjach odmowy wykonania obowiązkowych szczepień ochronnych w województwie łódzkim tj. wysłano 47 informacji do osób sprawujących opiekę prawną, wystawiono 2 wnioski o ukaranie, prowadzono rozmowy telefoniczne z rodzicem. Stan uodpornienia szczepionkami zalecanymi osób w powiecie radomszczańskim w latach 2010-2013 przedstawia tabela 6. W 2013 r. wśród mieszkańców powiatu radomszczańskiego ilość wykonanych szczepień zalecanych utrzymuje się na podobnym poziomie jak w roku 2012. W stosunku do roku 2012 w roku 2013 spadło zainteresowanie szczepieniami przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego, p/ Streptococcus pneumoniae i wzw typ A, natomiast zaobserwowano wzrost zainteresowania szczepieniami p/ kleszczowemu zapaleniu mózgu. Tabela 6. Stan uodpornienia szczepionkami zalecanymi osób w powiecie radomszczańskim w latach 2010-2013 Uodpornienie przeciw chorobie 2013 2012 2011 2010 Rotawirusy 173 155 168 145 p/wirusowi brodawczaka ludzkiego Streptococcus pneumoniae 2 13 16 25 303 479 461 407 Neisseria meningitidis 94 233 292 226 Wzw typ A 30 37 54 96 Kleszczowe zapalenie mózgu 91 26 138 56 Dur brzuszny 21 19 6 64 Ospa wietrzna 35 39 39 74 Grypa 1685 1462 1930 2146 Analizę wykonawstwa obowiązkowych szczepień ochronnych w powiecie radomszczańskim w 2013 roku w porównaniu do roku 2012 przedstawiają tabele 7,8, 9. Z tabeli Nr 7 Procentowy stan zaszczepienia dzieci do 2 roku życia i opóźnione do 3 roku życia wynika iż : 1. wyszczepialność noworodków p/ gruźlicy utrzymuje się na podobnym poziomie 99,9% - niezaszczepione pozostało 1 dziecko z przeciwwskazaniami lekarskimi, 2. uodpornienie małych dzieci p/ WZW B jest prawie pełne (oprócz 3 dzieci przybyłych z Niemiec i Wielkiej Brytanii i 4 dzieci uchylających się), 15

Ocena stanu sanitarnego powiatu radomszczańskiego za rok 2013 3. zaszczepienie małych dzieci p/ błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, p/odrze, śwince, różyczce utrzymuje się na podobnym poziomie. Z tabeli Nr 8 Procentowy stan zaszczepienia dzieci starszych i młodzieży p/ błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis wynika iż : 1. liczba zaszczepionych w 6 r. ż. p/błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis utrzymuje się na podobnym poziomie, 2. szczepienia w 14 r. ż. p/błonicy, tężcowi utrzymują się na podobnym poziomie, 3. zmniejszyła się ilość zaszczepionych w 19 r. ż. p/błonicy, tężcowi. Z tabeli Nr 9 Procentowy stan zaszczepienia dzieci starszych i młodzieży p/ odrze, śwince, różyczce wynika iż : 1. stan uodpornienia II dawką uzupełniającą szczepionki p/odrze, śwince i różyczce dzieci starszych i młodzieży kształtuje się na wysokim poziomie. 16

Tabela 7. Procentowy stan zaszczepienia dzieci do 2 roku życia i opóźnione do 3 roku życia Szczepienia do 2 roku życia i opóźnione do 3 roku życia Odra Świnka Odra Świnka Gruźlica WZW B Błonica Tężec Krztusiec Poliomyelitis Różyczka Różyczka noworodkowa 2 r. ż. 3 r. ż. 1 r. ż. 2 r. ż. 3 r. ż. 1 r. ż. 2 r. ż. 3 r. ż. 2 r. ż. 3 r. ż. 2013 99,9 99,3 99,9 61,8 98,1 99,6 61,8 98,1 99,6 88,5 98,1 2012 99,7 99,8 99,8 61,5 99,2 99,4 61,5 99,2 99,7 88,0 98,7 Tabela 8. Procentowy stan zaszczepienia dzieci starszych i młodzieży p/ błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis Szczepienia dzieci starszych i młodzieży Błonica, Tężec, Krztusiec Błonica, Tężec Błonica, Tężec Poliomyelitis 6 rok życia 14 rok życia 19 rok życia 6 rok życia 2013 89,4 96,8 89,2 89,4 2012 88,6 96,7 91,9 88,6 Tabela 9. Procentowy stan zaszczepienia dzieci starszych i młodzieży p/ odrze, śwince, różyczce Rocznik 2004 10 r.ż. II dawka Rocznik 2003 II dawka Szczepienia dzieci starszych i młodzieży Odra, Świnka, Różyczka Rocznik 2002 II dawka Rocznik 1999 II dawka Rocznik 1998 II dawka Rocznik 1997 II dawka 2013 93,5 98,5 97,8 99,0 99,3 99,1 2012-87,6 31,0 97,3 98,0 98,9

II. STAN SANITARNY, TECHNICZNY, FUNKCONALNOŚĆ POMIESZCZEŃ PODMIOTÓW LECZNICZYCH STACJONARNYCH I AMBULATORYJNYCH Sekcja Nadzoru Epidemiologii w 2013 r. podobnie jak w latach poprzednich realizowała zadania z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami higieniczno - sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Było to poddawane ocenie Państwowej Inspekcji Sanitarnej w kontekście zgodności spełnienia wymogów określonych w przepisach prawnych. Sprawowanie nadzoru sanitarnego nad podmiotami leczniczymi stacjonarnymi i ambulatoryjnymi obejmowało kontrolę: funkcjonalności, stanu technicznego obiektów, zaopatrzenia w wodę, utrzymania czystości powierzchni pomieszczeń, postępowanie z bielizną i odpadami medycznymi. Istotna z uwagi na bezpieczeństwo pacjentów i personelu jest ocena i egzekwowanie prawidłowości prowadzenia procesów dezynfekcji i sterylizacji w nadzorowanych obiektach. Nadzorem objęto również sposób prowadzenia kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń chorób zakaźnych. 1. Działalność kontrolno-represyjna Pod stałym nadzorem Sekcji Nadzoru Epidemiologii PSSE w Radomsku znajduje się ogółem 250 obiektów ( stacjonarnych i ambulatoryjnych podmiotów leczniczych) w tym: 2 Zakłady Pielęgnacyjno Opiekuńcze, 15 Przychodni/Ośrodków Zdrowia, 45 NZOZ- ów, w tym 6 medycznych laboratoriów diagnostycznych, 3 Pogotowia Ratunkowe, 1 Regionalne Centrum Krwiodawstwa, oraz 180 prywatnych gabinetów lekarskich - indywidualnej, indywidualnej specjalistycznej i grupowej praktyki lekarskiej/ w tym : 23 indywidualne praktyki lekarskie /internistyczne/, 98 indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich, 57 indywidualnych praktyk lekarzy dentystów, indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarzy dentystów, grupowych praktyk lekarzy dentystów, 3 prywatne zakłady rehabilitacji, 3 inne działalności. Ogółem w podmiotach leczniczych przeprowadzono 229 kontroli, w tym 41 w punktach szczepień. Wydano 32 decyzje administracyjne tj. 28 decyzji dotyczących opinii sanitarnych, 1 decyzję nakazującą osobie chorej poddanie się leczeniu, 2 decyzje odsuwające od pracy, 1 decyzję zmieniającą. Przeprowadzono 351 dochodzeń epidemiologicznych / wywiadów. Ogółem w ramach nadzoru pobrano 457 prób od 229 osób ( od chorych, ozdrowieńców, osób ze styczności z chorym oraz nosicieli ).

2. Stan techniczny i funkcjonalność pomieszczeń nadzorowanych obiektów Na podstawie wyników kontroli przeprowadzonych w roku 2013 w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego nad podmiotami leczniczymi, prowadzącymi działalność medyczną ocenia się, że z roku na rok zarówno pod względem sanitarno higienicznym jak i z zakresu świadczonych usług opieka zdrowotna nad mieszkańcami powiatu radomszczańskiego ulega stałej poprawie. Zwiększa się liczba obiektów, które dostosowały się do wymogów Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą ( Dz. U. z 2012 r., poz. 739). Stan sanitarno techniczny nadzorowanych obiektów ocenia się pozytywnie, drobne usterki techniczne, na które wydano zalecenia dotyczyły SP ZOZ Ładzice, SPZOZ Gidle. Nadal 1 placówka ( NZOZ Laboratorium Analityczne CITO w Radomsku) oceniana jest pod względem technicznym jako zła. Decyzja wydana w 2011 roku została przedłużona do 30.04.2014 r. We wszystkich podległych podmiotach leczniczych stosowane są środki dezynfekcyjne zgodnie z ustawą o wyrobach medycznych i produktach biobójczych. Nie stwierdzono braków w zaopatrzeniu w te preparaty. Osoby przeprowadzające dezynfekcję ściśle przestrzegają ustalonych procedur opracowanych przez placówki. Środki dezynfekcyjne są dobierane właściwie (spektrum, czas, zastosowanie). W ramach bieżącego nadzoru sanitarnego w zakresie sterylizacji dokonano oceny procedur sterylizacyjnych z uwzględnieniem przyjętych rozwiązań zaopatrzenia w materiały sterylne. Na terenie powiatu ogółem zarejestrowanych jest 78 urządzeń sterylizacyjnych. W placówkach prowadzona jest kontrola wewnętrzna procesów sterylizacji. Zakwestionowano 4 próby /2 prywatne gabinety stomatologiczne. Wysoka skuteczność procesu sterylizacji oznacza osiągnięcie wysokiego stopnia bezpieczeństwa podczas wykonywania zabiegów naruszających ciągłość tkanek. W 2013 r. nie przeprowadzano zabiegów dezynsekcji, natomiast zabiegi deratyzacji przeprowadzane były sporadycznie w pomieszczeniach gospodarczych, piwnicach. Nie stwierdzono nieprawidłowości w postępowaniu z bielizną czystą i brudną. Miejsca gromadzenia bielizny brudnej wydzielane są poza pomieszczeniami w których udzielane są świadczenia zdrowotne. Bielizna gromadzona jest w workach foliowych. Pranie i dezynfekowanie bielizny odbywa się zgodnie z ustalonymi zasadami za pomocą środków dopuszczonych do obrotu. Dla SPZOZ Zakład Pielęgnacyjno - Opiekuńczy w Przedborzu ul. Częstochowska 25 bielizna prana jest przez firmę zewnętrzną SAMURAJ z siedzibą w Kajetanowie, natomiast bielizna z NZOZ MEDAX w Radomsku prana jest przez Toruńskie Zakłady Materiałów Opatrunkowych S.A. w Toruniu Pralnia Citonet w Łodzi. Nadzorowane podmioty lecznicze coraz częściej stosują bieliznę jednorazowego użytku (podkłady, serwety, ręczniki).odzież ochronna zazwyczaj prana jest we własnym zakresie. Kontrole sanitarne z zakresu gospodarki odpadami pochodzenia medycznego w podmiotach leczniczych w 2013 r. nie wykazały nieprawidłowości. Transport wewnętrzny odpadów medycznych i magazynowanie odbywa się w sposób prawidłowy, podmioty lecznicze posiadają podpisane umowy na transport i utylizację odpadów pochodzenia medycznego z firmami posiadającymi stosowne zezwolenia. Odpady komunalne gromadzone są w kontenerach/pojemnikach. Wywozem zajmują się wyspecjalizowane firmy działające na terenie powiatu radomszczańskiego. 19

3. Ocena działalności zespołów do spraw zakażeń szpitalnych Zakażenia wewnątrzszpitalne to jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla hospitalizowanych pacjentów. Zakażeń tych nie można całkowicie wyeliminować, a jedynie doprowadzić do minimalizacji ich występowania. We wszystkich podmiotach leczniczych, w których udzielane są całodobowe świadczenia zdrowotne powołane zostały Zespoły ds. Zakażeń Zakładowych. W Szpitalu Powiatowym w Radomsku w 2013 roku nie rejestrowano ognisk epidemicznych. Z dwóch placówek świadczących usługi całodobowo - tj. zakłady pielęgnacyjno opiekuńcze w 2013 r. również nie zgłaszano ognisk zakażeń szpitalnych. Bieżąca działalność zespołów ds. zakażeń koncentruje się na analizowaniu i aktualizowaniu procedur epidemiologicznych, adekwatnie do dostrzeganych zagrożeń, zmieniających się wymagań w nowelizowanych przepisach prawnych, standardów postępowania i potrzeb medycznych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Radomsku współpracuje z Zespołem do spraw zakażeń szpitalnych w zakresie zapobiegania występowaniu i szerzeniu się zakażeń w placówkach leczniczych, służy pomocą w rozwiązywaniu problemów, jak również udziela niezbędnych informacji dotyczących działań przeciwepidemicznych. Cały personel szpitala musi posiadać wiedzę w zakresie profilaktyki zakażeń szpitalnych. Wiedzę tę trzeba poprzeć właściwą, codzienną praktyką, z konsekwentnym przestrzeganiem i egzekwowaniem obowiązujących procedur i standardów. Wnioski: 1. Sytuacja epidemiologiczna chorób szerzących się drogą przewodu pokarmowego, których występowanie wiąże się ze stanem sanitarnym, kształtowała się na podobnym poziomie co w roku 2012. 2. W roku 2013 zachorowania na biegunki u dzieci do lat 2 były na podobnym poziomie co w roku 2012. 3. Zarejestrowano dwa ogniska chorób przenoszonych drogą pokarmową - zbiorowych zatruć pokarmowych. 4. W porównaniu do roku 2012 w roku 2013 zwiększyła się zapadalność na grypę sezonową ( 8271 przypadków ), co wynika z ciągłej ewolucji wirusa mającej znaczenie dla wywoływania w populacji ludzkiej okresowych epidemii. 5. Zaobserwowano wzrost zachorowań na choroby wieku dziecięcego tj. płonicę, ospę wietrzną, różyczkę, natomiast na podobnym poziomie utrzymywała się zapadalność na świnkę. Spadła zachorowalność na krztusiec. Wzrost zachorowań w/w chorób cechuje się cykliczną zmiennością charakterystyczną dla chorób wieku dziecięcego. 6. Liczba osób pokąsanych przez zwierzęta była na podobnym poziomie co w roku 2012, natomiast zwiększyła się liczba osób, u których podjęto decyzje o szczepieniu p/ wściekliźnie. 7. W 2013 r. nieznacznie zmniejszyła się zapadalność na gruźlicę ( III miejsce pod względem zapadalności w woj. łódzkim). Chorobę tą głównie wykrywa się u osób w wieku 45-64, częściej u mężczyzn niż kobiet i u mieszkańców miast niż wsi. 8. Zarejestrowano 1 osobę zakażoną HIV. 9. Zarejestrowano 2 zachorowania na kiłę wczesną. 20

10. W roku 2013 zarejestrowano 6 zgonów z powodu choroby zakaźnej tj. 4 zgony z powodu gruźlicy płuc, 1 z powodu inwazyjnej choroby wywołanej przez Streptococcus pneumoniae, 1 z powodu inwazyjnej choroby meningokokowej 11. Ważną rolę w profilaktyce chorób zakaźnych spełnia rzetelne upowszechnianie wiedzy o chorobach zakaźnych i zakażeniach. 12. Program Szczepień Ochronnych realizowany był zadawalająco. W 2013 r. zwiększyła się w porównaniu do roku 2012 liczba osób uchylających się od szczepień ochronnych /20 osób/ - przybyły 3 osoby. 13. Analiza stanu sanitarnego podmiotów leczniczych wskazuje, że w 2013 r. podobnie jak w 2012 r. jeden obiekt oceniono negatywnie pod względem technicznym. Poza tym placówki zorganizowane są prawidłowo i spełniają w podstawowym zakresie obowiązujące wymogi sanitarno-epidemiologiczne. 14. Na podstawie uzyskanych dokumentów można wysnuć wniosek, że rejestracja zakażeń szpitalnych jest nadal w trakcie wdrażania i wymaga udoskonalenia. 21

III. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA ORAZ MATERIAŁÓW I WYROBÓW PRZEZNACZONYCH DO KONTAKTU Z ŻYWNOŚCIĄ Głównym celem działania Sekcji Nadzoru Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku było zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego żywności produkowanej i wprowadzanej do obrotu na terenie powiatu radomszczańskiego. W 2013 roku pod nadzorem Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Radomsku znajdowało się 1265 zakładów produkcji i obrotu żywnością, materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością oraz kosmetykami. Najważniejsze grupy zakładów to: 1. Sklepy i spożywcze 640 2. Żywienie zbiorowe otwarte 168 3. Obiekty ruchome i tymczasowe 114 4. Żywienie zbiorowe zamknięte 71 5. Środki transportu żywności 55 6. Hurtownie spożywcze 35 7. Piekarnie 27 8. Ciastkarnie 11 9. Młyny 5 10. Wytwórnie lodów 4 11. Automaty do lodów 9 12. Inne zakłady produkcyjne 11 w tym: 1 wytwórnia makaronu, 1 rozlewnia wina, 1 produkcja przypraw, 7 zakładów produkcji materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, 1 zakład produkcji kosmetyków. 13. Pozostałe zakłady - 71 w tym: 45 aptek, 2 sklepy zielarskie, 11 zakładów obrotu kosmetykami, 13 zakładów obrotu materiałami do kontaktu z żywnością, Podobnie jak w latach ubiegłych najliczniejszą grupę zakładów stanowiły sklepy spożywcze 640 (50,5%), zakłady żywienia zbiorowego otwarte 168 (13,2%), zakłady żywienia zbiorowego zamknięte 71 (5,6%), obiekty ruchome i tymczasowe 114 (9,0%), środki transportu żywności 55 (4,3%), magazyny hurtowe 35 (2,8%), piekarnie 27 (2,1%), ciastkarnie 11 (0,9%). Kontrole przeprowadzano zgodnie z przyjętym na rok 2013 harmonogramem kontroli. Wykonywano także kontrole poza harmonogramem, w każdym przypadku podejrzenia lub uzyskania informacji o uchybieniach sanitarnych zagrażających zdrowiu lub życiu ludzi w związku z realizacją zadań w ramach systemu informowania o produktach niebezpiecznych RASFF i RAPEX a także na wniosek przedsiębiorców. W 2013 r. skontrolowano 587 zakładów co stanowiło 46,4% wszystkich zakładów będących pod nadzorem. Przeprowadzono 1125 kontroli i rekontroli. Wydano: 426 decyzji merytorycznych, 188 decyzji opłatowych. Wśród nich było 51 decyzji administracyjnych nakazujących poprawę stanu sanitarno-technicznego nadzorowanych zakładów w wyznaczonym terminie, w tym 4 decyzje czasowego unieruchomienia zakładu do czasu usunięcia usterek. Wszystkie 4 zakłady, po usunięciu usterek wznowiły działalność. Skierowano 6 wniosków do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi o nałożenie kary pieniężnej na podstawie art. 103 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. PWIS w Łodzi nałożył 5 kar pieniężnych na kwotę 13 000zł. 22

Jeden wniosek jest w trakcie rozpatrywania. Nałożono także 120 mandatów karnych na sumę 32.050 zł. Do sądu skierowano 2 wnioski o nałożenie grzywny w związku z odmową przyjęcia mandatu karnego. W obu przypadkach sąd zasądził grzywny w łącznej wysokości 1600 zł. Do prokuratury skierowano 2 zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa (zafałszowanie środków spożywczych poprzez nieprawidłowe znakowanie). Do badań laboratoryjnych pobrano 182 próby różnych artykułów spożywczych, 10 prób materiałów do kontaktu z żywnością oraz 4 próby kosmetyków. Zakwestionowano 1 próbę żywności (mięso z kurczaka) z powodu zanieczyszczenia bakteriami Salmonella Enteritidis. Do PPIS w Radomsku wpłynęły 52 interwencje od konsumentów. Zasadnych było 30 (57,7%). Wszystkie interwencje zostały rozpatrzone. W 30 przypadkach gdzie podany był adres zamieszkania i dane osoby zgłaszającej interwencję o wynikach przeprowadzonych działań udzielono osobom skarżącym odpowiedzi na piśmie. Działania PPIS w Radomsku w 2013 roku mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa żywności produkowanej i wprowadzanej do obrotu, oprócz zaplanowanych w harmonogramie były działaniami akcyjnymi i dotyczyły głównie następujących zagadnień: 1. Nadzór nad obiektami ruchomymi i tymczasowymi w trakcie imprez masowych. 2. Nadzór nad obiektami ruchomymi i tymczasowymi i stacjonarnymi zlokalizowanymi na terenie targowisk. 3. Inne działania w ramach systemu RASFF. 1. Zapewnienie właściwego nadzoru nad obiektami ruchomymi i tymczasowymi, w których prowadzona jest działalność gastronomiczna i sprzedaż żywności w trakcie imprez masowych. W ramach tych działań w trakcie trwania imprez masowych na terenie miast Radomska i Kamieńska przeprowadzono 10 kontroli sanitarnych ruchomych punktów gastronomicznych i sprzedaży żywności. Za stwierdzone usterki nałożono 7 mandatów karnych na sumę 1800 zł. W związku z tym, że niektóre skontrolowane zakłady miały swoją siedzibę poza terenem powiatu radomszczańskiego o stwierdzonych nieprawidłowościach powiadomiono na piśmie właściwych Powiatowych Inspektorów Sanitarnych w Piotrkowie Trybunalskim, Poddębicach, Rudzie Śląskiej, Pajęcznie i Cieszynie. Działania w tym zakresie będą kontynuowane w roku 2014. 2. Wzmożenie nadzoru nad obiektami ruchomymi, tymczasowymi i stacjonarnymi działającymi na terenie targowisk, które wprowadzają do obrotu środki spożywcze nietrwałe mikrobiologicznie. W ramach tych działań od 16.05. do 13.09.2013 roku skontrolowano 41 w/w obiektów ( 47 kontroli ). Za nieprzestrzeganie przepisów prawa żywnościowego i norm sanitarnych nałożono 21 mandatów karnych na sumę 6500 zł. Pisma interwencyjne informujące o stwierdzonych nieprawidłowościach skierowano do właściwych z uwagi na siedzibę przedsiębiorców Powiatowych Inspektorów Sanitarnych w Końskich, Włoszczowie, Piotrkowie Trybunalskim, Tomaszowie Mazowieckim oraz Powiatowych Lekarzy Weterynarii w Radomsku, Piotrkowie Trybunalskim i Wieluniu. Działania w tym zakresie będą kontynuowane w roku 2014. 3. Oprócz w/w działań przeprowadzono 79 kontroli w związku z nadesłanymi powiadomieniami w systemie RASFF (europejski system informowania o niebezpiecznej 23

żywności i paszach). Takich powiadomień o niebezpiecznej żywności oraz materiałach do kontaktu z żywnością, które znalazły się w sprzedaży na terenie powiatu radomszczańskiego w roku 2013 wpłynęło 29. Najważniejsze z nich dotyczyły następujących produktów: - kubki szklane dekorowane pochodzące z Rosji, w których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnej migracji ołowiu z obszaru obrzeża wycofano ze sprzedaży 101 sztuk, - figi suszone produkcji greckiej zanieczyszczone licznymi żywymi szkodnikami wycofano ze sprzedaży 60 opakowań po 200g (12 kg), - produkt pod nazwą Orzeszek Popcorn wyprodukowany z surowca pochodzącego z Argentyny z powodu przekroczenia dopuszczalnego poziomu mikotoksyn (suma fumonizyn B1 i B2) usunięto ze sprzedaży 26 opakowań po 150g (3,9 kg), - mortadela drobiowa wyprodukowana z drobiu, wobec którego nie zastosowano okresu karencji dla doxycykliny przed ubojem wycofano ze sprzedaży i przekazano do utylizacji 13,23 kg, - suplement diety Hasta Man, w którym stwierdzono obecność niedozwolonej substancji dimetylotiosildenafilu wycofano ze sprzedaży 9 opakowań produktu, - suplement diety i-mune Kids z powodu przekroczenia dopuszczalnej zawartości selenu trwa proces wycofywania produktu z rynku. Planowane zakończenie około 15.02.2014 r. Do chwili obecnej wycofano z obrotu 459 opakowań produktu. Wnioski. 1. Systematycznie poprawia się jakość środków spożywczych o czym świadczy mała ilość próbek kwestionowanych. Jest to wynikiem poprawy stanu sanitarnotechnicznego placówek, przestrzegania ogólnych zasad higieny w produkcji, obrocie, transporcie, wdrożenia i funkcjonowania w coraz większej ilości zakładów systemów kontroli wewnętrznej (GHP, GMP, HACCP), ale także kontroli zewnętrznej, sprawowanej przez PIS w ramach urzędowej kontroli żywności. 2. Najwięcej problemów występuje w zakładach obrotu żywnością oraz obiektach ruchomych i tymczasowych. Ruchome punkty gastronomiczne i handlowe z racji charakteru prowadzonej działalności często mają problemy z przestrzeganiem wymagań sanitarnych. W przypadku sklepów wynika to z ich różnorodności( od dużych marketów po punkty handlu obwoźnego) oraz dużego asortymentu sprzedawanych produktów. Osoby zatrudnione w zakładach branży spożywczej bardzo często nie posiadają odpowiednich kwalifikacji, wiedzy nt. zapewnienia bezpieczeństwa żywności, podstawowych zasad higieny, przepisów prawa żywnościowego, potencjalnych zagrożeń. Zmiana mentalności tych osób przebiega powoli ale systematycznie. 3. W 2013 roku na terenie powiatu radomszczańskiego nie było żadnego incydentu żywnościowego, który stanowiłby istotne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, zarówno pod względem skali zjawiska jak i rodzaju zagrożenia. Wszystkie stwierdzone nieprawidłowości można określić mianem typowych, które można było szybko i skutecznie wyeliminować za pomocą rutynowych procedur postępowania co uczyniono. 4. W stosunku do lat ubiegłych struktura zakładów branży spożywczej na terenie powiatu radomszczańskiego nie uległa istotnym zmianom. Występują niewielkie wahania ilości obiektów w poszczególnych grupach wynikające z tego, że część z nich ulega likwidacji ale w ich miejsce powstają nowe. Największa rotacja występuje w sklepach spożywczych i punktach gastronomicznych. 24

IV. JAKOŚĆ KĄPIELI WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA ORAZ WODY DO Nadzorem objęto 36 urządzeń wodociągowych zbiorowego zaopatrzenia w wodę, w tym: wodociągi o produkcji 100 [m 3 /d] 8 obiektów; wodociągi o produkcji 101 1000 [m 3 /d] 26 obiektów; wodociągi o produkcji 1001 10 000 [m 3 /d] 2 obiekty; oraz 6 indywidualnych ujęć wody ( 2 hodowle oraz 3 zakłady produkujące żywność będące pod nadzorem weterynarii i 1 ujecie wody dla pływalni). Nadzorem sanitarnym w zakresie jakości wody do kąpieli objęto 2 obiekty, w tym: kąpielisko w Przedborzu ul. Turystyczna - zbiornik oparty na cieku wodnym spod Ochotnika; miejsce wykorzystywane do kąpieli w m. Zakrzówek Szlachecki zbiornik retencyjny przy rzece Warcie. 1. Ocena jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w nadzorowanych wodociągach. Na podstawie wyników badań próbek wody pobranych z w/w urządzeń wodociągowych, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Radomsku na koniec 2013 roku ocenił, iż jakość wody w 40 nadzorowanych urządzeniach wodociągowych spełniała wymagania. Wodociągi ocenione jako złe na koniec 2013 r.: wodociąg Wiewiórów (warunkowa przydatność: żelazo, mętność); indywidualne ujęcie wody Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej Radomsko ul. Jagiellońska (warunkowa przydatność: żelazo). W obu przypadkach zostało wszczęte postępowanie administracyjne i wydano 2 decyzje stwierdzające warunkową przydatność wody do spożycia oraz nakazujące podjecie działań naprawczych mających na celu doprowadzenie jakości wody do zgodnej z wymaganiami. Termin realizacji tego obowiązku w urządzeniu wodociągowym Wiewiórów wyznaczono do dnia 31.12.2013 r. Termin wykonania decyzji dot. ujęcia OSM nie upłynął. Okresowe pogorszenie jakości wody w zakresie wskaźników mikrobiologicznych i/lub parametrów fizykochemicznych wystąpiło w niżej wymienionych obiektach: wodociąg Radomsko (bakterie grupy coli); wodociąg Biała Góra gm. Dobryszyce (bakterie grupy coli); wodociąg Gidle (bakterie grupy coli); wodociąg Stęszów gm. Gidle (bakterie grupy coli); wodociąg Rędziny gm Żytno (bakterie grupy coli); wodociąg Silnica gm. Żytno (bakterie grupy coli); ; wodociąg Kobiele Wielkie (bakterie grupy coli); wodociąg Huta Drewniana (bakterie grupy coli, azotany); wodociąg Wola Malowana gm. Kodrąb (ogólna liczba mikroorg. w 22 0 C po 72h); wodociąg Strzałków gm. Radomsko (bakterie grupy coli); wodociąg Włodzimierz w m. Napoleonów gm. Kamieńsk (żelazo); wodociąg Janów Wolski w m. Adamów gm. Ładzice (bakterie grupy coli); 25