Powiatowy Konkurs Historyczny I edycja 2013/2014 Kod uczestnika Test Instrukcja: Zgłoś nauczycielowi, jeśli jakiś element testu (mapa, tekst) jest nieczytelny. Test składa się z 25 poleceń. Uważnie czytaj instrukcje i postępuj zgodnie z nimi. Na napisanie testu masz maksymalnie 50 minut. Gdy skończysz wcześniej, podnieś rękę. Zadanie 1. Wykonaj polecenia: a) oblicz, ile lat upłynęło od ustanowienia w Rzymie republiki (509 r. p.n.e.) do upadku Rzymu (476 r. n.e.). Tu wpisz odpowiedź:.. b) Rok 1505 - określ wiek i jego połowę Tu wpisz odpowiedź: c) Uzupełnij: wiek trwa. lat d) Uzupełnij: bitwa pod Grunwaldem to wydarzenie historyczne epoki.. d) na osi czasu wpisz we właściwym miejscu daty 100 r. p.n.e. i 476 n.e. Zadanie 2. Spośród poniższych odpowiedzi wybierz i podkreśl przykłady źródeł historycznych pisanych: - listy - miecz - kronika - traktat pokojowy - roczniki - moneta - obraz Zadanie 3. Wpisz dzień i miesiąc wymienionego polskiego święta narodowego. - Święto Niepodległości. Zadanie 4. Zaznacz skutki wielkich odkryć geograficznych a) Do Europy napłynęły szlachetne kruszce b) Poszukiwanie drogi morskiej do Indii c) Powstały rozległe imperia kolonialne Hiszpanii i Portugalii. d) Wynaleziono nowe narzędzia do nawigacji e) Rozpowszechnienie kultury europejskiej w Ameryce Zadanie 5. Podkreśl prawidłową odpowiedź. Tolerancja to: -postawa zgody na wyznawanie i głoszenie poglądów, z którymi się nie zgadzamy -brak szacunku, wyrozumiałości dla cudzych poglądów, upodobań -umiejętność wczuwania się w potrzeby i uczucia innych ludzi 1
Zadanie 6. Uzupełnij zdanie: Hymnem Polski jest. Twórcą jego słów jest.. Składa się z. zwrotek. Zadanie 7. Wykonaj zadanie na podstawie mapy: a) Podaj nazwy województw oznaczonych literami A, B, C: A B C b) Zaznacz województwo, w którym mieszkasz, wpisując literę D na mapie we właściwym miejscu. Zadanie 8. Wymień dwie mniejszości narodowe w Polsce: - - Zadanie 9. Na podstawie fragmentu Konstytucji RP odpowiedz na pytania: Rozdział I RZECZPOSPOLITA Art. 1. Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli. Art. 2. Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. ( ) Art. 4. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio. ( ) Art. 7. Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Art. 8. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej. Art. 9. Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. Art. 10. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały. Art. 11. 2
Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa. a) Wymień organy władzy ustawodawczej w Polsce: b) Jaki ustrój obowiązuje w Polsce na mocy konstytucji (nazwij ustrój) Zadanie 10. Którą rocznicę wstąpienia Polski do Unii Europejskiej obchodzimy w bieżącym roku? Podkreśl prawidłową odpowiedź. - 5-10 - 15 Zadanie 11. Przypisz ilustracje do starożytnych cywilizacji. Przy nazwie cywilizacji wpisz odpowiednia literę, którą podpisana jest fotografia: A B C - Rzym - Grecja.. - Egipt Zadanie 12. Połącz w pary. Przy greckich bogach wpisz literę odpowiadającą właściwemu opisowi: - Apollo A bóg mórz i żeglarzy - Hermes B władca świata - Atena C bóg piękna, nauki, sztuki - Posejdon D bóstwo mądrości i sztuki wojowania - Zeus E posłaniec bogów, opiekun podróżnych Zadanie 13. Podkreśl pojęcia dotyczące starożytnego Rzymu: akropol, cesarz, ziggurat, hieroglif, gladiator, faraon, senator, Odyseusz 3
Zadanie 14. Nazwij ustrój: - starożytnych Aten w V w. p.n.e.. - starożytnego Rzymu po upadku republiki. Zadanie 15. Uporządkuj chronologicznie wydarzenia wpisując przy nich cyfry od 1 do 4. Utworzenie Akademii Krakowskiej. Zjazd Gnieźnieński.. Bitwa pod Grunwaldem.. Chrzest Polski... Zadanie 16. Uporządkuj władców Polski w kolejności chronologicznej, wpisując cyfry od 1 do 4. Władysław Jagiełło... Bolesław Chrobry... Kazimierz Wielki... Stanisław August Poniatowski... Zadanie 17. Wyjaśnij pojęcia (poniżej, albo na odwrocie strony): - karawela - rzemieślnik - gród - zakon - husaria - elekcja króla Zadanie 18. Zaznacz krzyżykiem na mapie gminę, na terenie której mieści się urząd starostwa powiatu wodzisławskiego. Zadanie 19. Przeczytaj tekst źródłowy i zaznacz właściwe zakończenia zdań. Podobno arrasy były tak drogie, że Zygmunt August bał się zamieszek, do jakich mogłoby dojść, gdyby szlachta dowiedziała się, jak wielkie sumy poszły na te królewskie zbytki. Zgodnie z życzeniem władcy jego współpracownicy spalili rachunki. [...] Po śmierci ostatniego Jagiellona arrasy na mocy królewskiego testamentu otrzymują trzy siostry króla. Po ich śmierci miały stać się własnością Rzeczypospolitej, a opiekę nad nimi miał przejąć Sejm. [...] Sejm Rzeczypospolitej strzegł praw państwa do nich, niejednokrotnie walcząc z kolejnymi królami, choćby ze spokrewnioną z Jagiellonami dynastią Wazów, którzy próbowali powoływać się na swoje prawa własności [...]. Źródło: Ł. Gazur, Sensacyjna historia arrasów, 25.03.2011, http://www.dziennikpolski24.pl/pl/aktualnosci/kultura/1130607 -sensacyjna-historia-arrasow,,0:pag:prin [dostęp: 9.07.2013]. a) Zgodnie z testamentem Zygmunta Augusta arrasy wawelskie po śmierci sióstr króla miały zostać sprzedane w celu pokrycia kosztów wojny o Inflanty. należeć do osobistego wyposażenia kolejnych władców Polski. stać się własnością Rzeczypospolitej. być rozdzielone między żyjących krewnych Jagiellonów. 4
b) Zadaniem sejmu w sprawie arrasów było sprzedanie ich za granicę, aby odzyskać pieniądze wydane na królewskie zbytki. strzeżenie praw państwa do ich własności. rozdanie tkanin najbardziej zasłużonym szlachcicom. powierzenie niezależnego zarządzania nimi dynastii panującej. c) Wyjaśnij pojęcie arras.. Zadanie 20. Na podstawie mapy udziel odpowiedzi: a) Wymień dwa miejsca najważniejszych bitew potopu szwedzkiego.. b) Podaj wiek, w którym doszło do potopu szwedzkiego. c) Czy Brześć Litewski był oblegany przez Szwedów? Tak/nie d) Określ, czy zdanie jest prawdziwe: Wojska Szwedzkie uderzyły na Polskę od południowej granicy Tak/nie Zadanie 21. Jakich postaci historycznych dotyczą opisy w tabelce. Wpisz odpowiedzi w wolne miejsca w tabelce. Opis Postać Polski astronom, autor dzieła De revolutionibus orbium coelestium przedstawiającego szczegółowo i w naukowo użytecznej formie heliocentryczną wizję Wszechświata. Włoski żeglarz, podróżnik i nawigator, odkrywca Ameryki. Giovanni Bernardone, włoski duchowny katolicki, diakon, założyciel zakonu franciszkanów, uważany za prekursora ekologii. Władca niemiecki z dynastii Ludolfingów, Cesarz Rzymski, był uczestnikiem zjazdu gnieźnieńskiego. 5
Zadanie 22. Podkreśl element, który nie był częścią średniowiecznego kodeksu rycerskiego: - odwaga - ochrona słabszych - okrucieństwo wobec wroga - honorowa postawa - wierność swemu panu Zadanie 23 Do zasłużonych dla polskiej kultury Polaków przypisz właściwy opis. Przy nazwisku wpisz odpowiednią literę: Stanisław Moniuszko Adam Mickiewicz Helena Modrzejewska Maria Skłodowska Curie A fizyczka, chemiczka laureatka Nagrody Nobla B kompozytor, dyrygent, autor oper Halka, Straszny dwór C poeta, publicysta. Autor Pana Tadeusza, Dziadów D aktorka teatralna, specjalizująca się w rolach szekspirowskich Zadanie 24. Wykonaj trzy polecenia. a) Zaznacz trzy postanowienia Unii Lubelskiej: - jeden władca wybierany wspólnie przez oba narody - wspólny Sejm Walny, obradujący w Wilnie - wspólna nazwa Rzeczpospolita Obojga Narodów - wspólna polityka obronna i zagraniczna b) Podaj nazwy państw tworzących Rzeczpospolitą Obojga Narodów c) Unia Lubelska została zawarta w XV w. Tak/nie Zadanie 25. Stwórz odpowiedź pisemną, składającą się z maksymalnie 8 zdań na temat Dlaczego rodzina jest ważną grupą społeczną. Wskaż, jakie korzyści z funkcjonowania w rodzinie ma jednostka (2 argumenty) i jakie korzyści z istnienia rodzin ma społeczeństwo (2 argumenty). 6